Dagblaðið Vísir - DV - 02.10.1999, Blaðsíða 5

38
LAUGARDAGUR 2. OKTÓBER 1999 JjV
H>"V LAUGARDAGUR 2. OKTÓBER 1999
43

„Saga Bifreiða og landbúnaðarvéla
hefst raunverulega þegar Bretar lok-
uðu fyrir löndun á fiski upp úr 1950
en fram að því höfðu um 60% af út-
flutningi okkar farið þangað. Þá var
ekki verið að gefast upp fyrir fram
eins og nú er gert út af Greenpeace
og þess háttar samtökum heldur var
vörn snúið i sókn og viðskiptasamn-
ingur gerður við Ráðstjórnarríkin
sem ég held að hafi verið okkur mjög
gagnlegur og mikils virði þó oft hafi
verið illa um þessi viðskipti talað út
af kalda stríðinu sem við munum
báðir hvemig var.“
Gísli Guðmundsson, forstjóri B&L,
hefur orðið þar sem við sitjum á
bjartri skrifstofu hans í nýbyggingu
fyrirtækisins að Grjóthálsi 1 í
Reykjavík. Erindi dagsins er að fræð-
ast um fyrirtækið sem heldur upp á
45 ára afmæli sitt um þessar mundir
með formlegri opnun stórhýsis sem
risið hefur af grunni á fáum misser-
um.
„í upphafi var íslensk samninga-
nefnd í Moskvu í eina þrjá mánuði
og á endanum var ákveðið að þeir
keyptu af okkur frosinn fisk og síld
og síðar ullarvörur og niðursuðuvör-
ur. I staðinn keyptum við af þeim
olíu og olíuvörur, timbur og steypu-
styrktarjám og síðan var það stíf
krafa frá þeim að einnig yrði keypt-
ur iðnaðarvamingur. í því sambandi
var einkum talað um bíla og það var
forsenda þeirra fyrir undirskrift
samningsins að keyptir yrðu 100 Po-
bedabílar til að byrja með.
Samningarnir
hagstæðir íslendingum
Ég vil leggja áherslu á að ég tel að
þessir samningar hafi verið okkur
sérlega hagstæðir. Þegar samninga-
nefndin kom heim vildi enginn taka
að sér að selja þessa bíla þannig að
Bjarni Benediktsson, þáverandi utan-
ríkisráðherra, og Ingólfur Jónsson
viðskiptaráðherra fóru þess á leit við
Félag íslenskra bifreiðainnflytjenda
að það hefði forgöngu um að stofna
fyrirtæki um innflutninginn. Það var
gert og fyrirtækið Bifreiðar og land-
búnaðarvélar stofnað.
Til að byrja með var fyrirtækið
Gísli Jónsson hf. fengið til að vera
umboðsaðili fyrir Bifreiðar og land-
búnaðarvélar en faðir minn, Guð-
mundur Gíslason, var þá fram-
kvæmdastjóri þar og þessi viðskipti
lentu á hans könnu. Eftir nokkur ár
leystu Bifreiðar og landbúnaðarvélar
festar frá Gísla Jónssyni og fluttu inn
í Brautarholt þar sem Þórskaffi er
Þessi mynd er tekin á sýningarbás B&L á bílasýningu árið 1978. Gísli Guðmundsson (eidri) situr í hjólastól fremst á
myndinni, þá níræður. Fyrir aftan hann standa feðgarnir Guðmundur Gfsiason og Gfsli Guðmundsson sem þá voru for-
stjóri og framkvæmdastjóri, en á milli þeirra er Guðmundur Gíslason (yngri), núverandi aðstoðarframkvæmdastjóri.
Önnur kynslóð Moskvitsbíla og í raun fyrsta hönnunin frá Rússum sjálfum.
Myndin er tekin á einni af fyrstu bílasýningunum sem haldnar voru hérlendis,
í KR-salnum, einhvern tíma undir lok sjötta áratugarins.
