Dagblaðið Vísir - DV - 16.09.1999, Blaðsíða 18

18
7% Qfsláttur
í 7 mánuði
7% afsláttur í 7 mánuði
af aukahlutum,
varahlutum og þjónustu.
FIMMTUDAGUR 16. SEPTEMBER 1999
Fréttir_________________________________pv
Mörg augu hvíla á
erfiðum nágranna
- vakta þarf Kötlu til aö íbúar fái meiri tíma til aö yfirgefa svæöiö
Mikill mannfjöldi sótti fundinn f Vík eins og sjá má á myndinni.
að því að mæla sem fyrst mæli-
punkta sem eru uppi á jöklinum
sjálfum sem gætu gefið betri vís-
bendjngar um umbrot en punktur-
inn sem er í Höfðabrekkuheiði,
spottakorn frá eldstöðinni.
Fylgjast á með vatnsföllum sem
renna undan jöklinum. Við þau á
að koma fyrir síritandi mælum
sem gefa upplýsingar um rennslis-
breytingar. Þá á að fylgjast með
efnasamsetningu vatnsins sem
rennur frá jöklinum, með tilliti til
breytinga á efnainnihaldi þess, sem
vonast menn til að hægt verði að
koma skilaboðum til fólks fyrr og
hindra með því það að hún valdi
meiri skaða en þörf er.
„Þetta getur farið á hvaða veg
sem er. Öðru hverju verður alltaf
viðbúnaður og Katla ofarlega í
huga fólks. Ég held að allir reyni að
gera sitt besta en ég veit ekki hvort
fyrirvarinn næst verður lengri en
síðast,“ sagði Magnús Tmni Guð-
mundsson í lokaorðum sínum á
borgarafundinum í Vík í Mýrdal.
-NH
Ljóst er að auka þarf alla vöktun á
Kötlu og nánasta umhverfi hennar
þannig að bregðast megi við í tíma ef
náttúruhamfarir verða. Það sýnir
áhuga heimamanna að um 200 íbúar
Víkur í Mýrdal og nágrennis voru á
borgarafundi sem haldinn var í félags-
heimilinu i Vík á mánudagskvöld.
Fundurinn var haldinn til að koma
upplýsingum um Kötlu á framfæri til
almennings, sérstaklega i ljósi þeirra
atburða sem hafa verið aö gerast í
Mýrdalsjökli, allt frá því að óvænt
hlaup kom í Jökulsá á Sólheimasandi
18. júlí í sumar.
Á fundinum voru mættir frummæl-
endur frá Raunvísindastofnun Há-
skólans, Norrænu eldfjallastöðinni,
Orkustofnun, Veðurstofunni og Al-
mannavörnum. í máli allra frummæl-
enda kom einmitt fram að auka þarf
alla vöktun á svæðinu með tilliti til
jarðskorpuhreyfinga, vatnssöfnunar
undir jöklinum, rennsli og breyting-
um á ám sem undan honum renna.
110 ferkílómetra askja með
þrem opum
Helgi Björnsson jöklafræðingur
sagði að nauðsynlegt væri að heima-
menn gættu að öllum breytingum sem
yrðu á jöklinum og ánum og í því efni
yrði að taka tillit til sögunnar. Heim-
ildir eru um að ár sem renna undan
Mýrdalsjökli hafi þomað eða orðið
vatnslitlar fyrir gos. Á fundinum kom
fram að þetta gæti átt sér skýringu í
því að þegar þetta gerðist hafi vatn
safnast saman undir jöklinum vegna
þess að þegar jökullinn fór að bráðna
fyrir tilstuðlan aukins hita hafi hann
getað skriðið fram og aukinn jökul-
þungi myndað farg sem lokað hafi fyr-
ir útrásir úr Kötluöskjunni.
