Dagblaðið Vísir - DV - 24.09.1999, Blaðsíða 10

10
ennmg
FÖSTUDAGUR 24. SEPTEMBER 1999 13
Litrík tónaveisla
Tvö af þekktustu róman-
tísku verkum rússneskra tón-
bókmennta voru á efnisskrá
tónleika Sinfóníuhljómsveitar
íslands í gærkvöldi en tónleik-
amir voru þeir fyrstu í rauðu
áskriftarröðinni þetta starfs-
ár. Verkin sem Sinfóníuhljóm-
sveitin lék voru Píanókonsert
Tsjækovskíjs nr. 1 í b moll
ópus 23 og Scheherazade, sin-
fónísk svíta ópus 35 eftir
Rimskíj-Korsakov.
Þessi píanókonsert trekkir
betur að en nokkur annar og
var Háskólabíó þéttsetið
áheyrendum sem biðu í eftir-
væntingu eftir að verða vitni
að einvígi píanóleikarans við
þetta mikla þrekvirki. Einleik-
ari var Kun Woo Paik sem
stundaði nám hjá hinum virta
rússneska píanókennara við
Julliard skólann, Rhosinu
Lhevine, sem hlaut sína
menntun við konservatoríuna
í Moskvu en frægasti nemandi
hennar er án efa Van Cliburn
sem sigraði i Tsjækovskíj-
keppninni árið 1958.
Tengsl Paiks við rússneska
skólann eru því sterk og fór
stórkostlegur flutningur hans
á konsertinum ekki varhluta
af því. Vald hans á hljóðfær-
inu var algert, syngjandi tónn,
hljómurinn safaríkur og sú af-
burðatækni sem hann hefur
til að bera setti engar skorður
við túlkun hans sem varð
fersk, spennandi og gjörsam-
lega heltók mann frá byrjun
til enda. Sinfóníuhljómsveitin
stóð þétt við bakið á sínum
manni undir stjóm Saccanis
sem stjómaði flutningnum vel
og áreynslulaust. Aldrei varð
maður var við „erfiða" staði
eins og stundum heldur streymdi músíkin í
gegnum mann í allri sinni dýrð, ástríðufull
og kröftug og fékk hjartað til að slá örar af
eintómri hamingju. Það var bara hið íslenska
feimniseðli sem aftraði gagnrýnanda frá þvi
að spretta upp úr sætinu með bravóhrópum
og tilheyrandi að leik loknum.
Seinna verkið á efnis-
skránni, Scheherazade, er eins
og tónskáldið orðaði það
„kviksjá austurlenskra ævin-
týramynda" frekar en eiginleg
prógrammúsík og vildi hann
að smáatriðin yrðu skilin eftir
fyrir ímyndunarafl áheyrenda.
Efnið er sótt í 1001 nótt þar
sem segir frá hinum grimma
soldáni sem hefur heitið þess
að láta aflífa allar eiginkonur
sínar eftir eina nótt með þeim.
Á þessu gengur uns hann
kvænist Sheherazade sem
kaupir sér líf með því að
spinna upp sögur fyrir eigin-
mann sinn í 1001 nótt. Á end-
anum sér hann villu síns veg-
ar og hættir að hálshöggva
konur.
Sögumar sem heilluðu tón-
skáldið og sem hann kom inn
í verkið voru af Sinbað sæ-
fara, Kalender prinsi, Prinsin-
um og prinsessunni og
Bagdad-hátíðinni. Flutningur
Sinfóníuhlj ómsveitar innar
var afbragðsgóður, Saccani
stjómaði blaðalaust sem áður,
hafði allt undir kontról og
undir hans stjórn fengu sögu-
persónurnar líf, ímyndunar-
aflið tók á rás undir lifandi
flutningnum og flutti mann
austur á bóginn inn í heim
ævintýranna eins og eftir for-
skrift tónskáldsins. í verkinu
reynir á hinar ýmsu hliðar
hljómsveitarinnar og ein-
stakra meðlima hennar og
væri of langt mál að telja upp
allt það sem vel var gert og
alla þá sem áttu fallegar sóló-
strófur. Þó verður að minnast
á frábæra frammistöðu
konsertmeistarans Sigrúnar
Eðvaldsdóttur sem lék einstaklega fallega stef
sjálfrar Scheherazade sem gengur eins og
rauður þráður í gegnum verkið. En allir lögð-
ust á eitt í gærkvöldi svo að útkoman varð
hin litríkasta tónaveisla.