Rússajepparnir voru alþekktir og óhætt að segja vinsælir um land allt. Raunar
hétu þeir GAZ 69 - 69 á ekkert skylt við ártal. Mun meira kom af bílnum í
tveggja dyra útfærslunni sem fjær er á myndinni, enda voru þeir með tvo
þriggja manna bekki langsum aftur í og rúmuðu þar með betur fólk og hvers
konar flutning heldur en fjögurra dyra bíllinn sem var með þriggja manna þver-
bekk aftur í og hallandi blæju að aftan. En fyrir útlitið voru þeir kallaðir „úlfald-
ar“ sem skírskotaði að nokkru til herbíla sem hér voru kunnir fyrir af gerðinni
Dodge (gjarnan kallaðir Vípon og Karíól, eftir stærðum), en Command Car-út-
færsla þeirra var ekki ólík þessu.
núna. Faðir minn varð forstjóri B&L
og gegndi því starfi aflt til ársins 1980
er ég tók við af honum.
Fyrstu bílarnir voru sem sagt þess-
ir 100 Pobedabílar og þar réðst í raun
framtíðin. í því sambandi er gaman
að rifla upp merkingu rússneska orðs-
ins Pobeda, en það þýðir einmitt sig-
ur. Síðan kom Moskvits, fyrst bílar
sem gerðir voru eftir stönsum sem
teknir voru eftir stríðið frá Opel í
Þýskalandi en fljótlega kom ný rúss-
nesk hönnun. Árið 1956 komu Rússa-
jepparnir sem svo voru kallaðir og
hentuðu ákaflega vel hérlendis. Þeir
voru með mýkri fjöðrun en vestrænu
jepparnir sem fengust hér á landi og
með heppilegri sporvídd fyrir okkar
vegi, ekki síst í snjó og ófærð að vetri.
Þeir entust kannski ekki eins vel en
voru ódýrari og fóru betur með far-
þegana. Frambyggði Rússajeppinn
sem kom seinna hentaði líka ágæt-
lega við íslenskar aðstæður og var
enn þá betri ferðabíll og alhliða
vinnubíll þeirra tíma.
Heimsmet í sölu Lada
Á eftir Pobeda kom Volga, sem var
Fyrstu bílarnir sem Bifreiðar og landbúnaðarvélar fengu á eftir Pobedabílunum,
sem samið var um í upphafi, voru Moskvitsar, gerðir eftir stönsum sem teknir
voru frá Opel í Þýskalandi upp í stríðsskaðabætur. Þessir bílar komu allir í vönd-
uðum trékössum sem einnig sjást á myndinni og fengu flestir önnur og jafnvel
enn göfugri hlutverk hérlendis. - Árið er 1955. Á þessum tíma voru auknefni enn
talsvert í tísku og sumir kölluðu þessa fyrstu Moskvitsa „rússínur".
að stofni til bandarískur Ford 1954
eða 1955. Hún var með ál-toppventla-
vél og þótti góður, þægilegur og
sterkur bífl.
Seinna komu Lada-bilarnir sem
framleiddir voru í samvinnu við Fiat
á Ítalíu. Fyrstu Lödurnar voru í raun
styrktur Fiat og hækkaður og hann-
aður fyrir norðlægari slóðir. Þetta
voru engir lúxusbilar en góðir fyrir
sinn pening. Svo kom Lada Sport
sem Porsche aðstoðaði við að hanna
drifbúnaðinn í og þjálfaði þar sína
menn drjúgum á kostnað Rússanna.
Ég tel að við höfum sett heimsmet í
sölu Ladabíla því eitt árið seldum
við yfir 2500 bíla og annað ár 2800. Þá
voru íslendingar 250 þúsund þannig
að við seldum meira en hundraðasta
hverjum manni bíla af sömu tegund!
