Dagblaðið Vísir - DV - 23.10.1999, Blaðsíða 4

38
LAUGARDAGUR 23. OKTÓBER 1999 JLlV
Millikælir á dísilvél með túrbínu í Land Cruiser 90:
Einfaldur búnaður sem gefur
ótrúlega mikla aflaukningu
Konur verri ökumenn?
Fljótlega eftir að menn fóru að
auka afl bílvéla með því að setja
við þær forþjöppur eða túrbínur
sem juku loftflæðiö til vélanna og
þar með aflið komust þeir að því
að við þessa aðgerð hitnaði loftið
mjög. Heitt loft rúmar minna súr-
efni og þar með nýttist þessi aukni
loftstraumur ekki sem skyldi.
Til þess að loftið sem streymir
til vélarinnar nýtist til fulls þarf
að kæla það aftur, eftir að það hef-
ur farið í gegnum forþjöppuna, og
til þess var hannaður millikælir
eða „intercooler".
Millikælir er ekki svo frábrugð-
inn venjulegum vatnskassa sem
lækkar hitastig kælivatns vélar-
innar. Munurinn er fyrst og
fremst sá að í stað vatns er það loft
sem streymir um kælielementin
og kemur það kaldara út úr milli-
kælinum en þegar það fór inn.
Góð reynsla er komin á milli-
kæla við dísilvélar með forþjöppu
og má nánast telja það reglu að
stærri vörubílar og vinnuvélar
með dísilvélum séu nú með
túrbínu og miliikæli.
í raun er það svo að markaður-
inn krefst þess að millikælar séu
fáanlegir í alla dísilbíla með
túrbínu.
Millikælir fyrir Land
Cruiser
Þar sem markaðurinn krafðist
þess að slíkur millikælir væri fáan-
legur í Land Cruiser 90, sem á máli
Toyotamanna heitir KZJ95, var ráð-
ist í það af hálfu Tæknideildar P.
Samúelssonar, Toyota-umboðsins á
íslandi, að athuga hvort ekki væri
hægt að hanna slíkan millikæli án
þess að notkun hans kæmi niður á
endingu og virkni vélarinnar, jafn-
framt því að aflaukningin yrði
nægjanleg tU þess að þetta borgaði
sig.
Oliuverk dísilvéla skammtar það
magn eldsneytis sem þörf er á
hverju sinni og þar eð olíuverkið í
dísUvélinni i Land Cruiser 90 er
tölvustýrt varð að hanna sérstaka
miUikælitölvu tU að stýra olíuUæð-
inu í réttu hlutfaUi við loftmagnið.
MiUikælitölvan byggist á breyti-
legu viðmiðunargUdi sem virkar
þannig að hún eykur olíumagnið í
réttu hlutfaUi við þrýstinginn frá
forþjöppunni (túrbó-þrýstinginn) og
kælingin sem miUikælirinn gefur er
Hér má sjá millikæli í Toyota Land
Cruiser. Kælirinn sjálfur fellur hag-
anlega í rýmifl fyrir framan vatns-
kassann og greið leið er fyrir slöng-
ur að og frá honum frá forþjöppu og
aftur að loftinntaki vélarinnar.
þessum hring en þá var líka hægt
að vera betur á verði.
Staðreyndin er einfaldlega sú að
með miUikæli svarar vélin miklu
betur, aUið kemur inn með meiri
þunga og túrbínan byrjar fyrr að
svara. AUið í akstri upp sígandi
brekku er mun meira og hér finnst
greinUega hversu snúningsvægið
hefur aukist miðað við óbreytta vél.
Hægt er að halda sömu ferð með
minni inngjöf og eyðslan verður því
örugglega eitthvað minni þótt aU
kosti ávaUt meira eldsneyti.
Snyrtilegur frágangur
MUlikælirinn var settur í á verk-
stæöi AukahlutadeUdar Toyota og
frágangur aUur er starfsmönnum
þess tU sóma.
Endastykkin sem HeUa hefur
steypt eftir hönnun Freys og félaga
hjá Toyota eru snyrtUeg og faUa vel
að festipunktum sem fyrir voru fyr-
ir framan vatnskassann í Land Cru-
iser 90.
