Dagblaðið Vísir - DV - 18.09.1999, Blaðsíða 36

'48
LAUGARDAGUR 18. SEPTEMBER 1999
rt,3£uJ
JL

Grálúðusafarí með ísmanninum:
Bjórdósir og borgarísjakar
Grænlandsferöir hafa á síðustu
árum vakið áhuga íslendinga. Nokk-
uð er um að íslenskir ferðamenn
fari til Suður-Grænlands og veiði
hreindýr og vatnafisk í skipulögð-
um ferðum. Þá er auðvitað talsvert
um ferðalög til höfuðstaðar Græn-
-lands, Nuuk, á vesturströndinni.
Flestir ferðamenn leggja þó leið sfna
til Kulusuk, 300 manna þorps á
Austur-Grænlandi. íslandsflug og
fleiri bjóða dagsferðir tii þorpsins
þar sem fólki gefst kostur á að sjá í
hnotskurn frumstætt grænlenskt
samfélag. Þeir eru nokkrir ferða-
mennirnir sem falla fyrir hinu gróð-
ursnauða landi þar sem hafís og
skriðjöklar setja svip sinn á allt.
Aðrir telja sig hafa séð nóg af Græn-
landi eftir fjóra klukkutíma í
Kulusuk. Flestir sem þar koma taka
afstöðu annaðhvort með eða á móti.
Á dögunum fór undirritaður til
Ammasalikfjarðar í heimsókn til
Sigurðar Péturssonar, eða ísmanns-
-.ins ógurlega, sem býr í þorpinu
Kuumiit hvaðan hann stundar grá-
lúðuveiðar á plastbáti eins og lýst
hefur verið í DV. Viö fjörðinn þar
sem hafís er um allt eru fjögur
byggðarlög þar sem hátt í 4000
manns búa. Höfuðstaðurinn er
Ammasalik með um 1800 íbúa.
Þarna eru einnig þorpin Kulusuk
sem áður er getið, Kuumiit og
Serimilak með 300 til 500 íbúa hvert.
Staðirnir eru á svipaðri norðlægri
breidd og norðanvert ísland eða á
milli 65 og 66 gráður norður. Bílar
- . eru fáséðir og að meðaltali ein trakt-
orsgrafa í hverju byggðarlaganna. í
Kulusuk eru tveir leigubílar sem
skjögra um grýttan vegarslóða milli
þorps og flugvallar og það var nokk-
uð skondið að minnstu munaði að
þeir lentu í árekstri þegar undirrit-
aður var á förum.
Grálúðusafarí
Farið var í „grálúðusafarí" með
Sigga ísmanni þar sem túristamir
ásamt ismanninnum beittu línuna
og lögðu ásamt því að gera að aflan-
um. Venjulega er hann einn á plast-
báti sínum, Leifi Eiríkssyni, með
kvenkokk en nú var áhöfnin alls
fjórir. Tveir frá DV, sem i hjáverk-
um tóku ljósmyndir og skráðu at-
’burði, og síðan íslendingurinn
Gunnar Bragi Guðmundsson, for-
stjóri stórfyrirtækisins Nuka, sem
með þessu móti kom sér í burtu frá
símum og tölvum.
Forstjórinn gekk einna ákafast
fram við grálúðuveiðarnar þrátt fyr-
ir augljóst reynsluleysi. Það höfðu
vart sést önnur eins tilþrif og þegar
hann fékk leyfi til að fara á gogginn.
Ógurlegt öskur kom frá ísmannin-
um þegar forstjórinn missti 5 kílóa
lúðu. Svo mikill var hávaðinn í ís-
manninum að sjófuglar á stóru
svæði tóku til flugs með
‘•ísmaðurinn og föruneyti þeyttust á 18 sjómílna hraða milli allra þorpa við Ammasalik-fjörð og þar var ýmislegt að sjá.