Almennt séð voru þessir rússnesku
bílar góðir og vinsælir bílar handa
almenningi fyrir sanngjarnt verð.
Viðskiptin voru hluti af vöru-
skiptasamningi þjóðanna en B&L
samdi afltaf beint við Autoexport
sem seldi fyrir allar verksmiðjumar.
Á Gorbatsjovtímanum breyttist sú
skipan mála. Verksmiðjurnar fengu
sjálfstæði og þá fórum við að semja
beint við hverja þeirra fyrir sig.“
Hvernig gekk að eiga samskipti
við Rússana? Var það ekki stundum
dálítið skrautlegt?
„Það var stundum dálítið skraut-
legt en alltaf vinsamlegt. Rússar eru
hlýtt og gott fólk og ég á marga góða
vini austur þar. Mér finnst þjóðarsál-
in þar ekki ólík okkar. Samskiptin
við Autoexport gengu mjög vel og
Fyrsta húsnæðið sem Bifreiðar og landbúnaðarvélar störfuðu sjálfstætt í var á horni Brautarholts og Nóatúns. Hér er
það í byggingu en ýmis varningur B&L kominn í útstillingargluggann.
Frá bílasýningu í Laugardalshöll, líklega komið fram um 1970. Rússajeppinn (GAZ 69) enn í fullu fjöri en frambyggði
Rússajeppinn, UAZ 452, kominn upp að hliðinni á honum.
Fljótt á litið virðist B&L einbeita
sér að því að selja bíla. En það kenn-
ir sig einnig við landbúnaðarvélar:
Gísli hlær við: „Já, það voru nú
bara nokkrir traktorar á sínum tíma
og einar tvær þrjár skurðgröfur,
aldrei varð það nú meira. En við
erum íhaldssöm og viljum halda í
gamla nafnið sem við höfum stytt i
B&L.“
Eldri hafa reynsluna,
yngri hafa driftina
Faðir þinn, Guðmundur Gíslason,
var forstjóri hér frá upphafi. Hvenær
byrjaðir þú að hafa afskipti af B&L?
„Ég byrjaði að sendast hér 12 ára
og var mörg sumur síðan í verka-
mannavinnu, aðallega við að rífa tré-
kassa sem Moskvitsarnir komu í, en
það var makalaust að allir þessi bíl-
ar skyldu koma í kössum! (Hugsaðu
þér annars, hvað þetta var mikill
viður - þetta var allt saman notað og
meðal annars byggðir úr því margir
sumarbústaðir.) Þegar ég lauk laga-
prófi 1974 hóf ég störf hjá fyrirtæk-
inu sem framkvæmdastjóri og síðar
forstjóri frá 1980. Það má segja að ég
hafi hvergi unnið annars staðar en
hér, að undanskildum sex árum sem
ég var í sveit, fyrst að Arnamúpi i
Dýrafirði og síðar á Skálpastöðum í
Lundarreykjadal - og svo eitt sumar
i hvalnum."
Þriðja kynslóðin er komin til skjal-
anna
„Já, Ema dóttir mín, sem er hag-
fræðingur að mennt, hefur nú verið
hér framkvæmdastjóri í 7 ár. í fyrra
kom svo Guðmundur, sonur minn,
eftir að hann lauk viðskiptafræði-
námi, og er nú aðstoðarfram-
kvæmdastjóri. Bæði höfðu þau unnið
hér á sumrin áður. Ég tel það af hinu
góða að hafa þrjár kynslóðir við
stjómvölinn. Þeir eldri hafa reynsl-
una en þau yngri driftina, og þegar
þetta kemur saman vonum við að út-
koman verði góð.
