Dagblaðið Vísir - DV - 23.10.1999, Blaðsíða 30

LAUGARDAGUR 23. OKTÓBER 1999
Louisa Sarah vaknaði skyndilega
þegar hún heyrði að ráðist var af
afli á útihurðina i húsi hennar í
einni útborg Phoenix i Arizona.
Klukkan var fjögur um nótt þann
31. ágúst 1997, og það varð ekki ann-
að heyrt en einhver væri að reyna
að komast inn í húsið. Og það var
rétt. Við dymar stóðu fimm víga-
lega búnir menn, svartklæddir, með
skiðahettur og i skotheldum vest-
um. Allir voru þeir með alvæpni og
einn þeirra lét sleggjuhögg dynja á
útihurðinni. Eftir stutta stund kom
á hana gat. Þá gat hann rétt aðra
höndina inn fyrir og teygt sig í
smekklásinn.
Ógnvænleg heimsókn
Louisa Sarah, tuttugu og átta ára,
varð skelflngu lostin þegar fimm-
menningarnir réðust inn í svefnher-
bergi hennar. Hún reyndi að hlaupa
inn í næsta herbergi þar sem börn
hennar tvö sváfu. En tveir mann-
anna gripu hana, handjárnuðu fyrir
aftan bak og börðu hana með vasa-
ljósi svo hún féll á gólfið.
Tveir aðrir raddust inn í bama-
herbergið. Börnin fóru að æpa af
skelfingu. Ekki bætti það úr skák að
mennimir hótuðu að skjóta þau.
Engu að síður héldu þau áfram að
æpa.
Er mennimir þóttust hafa tryggt
stöðu sína í húsinu fóra tveir þeirra
á vakt, en þrír héldu að þriðja
svefnherberginu og
spörkuðu upp
hurðinni. Fyrir
innan var
Christopher
Foote, tuttugu og
fimm ára bygg-
ingaverkamaður,
og unnusta hans,
Spring Wright,
nitján ára stúd-
ína. Þau höfðu
vaknað við há-
vaðann og
Christopher hafði
tekið sér í hönd
skammbyssu sem
hann hafði ætíð í
náttborðsskúffu.
Sagður á flótta
Mikil skothríð
Þegar svartklæddu vígamennim-
ir raddust inn til parsins og miðuðu
á það með sjálfvirkum rifflum fór
Christopher að skjóta í sjálfsvörn.
Úr varð mikill skotbardagi, en þeg-
ar honum lauk lágu þau Christoph-
er og Spring dáin á rúminu. Þau
höfðu orðið fyrir rúmlega tug
kúlna.
Svartklæddu mennirnir yfirgáfu
húsið og óku á brott. Þá var því
hvergi að sjá þegar lögregla kom á
vettvang, en skelfdir nágrannar
hringdu á hana. Tveir fimmmenn-
inganna höfðu hins vegar særst í
skotbardaganum og þegar þeir leit-
uðu aðstoðar á spítala daginn eftir
voru þeir handteknir og hinir þrír
skömmu síðar.
Mennimir voru Michael Martin
Sanders, fertugur, David Bruce
Brackney, fjörutíu
og fimm ára, sonur
hans Matthew
William Brackney,
tvítugur, Brian Jay
Robbins, tvítugúr,
og Ronald Eugene
Timms, þrjátíu og
tveggja ára. Þeir skýrðu svo frá að
þeim hefðu orðið á skelflleg mistök.
Þeir væra fangaveiðarar frá Los
Angeles og hefðu ætlað að koma
höndum yfir Victor Alcantar,
bankaræningja frá Kaliforníu, sem
sagður hefði verið halda sig í Mar-
yvale, útborg Phoenix.
Saga fimmmenning-
anna var á þá leið að
Alcantar hefði hlaupist
frá 50.000 dala tryggingu.
Þeir hefðu því átt að fá tí-
unda hluta þeirrar fjár-
hæðar, fimm þúsund dali,
fyrir að koma honum í
réttar hendur. Fyrir mistök hefðu
þeir farið í rangt hús. Þeir hefðu
aUs ekki ætlað sér að taka
Christopher Foote. Hann hefði verið
með öllu saklaus.