Flestir ferðamenn leggja þó leið sína til Kulusuk, 300 manna þorps á Austur-Grænlandi. íslandsflug og fleiri bjóða
dagsferðir til þorpsins þar sem fólki gefst kostur á að sjá í hnotskurn frumstætt grænlenskt samfélag.
DV-myndir Róbert Reynisson
lagsins og í „þvottahúsinu" stóðu
nýtísku þvottavélar í röðum.
Þrátt fyrir vatnsleysið er áber-
andi hve þrifið fólk er og vel til fara.
Börn eru klædd að vestrænum hætti
og ef grænlensk böm væra ekki
dökk yfirlitum væri útilokað að
þekkja þau frá íslenskum börnum.
Utandyra er sóðalegt á íslenskan
mælikvarða og var það sérstaklega
áberandi í Serimilak þar sem ekki
er holræsakerfi og niðurfóll úr eld-
húsi liggja út úr húsveggnum og
skolplækir tifa létt um grýtta slóða.
Þá var það sammerkt með öllum
þéttbýlisstöðum að tómar bjórdósir
og umbúðir utan af snakki eru alls
staðar. Raunar hermdu óstaðfestar
heimildir að snakkið og bjórinn
væri að margra mati langmikilvæg-
asta neysluvaran.
Margir eru sagðir kvíða því einu
þegar vetur stendur þegar umræddar
nauðsynjavörur seldust upp. Þegar
vorskipið kemur í apríl-maí er að
sögn sömu heimildarmanna byrjað á
því að skipa upp nokkrum brettum af
hinni vestrænu munaðarvöru. Þegar
inn á heimilin var komið var snyrti-
mennskan þvert á móti yfirleitt alls-
ráðandi og þrifnaðurinn mikill.
Hrátt selspik með bláberjum
íbúar þorpanna lifa flestir af
styrkjum frá Danmörku enda at-
vinnutækifæri fá og eiginlega ekki
annað en þjónusta við túrista og
veiðimennska af öllu tagi. Þeir sem
ekki eru á beinum styrkjum eru
veiðimennimir sem fá óbeina styrki
til kaupa á bátum og búnaði til veið-
anna.
Þaö er óhætt að mæla með því við
fólk að taka sér ferð á hendur til
Grænlands. Ægifagurt land og geð-
þekkt fólk sem lifir lifi sem er gjöró-
líkt því sem íslendingar þekkja. Há
glæpatíðni í landinu snýr í algjörum
undantekningartilfellum að ferða-
mönnum enda algengast að Græn-
lendingar gangi í skrokk á vanda-
mönnum. Drykkjuskapur sem er
áberandi ætti ekki að fæla fólk frá
enda inúítarnir sjálfum sér verstir.
Við gesti eru þeir einstaklega hlýleg-
ir og ekki skemmir landslag sem á
engan sinn líka. Þeir sem eru nýj-
ungagjamir í mat geta prófað að
borða hrátt selspik með aromat-
kryddi eða gengið alla leið og snætt
fugla í heilu lagi. Þar er algengast að
um sé að ræða rjúpur sem settar eru
með innyflum og fjöðrum í sels-
maga. Sett eru bláber með og bundið
fyrir og látið kæsast. Siðan borða
heimamenn með bestu lyst. Ferð til
Austur-Grænlands er ógleymanleg.
Andstæðurnar eru afgerandi og upp
úr i minningunni standa ýmist bjór-
dósir eða borgarísjakar.
Reynir Traustason
Börn eru klædd að vestrænum hættl og ef grænlensk börn væru ekki dökk
yfirlitum væri útilokað að þekkja þau frá íslenskum börnum.
vængjaslætti og busli. Ekki gekk
minna á er forstjórinn, sem reyndar
keypti aflann sjálfur, missti af
annarri grálúðu. Hann náði þó með
undraverðum hætti að henda frá sér
goggnum og slengdi báðum höndum
utan um fiskinn sleipa. Þar sem lúð-
an var að renna úr greipum hans
notaði hann það eina hjálpartæki
sem tiltækt var og beit í hnakka lúö-
unnar og hélt henni. Afleiðingarnar
urðu þær að daginn eftir fékk hann
vart mælt fyrir harðsperrum í
kjálkakvöðvum.
