Dagblaðið Vísir - DV - 13.09.1999, Blaðsíða 11

MANUDAGUR 13. SEPTEMBER 1999
enmng»
Mjúk hljómfegurð
Ólafur Vignir Albertsson var eins og klettur við hlið Jóhanns Friðgeirs Valdimarssonar á ein-
söngstónleikum hans. DV-mynd Hilmar Þór
Jóhann Friðgeir Valdimarsson er einn
þeirra Qölmörgu ungu íslensku söngvara
sem nú stunda framhaldsnám úti í hinum
stóra heimi, nánar tiltekið í Mílanó á Ítalíu.
Á einsöngstónleikum sínum í íslensku óper-
unni sl. fimmtudagskvöld hafði hann fengið
Ólaf Vigni Albertsson píanóleikara til liðs
við sig til að flytja efnisskrá sem samansett
var af íslenskum og ítölskum sönglögum og
ítölskum aríum.
Af fjölbreyttri flóru íslenskra sönglaga
völdu þeir nokkur vel þekkt og var greinilegt
í þremur lögum Sigvalda Kaldalóns að Jó-
hann hefur nýtt vel þann stutta tíma sem
hann hefur stundað söngnámið. Ég lít í anda
liðna tíð var flutt af hógværð og ágætu mús-
íkölsku innsæi og hvergi ofgert, Ég gleymi
því aldrei af meiri ákafa og þrótti og Leitin
var dökk og dramatísk. Lindin eftir Eyþór
Stefánsson við ljóð Huldu var angurvært í
blæbrigðarikum flutningi þeirra Jóhanns og
Ólafs Vignis og Vor hinsti dagur eftir Jón
Ásgeirsson var sömuleiðis fallega flutt. Túlk-
un hans á Hvert örstutt spor eftir Jón Nor-
dal var þó heldur einsleit þar sem texti Hall-
dórs Laxness gefur svo mikla möguleika á
öðru, en Sprettur Sveinbjöms Sveinbjörns-
sonar var kraftmikið og sungið af öryggi.
Jóhann hefur mjúka og hljómfagra rödd
og hefur tileinkað sér ágæta tækni þótt enn
vanti töluvert upp á öryggi og kraft í hæðina
sem kom svolítið niður á sumum laganna
þar sem röddin var of klemmd á efri tónun-
um. Allur textaframburður var þó til mikill-
ar fyrirmyndar og komst hvert orð til skila.
En hann var of bundinn textanum fyrir
framan sig og virkaði svolítið stífur og ekki
nógu öruggur sem gerir það að verkum að
áheyrendur fyllast einnig óöryggiskennd, en
það er ekkert sem meiri reynsla fær ekki lag-
að. Þó að næstu tvö lög Stefanos Donaudys,
0 del mio amato ben og Vaghissima sembi-
anza lituðust dálítið af þessu fyrrnefnda var
þar margt mjög vel gert, Jóhann þekkir
greinilega sín takmörk, sneið sér stakk eftir
vexti og söng lögin músíkalskt og fallega.
Eftb hlé komu fyrst þrjú lög eftir
Frencesco Paolo Tosti, hið hugljúfa Ideale,
þar sem mjúk röddin naut sín einkar vel, var
flutt með töluverðum tilfinningahita,
L’ultima canzona og La serenata voru að
sama skapi fallega sungin þó maður hefði á
tilfinningunni að það lærða ríkti yfir því
sjálfsprottna og að hæfnin til þess að leika
sér að lögunum og spila svolítið með áheyr-
endur í leiðinni væri ekki alveg fullmótuð.
Rúsínan í pylsuendanum voru svo tvær
aríur úr Tosca eftir Puccini, Recondita
armonia og E lucevan le stelle. Þar virtist Jó-
Tónlist
Arndís Björh Ásgeirsdóttir
hann vera kominn á sinn heimavöll og söng
af ágætu öryggi og næmi, þó að herslumun-
inn vanti enn á að hann nái valdi yfir slík-
um óperuperlum þannig að gæsahúðin ýfist
upp og tárin spretti fram. Ólafur Vignir var
sem klettur allan tímann og vann sinn hluta
afbragðsvel, en það er ekki lítils virði fyrir
þann sem er að stíga fyrstu sporin að hafa
vanan mann sér við hlið.
Óhætt er að segja að Jóhann Friðgeir hafi
alla hurði til þess að ná langt í framtíðinni á
þeirri braut sem hann hefur valið sér og
verður spennandi að fá að fylgjast með fram-
vindunni.
Vitundin villtist á burt
Kristín Bjarnadóttir - ræður yfir glæsilegu Ijóðmáli. Mynd úr safni DV.
