Dagblaðið Vísir - DV - 21.08.1999, Blaðsíða 8

LAUGARDAGUR 21. ÁGÚST 1999 JL^"V
s fréttir
____________
W"W
Hlutur ríkisins í bensínverði mikill og vaxandi:
Bensíni dælt á bílinn og
peningum í ríkissjóð
Þegar bíleigandi kaupir bensín á bíl sinn þá rennur langstærstur hluti kaupverðsins beint í ríkissjóð.
Ríkissjóður hagnast stórlega á
hverjum seldum bensínlítra. Þegar
bíleigandi kaupir bensín á bíl sinn
þá rennur langstærstur hluti kaup-
verðsins beint í ríkissjóð. Ofan á
kaupverð bensínsins komið á hafn-
arbakka á íslandi, svokallað c.i.f.-
verð leggur ríkið fyrst vörugjald.
Það hækkar verð vörunnar um
hvorki meira né minna en 97 pró-
sent.
Skattheimta ríkisins á bensín hef-
ur vaxið mjög undanfarin ár. Til
samanburðar þá var tollur, igildi
núverandi vörugjalds á bensín ekki
nema 36 prósent árið 1991. Taka ber
þó fram að árið 1991 hafði tollurinn
verið lækkaður til að mæta hækk-
uðu heimsmarkaðsverði á bensíni
vegna áhrifa Persaflóastríðsins á
heimsmarkaðsverð og þar með inn-
kaupsverð til landsins. Röksemdin
fyrir þessari tollalækkun á bensín
var sú hjá Ólafi Ragnari Grímssyni,
þáverandi fjármálaráðherra, að
ekki væri ástæða tU fyrir ríkissjóð
að hagnast sérstaklega á stríðinu.
Þegar í ljós var komið að áhrif
stríðsins á heimsmarkaðsverðið
urðu minni en búist hafði verið við
þá var þessi skattheimta hækkuð á
ný og var rúm 50% af innkaups-
verði bensíns.
Nú þegar heimsmarkaðsverð hef-
ur hækkað um helming á þessu ári
þá þá er ekki hægt að merkja neinn
vilja né neina tUburði hjá ríkis-
stjórninni til að lækka vörugjaldið
og draga þannig úr þessari skatt-
heimtu án þess að verða af tekjum.
Hin mikla hækkun á heimskmark-
aðsverðinu og innkaupsverði bens-
íns veldur því að tekjur ríkissjóðs
hafa vaxið gríðarlega og langt um-
fram áætlanir og forsendur fjárlaga.
Gera má ráð fyrir því að i ár kaupi
bílaeigendur 190 miUjónir lítra af
bensíni á farar-
tæki sín. Inn-
kaupsverð hvers
lítra er nú um
10.60 kr. Við það
bætist fyrrnefnt
vörugjald, kr. 10,28
sem rennur í ríkis-
sjóð, flutningsjöfn-
unargjald 56 aurar,
bensíngjald kr.
28.60 sem er eymamerkt er til vega-
gerðar og samgönguframkvæmda
og svo loks þóknun olíufélaganna
fyrir innflutning, geymslu og dreif-
ingu sem er 10 til 16 krónur á hvern
lítra eftir því hvort bensínið er af-
greitt af starfsmanni olíufélags á
bílinn eða hvort
kaupandi dæli því
sjálfur og hvar
hann kaupir það.
Ofan á þetta
leggst síðan virð-
isaukaskattur
sem er um kr.
16,40 og eins og
vörugjaldið renn-
ur beint í skatta-
hítina. Það er því
ljóst af þessu að
það er ríkissjóður
sem fær langsam-
lega mest í sinn
hlut þegar fólk
kaupir bensín á
bíla sína. Það er
líka ljóst að því
hærra sem inn-
kaupsverðið er,
þeim mun meira
kemur í hlut ríkissjóös.
