Dagblaðið Vísir - DV - 17.08.1999, Blaðsíða 2

Bandarískir veðurfræðingar detta í lukkupottinn:
Ofurtölva til að skoða
allt undir sólinni
IBandarískir veð-
urfræðingar
hafa fengið öfl-
ugan banda-
mann í líki ofur-
tölvu frá IBM.
Tölvan mun væntanlega auka skiln-
ing vísindamannanna á alls lags
veðurfyrirbærum, eins og þurrkum
og gróðurhúsaáhrifum, svo eitthvað
sé nefnt.
Ofurtölvan, sem kostar litlar 450
milljónir króna, verður til húsa
uppi á fjaUstindi einum ofan við
borgina Boulder í Kólóradó. Þar
mun hún gera líkön af veðurfars-
mynstri heimsins aUs fyrir lofts-
lagsrannsóknarstofnun Bandaríkj-
anna.
Nýja tölvan er tuttugu sinnum
öflugri en sú sem var að baki hinni
frægu Dimmblá, maskínunni sem
sigraði heimsmeistarann i skák,
Garrí Kasparov, og henni er ætlað
að skoða hvert einasta veðurfyrir-
bæri undir sólinni.
„Kerflð mun leggja lið við að leita
svara við erfiðustu viðfangsefnum
vorra tima,“ segir Rod Adkins,
framkvæmdastjóri tölvurisans IBM.
Tölvan, sem hlotið hefur viður-
nefnið Svartiskógur en heitir bara
RS/6000, mun meðal annars rann-
saka skyndUegt niðurstreymi lofts
Þessi ofurtölva getur
gert loftslagslíkön 200
til 300 ár fram í tímann
og hún mun rannsaka
hvort þurrkar eru hluti
náttúrlegs óstöðug-
leika. Hún spáir þó
ekki fyrir um hvenær
slíkt myndi gerast.
og hvernig það getur valdið flugslys-
um. Líkön af mengun verða gerð í
tölvunni og einnig verður varpað
ljósi á hvers vegna skógareldar
brenna stjórnlaust.
„Mun hún geta spáð fyrir um
þurrka? Svarið er svona hálfpart-
inn,“ segir A1 KeUie, forstöðumaður
tölvudeUdar loftslagstofnunarinnar.
„Þessi ofurtölva getur gert loftslags-
líkön 200 tU 300 ár fram í tímann og
hún mun rannsaka hvort þurrkar
eru hluti náttúrulegs óstöðugleika.
Hún spáir þó ekki fyrir um hvenær
slíkt myndi gerast.“
Ný ofurtölva bandarískra vísinda-
manna mun meöal annars rannsaka
hvers vegna skógareldar brenna
stjórnlaust.
Gerir klassík
börnin klárari?
- kannski eru Mozart-áhrifin orðin tóm
Almennt er
það álitið vís-
indalega sann-
að að ungbörn
verði gáfaðri
en eUa ef leik-
in er fyr-
ir þau sígild tónlist meðan
þau liggja og totta snuð-
ið í vöggunni. Þessi
nýlega „uppgötvun"
vísindamanna þótti
meira að segja svo
sjálfsögð þegar hún
kom fram að fyrir
sumum er það kom-
ið á stall með göml-
um og gUdum hús-
ráðum að smella
Mozart á fóninn þeg-
ar Lilli (-a) fer að lúlla
vegna þess að örvun
fyrstu þremur árunum
skipti sköpum fyrir þroska
heilans.