Það er dálítið gaman að rifja það
upp að raunverulega hefur fjórða
kynslóðin komið hér við sögu líka
því pabbi dreif afa minn og alnafna
inn í fyrirtækið til að selja hér bíla
þegar gamli maðurinn var kominn
yfir sjötugt. Á þeim tíma mátti segja
að hann væri næstum kominn í kör
en það var svo mikil vítamínsprauta
fyrir hann að gripa í þetta verkefni
að það var eins og hann yngdist um
mörg ár, enda var hann með óbilandi
bíladellu."
Eru fleiri systkini væntanleg hing-
að?
„Við hjónin eigum enn eitt barn,
telpu sem heitir Jóhanna Margrét og
er fædd 8.8.’88, klukkan 8! Framtíöin
mun leiða í ljós hvert hún stefnir."
Á hverju ekur svo forstjóri B&L?
„Sjálfur á ég BMW en fyrirtækið
er með umboð fyrir fjórar tegundir
bíla sem hver um sig er með fjórar
eða fimm undirgerðir, þannig að ég
gríp oft í reynsluakstursbílana, sér-
staklega þegar nýjungar eru á ferð-
inni, því það er nauðsynlegt að fylgj-
ast vel með nýjungum og vita hvar
við stöndum í samanburði við aðra.
Þar get ég sagt að úrvalið hjá okkur
er stórkostlegt. Einnig tek ég stund-
um í aðrar bílategundir sem við höf-
um tekið upp í til að hafa saman-
burð.“ -SHH
Nýir tímar - nýjar tegundir
Svo kemur Gorbatsjovtíminn og
þá fer Gísli Guðmundsson að líta í
kringum sig eftir möguleikum til að
útvíkka fyrirtækið og taka inn fleiri
tegundir:
„Við sáum fram á að verksmiðjan
væri að sigla inn í erfiðleika. Það var
heilmikið ferðalag að heimsækja
Lada-verksmiðjuna, 20 tímar í lest
hvora leið frá Moskvu, en þetta gerð-
um við með reglulegu millibili
þannig að við gátum séð hvað var að
gerast. Okkur varð ljóst að slaknað
hafði á gæðum framleiðslunnar og
litlar líkur á því að þar yrðu þróuð
ný módel alveg á næstunni.
Það varð til þess að við fórum að
líta í kringum okkur og bárum niður
í Asíu. Ég fór fyrst til Suður-Kóreu
1991 og ári síðar fórum við að selja
Öll þjónusta á einum stað
„Við vorum um það bil 35 ár við
Suðurlandsbraut og Ármúla en þar
var orðið allt of þröngt um okkur og
engin leið að veita þá þjónustu sem
við þurftum og vildum veita. Þess
vegna varð það úr að hefja fram-
kvæmdir á lóð okkar við Grjótháls
sem nær upp að Fosshálsi. Viö hóf-
um framkvæmdir í maí í fyrra og
fyrsta steypa var fyrir verslunar-
mannahelgina 1998. Síðan fluttum
við inn um síðustu páska; lokuðum
28. mars á gamla staðnum og opnuð-
um aftur 6. april i nýja húsinu sem
er tæpir 8000 fermetrar á rétt um 14
þúsund fermetra lóð með tæplega 300
bílastæði. Starfsmenn eru ríflega 100.
Hér fer nær öll okkar starfsemi fram,
að sprautu- og réttingaverkstæðinu
undanteknu. Aðstaða fyrirtækisins
Á 20 ára afmæli B&L árið 1974 var stillt upp til myndatöku, stjórnendum B&L
og stærstu erlendu viðskiptavinum: Frá vinstri: Gísli Guðmundsson, Jón V.
Guðjónsson, Bergur G. Gíslason, Gunnar Ásgeirsson, M. Simbal, forstjóri
Moskvitsverksmiðjanna, M. Petrov, aðalforstjóri Autoexport, Erna Adolphs-
dóttir, Guðmundur Gíslason.