Fimmmenningar vora fangelsaðir
og gefið að sök manndráp en það gat
kallað á fimm tU sjö ára fangelsi því
ekki væri um ásetningsdráp að
ræða. En ættingjar hinna látnu
sættu sig ekki við þá refsingu og
kröfðust þess að hún yrði þyngri.
Málið vakti mikla athygli í
Bandaríkjunum og fram komu kröf-
ur um að tekið yrði fyrir starfsemi
fangaveiðara sem störfuðu á eigin
vegum eða starfsemi þeirra yrði að
minnsta kosti takmörkuð verulega.
Arfur frá gömlum tíma
Eins og staðan er nú getur hver
sem er gerst fangaveiðari vestra.
AUs eru nú um tiu þúsund þeirra
starfandi í Bandaríkjunum, og ár-
lega hafa þeir hendur i hári um
fjörutíu þúsund manna sem eru á
flótta undan vörðum laganna og
þeim sem sett hafa
fjártryggingu
þeirra vegna.
Skýringin á
þessari stöðu
mála er hið sér-
staka trygginga-
kerfi
sem
felur í
sér að
þeir
sem
sakað-
ir eru
um glæp geta
„keypt sér“ frelsi
uns mál þeirra
er tekið fyrir í
rétti.
Talið er að árlega sé varið um
fjóram miUjörðum dala í tryggingar
af þessu tagi, en féð kemur frá svo-
nefndum tryggingasölum eða
ábyrgðarmönnum. Þeir leggja fram
fé gegn þóknun frá hinum meinta
sakamanni, en misnoti hann það
frelsi sem honum er þannig fært og
tyggingasalinn geti endurheimt
ábyrgðarféð. Eins og áður segir fær
fangaveiðarinn tíunda hluta þess í
eigin vasa.
Kona í sviðsljósinu
Einn frægasti fangaveiðari vestra
er kona, Susan Ann Sarkis, en hún
er eini aðilinn í Kalifomíu sem er í
senn tryggingasali og fangaveiðari.
Hún hlaut mikla frægð þegar hún
gekk inn á leynilegan fund I glæpa-
samtökum manna sem eiga ættir að
rekja til Puerto Rico, beindi skamm-
byssu að einum helsta leigumorð-
ingja þeirra og tók með sér.
Að leggja fé til höfuðs mönnum er
gamaU siður sem á sér rætur í fyr-
irkomulagi liðsins tíma í villta
vestrinu. Þá höfðu sýslumannsemb-
ættin fæst mannafla til að leita uppi
Spring Wright.
hlaupist á brott tU að komast hjá
réttarhaldi og þá væntanlega dómi,
hefur tryggingasalinn heimild til að
ráða sér fangaveiðara tU að hafa
uppi á hinum brotthlaupna og koma
honum í hendur réttvísinnar, svo
þá sem flúðu úr fangelsum eða
reyndu á annan hátt að koma sér
undan refsingu. Þess í stað lögðu
embættin fé til höfuðs viðkomandi,
og var það greitt fangaveiðurunum
hvort sem þeir komu með hinn
brugðið sér í gervi fangaveið-
ara til að geta framið innbrot
eða morð á „löglegan hátt“.
Saksóknarinn í Phoenix,
Richard Romley, nýtti sér
þessa stöðu málsins. Hann
sagði að þar sem fimmmenn-
ingamir gætu ekki sýnt fram
á að þeir hefðu verið í þjón-
ustu tryggingasala gætu þeir
ekki talist fangaveiðarar og
yrðu því ákærðir sem inn-
brotsþjófar og morðingjar.
Ákærum var því breytt til
þess vegar. Þrir mannanna,
Martin Sanders, David
Brackney og WUliam
Brackney, voru sakaðir mn
alvarlegustu glæpina og kraf-
ist dauðadóms yfir þeim.
Hinir tveir skyldu sóttir tU
saka fyrir manndráp.