Svo gæti þó verið að þessi heila-
Goðsögnin um Moz-
art-áhrifin hefur m.a.
valdið lagasetningum
í Flórída um að smá-
böm i ríkisskólum
hlusti á klassík á
hverjum degi og rík-
isstjórinn i Georgíu
gefurhverri einustu
nýrri móður i ríkinu
geisladisk með seið-
andi strengjum.
leikflmi fyrir börnin væri lítið
annað en getgátur og ýkjur
sprottnar upp úr frjálslegum túlk-
unum á óvísindalegum rannsókn-
um. Til dæmis var könnunin á bak
við Mozart-áhrifin svonefndu
gerð á háskólanemendum
en ekki börnum og áhrif-
in voru enn fremur
mjög sértæk og
skammvinn. Könn-
unin fól ekki í sér
neinar heilarann-
sóknir heldur var
aðeins um hegð-
unarrannsóknir
að ræða og allar
tilraunir til að end-
urtaka rannsókn-
ina (og fá fram sömu
niðurstöður) hafa
mistekist.
Smábörn skulu hlusta
Þeir sem vantrúaðir eru á Moz-
art-áhrifin segja það stórlega ýkt
og bjagað hversu mikið vísinda-
menn í raun viti um þróun heil-
ans og hvenær hún á sér stað.
Þannig segja þeir vel geta verið
að þróunin vari allt æviskeiðið og
enginn tími sé mikilvægari en
annar hvað varðar hugsun, lær-
dóm og rökhugsun.
Goðsögnin um Mozart-áhrifin
hefur m.a. valdið lagasetningum í
Flórída um að smábörn i ríkis-
skólum hlusti á klassík á hverj-
um degi og ríkisstjórinn í Georg-
íu gefur hverri einustu nýrri
móður í ríkinu geisladisk með
seiðandi strengjum og det hele.
Fari svo að goðsögnin reynist
röng eiga þannig margir eftir að
missa andlitið. -fin
Hugsað í millíbörum
Ný úkraínsk
könnun bendir
til þess að smá-
vægilegar
breytingar á
loftþrýstingi
geti haft áhrif á hvernig fólk
hugsar. Vísindamaður við há-
skóla í Kænugarði hefur verið að
rannsaka samband loftþrýsings
og hugsunar síðustu þrjú árin.
Með því að leggja fyrir 12 sjálf-
boöaliða nokkur verkefni og
breyta siðan loftþrýsingi í
prófanaherberginu án
vitundar nemendanna
með földum ventli
komst hann að því að
breytingarnar höfðu
áhrif á hæfni viðkom-
andi til að hugsa og
einbeita sér. En niður-
stöðurnar ultu á upprunalegu
hugarástandi tilraunadýrsins.
Þeir sem voru þreyttir og syfjaðir
urðu enn slappari en þeir sem
voru úthvíldir og vakandi urðu
enn skarpari.
Vísindamaðurinn treystir sér
ekki til að útskýra þessar niður-
stöður að fullu enn sem komið er
en hann telur að líkaminn skynji
loftþrýstingsbreytingar til þess að
geta betur stjómað blóðþrýstingi
og þetta kerfi hafi óbein áhrif á
taugakerfið.
Vefsíöu-
vernd
Ástralskt fyrir-
tæki, Creative
Digital'
Technology, hef-
ur hannað tölvu
sem koma á í veg fyrir innbrot
og fikt tölvuþrjóta við innihald
vefsíðna. Fyrirtækið býður nú
áhugasömum tölvunjörðum
peningaverðlaun ef þeim tekst
að finna leið fram hjá forritinu
en engum forritara fyrirtækis-
ins hefur tekist að vinna það
afrek enn sem komið er.
Hugbúnaðurinn kallast
SecurePage (alltaf sama upp-
hafsstafasnobbið í tölvuheim-
um) og á það að leysa vanda
fyrirtækja og einstaklinga sem
vakna upp við vondan draum
þegar vefsíðum þeirra er
breytt fyrir framan nefið á
þeim. Nýleg fórnarlömb árása
af þessu tagi eru meðal ann-
arra bandaríska leyniþjónust-
an CIA, bandaríski herinn og
sjálf Hillary Clinton, sem lenti
í því að andstæðingar við
framboð hennar til öldunga-
deildar Bandarikjaþings létu
gamminn geisa á hennar eigin
vefsíðu.
íul'JUi