Þrjár kynslóðir við stjórnvölinn: Gísli Guðmundsson, forstjóri, Guðmundur Gíslason, stjórnarformaður, Erna Gísladótt-
ir, framkvæmdastjóri, Guðmundur Gíslason, aðstoðarframkvæmdastjóri.
jafnvel betur þegar við fórum áð
semja beint við verksmiðjuna í
Togliatti sem stendur á Volgubökk-
um, um 1000 km suðaustur af
Moskvu. En í öll þessi ár og í gegn-
um öll þessi samskipti fann ég aldrei
nokkurn mann austur þar sem var
hálft eins mikill kommúnisti eins og
sumir sem á íslandi vora.“
Eru þessi viðskipti alveg liðin und-
ir lok?
Um þessa bíla voru Bif-
reiðar og landbúnað-
arvélar stofnaðar.
Þeir hétu Po- 9MMMm
beda - sem er
rússneska orðið
fyrir sigur - og
líkuðu að flestu
leyti mjög vel.
Það var ágætt
að aka Pobeda,
sérstaklega átti
fjöðrunin vel
við íslenska
vegi á miðjum
sjötta áratugnum.
„Framtíðin er óskrifað
blað, viðskiptaheimurinn er í
stöðugri þróun, nýjar hugmyndir era
að skjóta upp kollinum á hverjum
degi.“ '
Á bílasýningunni í Frankfurt, sem
lauk um síðustu helgi, sýndu þeir
Lada Sport með fallega innréttingu
og franska dísilvél.
„Já, einmitt. En þegar maður á í
stríði er ekki nóg að sýna hershöfð-
ingjanum mynd af skriðdreka. Hann
þarf skriðdreka. Og bílasala á íslandi
er „stríð“.
Hyundai sem frá upphafi hefur geng-
ið mjög vel. 1995 yfirtókum við af
Bílaumboðinu umboðin fyrir
Renault og BMW. Renault er síðan í
stöðugri sókn og raunar BMW líka,
en hann hefur á þessu ári sýnt ágæta
aukningu í sölu, eða um 100%, þó við
verðum að muna eftir því að þetta
eru dýrir bílar og ekki líklegir til að
selj-
— . iíi
ast í sama mæli og þeir sem ódýrari
era.
Með i þessum kaupum fylgdi Land
Rover þar sem BMW hafði keypt
Rover-verksmiðjumar í Englandi og
þeir bílar hafa selst ágætlega. Auð-
vitað tekur það tíma að vinna upp ný
umboð og endurkynna tegundir sem
ekki hafa verið um sinn á markaðn-
um, en við eram sannfærðir um að
við séum núna með góð vopn í hönd-
um til að berjast á þessum markaði.
hefur tekið miklum stakkaskiptum
og við gleðjumst yfir því hve vel hef-
ur tekist til og í tilefni af því ætlum
við að opna húsið formlega núna um
helgina þar sem allir era boðnir vel-
komnir. Þetta hefði náttúrlega aldrei
tekist ef starfsfólk okkar hefði ekki
unnið mikið starf og sýnt framúr-
skarandi ósérhlífni, og ekki má
gleyma öllum iðnaðarmönnunum og
því sem þeir hafa afrekað.
Viðskiptavinir okkar hafa
tekið flutningunum mjög
vel. Mat manna á vega-
lengdum hefur breyst
mikið þannig að það
er ekki vandamál
að renna hingað.
Það má líka segja
að um helming-
ur af sölu nýrra
bfla sé kominn
austur fyrir El-
liðaár því nú
eru komin fiög-
ur eða jafnvel
fimm stór bíla-
umboð á þetta
svæði. Aðkoman
að B&L er góð. Ég
hef átt í viðræðum
við borgaryfirvöld um ráðstaf-
anir þannig að þeir sem ætla austur,
norður eða vestur, hvort sem það er
nú lengra eða skemmra, þurfi ekki
að aka í gegnum bensínstöðina hér
fyrir neðan. Úr því verður bætt því
hér eru sífellt að koma fleiri þjón-
ustufyrirtæki."