Játningin
meinta sakamann lifandi eöa dauö-
an.
Gamlar reglur
Enn svífur andi villta vestursins
yfir vötnunum vestra. Og umræða
manna beinist í auknum mæli að
þeirri staðreynd að fangaveiðarar
njóta meira frelsis í störfum sínum er
verðir laganna. GUdandi lög era frá
árinu 1873 og veita fangaveiðuram
heimUd til að
elta flótta-
menn yfir rík-
ismörk. Þá má
handtaka hvar
sem er og
hvenær sem
er. Þá þarf
fangaveiðar-
inn ekki að
gera hinum
handtekna
grein fyrir
rétti hans eins
og skylda er
við almenna
handtöku.
Þessar reglur,
eða skortm- á
nákvæmari
reglum, hafa leitt
tU alvarlegra mistaka. Rannsókn á
máli fimmmenninganna leiddi í ljós
að þeir höfðu unnið fyrir trygginga-
salann sem þeir höfðu sagst starfa
fyrir. Sömuleiðis kom i ljós að sá sem
þeir sögðust leita, Victor Alcantar,
var í Phoenix. Hins vegar neitaði
tryggingasalinn að hafa sent fimm-
menningana eftir Alcantar. Hann
sagði mál hans rúmlega fimm ára
gamalt og því væri sá frestur sem
settur hefði verið í máli hans löngu
útrunninn.
Aður en málið kom fyrir
rétt missti einn ákærðu, Ron-
ald Timms, aUan móð og
sagðist skyldu gera hreint
fyrir sínum dyrum. Hann
sagði að Michael Sanders
hefði verið uppljóstrari lög-
reglunnar árum saman og á
þann hátt komist á snoðir
um að hún grunaði
Christopher Foote um að
geyma mikið magn kókaíns
og nokkur hundrað þúsund
dali heima hjá sér.
Þessi grunur um glæpsam-
legt athæfi fórnarlambsins
var með öUu tilhæfulaus. Það
vissu fimmmeningarnir hins
vegar ekki og ætluðu sér að efnast
vel á einu kvöldi með því að komast
yfir kókaínið og peningana. En til
þess að láta aUt líta trúverðuglega út,
ef eitthvað skyldi fara á annan veg en
ætlað var, brugðu þeir sér i gervi
fangaveiðara.
Tvenn ré
Breitt málssókn
Ljóst var því að annaðhvort laug
tryggingasalinn til þess að firra sig
allri ábyrgð á því sem gerst hafði,
fimmmenningamir höfðu viljað ná
Alcantar af því þeir héldu að þeir
ættu enn rétt á sínum tíunda hluta
eða þeir vora að ljúga og höfðu
Málið gegn Michael Sanders var
tekið sérstaklega
fyrir í rétti.
Rannsókn
leiddi í ljós að
hann hafði aUs
skotið átján
kúlum úr sjálf-
virkum riffii
sem hann var
með og að
nokkrar af
þeim kúlum
höfðu orðið
Christopher
Foote að bana
og líklega
einnig Spring
Wright.
2. nóv-
ember í
fyrra var
Michael
Martin
_____________________ Sanders
dæmdur
fyrir morð að yfirlögðu ráði en í
slíkum tUvikum gera lög i Arizona
ráð fyrir að beita megi dauðarefs-
ingu.
Réttarhöldin yfir hinum fjórum
fara fram síðar á þessu ári.
Fangaveiðarar og þeir sem styðja
óbreytt fyrirkomulag á starfsemi
þeirra vísa tU þess að þeir hafi ár-
lega hendur í hári tugþúsunda
manna sem séu á flótta til að kom-
ast hjá réttarhöldum og þá væntan-
lega fangavist. Stór hluti þessa hóps
myndi ganga laus ef ekki kæmi til
starfsemi fangaveiðara og því hafi
þjóðfélagið ekki efni á. Flóttamenn-
imir myndu margir halda áfram
glæpastarfsemi og því vegi ókostim-
ir við framkvæmd laganna frá 1873
mun minna en kostirnir.
Matthew William
Brackney.