Snakk og bjór mikilvægasta
neysluvaran
ísmaðurinn og föruneyti þeyttust
á 18 sjómílna hraða milli allra þorpa
við Ammasalik-fjörð og þar var ým-
islegt að sjá. Það er gífurlegur mun-
ur á lífskjörum þeirra sem þarna
búa og grannanna á íslandi. Renn-
andi vatn er fátítt og íbúamir þurfa
aö rogast með vatnið í brúsum heim
að húsum; oft upp erfiðar brekkur
og í miklu fannfergi að vetrinum.
Sama á við um olíuna sem þarf að
bera heim í hús en flest húsanna
eru olíukynt. Fylgifiskur þess að
ekki er rennandi vatn er sá að sal-
emi eru fátíð og notast fólk við föt-
ur. í Kuumiit eru þrír starfsmenn
sem hafa vinnu á vegum sveitarfé-
lagins við að tæma fötur. Þeir aka
um á traktor með kerru og voru
mjög glaðir í bragði þrátt fyrir
„skítadjobbið". Það gekk mikið á
þar sem þeir hálfhlupu með föturn-
ar með tilheyrandi gusugangi og
skvettu í kerruna. Þvottaaðstaða
heimamanna var á vegum sveitarfé-
Allt stærst í París
Parísarbúar hugsa stórt þegar
kemur að hátiðarhöldum vegna
nýs árþúsunds. Miklar fram-
kvæmdir eru í borginni og marg-
ar skemmtilegar nýjungar sem
vafalaust eiga eftir að gleðja borg-
arbúa jafnt sem ferðamenn. Með-
al þess nýjasta má nefna nýtt par-
ísarhjól á Place de la Concorde
sem er 60 metra hátt. Útsýni úr
hjólinu þykir hreint magnað og er
ferðamönnum gefinn kostur á að
njóta leiðsagnar á fimm tungu-
mSlum. Þá hefur veriö búinn til
loftbelgur í jarðarlíki og tekur
hann um þrjátíu manns í hverri
flugferð. Þá ætla Parísarbúar að
setja á loft heimsins stærstu hel-
íumblöðru og mun hún svifa yfir
borginni um áramótin.
Star Trek-sigling
Aðdáendur kvikmyndanna og
sjónvarpsþáttanna Star Trek hafa
þann sið að fara í skemmtisigl-
ingu einu sinni á ári. Nú styttist í
ferðina í ár en lagt verður upp
þann 14. október næstkomandi og
meðal viðkomustaða verða löndin
Costa Rica og Kólumbia i Mið-
Ameríku og nokkrar eyjar á Karí-
bahafi. Star Trek-fólki ætti ekki
að leiðast um borð því efnt verð-
ur til málþinga um efni þáttanna,
haldin vegleg spurningakeppni
um þættina og að sjálfsögðu verða
þættirnir og kvikmyndirnar
sýndar allan sólarhringinn í
nokkrum sölum skipsins. Nánari
upplýsingar um fyrirhugaða sigl-
ingu er að fá á slóðinni mem-
bers.aol.com/cruisetrek á Netinu.
Windsor aldrei vinsælli
Það tilheyrir að fara i skoðunar-
ferð þegar menningarborgin
London er sótt heim. Nú nýtur
Windsorkastali mestra vinsælda
og er líklegur til að slá aðsóknar-
met annað árið í röð. í fyrra skoð-
uðu 1,5 milljónir manna kastalann
eða þann hluta hans sem opinn er
almenningi. í ár er gert ráð fyrir
að fjöldi gesta verði enn meiri.
Næst á eftir Windsor í vinsældum
eru dómkirkjan í Kantaraborg og
Tower of London en báðir þeir
staðir hafa verið þeir alvinsælustu
eða allt þar til Windsor skaut þeim
ref fyrir rass.