Stinga höfðinu í sandinn
„Afstaða okkar í FÍB er sú að þeg-
ar eldsneytisverð rýkur upp á
heimsmarkaði með tilheyrandi
áhrifum á verðlag hér innanlands,
þá geti ríkisvaldið tæpast leyft sér
að stinga höfðinu í sandinn þar sem
það hefur þessi miklu áhrif á verð-
myndun þessarar vöru,“ segir Run-
ólfur Ólafsson framkvæmdastjóri
FÍB, hagsmuna-
samtaka bifreiða-
eigenda. Runólf-
ur bendir á að
hver krónuhækk-
un á innkaups-
verði bensíns
komi fram sem
kr 2,40 úr pyngju
bileigandans. Af
þeirri upphæð
taki rikið til sín aukalega hvorki
meira né minna en 1,40 sem er þá
beinlínis hagnaður ríkisins af
hækkuninni.
Málsmetandi stjórnmálamenn
hafa sagt að ekki gangi að vera að
hringla með bensínskattana, lækka
þá þegar heimsmarkaðsverð á bens-
íni hækkar en hækka þá þegar
heimsmarkaðsverðið fer niður. í
þessu sambandi er rétt að hafa hlið-
sjón af þeirri staðreynd sem raunar
er sýnd á meðfylgjandi gröfum, að
skattar á bensin hafa jafnt og þétt
þyngst allan þennan áratug. Ríkið
hefur verið að auka hlutdeild sína í
tekjum af bensínsölu mjög verulega.
Bæði í því ljósi og því að verðbólgu-
hættumerki eru mörg og skýr í
efnahagslífmu nú telja margir að
ástæða sé til að ríkið dragi úr þess-
ari gríðarlegu skattheimtu á bensín,
ekki síst í því ljósi að ein af undir-
stöðum hagvaxtar og blómlegs þjóð-
lífs er einmitt góðar samgöngur. Á
hinn bóginn hefur það verið meðal
stefnumála ýmissa stjórnmála-
manna að draga sem mest úr bíla-
umferð og leggja jafnvel á nýja
skatta, t.d. svokallaða græna
skatta, með þetta fyrir augum. Þeg-
ar þetta viðhorf var borið undir
framkvæmdastjóra FÍB sagði hann:
„Öflugar og greiðar samgöngur eru
lykilþáttur í uppbyggingu hvers
hagkerfís og i raun undirstaða hag-
vaxtar á hverjum tíma. Auk þess
eru góðar samgöngur mjög þung-
vægt byggðamál hér á landi. Við, fá-
menn þjóð, búum í víðáttumiklu
landi. Að tala um að gera fólki sem
erfiðast fyrir með að fara milli staða
og nota bifreiðar er nokkuð sem ég
held að fólk, ekki síst í dreifbýli,
myndi seint láta bjóða sér. Það hef-
ur komið fram að þaö hefur verið
horft til svokallaðra grænna skatta
sem fyrirfinnast sums staðar er-
lendis. Það liggur fyrir að þótt ekki
hafi enn að minnsta kosti verið
formlega lagðir slíkir skattar á elds-
neyti hér á landi hafa skattar í öll-
um regnbogans litum verið lagðir á
eldsneytið og skatthlutur ríkisins í
útsöluverði bensíns hækkað og
hækkað undanfarin ár og einna
mest hjá ríkisstjómum sem hafa
lýst yfir vilja til að lækka skatta.“
Sú hækkun sem orðið hefur á
bensíni á þessu ári mun fyrirsjáan-
lega auka tekjur ríkissjóðs af bens-
íni um minnst 500 milljónir króna.
Þá hafa hækkanirnar og hin vax-
andi skattheimta rikisins valdið
hækkun verðlagsvísitölunnar.
Nærri mun láta að sú hækkun sem
þegar er orðin á árinu hafi valdið
ein og sér um 0,7% vísitöluhækkun
og þar með verulegri hækkun á
skuldum heimilanna.
Frétftaljós
Stefán Ásgrímsson
Sundurliðun á verði
95 oktana bensíni
- verð 82,40 kr.
1%
0,8 kr.
69%
56,9 kr.
15%
12,4 kr.
15%
12,3 kr.
Opinber gjöld
Flutningsjöfnun
Innkaupsverö
Sala og dreifing