Dagblaðið Vísir - DV - 20.08.1999, Blaðsíða 12

12
FÖSTUDAGUR 20. ÁGÚST 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoóarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVÍK,
SlMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
Tillaga um óréttlæti
í vikunni var rykið dustað af draug sem blessunarlega
rykféll í skúffum Alþingis. Þar var dregin fram þingsá-
lyktunartillaga um skattalega mismunun eftir búsetu í
landinu, lægri skatta á landsbyggðinni og þar af leiðandi
aukna skattbyrði þéttbýlisbúa.
Tillaga þessi var lögð fram á síðasta þingi þar sem
flutningsmenn lögðu til að Alþingi fæli ríkisstjórninni að
skipa nefnd til að rannsaka hvernig unnt væri að jafna
lífskjör og aðstöðumun fólks eftir búsetu með aðgerðum
í skattamálum. Fyrsti flutningsmaður var Guðni Ágústs-
son en með honum fluttu tillöguna þingmennirnir
Hjálmar Árnason, ísólfur Gylfi Pálmason og Kristinn H.
Gunnarsson.
Tillagan vakti hvorki teljandi athygli né ugg þegar
hún kom enda ólíklegt talið að mikið yrði með hana gert.
Ástæða þess að tillagan kom til umræðu á ný er breytt
staða fyrsta flutningsmanns. Hann er ekki lengur
óbreyttur þingmaður heldur ráðherra í ríkisstjórninni.
Því var tillagan háskalegri en áður, kæmi til endurflutn-
ings á nýju þingi.
í tillögu þingmannanna var gert ráð fyrir meiri per-
sónuafslætti íbúa ákveðinna landsvæða, t.d. með því að
foreldrar gætu nýtt ónýttan persónufrádrátt bama væru
þau flarri vegna náms, að hjón og sambýlingar nýttu
ónýttan persónuafslátt maka til fulls og fengju auk þess
sérstakan persónuafslátt, t.d. 150 þúsund krónur á ári til
viðbótar þeim persónuafslætti sem almennt gildir.
Þá lögðu flutningsmenn einnig til annan frádrátt frá
sköttum sem kæmi til góða íbúum í dreifðari byggðum
landsins. Sama gilti um útreikning eignarskatts, þunga-
skatts og bifreiðaskatts, auk endurskoðunar á löggjöf um
skattalega meðferð söluhagnaðar í landbúnaði. Þá vildu
flutningsmenn huga að mismunandi innheimtu virðis-
aukaskatts eftir búsetu, væntanlega með lægri virðis-
aukaskatti í dreifbýlinu.
Óréttlæti í skattkerfinu hér er ærið þótt ekki sé á það
bætt með fráleitum reglum eins og ofangreindir þingmenn
lögðu til. Þótt meginregla skattlagningar sé sú að þegnarn-
ir standi jafnfætis fer því fjarri að svo sé. Tekjuskatturinn
er ranglátur enda greiðir hann aðeins um þriðjungur
framteljenda. Svört atvinnustarfsemi er stunduð í stórum
stíl. Álögur leggjast því afar misjafnt á þegnana. Þá nýtur
ein stétt, sjómenn, sérstaks skattafsláttar. Þær reglur eru
ekki verjandi. Sjómenn eiga að leita þeirrar kjarabótar til
viðsemjenda sinna, útgerðarmanna.
Það væri því að bæta gráu ofan á svart að koma á sér-
stökum dreifbýlis- og búsetuafslætti í skattakerfinu.
Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra segir að hann
trúi enn á þessa leið, að lægri skattar á landsbyggðinni
dragi fólk þangað. Það er ólíklegt nema þéttbýlisbúar
nýttu sér misréttið og flyttu lögheimili sín að nafninu til
í dreifbýlið. Meðaltekjur hafa t.d. verið góðar á Vest-
fjörðum en ekki komið í veg fyrir fólksflutning þaðan.
Byggðaröskun ræður margt annað en bein peningaleg
afkoma.
Landbúnaðarráðherra ætlar sér að halda þessum sjón-
armiðum á lofti í allri umræðu um byggðamál, innan
ríkisstjómar, og á þingi en lætur það þó ógert að fara
með tillögu um slíkar skattaívilnanir, fyrir hluta lands-
manna, á borð ríkisstjórnarinnar og gera kröfu um að
hún verði gerð að stjómarfrumvarpi.
