Dagblaðið Vísir - DV - 17.08.1999, Qupperneq 1

hw 'TSEÍFn/ :r •.nnií’.rrr5 •
Kynlíf
getur
eyðilagt
ferilinn
Bls. 23
Ofurtölva
rannsakar
veðurfar
Bls. 18
Bls. 20 og 21
Þrávirk
lífræn efni
eru
vandamál
tölvui tækni og vísinda
PlayStation
Eldflaug
áhugamanns
Áhugamaður
nokkur um eld-
flaugar, Bretinn
Steve Bennet,
hyggst gera aðra
tilraun til að skjóta á loft heima-
smíðaðri eldflaug en fyrsta tilraun
hans fór í vaskinn
nú í vor. Þá
sprakk eldflaug
hans í um 200 feta
hæð eftir að hafa
verið i loftinu í
um 5 sekúndur.
„Það er alveg ljóst
að nú heppnast
þetta hjá mér og
við komumst á
spjöld sögunnar
með glæsibrag,"
sagði Bennet kok-
hraustur við
blaðamenn. Hann hyggst skjóta
nýju eldflauginni, Starchaser 3a,
upp í 20.000 fet næsta fóstudag frá
Morecambe Bay í Norðvestur-
Englandi og verða þar með fyrsti
maðurinn til að gera heimasmíð-
aða eldflaug.
GPS-vandi á
laugardaginn
Notendur GPS-
staðsetningartækj a
gætu lent í
nokkrum vandræð-
um næstkomandi
laugardag vegna vandamáls sem
svipar nokkuð til 2000-vandans.
GPS-kerfið telur nefnilega vikum-
ar síðan það hóf starfsemi árið 1980
en vegna ákveðinna tækniástæðna
telur kerflð einungis upp í viku
1024 og byrjar síðan aftur að telja
frá „viku 0“. Þeir sem munu að öll-
um líkindum lenda í vandræðum
vegna þessa eru eigendur ódýrari
tegunda GPS-tækja, sérstaklega
þeirra sem eru eldri en 5 ára. Ekki
er talið líklegt að stofnanir eða fyr-
irtæki sem nota GPS, eins og t.d.
flugfélög, muni verða fyrir skakka-
fóllum vegna vandans.
pjiij"1
ililll
Vísindamenn hafa
: £Í.'JiiJ,Jj-J nýverið tekið eftir
J/iiiGJ áhugaverðum eigin-
leika sem fylgir því
þegar aldurinn tek-
ur að færast yfir stjörnur á borð
við sólina okkar. Þá verða þær
hin mestu „átvögl" og taka að
þenjast út og gleypa nálægar
reikistjörnur ásamt reyndar öllu
öðru sem er á braut nálægt þéim.
Ekki hafa gráðugar stjörnur af
þessu tagi verið staðnar að verki
en merki þess að geimveislur af
þessu tagi séu á ferð leyna sér
ekki. Stjörnurnar þenjast út, gefa
frá sér mikið innrautt ljós, snúast
hraðar og i kringum þær má finna
mikið magn frumefnisins liþíums
sem myndast inni í stjörnum með
kjarnasamruna.
Sólin okkar mun ekki ná þessu
stigi fyrr en eftir um það bil
fimm milljarða ára, svo við
mennirnir þurfum engar áhyggj-
ur að hafa í bráð en þessi stjarn-
fræðilegu ellimerki munu
einmitt valda endalokum jarðar-
innar og mannkynsins, þ.e. að
því gefnu að við verðum ekki
búin að þvi sjálf löngu fyrr.
Gasrisar étnir
Þegar sólstjörnur eldast þenjast
þær út og verða að svokölluðum
rauðum risum. Þá draga þær til
sín og gleypa nálægar stjörnur,
brúna dverga (sem eru mitt á
milli gasrisa og sólstjama, þ.e.
ekki nægilega stórir til að kjama-
samruni og geislun geti átt sér
stað) og önnur stjarnfræðileg fyr-
irbæri sem á vegi þeirra verða.
Ef þessar óheppnu stjörnur eru
jafnmassamiklar og t.d. reiki-
stjaman og gasrisinn Júpíter
verður sólstjarnan stærri og
bjartari vegna þess að hún tekur
til sín massa og þar með þyngdar-
afl reikistjörnunnar. Einnig snú-
ast þær hraðar vegna þess að þær
„innlima" snúningshraða plánet-
unnar. Þegar stjörnurnar hitna
gefa þær frá sér gífurlegt magn
ryks sem geislar miklu innrauðu
ljósi.
íslensk leitarvél á Internetinu

rf MiU— «f ttiua «ð fcttfttJ irtfwi. DttOiif
yí/-jr j / iliÍfW I.Si'fff I ÍjDffJitUj i 1 ! Víðf
ifitt / IffW*. Uf ( flttf'iJi í I Svi; j 1 VWfiiÍi-itt(i I lir, M W
*áhfifiá
’iátt
iwícflgiíí jlfðUJSlMáitef
.........

otu