Dagblaðið Vísir - DV - 24.07.1999, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 24. JÚLÍ 1999
15
Óhamingja grillmeistara
Það setur punktinn yfir góðan
sumardag að kaupa úrvalsmat og
skella á útigrillið. Grillmenning
hefur magnast hérlendis undan-
farin ár. Menn grilla, hvort sem
er heima við hús, í sumarbústöð-
um eða á ferðalögum. Þótt sumar-
ið sé aðalgrilltíminn færist það í
vöxt að grilla úti allt árið. Samt er
ólíkt skemmtilegra að grilla í góð-
viðri á sumarkvöldi en í norðan-
garði og frosti að vetri.
Einn kældur eða tveir
Kolagrill eru sígild en þau hafa
mörg hver vikið fyrir gasgrillum
enda fljótlegra að grilla á gasinu.
Það er varla hægt að eiga við kol-
in nema fólk sé í sumarfríi og
hafi nægan tíma til að dunda
sér við matreiðsluna. Á heit-
um sumardögum eiga grill-
meistarar líka til að fá
sér einn kældan og jafn-
vel tvo. Það fer allt eft-
ir því hvað grilla skal.
Grillmeistari getur
tæplega varið meira
en einn kaldan ef
grilla á pylsur eða
hamborgara. Það tek-
ur örskamma stund
að grilla þá rétti. Sé
meira haft við er
auðvelt að réttlæta
tvo, til dæmis ef
baka skal kartöflur
eða kornstöngla.
Það tekur nokkum
tima að koma þeim
í meltingarhæft
form.
natni við grillunina og stöðugt eft-
irlit. Ella getur illa farið. Einkum
þarf að gæta að því að eldur blossi
ekki upp. Láti menn eftir sér
kæruleysi og líti af griilinu er
eins líklegt að þeir komi að kola-
molum einum.
Þá má ekki gleyma því að
svalandi drykkur grillarans freist-
ar. Þær lystisemdir veitast síð-
ur við hefðbundna mat-
reiðslu. Grillari getur líka
varið sig að málsverði
loknum þegar kemur að
uppþvotti og frágangi.
Þá má bera við mikilli
þreytu og langstöðu
við grillið. Hvíld sé
því óhjákvæmi-
leg.
svo langt í lýsingum sínum að
halda því fram fólki væri beinlín-
is hætta búin við neyslu vörunn-
ar. Til sönnunar þessu var vitnað
í skýrslu embættisins um ástand
á stærsta kjúklingabúi landsins.
Þar sagði að á nefndu búi væru
dragúldnir haugar af hænu- og
kjúklingahræjum, morandi í hvít-
um ormalirfum.
kjúklingur
Pistilskrifar-
inn er hraust-
ur í maga og
ekki teljandi
klígjugjarnt
en þama lá við
að hann bugaðist.
Hræin voru að sönnu
ekki ætluð til neyslu en
þau voru á stað þar sem
viðkvæm matvælafram-
leiðsla fer fram. Það voru fleiri í
stellingum en sunnlenska heil-
brigðiseftirlitið. Svo var gengið
fram af Hollustuvemd ríkisins og
Landlæknisembættinu að þau
auglýstu saman viðvörun til
neytenda með mynd af skelfi-
lega bláum kjúklingi. Þar
':om fram að hundruð Is-
lendinga smituðust í síð-
asta mánuði af bakter-
Laugardagspistill
Jónas Haraldsson
íu nokkurri, kampýlóbakter.
Bakteríuna er að finna í hráu
kjöti, einkum kjúklingum.
Blóðugur niðurgangur
Grillmeistarann setti hljóðan.
Hann minntist lýsingar heilsu-
gæslulæknis í viðtali við DV í síð-
asta mánuði. Þar kom
fram að
Eilíf
fiktnáttúra
Það er löng hefð fyrir
þvi að konur sinni fremur
matargerð og matreiðslu en
karlar. Kynjaskipting hefur
að vísu jafnast nokkuð seinni
ár en enn eru karlar þar eftir-
bátar kvenna. Þessu er hins
vegar öfugt farið þegar kemur
að eldamennsku á útigrilli. Þá
vakna karlarnir til lífsins og
elda möglunarlaust. Þeim finnst
jafnvel gaman að kúnstinni.
