Dagblaðið Vísir - DV - 19.08.1999, Blaðsíða 21

FIMMTUDAGUR 19. ÁGÚST 1999
2#

Jurlir, ber og sveppir
íslenskrar
náttúru
íslensk náttúra er til margra hluta nytsam-
leg og því kynntist tilveran þegar hún ræddi
við viðmælendur sína sem nota jurtir, ber og
sveppi til lækninga og matargerðar.
E
Úlfar Finnbjörnsson matreiðslumeistari:
Þar sem skógar eru
þar eru sveppir
Sg geri mikið að því að tína
sveppi og maður heldur sig
| helst þar sem mikið er af furu-
og lerkitrjám. Heiðmörkin er mjög
vinsæl en svo er það bara einfald-
lega þannig að þar sem eru skógar
þar eru sveppir,“ sagði Úlfar Finn-
björnsson matreiðslumeistari sem er
mikill sveppaáhugamaður. „Menn
eiga sér margir hverjir leynistaði en
ég er svo skelfilegur að ég er búinn
að kjafta frá ölllum mínum. Það vita
allir af mínum leynistöðum. Heið-
mörkin er í miklu uppáhaldi og
Skorradalurinn er alveg frábær. Þar
finnur maður alla flottustu svepp-
ina, kóngasveppi, sem eru stórir og
fínir, og fleiri fina sveppi.“
Hvenær er besti tíminn til þess
að tína sveppina? „Fyrstu sveppina
fann ég fyrir hálfum mánuði en það
er ómögulegt að segja til um það
hvað tímabilið stendur lengi. Tíma-
bilið stendur fram að fyrstu frostum
en nú er besti tíminn.“
Hver er munurinn á íslenskum
mm
sveppum og erlendum, hvorir finnst
þér betri? „Þeir íslensku búa nátt-
úrlega við hreinna loft en hér er
kannski minna af þessum flottustu
tegundum og auk þess fáum við
ekki mikið af alvöru villisveppum
erlendis frá í verslanir hér. Mér
finnast íslenskir sveppir per-
sónulega alveg rosalega góðir
og flóran er töluvert mikil
hérlendis þótt hún sé
ekki jafnstór og
erlendis."
Kristín Gestsdóttir er með jurtir í landinu sínu:
Jurtirnar eru bestar um mitt sumar
Kristín Gestsdóttir notar ber mikið í
mat og hefur gefið út uppskriftabók
sem hefur að geyma gómsætar
berjauppskriftir.
Við hjónin ræktum alls konar
kál og salöt. Mér finnst fólk
borða alltof lítið salat því það
er í mínum huga gersamlega
ómissandi bæði sem álegg og allt
annað.“
Verjið þið hjónin miklum tima í
garðinum?
„Nei, ég er nú ekki mikið í garð-
inum. Maðurinn minn hjálpar mér
við þetta, eða við skulum frekar
segja að ég hjálpi honum,“ segir
Kristín Gestsdóttir sem er mikil
áhugamanneskja um ræktun.
„Við erum mikið með lífrænt
ræktað þannig að það kemur mikill
arfi en við reytum hann bara. Við
tínum líka ber en það er ekki mik-
ið af þeim héma í landinu okkar.
Ég hef notað ber talsvert í mat enda
finnst mér berjagrautur afskaplega
góður.“
Kolbrún Björnsdóttir grasalæknir notar jurtir til lækninga:
Hófið skiptir mestu máli
Kristín hefur skrifað alls skrifað
fimm uppskriftarbækur, þar á með-
al eina sem hefur að geyma 220
gómsæta ávaxta- og berjarétti."
Ég bý aldrei til mat nema að
vanda mig við að gera hann, hvort
sem hann er einfaldur eða flókinn.
Ég nota mat- og kryddjurtir mikið
við matargerð og rækta mikið enda
erum við í stóru landi hérna á
Garðaholti." Jurtirnar segir hún
bestar um mitt sumar þar sem þær
megi ekki hafa blómstrað mjög
lengi, en auðvitað fer það einnig eft-
ir árferði.