Kun Woo Paik: Túlkun hans á Píanókonsert nr. 1 eftir Tsjækovskíj gagntók
áheyrendur gersamlega. DV-mynd ÞÖK
Tónlist
Arndís Björk Ásgeirsdóttir
Skilafrestur að renna út
Eftir tæpar þrjár vikur, eða 15. október,
rennur út fresturinn til að skila smásögum
í samkeppni Listahátíðar í Reykjavík. Smá-
sagnasamkeppnin er samstarfsverkefni Rík-
isútvarpsins, Vöku-Helgafells og Listahátíð-
ar og verða þrenn verðlaun veitt. Ríkisút-
varpið ætlar í tilefni af 70 ára afmæli sínu
að greiða kr. 200.000 í 1. verðlaun, 100.000
kr. í 2. verðlaun og 50.000 kr. í 3. verðlaun.
Bókaforlagið Vaka-Helgafell mun siðan gefa
verðlaunasögurnar út á bók ásamt 7 sögum
úr keppninni til viðbótar og annast greiðsl-
ur höfundarlauna samkvæmt taxta Rithöf-
imdasambands íslands. Þessar tíu sögur
verða líka lesnar í útvarp.
í dómnefnd sitja Þorsteinn Þorsteinsson
fyrir hönd Rithöfundasambandsins, Berg-
ljót Kristjánsdóttir fyrir hönd Bókmennta-
fræðistofnunar Háskóla íslands og Sveinn
Einarsson fyrir hönd Listahátíðar í Reykja-
vík. Sögumar skulu ekki hafa áður birst á
prenti og skal skilað undir dulnefni en rétt
nafn og heimilisfang fylgi með í lokuðu um-
slagi.
Þríleiknum lýkur
í haust er væntanleg hjá Forlaginu
skáldsagan Vetrarferðin eftir Ólaf Gunnars-
son, þriðji hluti þríleiks hans sem hófst með
hinni rómuðu Tröllakirkju (1992) og fjallar
um líf íslendinga á ofanverðri tuttugustu
öld. í Vetrarferðinni er sögusviðið Reykja-
vík á stríðsárunum og eins og í fyrri bókum
Ólafs er þac fléttaður margslunginn þráður
kringum grundvallarspurningar mannlegr-
ar tilvera. Fjöldinn allur af
lifandi persónum kemur
við sögu - þær takast á,
elskast og hatast eins og
við þekkjum úr fyrri hlut-
um þríleiksins. Tvær per-
sónur gnæfa þó upp úr:
veitingakonan Sigrún sem
bæði veitist allt sem hún
þráir og er svipt öllu því
dýrmætasta sem hún á, og
nautnaseggurinn Kristján
G. sem í einu og öllu lætin
stjórnast af hömlulausum
hvötum sínum. Samkvæmt
fréttum er þetta kynngi-
mögnuð frásögn, spenn-
andi, hröð og dramatísk.
Af Tröllakirkju er það að segja að hún er
þegar komin út á ensku og fékk afar góða
ritdóma þar i landi, og á næsta ári kemur
hún út í Þýskalandi. Blóðakur, önnur bókin
í þríleiknum, kemur út á ensku eftir ára-
mót.
Dómsdagur
Nýtt orgel var vígt í Langholtskirkju á
sunnudaginn var, og raunar með tón-
leikum alla vikuna. Á tónleikum síðast-
liðið þriðjudagskvöld var efnisskráin
einstaklega spennandi, meðal annars
frumflutningur á þremur nýjum tón-
verkum. Orgelleikarar voru Kári Þorm-
ar og Jón Stefánsson, og einnig kom
fram Kór og Gradualekór Langholts-
kirkju. Kórstjóri var Jón Stefánsson.
Tónleikarnir hófust á því að kórarnir
sungu Öll veröldin fagni fyrir Drottni
við tónlist eftir Egil Hovland á meðan
gengið var inn í kirkjuna. Stemningin
var hæfllega miðaldaleg, flutningurinn
öruggur og allar raddirnar í ágætu jafn-
vægi. Því næst heyrðist sami textinn aft-
ur í tónsmíð eftir Tryggva Baldvinsson
og var hér um frumflutning að ræða.
Verk Tryggva er ólíkt tónlist Hovlands,
hlutar þess eru glaðlegir eins og kókaug-
lýsing en annars staðar ristir verkið
dýpra og er það í heild hið litríkasta,
enda Tryggvi mikill hæfileikamaður.
Helst leið tónsmíð hans fyrir mistækan
flutning, því kór og orgel voru ekki
alltaf fyllilega samtaka.
Jón Stefánsson flutti næst Ákall eftir
Hjálmar H. Ragnarsson, og var það
fyrsta verk tónleikanna þar sem orgelið
hljómaði eitt og sér. Strax í byrjun
heyrði maður einfalda hendingu sem
síðan gekk í gegnum ýmsar umbreytingar; og
stigmagnaðist tónlistin upp í magnað há-
mark, þó mikill drungi hafl almennt svifið
yflr vötnunum. Öll framvindan var rökrétt og
tónsmíðin samkvæm sjálfri sér.
