Dagblaðið Vísir - DV - 13.10.1999, Blaðsíða 10

*> <y*^« barnið
MIÐVIKUDAGUR 13. OKTÓBER 1999 JÖ"'V
■*!
Slys á börnum:
Helmingi fleiri hér
- en í Svíþjóð í aldurshópnum 0-14 ára
Bamamyndatökur á
kr 5000,00
Október tilboð
Ljósmyndaramir eru meðlimir í FÍFL.
Ljósmyndastofan Mynd sími: 565 42 07
Ljósmyndastofa Kópavogs sími: 554 30 20
Sprint-bílstóll
fyrir 0-18 kg
Kr. 9.850,-
Úrvalið
er hjá okkur.
\Æ

Mr .
<JLmmí cí eÍÁJi/tA.
Trefjar örva
meltinguna
Æskilegt er, samkvæmt tillögu
Manneldisráðs, að neysla
fæðutrefja sé að minnsta kosti
25 grömm á dag, miðað við
2500 hitaeininga fæði.
Trefjar eru nauðsynlegar fyrir
heilbrigði meltingarvegar, þær
örva meltinguna og hreyfingu
þarma og auk þess hægja þær
á upptöku næringarefna úr
meltingarvegi. Hæfileg neysla
trefja er tryggð með því að
borða gróf brauð eða annan
kornmat daglega, að minnsta
kosti 100 grömm af grænmeti
auk kartaflna og einn til tvo
ávexti á dag.
Samsetning
fæðunnar
Nægilegt prótín fæst meðal
annars úr innlendum fæðuteg-
undum, fiski, kjöti, mjólkurmat
og eggjum. Kornmatur, baunir
og ertur innihalda einnig um-
talsvert magn af prótíni. Sam-
kvæmt könnunum Manneldis-
ráðs frá 1990 og 1993 er
prótínneysla landsmanna rtf-
leg, fullorðnir fá að meðaltali
18% af orku fæðisins úr prótín-
um en börn 15%. Samt sem
áður er ekki ástæða til að
hvetja til minni prótínneyslu því
í prótínríkum fæðutegundum
eru mörg önnur nauðsynleg
næringarefni, svo sem járn í
kjöti, kalk í mjólkurmat og holl-
ar fitusýrur í fiski.
íslenska kúamjólkin er mjög hrein og hefur sérstaka eiginleika.
prósent nákvæmni við framleiðsl-
una því minnstu mistök geti verið
mjög afdrifarík fyrir heilsu bam-
anna. Þekkt eru dæmi um að hörð
sölumennska erlendra framleiðenda
þurrmjólkur í þriðja heiminum svo-
kallaða hafi kailað yfir þá gríðarleg-
ar skaðabótarkröfur. Því hafa fá fyr-
irtæki lagt út í slíka framleiðslu og
Birgir segir að t.d. hjá fmnskum
framleiðanda sé þessi grein talin
vera sú áhættumesta sem hægt sé
að hugsa sér.
Hráefnissala ekki úti-
lokuð
Þá segir Birgir að íslenskur mark-
aður sé það lítill að erfitt sé að
ímynda sér að framleiðsla hér á landi
sé réttlætanleg. Hann sagðist þó ekki
útiloka þann möguleika að hægt væri
að selja erlendum framleiðendum
þurrmjólkur fyrir börn íslenskt þurr-
mjólkurduft sem hráefni og nýta á
þann hátt sérstöðu okkar kúamjólkur.
Vandinn er hins vegar sá að prótín-
þörf íslenska markaðarins er svo mik-
il að innlend mjólkurframleiðsla gerir
ekki meira en að anna henni. í ofaná-
lag segir Birgir að sú stefna hafi ver-
ið uppi hjá íslenskum stjórnvöldum
að stunda ekki niðurgreiðslu á mjólk-
urafurðum til útflutnings. Því væri
tómt mál að tala um útflutning á slík-
um afurðum þegar stærsti gjaldapóst-
ur Evrópubandalagsins snúist einmitt
um niðurgreiðslu á landbúnaðarvör-
rnn. Birgir segir að þar verði líka að
hafa í huga að dýrara sé að framleiða
mjólk á íslandi en þar sem veðurfar er
hlýrra erlendis.
-HKr.
- flókið, dýrt og áhættusamt, segir Birgir Guðmundsson
Viðamiklar rannsóknir á ís-
lenskri kúamjólk hafa leitt í ljós
mikinn hreinleika og sérstaka
efnaeiginleika mjólkurinnar í sam-
anburði við erlenda kúamjólk. Þeg-
ar rætt er um ungbörn sem í sum-
um tilfellum þurfa nær eingöngu
að nærast á tilbúinni erlendri
þurrmjólk þá vaknar spurningin
hvort ekki sé hægt að nýta sér-
stöðu íslensku mjólkurinnar til
þurrmjólkurframleiðslu.
