Dagblaðið Vísir - DV - 31.08.1999, Blaðsíða 11

ÞRIÐJUDAGUR 31. ÁGÚST 1999
Hollt er heima hvat
Ævintýriö um ástina
er lítið leikrit fyrir
börn á öllum aldri sem
var frumsýnt í Kaffi-
leikhúsinu á sunnudag-
inn og segir okkur
þann sígilda sannleik
að ekki sé allt gull sem
glói, að fjarlægðin geri
fjöllin blá og mennina
mikla og að hollt sé
heima hvat. Prinsessan
í þessu ævintýri er
Flórens, fegursta stúlk-
an i dalnum, svína-
hirðirinn hennar er hér
bakaradrengur en
prinsinn frægasti leik-
ari landsins og „alltaf í
blöðunum". Sjálfsálit
Flórens er hættulega
bólgið, en blaðran
springur þegar prins-
inn vill ekki líta við
henni - og þá sér hún
vitaskuld að hinn raun-
verulegi prins er eng- „Þegar núið er búið verður ekki aftur snúið!“ Marta Nordal og Dofri Hermannsson í
mn annar en bakara- hlutverkum Flórens og Fróða bakaradrengs. DV-mynd Teitur
drengurinn sem hún
hafði áður hrakið burt.
Smástund höldum við niðri í okkur andan-
um af því að Flórens liggur eins og dáin í
vonleysi sinu og minnir háskalega mikið á
aðra stúlku í öðru leikriti, en sem betur fer
hefur bakaradrengurinn ekki framkvæmd í
sér til að fylgja henni í dauðann og allt fer
vel að lokum.
Þessa sögu væri hægt að segja á ótal vegu
og Þorvaldur Þorsteinsson, höfundur leik-
ritsins, og leikstjóri hans, Maria Reyndal,
velja ekki einfóldustu eða auðveldustu leið-
ina. í fyrsta lagi er textinn mestallur í
bundnu máli, orðmargur, frjór og skemmti-
legur, fullur af setningum sem minna á leik-
rit Shakespeares (“Að bla bla eða ekki bla
bla“). Ekki bamslegur texti en aldrei svo
þungur lengi í einu að spilli fyrir skilningi.
Svo er sagan ekki sögð beint heldur er sögu-
maður á sviðinu, Metta sögusmetta, sem út-
skýrir (eða þannig) fyrir ungum áhorfendum
hvað sé á seyði og jafnvel hvemig persónun-
um líði. í þriðja lagi er valinn ýkjukenndur
leikstill og óeinlægur þannig að persónumar
segja stundum eitt en látæði þeirra annað.
Þessi flókna aðferð er í anda Þorvalds sem
áður hefur með góðum árangri leikið sér að
hefðbundnum formum.
Flórens, fulltrúi bamsins í verkinu, er
eina einlæga persónan þótt ekki sé hún bein-
Leiklist
Silja Aðalsteinsdóttir
línis geðug, jafnergileg
og hún er og vond við
bakaradrenginn ást-
fangna. Marta Nordal
leikur hana af innlifun
með hæfilega ýktu lát-
bragði. Hún er rauð-
klædd frá hvirfli til ilja,
eins og ævintýra-
prinsessu sæmir, en bak-
aradrengurinn er að
sjálfsögðu hvítklæddur.
Hann er fulltrúi menn-
ingarinnar, flækir sig
svo hastarlega í eigin
orðgnótt að hann skilur
ekki sjálfur hvað hann
segir og fælir frá sér ást-
ina. Dofri Hermannsson
gerir hann líka svolítið
annars hugar. Agnar Jón
Egilsson leikur bæði
púkann hennar Mettu
sögusmettu og leikarann
Belg, fulltrúa dægur-
menningar nútímans, og
býr til gjörólíkar persón-
ur. Ungir áhorfendur vom
ekki hrifnir af Belg með
sitt mjaðmaskak og sína
köldu lund, ekki fremur en höfundur, en
púkinn höfðaði til þeirra í ótta sínum við
skassið Mettu. Sú er leikin af Jóhönnu Jónas
sem var tvískinnungurinn og tilgerðin holdi
klædd eins og til var ætlast.
Ævintýrið um ástina er nýstárlegt barna-
leikrit og sýningin fylgir því vel eftir, ýkir
þaö ef eitthvað er. Þetta er fyrsta verkefni
Maríu Reyndal sem listræns stjórnanda
Kaffileikhússins og lofar góðu um óvenjulegt
leikhús þar í vetur.