í fyrstu ljóðabók sinni, Því að
þitt er landslagið, segir Kristín
Bjarnadóttir sögu stúlkunnar
Veru frá Tungu. Bókinni skiptir
Kristín í fimm hluta og er sá
fyrsti nafnlaus en hinb bera heit-
in Flæðarmál, Ferðir, Vilfríðar-
mál og Afturhvarf.
í fyrsta hlutanum er ljóðmæl-
andinn heill, talar í fyrstu per-
sónu og segir: „Framtíðin dregur
mig að sér og hvíslar: / Ég er á
leið til baka, hvert ætlar þú?“ Hér
talar Vera sem þráb bið í sálu
sinni en „í skógivöxnu sumrinu"
býr „undarlegt niðamyrkur" sem
nær yfbhöndinni í öðrum hluta.
Þar talar Vera um bernsku sína,
drauma og þrár en í lok þess hluta
kynnist hún sorginni. Þá er líkt og
tilveran umbreytist og splundrist
og sjálf Veru tekur á sig margar,
ólíkar myndir. Hún klofnar í
þrennt: Steinvöru sem „lifir bæði
á sjó og á landi en á bágt með að
halda sig við yfbborðið og því er
hugsanlegt hún sökkvi", Mærþöll
sem vill „ráða vængjunum sjálf,
en fær þá hvergi brennda" og Vil-
bíði sem „getur logað án þess að
eyðast /.../ en líður best í lista-
verkum" (8).
Partur af þessari þríklofnu konu er síðan
Þungbúinn sem kemur inn i líf Veru við
sorgina og læðist að þegar minnst varb, sbr.
lokalínur fyrsta hluta: „Steinninn í flæðar-
málinu / glibar þungbúinn / glitrar blint /
Hann er barnsins dána stjarna“(ll). En
Þungbúinn er einnig tenging Veru við jörð-
ina á meðan Steinvör táknar vatnið, Mær-
þöll loftið og Vilfríður eldinn.
Bókmenntir
Sigríður Albertsdóttir
í Veru búa sem sagt öll bumefnin fjögur
og ná yfirhöndinni til skiptis. í þriðja hluta
eru Mærþöll og Steinvör á ferðalagi á sjó
sem túlka má sem tilvistarlega leit Veru að
sjálfri sér, konu sem rambar á mörkum heil-
brigðis og geðveiki. í lok þebrar ferðar
stekkur þriðja konan úr enni stýrimannsins,
líkt og Pallas Aþena úr höfði Seifs. Það er
Vilfríður sem sett er í land og endar í höll
þar sem „þinga hvítklæddir vindar“ (62) og
þar sem hún kemur sér fyrb í málverki eft-
ir Monet. En þótt henni líði best i hinum
óskýru línum Monet er það samt hún sem er
bjargvættur Veru sem kallar til hennar:
„Kom til mín, Vilfríður vafurlogi / viljugust
á landi hér. Vertu mér meiri mynd / vertu
mér stoð í húsinu tímans"
(63).
í lokahlutanum ræða
persónurnar fjórar saman
og koma sér saman i eitt: í
Veru sem þarf að endur-
heimta alla þessa fjóra
hluta til að verða heil. Og
það er einmitt Vera sem á
síðasta orðið í bókinni:
„kem úr langdjúpu kafi
/.../ hér er lygnan þagna-
lipur“ (91).
Því að þitt er landslagið
túlka ég sem ferð konu inn
í geðveiki og út úr henni
aftur. Þetta er erfið ferð og
tregafull en konan stendur
sterkari eftb og reynsl-
unni ríkari.
Kristín Bjamadóttir fer
ekki auðveldustu leiðina
að efninu, nýtb sér þjóð-
sögur, danskvæði, þulur,
goðsögur og fleba i ljóð-
máli sínu. Er skemmst frá
því að segja að hún ræður
fimavel við formið þótt
byggingin vbki stundum
heldur losaraleg. En
kannski er einmitt ætlun
höfundar að hafa bókina í
heild impressjóníska, bæði hvað varðar form
og stíl, eins og málverk eftb Monet. Kristín
hefur gott vald á tungumálinu og dregur upp
flottar og eftirminnilegar myndb en einum
of hlaðnar á stundum. Má vera að það sé
einmitt hið ofhlaðna myndmál sem kemur i
veg fyrir að samúð lesandans kvikni. Tilfmn-
ingin fyrir sársauka Veru þar sem hún er
þræltýnd í leit að eigin sjálfl vill glatast í
orðskrúðinu, að vísu afar fogru orðskrúði.