Það er þó bót í máli. Ráðherrann áttar sig á því að
staða hans nú leyfir ekki æfingar sem óbreyttum þing-
mönnum leyfast.
Jónas Haraldsson
Hinn nýi umhverfisráð-
herra, Siv Friðleifsdóttir, er
komin í miklar pólitískar
ógöngur vegna Eyjabakka og
Fljótsdalsvirkjunar. Áður en
hún varð ráðherra lýsti Siv
því skorinort yfir að hún von-
aðist eftir því að Fljótsdals-
virkjun yrði sett í „feril lög-
formlegs umhverfismats.“
Eftir að Siv varð ráðherra
hefur hún hringsnúist og
styður ekki lengur að afdrif
Eyjabakka verði háð opin-
beru mati á umhverflsáhrif-
um. Ráðherrann Siv Friðleifs-
dóttir er því komin í full-
komna mótsögn við afstöðu
Sivjar þingmanns nokkrum
mánuðum fyrr.
Sjónarmið Sivjar
Það eru ekki átta mánuðir
síðan Siv Friðleifsdóttir og
Finnur Ingólfsson tókust
harkalega á í kosningu um
embætti varaformanns Fram-
sóknarflokksins. Finnur átti
Sif Friðleifsdóttir umhverfisráðherra. Er komin f miklar pólitískar ógöngur
vegna Eyjabakka og Fljótsdalsvirkjunar, segir greinarhöfundur m.a.
Trúveröug-
leiki Sivjar
sínar fara í sama ferli og
lögformlegt umhverfis-
mat.“ Þingmaðurinn
undirstrikaði þetta við-
horf sitt með því að
benda á að þó Lands-
virkjun hefði virkjana-
leyfi fyrir Fljótsdals-
virkjun hefði það verið
geflð út áður en lög um
mat á umhverfisáhrif-
um voru samþykkt.
Siv klykkti svo út með
eftirfarandi gullkorni
sem fékk hjarta sér-
hvers unnanda íslenskr-
ar náttúru til að slá af
gleði: „Það er mitt sjón-
armið að náttúran eigi
að njóta vafans og nota
eigi bestu tæki, s.s. um-
„í Ijósi hennar eigin ummæla
sem vitnað er til í greininni er
vægt til orða tekið að umskipti
Sivjar Friðleifsdóttur veki spurn•
ingar um trúverðugleika hennar
sem stjórnmálamanns
Kjallarinn
Össur
Skarphéðinsson
alþingismaður
þá þegar í miklum
erflðleikum vegna
afstöðu sinnar til
virkjunarmála,
ekki síst Eyja-
bakka og Fljóts-
dalsvirkjunar. Siv
notfærði sér þenn-
an veikleika Finns
af stakri snilld.
Fyrir utan sterka
áherslu á sjónar-
mið kvenna lagði
hún þunga áherslu
á sjónarmið um-
hverfisverndar,
enda hefur sá
málaflokkur legið
eins og guflinn
þráður gegnum
stefnu Framsókn-
arflokksins frá Ey-
steini Jónssyni til
Steingríms Her-
mannssonar.
í heilsíðuviðtali
við Mbl. 19. nóv-
ember stóðu þessi
tvö málefni, staða
kvenna og um-
hverfisvemd, upp
úr orðum Sivjar.
Þar talaði efnileg
stjórnmálakona af einlægni og
sannfæringu um náttúra landsins.
Hún kvað íslendinga í hópi útval-
inna þjóða hvað óspillta náttúru
varðaði og taldi nauðsynlegt að
vemda hálendið því „okkur er öll-
um að verða betur ljóst hvað há-
lendið er dýrmætt".
Síðan sagði Siv Friðleifsdóttir
orðrétt: „Það er von mín að
Landsvirkjun taki frumkvæði í
því að láta umhverfisathuganir
hverfismat, til að dæma um áhrif
framkvæmda."
Dapurleg örlög
Það var ekki síst þessi einarði
málflutningur Sivjar í umhverfis-
málum sem leiddi til þess að hún
fékk miklu fleiri atkvæði í slagnum
um stól varaformannsins en menn
bjuggust við. Þótt Finnur hafi slopp-
ið með skrekkinn styrktist staða
hennar verulega. Það dugði til þess
að hún hreppti stól umhverfisráð-
herra að kosningum loknum.
