Dagblaðið Vísir - DV - 21.10.1999, Side 11

FIMMTUDAGUR 21. OKTÓBER 1999
'ennmg
u
Friðrik Þór Friðriksson velur myndir eftir SÚMara á sýningu í Gerðubergi:
Kór Snælandsskóla
Umsjón
Silja Aðalsteinsdottir
í kvöld verður i ann-
að sinn opnuð sýning í
Menningarmiðstöðinni
Gerðubergi undir titl-
inum Þetta vil ég sjá.
Þar eru leikmenn
fengnir til að velja
listaverk til að sýna
gestum, og í þetta sinn
er það Friðrik Þór
Friðriksson, kvik-
myndaleikstjórinn og
kvikmyndaframleið-
andinn kunni, sem vel-
ur verk.
Friðrik Þór skipti
sér töluvert af myndlist
um tíma eftir að hann
stofnaði Gallerí Suður-
götu 7 ásamt Bjarna
Þórarinssyni, Stein-
grimi Eyfjörö og fleiri
árið 1977. „Húsnæðið
var á lausu,“ segir
hann um tilurð galler-
ísins, „og það var i
eigu ættingja okkar
Bjarna. Þeir leyfðu
okkur að vera endur-
gjaldslaust í húsinu þangað til það var flutt
upp á Árbæjarsafh, og þar sýndum við í
nokkur ár bæði kvikmyndir og alls konar
myndlist aðra.“
Sjálfur vann Friðrik það afrek, þegar
starfsemi Gallerís Suðurgötu 7 stóð í sem
mestum blóma, að selja Listasafni íslands
mynd eftir sig. Það er ljósmynd sem heitir
„Að festa blund“ og sýnir andlitið á Frið-
riki Þór njörvað niður með kaðalspottum!
Sú mynd er ekki á sýningunni, en hvaða
listamenn skyldu eiga verk þar?
„Ég valdi verk eftir þá menn sem höfðu
haft mest áhrif á mig í gegnum tíðina.
Hörður Ágústsson flnnst mér alltaf tilheyra
SÚMurunum af því hann sýndi í SÚM og
var að gera sniðuga hluti eins og myndirn-
ar bera með sér sem ég er með hér. Þetta
eru teipmyndir sem sýna að hann var að
gera tilraunir með efni sem voru ekki við-
urkennd í myndlistarheiminum þá, og sum-
ar þeirra voru ætlaðar til kvikmyndunar
öðrum þræði. Þær hafa optísk áhrif og eru
byggðar upp eins og kvikmyndir, enda
verk frá foreldrum hans, Ný-
listasafninu og eitt frá Kjar-
valsstöðum. Listasafn ís-
lands á líka verk eftir hann
en þurfti að nota þau sjálft.“
- Svo rekur ToÚi lestina.
„Já, með myndir sem
tengjast Bömum náttúrunn-
ar; málverk sem hann skiss-
aði uppi á Straumnesfjalli á
sama stað og ég filmaði loka-
atriði Barna náttúrunnar og
áður en Kaninn hreinsaði
þar til.“
- Átt þú þær myndir sjálf-
ur?
„Nei nei nei nei, ég á ekk-
ert sjálfur! Maður á að sjá
myndir á söfnum, til þess
eru þau, og fá svo lánuð
myndverk hjá þeim eins og
núna. Það er allt of mikið til
af góðri myndlist sem er læst
inni á heimilum sem fáir
koma á. Sýningar eins og
Þetta vil ég sjá gætu lokkað
hana þaðan út.“
Töluvert erfiðlega gekk að
safna verkum eftir lista-
mennina sem Friðrik Þór valdi sér og
sagði hann þá skýringu á því að á SÚM-
tímabilinu hefðu listamenn farið að efast
um markaðsgildi myndlistar og það hafði
í fór með sér að fólk hélt að það væru
engin verðmæti í verkum þeirra. Var
þeim þá hent?
„Ja, maður hefur heyrt alls konar hryll-
ingssögur," segir Friðrik Þór leyndardóms-
fullur.
- Segðu mér eina!
„Ja, mér er sagt að ákveðinn rammagerð-
armaður sem rammaði inn fyrir SÚMara
hafi gjaman fengið greitt í verkum og átt
orðið álitlegt safn. Síðan lenti þessi maður
í hjónaskilnaði. Verkin voru ekki uppi á
vegg heldur i geymslu og þaðan lét makinn
aka þeim á haugana! Hún hafði ekkert
verðmætaskyn á þetta, konan. En þetta get-
ur auðvitað verið kjaftasaga."
Það verða sem sagt fáséð myndverk sem
gestir Gerðubergs fá að líta á næstu vikum.
Sýningin stendur til 14. nóvember.