Kristín lét blaðamann að lokum
hafa uppskrift að krækiberjagraut
sem er tilvalinn svona síðsumars:
1 lítri krækiber, 1/2 lítri vatn, 3
dl sykur, safi úr hálfri sitrónu og 2.
msk. kartöflumjöl.
Berin eru sett í pott ásamt vatni,
sykri og sítrónusafa og látið sjóða
við vægan hita í 20 mínútur. Merjið
þá berin með kartöflustappara og
setjið á sigti. Setjið safann í pott og
kælið að mestu. Hrærið kartöflu-
mjölið út í safann í pottinum og
setjið pottinn á heita hellu. Hrærið
stöðugt í þar til grauturinn þykkn-
ar. Borið fram heitt eða kalt með
rjómablandi eða þeyttum rjóma.
-þor
Éí
I g hjálpa fólki með jurtir, en
það sem ég geri líka fyrir utan
jjþað að vera grasalæknir er að
hjálpa fólki með mataræðið. Fyrst
fer ég i gegnum það með fólki hvað
það borðar og að því loknu kem ég
með tillögur til úrbóta og þær eru
náttúrlega mismunandi eftir því
hverjir kvillamir eru“, sagði Kol-
brún Björnsdóttir grasalæknir, að-
spurð hvað hún starfaði. Kolbrún
nam grasalækningar í Englandi en
það nám tekur fjögiu' ár. Hvernig
kom til að þú fórst út í grasalækn-
ingar? „Áhuginn kviknaði i
menntaskóla og ég las allar bækur
sem ég komst í um náttúrulækning-
ar og spáði mikið í mataræði. Þá
var ég staðráöin í því að verða nátt-
úrulæknir en svo endaði það sem
sagt á því að ég fór út í grasalækn-
ingar.“
Hver er helstu mistök sem íslend-
ingar gera í sambandi við mataræði
sitt? „Ætli það sé ekki fyrst og
fremst of mikill sykur og of mikið
kaffi. Kaffi og sykur eru út af fyrir
sig ekki hættulegt en það er hættu-
legt eins og íslendingar neyta þess.
Við kunnum ekki að nota kaffi, við
notum það í óhófi. Það er hófið sem
skiptir máli. Tveir bollar á viku
gera manni ekkert en tiu bollar á
dag hafa auðvitað mikil áhrif. Þá
skiptir einnig máli hvernig kaffið
er, lífrænt ræktað kaffi er auðvitað
betra en sullið sem flestir drekka.
Hvemig fólk kemur til þín og
hvemig notar þú jurtir til lækn-
inga? „ Þegar fólk kemur til mín í
viðtal tek ég saman sjúkrasögu,
matarsögu og lyfjasögu þess og svo
ákveð ég í framhaldi af þvi hvaða
jurtir á að nota. Ég útbý blöndu af
jurtum eftir því hyað hentar við-
komandi sjúklingi. Ég fæ allan skal-
ann af fólki til mín en reyndar kem-
ur mikið af fólki sem er búið að
reyna margt og er orðið frekar
slæmt. Það er erfiðara að með-
höndla svoleiðis sjúklinga en þá
sem koma strax og ég myndi gjarna
vilja að fólk kæmi fyrr.
Hvernig er að vinna með íslensk-
um jurtum?
; I „Þær eru
Ht mm
mjög góðar
og miklu
hreinni en
þær
lendu og oft sterkari, annars nota
ég innlendar og erlendar jurtir jöfn-*
um höndum.“
-þor
„Áhuginn kviknaði í menntaskóla
og ég las allar bækur sem ég komst
um náttúrulækningar og spáði
mikið í mataræði. Þá var ég stað-
ráðin í því að verða náttúru-
læknir en svo endaði það
sem sagt á því að ég fór út
í grasalækningar."
Hi