Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.1999, Blaðsíða 13
FIMMTUDAGUR 22. JULI 1999
13
Húsnæðisokur
Heimilisöryggi er
undirstaða allrar vel-
ferðar í mannlegu sam-
félagi. Þess vegna hefur
í öllum menningarlönd-
um verið mótuð hús-
næðisstefna sem trygg-
ir þetta öryggi. Þeir
sem kaupa íbúðir
semja við banka sína
um lán til kaupanna.
Bankinn gerir sjálfur
greiðslumatið og gætir
þess að viðskiptamað-
urinn fari sér ekki að
voöa við lántöku, enda
beggja hagur að við-
skiptin gangi eðlilega.
Greiða niður
húsaleigu
Yfirleitt hafa ekki bankar það
markmið að éta hús viðskiptavina
sinna eins og Búnaðarbankinn
hér. Samhliða þessu
hafa stjómvöld og
bankar lagt áherslu
á félagslegar lausn-
ir, einkum með
stuðningi við bygg-
ingu og rekstur
leiguíbúða. Fyrir-
tæki, félög og stofh-
anir hafa verið
stofnuð um slíkan
rekstur og opinber
aðstoð beinst sér-
staklega að því að
greiða niður húsa-
leigu, enda ein-
faldasta og ódýrasta
leiðin. Leiguíbúðir
eru þjóðhagslega
hagkvæmar því
þær binda ekki
óþarfa fjármagn í húsnæði. Þær
geta líka komið í veg fyrir hús-
næðisbrask og skuldasöfhun og
Kjallarinn
Jón Kjartansson
frá Pálmholti formaður
Leigjendasamtakanna
„Með opinberum lánum og styrkjum hefur fólk verið hvatt til þess að „koma sér þaki yfir höfuðið" m.a. með því
að byggja sjálft eins og sveitamenn."
Leigumarkaður er
frumskógur
Leigumarkaðurinn er frumskóg-
ur villidýra sem aldrei fyrr. Við-
brögð borgaryfirvalda eru engin.
Borginni er stjórnað af fólki sem
er fætt og uppalið í sparifötunum
og þekkir ekki annan veruleika.
Borgin skal vera menningarborg i
sparifótum. Leigjendasamtökin
ákváðu að taka frumkvæði og
reisa ódýr timburhús til leigu, en
það finnst hvergi lóð í menningar-
borginni, aðeins blómagarðar.
Húsnæðisokrið kemur víst menn-
ingunni ekkert við!
Jón Kjartansson
auðvelda aðgang að húsnæði enda
sé leigumarkaður viðurkenndur
þáttur í húsnæðisöflun.
Húsnæðiskerfinu stolið
Hér er þessu öfugt farið. Hér
hefur öll opinber aðstoð farið til
húseigenda. Með opinberum lán-
um og styrkjum hefur fólk verið
hvatt til þess að „koma sér þaki
yfir höfuðið" m.a. með því að
byggja sjálft eins og sveitamenn.
Þessu hefur fylgt bruðl, sóun og
skipulagsleysi. Reykjavík minnir
mig á nýríkan bónda sem klæðir
sig i sparifötin í fyrsta sinn. Það
búa raunar tvær
þjóðir í Reykja-
vík, sparifata-
fólkið og þeir
sem ekki hafa
efni á sparifót-
um.
Félagslega hús-
næðiskerfmu
sem komið var
upp handa reyk-
vískri alþýðu var
stolið af póli-
tíkusum og iðn-
aðarmönnum
sem notuðu það til þess eins að
skapa sér og sínum atvinnu. Síð-
asta ríkisstjóm setti yfir húsnæðis-
málin bónda sem talar upp úr
svefni. Hans eina afrek er að leggja
þetta kerfi niður í stað þess að
breyta því eins og þurfti. Afleiðing-
in er stjómlaust húsnæðisokur.
„Leiguíbúðir eru þjóðhagslega
hagkvæmar því þær binda ekki
óþarfa fjármagn í húsnæði. Þær
geta líka komið í veg fyrir húsnæð-
isbrask og skuldasöfnun og auð-
velda aðgang að húsnæði enda sé
leigumarkaður viðurkenndur þátt-
ur í húsnæðisöflun. “
í sparifötum
Sölumenn fjármagnsins
Ég var á fundi í vor þar sem
frambjóðendur kynntu stefnu sína
í málefnum fjölskyldunnar. Fróð-
legt var að heyra loforðalistana og
spádóma um bjarta framtíð. Mað-
ur fór að finna til sín yfir því að
tilheyra fjölskyldu, vera fjöl-
skyldufaðir. Einn ræðumanna,
ráðherra, vék að fikniefnavandan-
um og henti á lofti slagorð flokks-
ins um sölumenn dauðans. Vissu-
lega var þarft að minnast á þá
vondu stétt og vara við henni og
viðskiptunum sem hún stundar.