Hér gafst ágætis tækifæri til að meta hljóð-
færiö, því Hjálmar kann greinilega að semja
fyrir orgel og notar möguleika þess prýðilega.
Því miður fannst undirrituðum nýja orgelið
ekki hljóma nógu vel, tónninn er skýr en dá-
Hið fagra orgel Langholtskirkju I
umgerð sinni.
DV-mynd
Tónlist
Jónas Sen
lítið mattur og flatur, og er þar trúlega hljóm-
burði kirkjunnar um aö kenna, enda endur-
ómunin ekki mikil. En þess má geta að lík-
lega skiptir máli hvar maður situr i
kirkjunni, orgelið kann að hljóma betur
annars staðar en þar sem undirritaður
sat. Einnig kann það að hljóma betur í
annarri tónlist en þeirri sem flutt var á
þessum tónleikum.
Ný útsetning eftir Þorkel Sigurbjöms-
son á sálminum Heilagi Guð á himni og
jörð heyrðist á tónleikunum. Hrífandi
tónlist sem þó hefði hljómað enn betur ef
blæbrigði i styrkleika hefðu verið meiri.
Á hinn bóginn var frumflutningurinn á
Laudate Dominum fyrir orgel og barna-
kór eftir Oliver Kentish hinn skemmti-
legasti, enda verkið hugmyndaríkt og
glaðlegt, og kímnin aldrei langt undan. Á
einum stað hljómaði orgelið eins og biluð
harmónikka, og var það óneitanlega
bráðfyndið. Laudate Dominum er litrík
tónsmið, og laus við þá yfirlætislegu
helgislepju og uppgerðarfögnuð sem
gegnsýrir trúarverk margra tónskálda.
En flutningurinn var upp og ofan og
hefði örugglega mátt vera betur æfður.
Tvær aðrar tónsmíðar voru fluttar á
tónleikunum; hin fyrri var einstaklega
fallegur sálmur eftir Árna Harðarson, Ég
vil vegsama Drottin. Hin síðari var Dies
Irae (Dómsdagur) eftir Árna Egilsson við
texta latnesku sálumessunnar og Ijóð eft-
ir Dorette G. Egilsson. Tónlist Áma, sem
hér var frumflutt, byggist aðallega á
fallandi krómatík, dramað er yfirgengilegt,
enda er textinn almennt um að allt sé farið til
fjandans. Dies Irae er ekki sérlega sannfær-
andi tónverk þó það sé snyrtilega samið, það
eru engar andstæður til að gefa því dýpt, ógn-
in er svo voðaleg og allsráðandi að hún miss-
ir marks. Útkoman er dálítið eins og tónlist
við kvikmynd um endurkomu hins illa. Tón-
leikarnir enduðu því ekki vel: Á dómsdegi.
ÞOK
Öðruvísilandið
Á morgun kl. 15 verður opnuð sýning í
anddyri Norræna hússins á grafikverkum
eftir norska listmálarann John Thorrisen.
Sýningin ber yfirskriftina Öðruvísilandið
og er þar vísað til samnefnds ljóðs eftir
norska skáldið Rolf Jacobsen. Þeir Rolf og
John Thorrisen voru vinir og hefur John
gert myndröð helgaða ljóðum skáldsins.
Listamaðurinn verður viðstaddur opnun
sýningarinnar.
í tengslum við sýningu Johns Thorrisen
verður dagskrá um Rolf Jacobsen. Hjörtur
Pálsson cand. mag. heldur fyrirlestur um
skáldið og leikararnir Guðrún Stephensen
og Hjalti Rögnvaldsson lesa úr ljóðum hans
á íslensku og norsku.
Norski rithöfundurinn Rolf Jacobsen
(1907-1994) skipar sérstakan sess í norskri
nútímaljóðlist sem stórborgar- og vélaaldar-
ljóðskáld. Hann hefur náð til alþjóðlegs les-
endahóps og nýtur einnig hylli á íslandi.
Aðgangur að dagskránni er 500 krónur en
aðgangur að sýningunni er ókeypis. Hún er
opin daglega kl. 9-18, nema sunnudaga kl.
12-18. Henni lýkur 24. október.
Vísnatónleikar
Vísnatónleikamir, sem voru á Seyðisflrði
í gær, verða endurteknir í Norræna húsinu
á morgun kl. 16. Þar koma fram vísnasöngv-
arinn og textahöfundurinn Geirr Lystrup og
Hege Rimestad fiðluleikari og leika og
syngja fyrir börn og fúllorðna. Tónleikun-
um er ætlað að sýna breiddina i skáldskap
Lystrups og snilld Rimestads á fiðluna, en
bæði eru þau þekkt í heimalandi sínu fyrir
l skemmtilega tónlist og texta með smá-
broddi.
Umsjón
Sílja Aðalsteinsdóttir