Friðrik Þór Friðriksson með myndverki eftir Bjarna Þórarinsson: Alit of mikið af
góðri myndlist er læst inni á heimilum sem fáir koma á. DV-mynd E.ÓI.
heita þær til dæmis Kvik 1 og Kvik 2. Hann
sýndi þær á Kjarvalsstöðum 1977 á mjög
sterkri og áhrifamikilli sýningu. Hann var
kannski elstur af SÚMurum en hann var
líka yngstur."
Félagar Friðriks Þórs úr Galleríi Suður-
götu 7 eru að sjálfsögðu á sýningunni,
Steingrímur Eyfjörð og Bjami Þórarinsson.
„Við Steingrímur vorum samlokur til
margra ára og það eina sem komst að í
hausnum á honum var myndlist þannig að
hann dró mig oft með sér á myndlistarsýn-
ingar,“ segir Friðrik. „Ég á kannski honum
öðrum fremur að þakka áhuga minn á
myndlist."
Einnig eru á sýningunni Magnús Pálsson
og bræðurnir Sigurður og Kristján Guð-
mundssynir. Sýndu þeir hjá ykkur?
„Magnús Pálsson tók þátt í samsýningu
þar, en ekki man ég til að bræðurnir hafi
sýnt hjá okkur,“ segir Friðrik. „Ég komst
að því meðan við vorum að undirbúa þessa
sýningu að það er skammarlega litið til af
verkum Sigurðar i landinu. Þó fengum við
Tveggja heima grín
syngur í Salnum
Á laugardaginn kl. 16:00 heldur Kór Snælands-
skóla tónleika í Salnum í Tónlistarhúsi Kópa-
vogs. Þetta eru útgáfutónleikar geisladisksins
„Fagur er Fossvogsdalur" sem kórinn vann að
síðastliðið vor og kemur út um þessar mundir.
Þar eru 19 lög, bæði innlend og erlend. Nafn
disksins er úr texta sem herra Sigurbjöm Einars-
son biskup samdi fyrir skólann og bamabam
hans Mist Þorkelsdóttir gerði lag
við. Á tónleikunum verður einnig
flutt verk sem Mist samdi við
ljóðið Afmælisósk sem afi hennar
samdi í tilefni af 25 ára afinæli
skólans. Tónleikarnir sjáifir eru
einmitt hluti af afmælishaldi skólans á þessum
tímamótum.
Kór Snælandsskóla hefur fengið boð um að
taka þátt í menningarhátíð í Norfolk í Bandaríkj-
unum í apríl á næsta ári. Hátíð þessi, sem nefnd
er Alparósarhátíð, er haldin á hverju ári og hafa
íslendingar verið tilnefnd heiðursþjóð hátiðarinn-
ar að þessu sinni, meðal annars vegna 1000 ára af-
mælis landafunda Leifs Eirikssonar. Einu sinni
áður hafa íslendingar verið heiðursþjóð hátíðar-
innar og var þá Kór Öldutúnsskóla fiilltrúi okkar.
Stjónandi Kórs Snælandsskóla er Heiðrún Há-
konardóttir.
Velferð til frambúðar
Nýlega kom út hjá Iöunni bókin Þjóöráö eftir
Hörð Bergmann. Hún er hugsuð sem innlegg í
umræðuna um þróun og framtíð íslensks þjóðfé-
lags, vandamál þess og viðfangsefni í upphafi
nýrrar aldar. Hörður skilgreinir
hvaða vanda er helst viö að etja og
varpar fram rökstuddum tillögum
um lausnir sem felast ekki í auknum
fjárframlögum og meiri hagvexti held-
ur breytingu á markmiðum, lífsháttum
og viðhorfum. Ef þjóðráðum hans verð-
ur hlýtt „ættum við að uppskera réttláta
tekjuskiptingu, viðráðanlegan húsnæðis-
kostnað, atvinnu handa öllum, skilvirk-
an og hallalausan opinberan rekstur, réttláta út-
hlutun aflaheimilda, ábyrga auðlindanýtingu,
sannkallað lýðræði og ríka ábyrgöarkennd; í
stuttu máli: velferð til frambúðar,“ eins og höf-
undur segir í inngangsorðum.
Bókinni Þjóðráð er ætlað að kveikja umræðu
meðal manna, þar er varpað fram spumingum og
bent á lausnir sem verðugar eru umhugsunar.
Hörður gaf út fyrir tíu árum bókina Umbúðaþjóð-
félagið - Uppgjör og afhjúpun sem hafði að geyma
gagnrýna greiningu á þróun lífshátta og þjóðfé-
lags.
Stálfljótið
Það er skammt högga á milli hjá Normu E.