Og þörfin er ekki horfin þótt kosn-
ingar séu afstaðnar. Það em Qeiri
ógnir sem steðja að fjölskyldum
þessa lands.
í bullandi neyslu
í háþróuðu upplýsingaþjóðfélagi
samtímans dynja auglýsingar á
fólki daginn út og daginn inn.
Gylliboðin glitra: Þú getur eignast
allt, aðeins ef þú skrifar undir. Þú
borgar svo seinna og nýtur lífsins.
Eða hvað? Er lífið virkilega svona
auðvelt? Ég sat í bílnum mínum á
rauðu ljósi um daginn og fylgdist
með umférðinni. Og þá vaknaði
spumingin: Hver á bílaflota ís-
lendinga? Hver á allan lúxusinn?
Það em ekki einstaklingamir,
ekki fjölskyldumar. Nei, það eru
sölumenn fjármagnsins, bankar,
peningastoftianir og tryggingarfé-
lög. Einstaklingamir era aðeins
skrifaðir fyrir þessu því sölumenn
fjármagnsins hafa komið önglin-
um í þá. Þeir græða á tá og fingri
á meðan heimilin blæða.
Þessi eða hinn er í bullandi
neyslu, heyrir maður stundum
sagt og þá er verið að visa til
vímuefnaneytenda. Neysla er
margvísleg. íslendingar eru í bull-
andi neyslu, fjármagnsneyslu. Ég
veit að það er ekki i tísku að tala
um höft og hömlur. En maður fer
að spyrja sig hvort ekki sé nauð-
synlegt að setja sölumönnum fjár-
magnsins einhverjar skorður hvað
varðar gylliboð í auglýsingum og
aðgang aö fólki.
Fæstir standast gylliboðin
Fyrst ástæða er til að vemda
fiskinn í sjónum er þá ekki enn
ríkari ástæða til
að vemda fólk
fyrir gegndar-
lausri sókn öfl-
ugra fyrirtækja í
neysluglaða
þegna ' þess
lands? Það er
nefnilega stað-
reynd að fæst
okkar geta stað-
ist þau gylliboð sem á boðstólum
em hverju sinni. í vetur var sýnd
daglega í sjónvarpi frekar þreyt-
andi auglýsing á ákveðinni bíla-
tegund. Mér hefur verið tjáð að
þessi auglýsing seldi 700 bíla á ein-
„Manneskjan er beggja handa járn
og því þarf allt í mannheimi að
lúta aga og aðhaldi. Það á við um
sölumenn fjármagns sem og aðra
sem stunda frjáls viðskipii.u
um mánuði. Slíkur er
máttur auglýsinganna.
Einhvem tíma
heyrði ég sögu af til-
raun sem gerð var af
hálfu gosdrykkjafram-
leiðanda og átti að hafa
gerst á popptónleikum.
Á gríðarstórt tjald var
stöðugt varpað mynd-
skeiði með vörumerki
sem birtist og hvarf
með þvílíkum hraða að
mannsaugað gat vart
greint það. En viti
menn. í hléinu hlupu
allir og keyptu þennan
tiltekna gosdrykk.
Saga af rúðu-
sprautu
Hér kemur önnur saga sem
gerðist hrollkaldan desemberdag í
fyrra. Maður fór í bílaumboð til að
kaupa rúðusprautu í gamlan bíl
dóttur sinnar, bíl sem er um 150
þúsund króna virði. Hann kom að
glæsilegri byggingu sem þó var
ekki fullgerð. Gekk um marmara-
gólf og kom í stóran sal þar sem af-
greiðslumenn störfuðu innan um
blómakörfumar sem fyrirtækinu
höfðu borist við opnun þessara
glæsilegu húsakynna. Dælan sem
var smá og einfóld úr plasti kost-
aði um eða yfir 7 þúsund krónur.
Fyrir bíl dótturinnar fengist skv.
þessu 21 dæla! Hann borgaði og
hélt af stað út.
Sölumaðurinn var svo elskuleg-
ur að fylgja honum til dyra enda
var þetta mikið völundarhús. Þeir
fóm saman upp í rúllustiganum
Kjallarinn
Örn Bárður
Jónsson
prestur
og ungi maðurinn
spurði viðskiptavin-
inn stoltur hvort
honum litist ekki
vel á nýja húsnæðið
en hinn hugsaði
með sér: Hér á mað-
ur ekki að kaupa
sér bíl.