Með mælingum og rannsóknum
með íssjá hefur komið í ljós að undir
Mýrdalsjökli er askja sem er 110 fer-
kílómetrar að stærð og botn hennar er
700 metra yfir sjó. Út úr öskjunni eru
þijú meginop. Það sem er lægst er
gáttin niður á Mýrdalssand sem er
um 800 metra yfir sjó, hin opin úr
öskjunni eru að Sólheimajökli og þar
sem Entujökull fellur norður úr hon-
um. Á Mýrdalssand hafa komið hlaup
í flestum þekktum Kötlugosum en á
Sólheima- og Skógasand hafa einnig
komið hlaup og skýr ummerki eru í
gljúfrum Markarfljóts eftir hamfara-
hlaup.
Þjóðvegunum lokað
Þegar til tíðinda dregur í Kötlu er
Innlent
fréttaljós
Njörtlur Helgason
þjóðvegunum lokað á þrem stöðum:
yfir Mýrdalssand, á Sólheimasandi
og á Markarfljótsaurum. Hlaupin
sem koma á Mýrdalssand eru kunn
af frásögnum og heimildum, skrif-
uðum og munnlegum. Á Sólheima-
sandi og Markarfljótsaurum hafa
menn ekki orðið vitni að hamfara-
hlaupum en á Sólheimasandi og
Skógasandi eru víða stór björg sem
hafa tæplega borist fram nema í
miklu flóði.
Rafmagnshleðsla og elding-
ar ollu dauðsföllum
Eitt af því sem kom fram á fundin-
um var að í gosmekki Kötlugosa verð-
ur mikil rafmagnshleðsla og þar sem
mökkurinn fer yfir fylgja honum
miklar eldingar og skruggur.
í heimildum eru einu dauðsfollin
sem þekkt eru af völdum Kötlugosa
vegna eldinga sem laust niður í fólk í
Skaftártungu. Þessi rafmagnshleðsla í
loftinu veldur mörgum áhyggjum
Umferð um sandana verður lokað með skiltum eins og hér sést þyki ástæða
tll.
Fram kom hjá Freysteini Sig-
mundssyni að flúrmengun Kötlu-
gjósku væri 1/3 af því sem mældist í
Heklugjósku en samt yrðu bændur að
forða búpeningi á hús þar sem aska
færi yfir til að komast hjá skaða.
gæti bent til umbrota eða aukinnar
hveravirkni. Það á að fljúga reglu-
lega yfir jökulinn og mæla allar
breytingar sem á honum verða,
auk þess sem gervitunglamyndir
verða notaðar í þeim tilgangi. í
Guðrún Larsen, Helgi Björnsson, Páll Einarsson og Freysteinn Sigmundsson á borgarafundinum í Vík.
vegna þess að líklegt er að henni fylgi
rafmagnsleysi og að allt símasamband
detti út á því svæði sem mökkurinn
fer yfir. Mýrdælingar hafa sumir
hveijir áhyggjur af því hvort neyðar-
kerfið haldi ef gosmökkur með ösku-
falli og eldingum leggst yfir svæðið í
gosbyijun.
Viðamikil áætlun um rann-
sóknir á svæðinu
Á Kötlusvæðinu er nú í undir-
búningi og komin af stað viðamikil
áætlun sem stefnir að því að auka
alla vöktun vegna yfirvofandi at-
burða. Á og við jökulinn eru þekkt-
ir mælipunktar sem mældir verða
upp á nýtt með nákvæmum mæli-
tækjum. Einn þeirra, sem er í
Höfðabrekkuheiði, var mældur á
mánudag og þá komu fram hverf-
andi breytingar á honum. Stefnt er
kringum Mýrdalsjökul er þétt net
jarðskjálftamæla sem nema
minnstu hreyfingar. Undanfari
Kötlugosa er yfirleitt snarpur jarð-
skjáifti sem finnst í byggð um 1 til
8 stundum áður en goss verður
vart. Með jarðskjálftamælingum
vonast menn til að sjá fyrr aðdrag-
anda goss og að hægt verði að
koma skilaboðum fyrr til íbúa.
Katla er erfiður nágranni þeim sem
nálægt henni búa. Með aukinni
þekkingu og rannsóknum á henni