Kaffileikhúsiö sýnir: Ævintýrið um ástina
eftir Þorvald Þorsteinsson
Búningar og leikmynd: Rannveig Gylfadóttir
Ljósahönnuður: Kjartan Þórisson
Tónlistarstjórn: Kristján Eldjárn
Leikstjóri: María Reyndal
Fornar ástir
Árið 1900 kom sænska tón-
skáldið Hugo Alfvén til Kaup-
mannahafnar og settist að á
Bellevue Strandhótelinu. Meðan
hann dvaldi í borginni skoðaði
hann listasöfnin, að sjálfsögðu,
meðal annarra Ny Carlsberg
Glyptotek sem enn laðar að sér
þúsundir ferðamanna í hverri
viku. Þar sá tónskáldið Marie
Kroyer i fyrsta sinn - ekki í eig-
in persónu heldur málverkið af
henni sem fylgir þessari frásögn
og eiginmaður hennar, Skagen-
málarinn P. S. Kroyer, hafði
málað af henni í hrifningar-
vímu. Hugo Alfvén varð gagntek-
inn af myndinni. „Fegurri konu
hafði ég aldrei séð og þokki
hennar og glæsileiki töfruðu mig
gersamlega," skrifaði hann
löngu seinna i endurminningum
sínum og bætti við: „Svona kon-
ur hélt ég að væru aðeins til í
hugmyndaheimi málara, ekki í
alvörunni."
En honum var sagt að Marie
væri í raun og veru ennþá fal-
legri en málverkið sýndi og þeg-
ar þau hittust í holdinu
nokknim mánuðum seinna á
Sikiley sannfærðist hann um
það. Þau urðu heiftarlega ást-
fangin og upphófst nú þríhym-
ingsdrama sem ekki lauk fyrir
fullt og allt fyrr en Marie lést
árið 1940, 73 ára.
Þessa tilfmnmgaríku sögu hef-
ur Tonni Amald nú skráð og
bókin er komin út í Danmörku
undir heitinu Balladen om
Marie. Aðalsöguhetja hennar er
Marie Kroyer, konan sem enn
prýðir veggi á ótal heimilum
hvarvetna - sem „konan með
Hið örlagaríka málverk P.S.
Kroyer, „Sumarkvöld á Skagen"
frá 1892 - af Marie Kroyer.
hundinn" eða á göngu í fjörunni
á Skagen með vinkonu sinni.
Það hafa meira að segja verið
framleiddir kúlupennar þar sem
þær stöllur hreyfast fram og aft-
ur á ströndinni þegar pennan-
um er hallað!
Líf Marie var ekki hamingju-
samt þó að hún væri elskuð og
dáð af tveimur vinsælum lista-
mönnum. Fyrri maður hennar,
Kroyer málari, varð geðveikur,
líklega vegna meðfæddrar sára-
sóttar, og samlíf þeirra varð
ákaflega þjáningarfullt, ekki síst
eftir að samband hennar og
Hugos hófst. Kroyer vildi ekki
leúgi vel gefa henni eftir skilnað
og vildi fremur taka á móti elsk-
huga hennar á heimilinu. Fræg
er myndin af Jónsmessunætur-
bálinu á Skagen þar sem hann
lætur konu sína og ástmann
hennar halla sér makindalega
upp að bát í bakgrunninum.
Seinni maður Marie, Hugo
Alfvén, var mikill kvennamaður
og engri konu trúr nema móður
sinni, eftir því sem bókarhöf-
undur túlkar hann - með því að
vera ótrúr ástmeyjum sínum og
eiginkonum var hann sem sé að
sýna móðurinni trúnað. Móðir
Hugos var ævinlega ísköld í
garð Marie, jafnvel eftir að þeim
hjónum fæddist dóttir. Hjóna-
bandið varð fljótlega afar óham-
ingjusamt og þau Hugo og Marie
skildu með miklum látum.
Málareksturinn vegna skilnað-
arins stóð í átta ár.
Hugo var ekki viöstaddur
jarðarfór Marie þó að hún fyrir
sitt leyti minntist ástar þeirra
með því að biðja um að „Elegie"
eftir hann yrði leikið við athöfn-
ina. Það var hennar hinsta
kveðja til hans.
-SA
(menning
11
Nýr ballett eftir Katrínu Hall
I október mun íslenski dansflokkurinn
frumflytja nýtt dansverk eftir Katrínu Hall,
listrænan stjómanda flokksins (á mynd).
