Dagblaðið Vísir - DV - 13.10.1999, Blaðsíða 4

MIÐVIKUDAGUR 13. OKTÓBER 1999 JÖ"V
18
• barnið
Barnaheill
Samtökin Barnaheill voru
stofnuð á degi Sameinuðu
þjóðanna 24. október 1989.
Markmið Barnaheilla er að
vera málsvari allra barna og
hafa frumkvæði að málum er
varða réttindi þeirra og velferð
með Barnasáttmála Samein-
uðu þjóðanna að leiðarljósi.
Barnaheill mynda ásamt lands-
samtökum 26 annarra ríkja
Save the Children Alliance,
sem er alþjóðleg hreyfing er
veitir börnum og aðstandend-
um þeirra aðstoð og stuðning í
yfir 100 ríkjum heims. Aðilar að
Barnaheill geta verið einstak-
lingar, félög og fyrirtæki sem
jafnframt eru fjárhagslegur
bakhjarl samtakanna.
Barnaheill eru pólitísk barna-
réttarsamtök sem vilja hafa
áhrif á stjórnvöld, atvinnulífið
og almenning hvað varðar
réttindi og viðhorf til barna.
Barnaheill eru til húsa að
Laugavegi 7, 3. hæð.
Gegn
barnaklámi
Flestum okkar býður við
barnaklámi en þó ekki alveg
öllum. Netið hefur því miður
verið misnotað til að dreifa og
koma þessu ólöglega og
ógeðfellda efni á framfæri.
Samtökin Barnaheill hvetja alla
þá sem sporna vilja við þessari
villimennsku að senda netslóð-
ina til samtakanna. Samtökin
muni þá koma upplýsingunum
á framfæri við yfirvöld og rétta
aðila á Netinu.
Mikil salt-
neysla eyk-
ur blóð-
þrýsting
Ekki er talið æskilegt að neysla
á matarsalti sé meiri en 8
grömm á dag fyrir fullorðna.
Matarsalt nefnist natríumklórið
á máli efnafræðinnar. Mikil
Þurrmjólk getur verið nauðsynleg og kúamjólk er góð en brjóstamjólkin er samt alltaf best.
að það sé sérstaklega gott við
ástandið hér á landi hversu
brjóstagjöf sé mikil og almenn.
„Það er mikill dugnaður í brjósta-
gjöfinni og tímalengdin hefur auk-
ist. Þá hefur verið mælt með því
að fyrstu fjóra til sex mánuðina
séu börn eingöngu höfð á brjósti
og mjög ánægjulegt að fleiri og
fleiri mæður skuli vera farnar að
gera það.
„En enn frekari áherslu þurfum
við þó að leggja á þetta þar sem
meira en helmingur barna fær
eitthvað annað en brjóstamjólk við
4ra mánaða aldur og 95% við 6
mánaða aldur. Á þessum tíma eiga
börn ekki að þurfa neitt nema
brjóstamjólk en auðvitað eru til
undantekningar frá því. Þá kemur
spurningin hvað taki við þegar
draga fer úr brjóstagjöflnni. Þar
hefur hingað til verið talið óhætt
að byrja smátt og smátt að gefa
kúamjólk. Þá hefur ekki verið
mælt sérstaklega með þurrmjólk
nema barnið sé ekki á brjósti.“
Einhæf kúamjólkur-
gjöf fyrstu mánuðina
getur valdið járn-
skorti
Inga segir að gallinn við kúa-
mjólkurgjöf á-fyrstu mánuðum í
æviskeiði barnsins í samanburði
við móðurmjólkina, sé miklu
hærra próteinmagn og lítill járn-
styrkur. Fyrstu mánuðina er verið
að leita eftir mjólk sem getur ver-
ið eina fæða barnsins og þar er
brjóstamjólkin best.
