Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.1999, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 25. SEPTEMBER 1999 DV
dans
Karen María Jónsdóttir dansari:
Dansar
gegn einelti
- dansleikhúsið Ekka sýnir í Tjarnarbíóí
Karen María Jónsdóttir er dansari sem þrátt fyrir ungan aldur hefur náð að
afla sér víðtækrar reynsiu f dansi.
komandi og sýningar standa til 12.
október. Nú er þetta mjög óvenju-
legt efni, er þetta ekki erfiðara við-
fangsefni heldur en þau sem eru
dæmigerðari? „Jú, þetta er vissu-
lega erfiðara viðfangsefni og það
þarf að fara mjög varlega í þetta.
Einelti er mjög viðkvæmt mál og
fyrst núna að verða viðurkennt.
Við erum búin að selja sýninguna
til skóla og þeir hafa sýnt henni
mikinn áhuga vegna þess að menn
vita ekki enn til fulls hvemig á að
bregðast við vanda sem þessum.
Þess vegna er hugsunin hjá okkur
að opna krakkana fýrir vandanum
þannig að hægt sé að fara að ræða
vandann og taka á honum.“
Sýningin er ekki eingöngu hugs-
uð fýrir börn heldur fyrir almenn-
ing allan enda snertir einelti öll
svið þjóðlífsins og Karen María
tekur fram að hér er ekki ein-
göngu barnasýning á ferðinni.
Hvernig gengur að selja svo
óvenjulega sýningu sem þessa?
„Það er að mörgu leyti erfiðara,
sérstaklega vegna þess að við
erum rétt að byrja með þetta list-
form og fólk veit ekki alveg hvað
það er að koma og upplifa. En þeir
sem hafa séð sýningar okkar hafa
verið mjög spenntir fyrir því að
sjá meira þessu líkt og koma yfir-
leitt aftur. Við höfum hægt og ró-
lega verið að byggja upp okkar
áhorfendahóp og vonandi tekst
okkur með þessum styrkjum sem
við fengum að byggja upp eitthvað
til frambúðar."
Þyrstir í leikhúsið
Hver er draumurinn þinn, hvert
stefnir þú?
„Draumur minn er sá að vera
úti eins lengi og ég get vegna þess
að leikhúsin eru svo fjölbreytt að
maður er alltaf að sjá eitthvað
nýtt. Mig þyrstir í að komast í
leikhúsið og sitja bara og týna
mér. Mig langar til þess að tvinna
leikhúsið og dansinn saman og sú
stefna er að vaxa mjög úti núna.
Þetta byrjaði fyrir um tuttugu
árum síðan og er því enn mjög
ómótað. Stefnan byrjaði í Þýska-
landi hjá Pinu Bausch og er farin
að breiðast út í mismunandi
myndum. Þetta er mjög áhugavert
listform því menn einskorða sig
ekki bara við eitt form listar held-
ur nota mörg saman.
Ég vona líka að í framtíðinni fái
það fólk sem er í námi erlendis
fleiri tækifæri til þess að spreyta
sig og sýna hvað það hefúr lært
ytra hér heima. Það er rosalegur
fjöldi af leikurum og dönsurum í
námi erlendis og þetta fólk skilar
sér ekki nógu mikið heim. Það býr
yfir annars konar reynslu þar sem
það hefur lært í annars konar
menningu og fengið annars konar
kennslu."
THraunir með líkamann
„Ég er að fara að vinna með tón-
listarfólki úti í Amsterdam í nokk-
urs konar tilraunastarfsemi með
það hvemig hægt er að nýta lík-
amann betur bakvið hljóðfærið til
þess að ná hámarksnotkun á hljóð-
færinu með líkamanum.Þá er öll
orka og kraftur líkamans notuð og
honum beitt til þess að stjóma
hljóðfærinu. Þá notar maður í raun-
inni alla þá heimspeki sem er á bak-
við dansinn, um hvemig nýta á lík-
amann á sviði, og yfirfærir það á
hljóðfærið. Þá náum við öllu út úr
hljóðfærinu sem mögulegt er að ná
út úr því.“
Áttu þér fyrirmynd í dansinum?
„Já, mín fyrirmynd er Pina Bausch
sem er þýskur dansari. Hún er upp-
hafsmaður dansleikhússins. Hún
lærði í Þýskalandi og Bandaríkjun-
um og blandaði saman hinum þýska
expressjóniska dans og modern
dans frá Bandaríkjunum og út frá
því byrjaði hún að vinna með hug-
myndir Bertholds Brecht og þannig
varð til hennar listform sem kallast
dansleikhús."
En hvað er í þínum huga góður
dansari? „Góður dansari þarf að
vera samkvæmur sjálfum sér og
sannur í öllu því sem hann gerir og
heiðarlegur.Þegar hann stendur
upp á sviði og hefur þessa eigin-
leika þá getur áhorfandinn ekki
annað en trúað því sem hann gerir.