Rannsóknir liggja ekki fyrir á
þessari sérkennilegu hegðun karl-
anna. Það kann þó að vera að það
sé hinn opni eldur sem freistar.
Innra með sér eru þeir og verða
drengir. Það er alkunna að strák-
ar hafa gaman af því að fikta með
eld. Þarna kann að leynast hluti
skýringarinnar. Önnur ástæða
þess að fullorðnir karlmenn sæk-
ist í matseld skýrist hugsanlega af
fyrrgreindum köldum drykkjum
meðfram glóðarsteikingunni.
Margþætt kúnst
Það er nefnilega viss athöfn að
grilla, kveikja eldinn og setja kjöt,
físk, kartöflur, grænmeti og ann-
að bragðgott á heita teinana. Þessi
kúnst er margþætt. í fyrsta lagi er
það hljóðið sem heyrist þegar kjöt
eða annað snertir teinana. Það
lætur vel í eyra og er fyrsti boð-
beri væntanlegrar máltíðar. Þá er
það ilmurinn sem fljótlega finnst.
Hann hefur áhrif á ýmsa kirtla
líkamans. Loks er það liturinn,
t.d. þegar kjöt brúnast. Þessi mat-
reiðsluaðferð hefur því áhrif á öll
skilningarvit mannsins.
Pistilskrifari getur ekki hrósað
sér af dugnaði í eldhúsi en er,
merkilegt nokk, bærilegur grill-
ari. Þá list hef ég stundað árum
saman, hvort sem er í bæ eða
sveit og á öllum árstímum. Konan
er mér fremri í allri matargerð
nema þessari. Það þarf ákveðna
Það á við
um skrifarann,
líkt og aðra
grillmeistara, að
hann vill bjóða
sínu fólki það besta
sem völ er á, heil-
næma og bragðgóða fæðu. Fréttir
í gær og fyrradag komu því sem
reiðarslag fyrir hann og aðra í
þessari merkilegu starfsstétt.
Hluti grillkjötsins, kjúklingakjöt-
ið sem vinsælt er af mörgum, fékk
falleinkunn og jafnvel meira en
það. Framkvæmdastjóri heilbrigð-
iseftirlitsins á Suðurlandi gekk
metQöldi hefði sýkst af völdum
þessarar bakteríu og fólk orðið
„hundveikt" eins og það var orð-
að. „Þetta byrjar oftast með maga-
verkjum og jafnvel ógleði og upp-
köstum,“ sagði læknirinn. „Það
getur fylgt þessu misjafnlega hár
hiti og jafnvel blóðugur niður-
gangur.“
Sumargleðin hvarf úr grillaran-
um. Sóðar gerðu í einu vetfangi
kúnst hans að engu. Þeir sem áttu
að stoppa sóðaskapinn höfðu
einnig sofið á verðinum. Allt þetta
gerðist á tveimur dögum í júlí,
besta mánuði ársins, þegar allir
eru að grilla. Hver vill bjóða sínu
fólki fæðu sem hugsanlega veldur
innantökum og blóðugum niður-
gangi?
Ábyrgð lýst á hendur
sóúum
Vera kann að listgrein grill-
meistarans eigi sér viðreisnar von
eftir skandalann en það tekur
tíma. Sumarskaðinn er skeður.
Hætt er við að grill margra muni
rykfalla á næstunni. Þótt það sé
ekki eins sexí þá virðist það ör-
uggara að fá sér soðna ýsu eða
fiskbollur úr dós. Maður fær sér
trauðla einn kaldan með þeirri
matargerð og vörnin er engin þeg-
ar kemur að uppvaskinu.
Ástandið kemur því hart niður
á þeim sem fátt kunna og státa
ekki af mörgu, kannski aðeins
því að geta grillað þokka-
lega við kjörað-
stæður.
Hvers eiga
þeir að
gjalda?
Ábyrgð á
óham-
ingju
grill-
meistara,
siðsumars
á þessu
drottins ári,
er því lýst á
hendur þeim
sóðum sem
rækta hvítar
ormalirfur án
þess að mark-
aðurinn hafi
beðið um það
sérstaklega.