Þetta er fyrsta verkið sem hún
semur fyrir Ðokkinn síðan hún
tók við því starfi. Hljómsveitin
Skárren ekkert hefur tekiö að
sér að semja tónlist viö verkið
en sú hljómsveit vann síðast
með íslenska dansflokknum
veturinn 1997 þegar meðlimir
hennar sömdu tónlist við verk-
ið „Ein“ eftir Jochen Ulrich.
Tónlistin er væntanleg á geisladiski í byrjun
október.
Leikið fyrir Þingeyinga
Einar Kristján Einarsson gítarleikari held-
ur þrenna tónleika í Norður-Þingeyjarsýslu í
kvöld og næstu kvöld og eru þeir upphaf tón-
leikaferðar hans um Norðurland. Á efnis-
skránni er tónlist úr ýmsum áttum, spönsk
og suður-amerísk, verk eftir Jóhann Sebasti-
an Bach, John Lennon og
Paul McCartney svo tekin
séu dæmi frá hvorum
enda. Fyrstu tónleikarnir
eru í kvöld á Þórshöfn, í
nývígðri Þórshafnar-
kirkju, og heflast kl. 20.
Annað kvöld leikur hann í
Raufarhafnarkirkju og í
Grunnskólanum á Kópa-
skeri á fimmtudagskvöldið. Allir tónleikam-
ir heflast á sama tima, kl. 20.
Einar Kristján hefúr komið fram á flölda
tónleika hér heima og erlendis. Hann hefur
leikið með Caput-hópnum og komiö fram
sem einleikari með Kammersveit Akureyrar,
Kammersveit Reykjavíkur og Sinfóníuhljóm-
sveit íslands. Auk þess má nefna að hann er
liðsmaður hinnar geysivinsælu hljómsveitar
Rússíbana og hefur hljóðritað með þeim tvo
geisladiska. Hann hefúr líka gefið út geisla-
disk sjálfur með verkum fyrir einleiksgítar
og var tilnefndur til íslensku tónlistarverö-
launanna fyrir hann.
Verðmætasköpun í tónlist-
inni
Hér á íslandi er allt of oft flallað um hinar
„fógm listir“sem væru þær stókostlegur
baggi og þurfalingur í þjóðfélaginu. Það væri
kannski ekki úr vegi að gera ítarlega könn-
un á atvinnu- og verðmætasköpuninni sem á
sér stað í nafni listarinnar. í Bretlandi hefur
einmitt verið birt skýrsla sem opinbert Tón-
listarráð og ráðgjafarfyrirtæk-
ið KPMG gerðu í sameiningu
og er hún sannarlega upp-
örvandi lesning. Þar kemur
fram að þar í landi árið eyddi
almenningur hvorki meira né
minna en 3,7 billjónum sterl-
ingspunda í tónlist af ýmsu
tagi á árinu 1997 og 130.000
manns höfðu fullan starfa af
tónlistariðnaði. Það er líka athyglisvert að á
þessu ári eyddu Bretar 450 milljónum sterl-
ingspunda í hflóðfærakaup.
Innlend samantekt mundi leiða í flós hve
miklu íslendingar eyddu í tónlist, geislaplöt-
ur og tónlistamámskeið, hve margir ynnu
við að flytja tónlist, taka hana upp, flytja
hana út, kenna hana og selja. Að auki mætti
taka saman þær upphæðir sem íslendingar
eyða í „græjur“ og hflóðfæri. Heildarupp-
hæðin mundi vísast koma flatt upp á þá sem
sjá ofsjónum yfir nýju tónlistarhúsi.
Módernistinn á póstinum
Fyrir helgi var minnst hér á grein um Ein-
ar Má Guðmundsson rithöfúnd í Kynlegum
kvistum, afmælisriti til heiðurs Dagnýju
Kristjánsdóttur, þar sem hann er talinn upp-
hafsmaður póstmódem-
isma á íslandi. Þá riflaðist
upp fyrir umsjónarmanni
skondin saga sem tengist
hvorutveggja. Fyrir
nokkrum árum var Einar
Már á rithöfundasam-
komu í Svíþjóð þar sem
menn vom mjög upptekn-
ir af póstmódemismanum.
Á endanum er Einar Már inntur eftir stöðu
þessa ágæta isma uppi á íslandi og varð hon-
um þá að orði að þar væri að finna a.m.k.
einn ágætan módernista og hann ynni á póst-
inum. Og átti þá við Jóhann Hjálmarsson
flóðskáld.
Umsjón
Aðalsteinn Ingólfsson
----------------