Þjóðin vænti því mikils af því
að sjá í stóli umhverfisráðherra
unga baráttukonu sem hafði ekki
aðeins lýst fylgi við þá gullnu
reglu umhverfisverndar að náttúr-
an skuli njóta vafans heldur sagt
skorinyrt að besta tækið til að
dæma um áhrif framkvæmda á
borð við Fljótsdalsvirkjun væri
umhverfismat. Siv Friðleifsdóttir,
sem átta mánuðum fyrr hafði sagt
þjóðinni að hún vonaðist eftir að
Landsvirkjun léti Fljótsdalsvirkj-
un og Eyjabakka „í sama ferli og
lögformlegt umhverfismat" var nú
loks komin í þá stöðu sem ráð-
herra í ríkisstjóm íslands að geta
beitt sér fyrir sannfæringu sinni.
En viti menn. Orð Sivjar reynd-
ust einskis virði. Það kom eins og
reiðarslag þegar hún skipti alger-
lega um skoðun við það að breyt-
ast úr þingmanni í ráðherra. Hún
lét ekki sitja við umskiptin ein
heldur tók sér það sjálfskipaða
hlutverk að verða skeleggasti tals-
maður ríkisstjórnarinnar gegn þvi
að afdrif Eyjabakka og Fljótsdals-
virkjun verði háð lögformlegu
mati á umhverfisáhrifum. Sjálfur
umhverfisráðherrann fer nú
fremstur í baráttu ríkisstjórnar-
innar gegn þeim sem vilja vemda
íslenska náttúru. Hvar er sannfær-
ing stjórnmálamanns sem sýnir
þessa háttsemi?
I ljósi hennar eigin ummæla
sem vitnað er til í greininni er
vægt til orða tekið að umskipti Si-
vjar Friðleifsdóttur veki spurning-
ar um trúverðugleika hennar sem
stjórnmálamanns.
Össur Skarphéðinsson
Skoðanir annarra
Sjálfstæði í flugrekstri
„Við höfum valið leiðir þar sem við höfum ákveð-
ið samkeppnisforskot á markaðinum, annað forskot
en þessa frípunkta sem farþegar félaga í flugbanda-
lögum ávinna sér ... Flugleiðir hafa hins vegar mark-
að sér þá stefnu að starfa i ákveðnum kima, og við
erum þar af leiðandi tiltölulega sjálfstæðir þótt mað-
ur sé aldrei alveg sjálfstæður og verði að taka tillit til
annarra. En við munum reyna að viðhalda sjálfstæði
okkar með því að fljúga á leiðum þar sem við erum
ekki í beinni samkeppni við stærstu flugfélögin."
Sigurður Helgason, fostjóri Flugleiða,
í Mbl. 19. ágúst.
Eyjabakkar á ábyrgð Alþingis
„í dag er framtíð Eyjabakka i höndum Alþingis og
þá á þingið að axla ábyrgð málsins. Mér finnst um-
ræðan um Eyjabakka bera vissan vott um firringu,
þar sem fólk áttar sig ekki lengur á því að við lifum
á landinu og því fylgir sú kvöð að meta þarf hve
nærri landinu á og má ganga. Landsvirkjun hefur á
síðustu árum lagt mikla vinnu í rannsóknir á Eyja-
bakkasvæðinu og sú vinna mun líta dagsins ljós nú
í haust í matsskýrslu. Vonandi mun hún auðveldá
mönnum í framhaldinu að taka ákvarðanir."
Jóhannes Geir Sigurgeirsson í Degi 19. ágúst.
Uppsláttarhugsjón
Fljótsdalsvirkjunar
„Umhyggja fyrir Austfirðingum er uppsláttarhug-
sjón Fljótsdalsvirkjunar. Eru Austfirðingar bættari
með það að fá eitt álver og hljóta í staðinn limlesta
náttúru - bæði land og haf? Það er líka önnur hug-
sjón á ferli. Það er hlutabréfagróði í álvernu.Það fer
ekki leynt i fjölmiðlum ... Vítt og breitt um ísland
fyrirfinnast kraumandi jarðhitasvæði. Væri ekki
vistvænlegra að nýta orku úr iðram lands en sökkva
yfirborði þess? Það hefur verið gert með góðum ár-
angri þar sem er Nesjavallavirkjun. Samkvæmt um-
tali og fréttum er hún vistvænt fyrirtæki. Nú reynir
á mannvit og hollustu ráðamanna um val á virkjun-
arstefnu framtíðar.
Ásgeröur Jónsdóttir í Mbl.-grein 19. ágúst.