Birgir Guðmundsson, mjólkur-
bússtjóri hjá Mjólkurbúi Flóa-
manna, segir að mjög fáir aðilar í
heiminum framleiði þurrmjólk fyr-
ir ungbörn. Þó MFB framleiði um
600 tonn á ári af undanrennu- og
mjólkurdufti þá krefst framleiðsla
þurrmjólkur fyrir börn gríðarlegra
rannsókna, mikils sérhæfðs og
flókins tækjabúnaðar, auk lyfja-
þekkingar.
Engin mistök leyfileg
Hann segir að þurrmjólk fyrir
börn sé mjög flókin í framleiðslu og
í raun komin inn á svið lyfjafram-
leiðslu þar sem í hana er blandað
ýmsum bætiefnum. Þar sem slík
þurrmjólk er oft eina fæða ung-
bama þá dugi ekkert nema hundrað
Sérstaða íslenskrar kúamjólkur:
Ekki nýtt til framleiðslu á
þurrmjólk fyrir börn
Vertu smart í
meðgöngu-
fatnaði frá
Þumalínu!
30-50%
afsláttur af eldri
fatnaði næstu
daga.
Gerðu góð
kaup.
paradís mömmu og barnanna
Pósthússtræti 13 v/Skólabrú,
sími 551 2136.
Póstsendum.
Slys em alvarlegasta ógnunin við
heilsu barna. Slys á börnum á aldr-
inum 0-14 ára em helmingi fleiri á
íslandi en t.d. í Svíþjóð.
Um 60% slysa á börnum verða á
meðal drengja en 40% meðal
stúlkna. Bilaumferð hefur margfald-
ast og aðstaða bama til leikja er í of
litlum mæli skipulögð með öryggi
þeirra í huga, jafnt innan dyra sem
utan.
Hverjar eru orsakir
slysa?
Samkvæmt upplýsingum frá
Svanhildi Þengilsdóttur, hjúkrun-
arfræðingi RKÍ, er ekki hægt að
benda á neinn einn orsakavald en
nefna má að oft er barna ekki gætt
sem skyldi, þroskaleysi bamsins
spilar þarna inn í og síðast en ekki
síst er ekki hugað nægilega vel að
slysavöldum í umhverfinu, s.s. á
þeim stöðum þar sem bamið leikur
sér.
Ein mikilvægasta leiðin til að
sporna við slysum er fræðsla til
þeirra sem annast um börn og bera
á þeim ábyrgð. Rauði kross íslands
hefur frá árinu 1989 boðið upp á
fræðslunámskeið um slys á börn-
um fyrir foreldra og aðra þá sem
annast börn, s.s. kennara, dagmæð-
ur, fóstrar og starfsfólk dagvistar-
stofnana. Ljóst er að þessi nám-
skeið njóta nú vaxandi vinsælda og
hafa á þessum árum alls 1015
manns sótt þau, jafnt konur sem
karlmenn, þó konur séu samt enn
þá í meirihluta. í dag er orðið tölu-
vert um það að hjón komi saman á
námskeiðið, sem er mjög jákvætt,
það er jú ekki eingöngu konan sem
ber ábyrgð á börnunum.
Rétt er að geta þess að þetta nám-
skeið, „Slys á börnum", er nú við-
urkennt af félagsmálaráðuneytinu
sem einn hluti af grannnámskeiði
fyrir dagmæður og þurfa þær að
sækja slík námskeið þriðja hvert ár
til að endurnýja starfsleyfin sín.
Námskeiðið samsvarar 8 kennslu-
stundum og er það metið hjá hin-
um ýmsu stéttarfélögum til launa-
hækkunar.
Innsýn í meðhöndlun
slasaðra
Vakin er athygli á hver algeng-
ustu slysin eru og rætt um orsaka-
valda og hvemig koma megi í veg
fyrir þau, stuðlað er að því að þátt-
takendur fái betri innsýn í meðferð
minni háttar slysa og geti veitt
fyrstu hjálp, einnig fá þátttakendur
leiðsögn og æfingu i endurlifgun og
fyrstu viðbrögðum ef aðskotahlutur
er fastur í hálsi bamsins. Það hefur
margoft sýnt sig og sannað að rétt
viðbrögð geta bjargað mannslífi.