Það skín 100 % í gegn. Trúi áhorf-
andinn því sem dansarinn er að
gera þá fer hann að mynda sér skoð-
un um dansinn og þá er tilgangin-
um náð.“
-þor
Karen María Jónsdóttir er dans-
ari sem þrátt fyrir ungan aldur
hefur náð að afla sér víðtækrar
reynslu í dansi. Hún eins og svo
margar ungar stúlkur fékk áhuga
á dansi eftir að hafa fylgst með
þættinum Fame sem var gríðar-
lega vinsæll á sínum tíma. „Já,
þetta byrjaði allt með Fame-þætt-
inum. Þetta var eina efnið sem var
í sjónvarpinu í gamla daga. Húsið
á sléttunni var á laugardögum og
Fame á sunnudögum, það var ekk-
ert annað. Mér fannst þættirnir al-
veg frábærir og ætlaði mér að
verða dansari, leikari, söngvari og
tónlistarmaður eins og allir þessir
krakkar. Ég nauðaði í foreldrum
mínum að fá að læra á píanó og
fara í dans því annars gæti ég
aldrei orðið eins og stjörnurnar í
Fame. Eftir að hafa grátbeðið þau
fékk ég að fara bæði í ballet og pí-
anónám."
Síðan þá hefur Karen María ver-
ið að, hún var á tónlistarbraut i
MH en hætti þar eftir tveggja ára
nám og hélt utan.
„Ég fór sem skiptinemi til
Hollands 17 ára gömul, til Emmen,
og eftir árs dvöl ákvað ég að dvelj-
ast áfram um sinn því mér fannst
gott að kynnast nýju umhverfl. Ég
fór í listaháskóla í Arnhem og var
fyrst tvö ár í kennararnámi til
danskennara en svo bauðst mér að
skipta yfir á dansbraut sem ég
þáði. Tveimur árum síðar útskrif-
aðist ég og hef verið í ýmsrnn
verkefnum síðan. Ég hélt síðan
áfram í námi, fór í leikhúsfræði i
háskólanum í Amsterdam og nú er
ég hingað komin að vinna með
Dansleikhúsinu Ekka. Að þvi
verkefni loknu fer ég aftur út til
þess að vinna með leikhúsi í Rott-
erdam.“ Karen Maria er í sambúð
með Kjartani Guðnasyni, Didda,
slagverksleikara.
Dans um einelti
En hvaða verkefni er það sem
Dansleikhúsið Ekka er að vinna að?
„Árið 1996 byrjuðum við nokkrar
konur sem allar vorum í námi er-
lendis að vinna saman. Við ákváð-
um að leggja saman krafta okkar og
vorum staðráðnar í því að reyna að
tvinna saman leiklist og dans eins
mikið og mögulegt væri. Við vildum
reyna að skapa nýtt listform en það
að blanda saman leiklist og dansi er
að verða vinsælt úti núna. Síðan þá
höfum við verið að koma með sýn-
ingar og efni hingað til lands. Fyrst
núna fengum við styrk frá mennta-
málaráðuneytinu og Ungu fólki í
Evrópu til þess að gera sýningu og
það munar um það því það kostar
alltaf mikið að setja upp sýningar
sem þessar.“
Hvers vegna ákváðuö þið að fjalla
um einelti?
„Þegar við vorum að búa til sýn-
ingu um síðustu jól leituðum við að
hugmyndum og efni í sýninguna. Á
þeim tíma kom upp eineltismál í
fjölskyldu einnar sem var með í
sýningunni og sú stúlka sem varð
fyrir eineltinu skrifaði ljóð. Ljóðið
var hennar leið til þess að vinna úr
vandanum. Ljóðið notuðum við sem
grind að sýningunni. Þá grind erum
við að nota nú við uppsetningu
þessarar sýningar sem mun fleiri
taka þátt í. Við gerum okkur grein
fyrir þvi að við getum auðvitað
lekki eyst öll þau vandamál sem
tengjast einelti, en við reynum að
sýna mismunandi hliðar eineltis
með þvi að sýna sjónarhorn gerand-
ans, þolandans og þeirra sem standa
til hliðar og horfa upp á eineltið.
Von okkar var sú að geta kveikt í
fólki þannig að það vakni til um-
hugsunar um þann mikla vanda
sem fylgir einelti.“
Verkið er sýnt í Tjamarbíói og
verður frumsýnt 2. október næst-
„Ég er að fara að vinna með tónlistarfólki úti í Amsterdam í nokkurs konar tilraunastarfsemi með það hvernig hægt
er að nýta líkamann betur bakvið hljóðfærið