Samúelsdóttur. Fyrir fáeinum vikum kom út eft-
ir hana bókin Mömmublús með minningarljóðum
um móður hennar, nú er komin önnur ljóðabók,
Stálfljótið og fjögurra laufa smárinn. Ekki eru
þetta þó stór högg því báðar eru bækurnar smáar
i sniðum.
í ljóöum bókarinnar segir frá manneskjunni
sem situr við gluggann og horfir út á stáifljót um-
ferðarinnar eða gengur um og veltir fyrir sér um-
hverfi sínu, náttúrunni mitt i malbikinu, fugla-
söngnum mitt í vélardyninum. Ljóðin eru mettuö
óþoli gagnvart manngerðu umhverfi, hávaða,
stressi, stybbu frá útblástursrörum, sjónmengun
frá rusli og skiltum. Við og við rjúfa tilvitnanir í
Völuspá eða Snorra-Eddu flaum stálfljótsins
svona rétt til að minna á aðra tíma, annan
lifstakt.
Bókin er einn samfelldur bálkur og við grípum
niður af handahófl:
Bílar fílar menn
blautar götur
stöövaö stál
Löggubíll
skýst
á hœla
gljáfœgöur
Hin danska drottning
hvílist i nótt
Sem œöar í líkama
renna slóö
snuröulaust aö mestu
of hœgt
hratt
hindrun
árekstur
áfall
og hió óumflýjanlega
Hœttuljós
Höfundur gefur bókina út.
Móðirin og kærastan fylgjast vandlega með þegar grannkonan ies framtíð piltsins úr
bollanum. Ylfa Mist Helgadóttir, Hulda B. Hákonardóttir og Silja Björk Huldudóttir í
hlutverkum sínum. DV-mynd Pjetur
Áhugamannaleikfélag-
ið Hugleikur er enn
komið á kreik með nýtt
verk eftir nýja höfunda.
Völin & kvölin & mölin
heitir það og er eftir
Hildi Þórðardóttur, Sig-
ríði Láru Sigurjónsdótt-
ur og V. Kára Heiðdal.
Sagan er einföld: Ungur
maður fer suður í Lærða
skólann og skilur stúlk-
una sína eftir fyrir norð-
an þó gefið sé í skyn að
hún eigi ekki síður
heima í skóla en hann -
en við erum stödd á
þeim tíma þegar stúlkúr
fengu ekki inngöngu í
skólastofnanir. Syðra
kynnist hann ýmsum
fordjörfuðum manneskj-
um og heimasætan í hús-
inu þar sem hann býr
flekar hann og neyðir til
að trúlofast sér. Þetta fer
þó betur en á horfist, en
endirinn er óvæntur og
býður upp á Völina &
kvölina II.
Ungi maðurinn fer af einu heimili á ann-
að og það sniðuga við uppsetningu Þorgeirs
Tryggvasonar leikstjóra er að láta sama
fólkið leika heimilismenn á báðum stöðum.
Þannig fæst ákveðin speglun milli þessara
tveggja heima sem pilturinn fer á milli.
Stúlkan trygglynda fyrir norðan er til dæm-
is leikin af sömu leikkonu og leikur tál-
kvendið syðra og fór Silja Björk Huldudótt-
ir létt með að skipta yfir þó að stundum
Leiklist
Silja Aðalsteinsdóttir
fengi hún aðeins sekúndubrot til þess. Sá
galli er þó á að heimilið fyrir norðan fær
ansi fljótfærnislega meðferð í textanum.
Það sem vantar í
þetta verk miðað við
bestu Hugleikina
fram að þessu er hin
menningarsögulega
eða bókmenntasögu-
lega dýpt. Hér er al-
mennt verið að skop-
ast að saklausum 19.
aldar sveitapilti sem
talar í rími og stuðl-
um en ekki verið að
taka fyrir ákveðið
verk eða bókmennta-
grein. Með öðrum
orðum býr ekki neitt
á bak við grínið og
einfaldleikann eins
og til dæmis í Sálir
Jónanna ganga aftur
sem sýnt var 1998, og
textinn er ósköp
þunnur. En leikar-
arnir bregðast ekki
og gerðu sitt til að
gera kvöldið
skemmtilegt. Fyrst
þarf þá auk Silju að
nefna Huldu B. Há-
konardóttur sem alltaf er jafndásamleg leik-
kona. Rúnar Lund var flnn í hlutverkum
feðra stúlknanna, Yifa Mist Helgadóttir lék
frúna á Bleyti og dóttur hennar syðra með
tilþrifum, Einar Þór Einarsson og Sigurður
Atlason bjuggu báðir til tvær fullkomlega
ólíkar týpur og spielluðu af hjartans lyst.
Og alveg er makalaust hvað Sigurður hefur
góða stjórn á andlitsvöðvum sínum; líklega
er hann kominn af Agli í beinan karllegg.
Þetta vil ég sjá