Frelsi með
virku aðhaldi
Hvernig er hægt
að verjast þessari
ásókn viðskiptalifs-
ins? Það er ekki
hægt að hafa vit
fyrir fólki í frjálsu
og opnu þjóðfélagi,
segir þú kannski í
anda frjálshyggj-
unnar. Samt er það svo, að í lífinu
þarf ávallt að ríkja jafnvægi milli
andstæðra afla. Óheft frjálshyggja
getur ekki gengið vegna þess að
hún er ómennsk og tekur ekki til-
lit til lifandi fólks af holdi og blóði.
Hörð haftastefna getur heldur ekki
gengið því hún lamar athafnalífið
og drepur fmmkvæði í dróma.
Frelsi með virku aðhaldi er sú
stefna sem ég held að flest réttsýnt
fólk vilji kjósa sér. Þaö hefur ver-
ið sagt um lýðræðið að gott inn-
ræti manneskjunnar geri það
mögulegt en illt innræti hennar
geri það nauðsynlegt. Manneskjan
er beggja handa járn og því þarf
allt í mannheimi að lúta aga og að-
haldi. Það á við um sölumenn fjár-
magns sem og aðra sem stunda
frjáls viðskipti.
Örn Bárður Jónsson
Með og
á móti
Friðrik Ingi Rúnarsson var á
dögunum ráðinn landsliðs-
þjálfari í körfuknattleik og
mun hann samt sem áður
halda áfram með Njarðvík-
urliðið í úrvalsdeildinni. Þar
finnst mörgum vera um
hagsmunaárekstra að ræða.
Pétur Hrafn Slg-
urösson, fram-
kvæmdastjóri
Körfuknatttleiks-
sambandslns.
Engin góð-
gerðastarf-
semi í gangi
„Friðrik Ingi Rúnarsson verður
starfandi hjá Körfuknattleikssam-
bandinu í fullu
starfi, fyrstur
íslenskra lands-
liðsþjálfara,
sem gefur hon-
um þar með
meiri tíma en ef
hann væri í
fullu starfi hjá
einhverju fyrir-
tæki út í bæ.
Við sjáum ekki
hagsmuna-
árekstra þó að
hann sé að þjálfa úrvalsdeildarlið
því að augljóslega hlýtur hans
metnaður að liggja í því að velja
besta liðið og í þjálfun em menn
ekki í neinni góðgerðastarfsemi
með að velja leikmenn úr sínu liði
af þvi að hann er að þjálfa þá eða
að þeir eru vinir hans. Það þarf aö
velja landsliðið 11. október,
þannig að hann verður að vera
búinn að velja 24 manna hóp í
byrjun tímabOs. Þjálfari Kaunas í
Litháen, sem urðu Evrópumeist-
arar félagsliða í vetur, er einnig
þjálfari landsliðsins þannig að
þetta er ekki einsdæmi í körfunni.
Friðrik hefur líka mörg tækifæri
til að skoða leikmenn. Friðrik
Ingi er líka einn af okkar reynd-
ustu þjálfumm og við erum sann-
færðir um að hann muni velja
besta landsliðið hverju sinni“.
„Þetta er alveg
glórulaust"
„Landsliðsþjálfarinn sér sitt lið
spila allt of oft og hefur örugglega
ekki nægan
tima til að
skoöa hin liðin
eins vel. Þetta
kemur sérstak-
lega niður á
landsbyggðar-
liðunum sem
hann sér örugg-
lega mjög sjald-
an, ef nokkru
sinni, fyrir
utan þau skipti
sem Njarðvík
spilar við þau. Ef landsliðsþjálfar-
inn á að gera meira og vera með
fleiri verkefhi eins og virðist vera
með þessa ráöningu, sinna sem
dæmi yngri liðunum, þá getur
hann það alls ekki. Það er bæði
hætta á að hann velji frekar leik-
menn sem hann þjálfar í liðið auk
þess, sem ekki er minna atriði, að
leikmenn sem em að hugsa sér til
hreyfings eru líklegri til að fara
til landsliðsþjálfarans, til að eiga
meiri miöguleika í landsliðinu og
það er ótækt. Þetta hefur ekkert
persónulegt með Friðrik Inga að
gera heldur aðeins með þessi
vandræði sem svona ráðning
skapar“.
Halldór Halldósson,
formaöur körfu-
knattleiksdcildar
Tindastóls, eins úr-
valsdeildarliöanna.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu. DV áskUur
sér rétt tU að birta aðsent efni á
stafrænu formi og í gagnabönk-
um.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@ff.is