„Ef byrjað er á kúamjólkurgjöf
snemma og hún gefin eingöngu er
hætta á járnskorti. Það er vitað að
þrátt fyrir það hágæða prótein
sem í kúamjólkinni er, vegna hag-
stæðrar amínósýrusamsetningar,
er samt hætta á smávægilegum
háræðablæðingum í meltingar-
vegi. Þær blæðingar geta síðan
aukið á blóðleysi sem einnig skap-
ast af litlu járninnihaldi kúamjólk-
urinnar. Vegna þessa galla kúa-
mjólkurinnar er mikilvægt að
nota sérgerðar vörur með minna
próteinmagni, meira járninnihaldi
og fleiri næringarefnum. Því er
æskilegt að nota frekar þurrmjólk
en kúamjólk allra fyrstu mánuð-
ina ef bam er ekki á brjósti. Aðal-
atriðið er samt eftir sem áður að
hafa börn á brjósti ef kostur er á.“
í nýjum leiðbeiningum Mann-
eldisráðs er mælt með að rólega sé
farið í kúamjólkurgjöfina. Þá er
gengið út frá að ekki sé farið að
gefa kúamjólk sem aðaldrykkjar-
Mjólk er góð:
Brjóstamjólkin er alltaf best
- þurrmjólk þó talin æskilegri fyrstu mánuði ef brjóstamjólk er ekki til staðar
Fæöutegund
Þurrmjólk 11% 19% 21% 29% 25% 24% 18% 11% 8% 4% 5% 0%
Mjótkurafuröir 0% 0% 2% 1% 14% 18% 6S% 78% 78% 93% 94% 90%
neysla natríums getur átt þátt í
að auka háþrýsting. Of hár
þlóðþrýstingur, háþrýstingur,
er einn af áhættuþáttum
hjarta- og æðasjúkdóma. Því
er mælt með að takmarka
neyslu natríums með því að
sneiða hjá saltmeti og tak-
marka salt í matreiðslu og við
borðhald að því marki að
dagsneysla þess sé undir 8
grömmum fyrir fullorðna (í
2500 hitaeininga fæði) en það
samsvarar 3,2 grömmum
natríums á dag. Meira en
helmingur natríums í fæði kem-
ur úr tilbúnum matvælum, svo
sem brauði og morgunkorni,
osti, pakkasúpum og öðrum til-
búnum réttum en aðeins
20-30% er bætt í matinn við
matreiðslu. Vönduð matvæla-
framleiðsla, þar sem saltnotk-
un er stillt í hóf, er þannig mik-
ilvæg forsenda þess að hægt
sé að minnka saltneyslu þjóð-
arinnar.
Sérfræðingar hér á landi og víðar
mæla ekki með að þurrmjólk sé gef-
in ungbörnum í stað brjóstamjólk-
ur. Lögð er áhersla á að mæður gefi
brjóstamjólk sé þess nokkur kostur.
Upplýsingar um þurrmjólk liggja
ekkert á lausu enda er hún nær ekk-
ert auglýst hér á landi.
Dæmi eru þekkt frá fyrri árum að
áróður og hörð markaðssetning
stórframleiðenda þurrmjólkur í fá-
tækjum ríkjum hafi valdið stórslys-
um. Þar fór saman að á þeim stöð-
um var neysluvatn mengað og læsi
íbúanna lélegt. Því var búinn til
göróttur drykkur sem í mörgum til-
fellum var með röngu hlutfalli af
þurrmjólkurdufti sem blandað var i
mengað og stórhættulegt vatn. Stór-
fyrirtæki lentu því í að borga gríð-
arlegar skaðabætur í kjölfar mála-
ferla vegna stórslysa sem af þessu
hlutust.
í dag er rétt meðhöndluð þurr-
mjólk þó talin geta verið góður kost-
ur í vissum tilfelium á fyrstu mán-
uðunum í lífi bamsins og jafnvel
betri en gjöf á kúamjólk sé brjósta-
mjólk alls ekki til staðar.
Þurrmjólkurgjöf get-
ur reynst nauðsynleg
Gisela Lobers næringarfræðingur
segir að best sé að gefa brjóstamjólk
sé þess einhver kostur. Hún segir þó
að það komi upp tilfelli þar sem
móðirin getur ekki gefið brjósta-
mjólk og þá sé gjaman gefm þurr-
mjólkurblanda. Eins eru tilfelli þar
sem barnið fær ekki næga mjólk hjá
móðurinni og þyngist ekki nægjan-
lega þá þykir gott að gefa þurr-
mjólkurblöndu sem ábót. „I dag er
það talsvert í umræðunni að ráð-
leggja að bömum sem hingað til hef-
ur verið gefin kúamjólk eftir sex
mánaða aldur verði heldur gefln
þurrmjólk eftir að brjóstagjöf lýkur.
Þá er jafnvel talað um að gefa þurr-
mjólk allt fram að fyrsta aldursári.“
Gisela segir blöndun þurrmjólkur-
innar alltaf gefna upp á umbúöun-
um og ef farið sé eftir leiðbeining-
um og hreinlætis sé gætt eigi engin
hætta að vera samfara þurrmjólkur-
gjöfmni.
Brjóstagjöf er mikil
og almenn
Inga Þórsdóttir prófessor segir
mjólk fyrr en um níu mánaða ald-
urinn. Einnig er mælt með að
aldrei sé farið uppfýrir hálfan lítra
af kúamjólk í magni og er þá jafn-
framt miðað við að með fram sé
gefið fjölbreytt fæði.
í mastersritgerð Hildar Atladótt-
ur, sem fjallar um rannsóknir á
næringu ungbarna, er birt tafla
sem sýnir niðurstöður rannsókna
á fæðu ungbarna hér á landi
fyrstu tólf mánuðina. Þar sést vel
hve brjóstamjólkurgjöf er algeng
hér á landi í samanburði við gjöf á
öðrum tegundum af mjólk og
mjólkurafurðum. Fjöldi tilfella er
skráður í prósentum.
Bamamyndatökur á ■!§£&
kr 5000
Október tilboð
Ljósmyndaramir eru meðlimir í FIFL. W H
Ljósmyndastofan Mynd sími: 565 42 07 F / . srtíkl
Ljósmyndastofa Kópavogs sími: 554 30 20 1 0