Kristín Bjarnadóttir:
Því að þitt er landslagið. Þættir Veru frá
Tungu
Uglur og ormar 1999
I PS ‘ ‘ ‘
Schifrin með Sinfóníunni
Það telst til tíðinda hjá Sinfóníunni að hún
hefur fengið hinn heimsfræga hljómsveitarstjóra
| og kvikmyndatónskáld Lalo
Schifrin til að stýra og leika
' einleik á tónleikum sínum
| með kvikmyndatónlist 23.
I” mars í vor. Þar verður flutt
tónlist úr Star Wars, Á
hverfanda hveli, Casablanca
og Mission: Impossible, en
Lalo er sjálfur höfundur
þeirrar síðasttöldu.
Lalo Schifrin fæddist 1932 í Argentínu og hef-
ur samið tónlist við hátt á annað hundrað kvik-
myndir, þeirra á meðal Tango eftir Carlos Saura
sem sýnd var á nýliðinni kvikmyndahátíð,
Beverly Hillbillies, The Eagle Has Landed og
Starsky and Hutch. Hann hefur mörgum sinnum
verið tilnefndur til óskarsverðlauna, og í ár
hlaut hann Imagen Foundation verðlaunin fyrir
framlag sitt til kvikmyndatónlistar um ævina.
íslenskir sósíalistar og Sov-
étríkin
íí Jón Ólafsson heimspekingur vakti mikla at-
I hygli fyrir pistla frá Rússlandi og Bandaríkjun-
um bæði í blöðum og útvarpi
meðan hann var við nám í þeim
löndum. í haust er væntanleg bók
eftir hann sem ber heitið Kæru
félagar og Qallar um íslenska sós-
íalista og Sovétríkin á árunum
1920-1960. Jón hefur þann ótví-
ræða kost sem höfundur að svona
bók að vera ótengdur efninu til-
finningalega og allar líkur eru á
að þetta verði merkilegt innlegg í samtímasagn-
fræði. Er ekki að efa að margir muni kasta sér
yfir hana. Mál og menning gefui- út.
Meiri Steingrímur
Or herbúðum Vöku-Helgafells berast þau tíð-
indi að annað bindi endurminninga Steingríms
Hermannssonar, fyrrum forsætisráðherra, sé
væntanlegt í haust. Bókin sem kom í fyrra fjaU-
aði mest um átök í einkalíf-
inu en nú er komið að póli-
tíkinni. Verður spennandi
að fylgjast með viðbrögðum
landans við frásögnum af
stjórnmálasviðinu þar sem
fjöldi þekkba íslendinga, lif-
andi og látinna, stígur fram,
meðal þeirra Vilmundur
Gylfason, Ólafur Ragnar
Grímsson og vitanlega Ólafur Jóhannesson.
Enn sem fyrr er það Dagur B. Eggertsson sem
ritar bókina en byggir hana á itarlegum viðtöl-
um við Steingrím og miklu magni gagna sem
hann hefur haldið til haga.
Ævi Jóns Leifs
í síðustu viku var í þessum dálki minnst á að
Páll Valsson væri að vinna að ævisögu Jónasar
Hallgrímssonar. Frá Máli og
menningu er einnig að vænta
ævisögu Jóns Leifs tónskálds eft-
ir Carl Gunnar Áhlén, tónlistar-
ritstjóra Svenska Dagblaðsins.
Carl Gunnar er tónlistarfræðing-
ur, helsti sérfræðingur Svía í
tangótónlist og hefur skrifað
bækur um það efni. Varla hefur
hann þó laðast að Jóni Leifs
vegna þess að tónlist hans minni á tangóinn.
Carl Gunnar fer rækilega í mótunarár Jóns
sem tónskálds og árin í Þýskalandi og segja þeb
sem hafa þefað af textanum að hann sé auðugur
| og skemmtilegur. Ef einhveijum finnst ergilegt
að missa Jón „úr landi“ á þennan hátt ber að
hafa í huga að erlendis eru til margar ævisögur
um hvern frægan mann. Aldrei of margar!
Haraldur Bessason segir frá
Þeir sem þekkja Harald Bessason íslensku-
/ fræðing og fyrsta rektor Háskólans á Akureyri
í vita að hann hefur gaman af að segja sögur og
gerir það vel. í haust kemur út hjá Ormstungu
sagnakver Haraldar þar
sem hann segir frá merki-
legum og einkennilegum
mönnum sem hann hefur
kynnst á lífsleiðinni, ekki
Isíst vestan hafs, en Harald-
ur bjó lengi í Kanada. En
hann byrjar (og endar) í
Skagaflrði, á bernskuslóð-
unum, og fyrsta sagan í
bókinni mun vera lýsing á stjórnmálafundi sem
hann sótti í frumbernsku skömmu áður en
heimsstyrjöldin seinni skall á. Langminnugur
maður og óljúgfróður, Haraldur.
tmmmmmmgm