Leggja þarf tengibarka frá for-
þjöppunni að millikælinum og síðan
frá honum aftur að loftinntaki sog-
greinarinnar. Hönnuðir búnaðarins
hafa verið naskir á að vinna þessum
loftslöngum góða leið og engu er lik-
ara en að fullt tiUit hafi verið tekið
tU alls þessa við hönnun vélarhúss-
ins austur í Japan á sínum tíma.
Aðeins tekur einn dag að setja
miUikælinn í á verkstæði Toyota og
íkominn kostar hann með öllum
búnaði 148.000 krónur.
-JR
Freyr Jónsson, tæknifræðingur hjá Toyotaumboðinu P. Samúelsson, og Eiríkur Ingvarsson, starfsmaður Bílanausts,
með millikælinn á milli sín. Millikælirinn sjálfur er fluttur inn að tiistuðian Bílanausts en endastykkin eru hönnuð af
Frey og steypt hjá Málmsteypunni Hellu í Hafnarfirði og loks soðin við element millikælisins.
Þessi fyrirsögn stingur dálítið í
stúf við vel þekktar staðreyndir um
að konur lendi í færri slysum á bU-
um í umferöinni. Þegar komið er að
því að keyra mótorhjól er það allt
önnur EUa. Þrátt fyrir að konur aki
mótorhjólum minna lenda þær
helmingi oftar í óhöppum á þeim en
karlmenn. Fyrir hverja 160.000 ekna
kUómetra missir kvenmaður hjólið
14 sinnum á hliðina, lendir 4 sinn-
um í árekstri og slasar sig 5 sinn-
um. Það sem virðist skipta mestu
máli í þessu sambandi er reynsla.
Karlmenn hafa meiri reynslu í
akstri mótorhjóla, 16 ár að meðal-
tali, en konur hafa 6 ára reynslu.
-NG
Niðurstaða þessara prófana og brekkur.
mælinga var sú að aUaukning út í Túrbínan er komin inn af fuUum
þunga við 2.200 snúninga og það
finnst vel þegar hún bætir við vélar-
aflið.
Tveim dögum síðar var aftur lagt
upp í ökuferð á sama bíl, nú með
miUikæli. í sem stystu máli þá kem-
ur þessi aflauking verulega á óvart.
Strax í fyrstu beygju á gatnamótum
varð undirritaður sér nánast til
skammar því gefið var inn um leið
og beygt var inn á aðalgötu. Vélar-
afiið kom svo snöggt inn að það
munaði minnstu að bíUinn snerist
tU á veginum. Óvanur ökumaður
hefði getað lent í alvarlegum vand-
ræðum ef hann hefði ekki áttað sig
strax. Svipað gerðist aftur síðar á
nálægt því að vera í réttu hlutfaUi
við þennan forþjöppuþrýsting.
Valið var í þennan miUikæli el-
ement sem Blikksmiðjan Handverk
flutti inn frá HoUandi en endastykk-
in voru hönnuð af Tæknideild P.
Samúelssonar með sem minnsta
loftmótstöðu í huga en jafnframt
þannig að þau myndu passa vel í
það rými sem var til staöar í Land
Cruiser 90-bUnum. Málmsteypan
Hella í Hafnarfirði sér um að steypa
endastykkin sem eru siðan soðin á
elementin. Frá því að byrjað var á
þessu verki hefur sú breyting orðið
að Blikksmiðjan Handverk hefur
sameinast Bílanausti og er nú hluti
þess fyrirtækis.
Meira en
15% aflaukning
Umfangsmiklar prófanir voru
framkvæmdar af þeim Frey Jóns-
syni tæknifræðingi og Boga Sig-
urössyni, starfsmönnum P. Samú-
elssonar, áður en þessi miUikælir
var fúUþróaður.
hjól reyndist vera 15,2%. Tog vélar-
innar jókst einnig meira en aflið
þar sem hámarkssnúningsvægi vél-
arinnar næst við mun minni snún-
ing en hámarksafköst vélarinnar.
Tilraunirnar vora gerðar í októ-
ber og nóvember 1998, fyrst á
óbreyttum bíl og síðan á sama bíl
með miUikæli. Niðurstaða allra
þessara prófana kom út á sama veg:
aflaukningin var staðfest og aukið
snúningsvægi.
Mikill munur
Á dögunum gafst DV-bUum tæki-
færi tU að sannreyna þessa afiaukn-
ingu með því að aka fyrst óbreytt-
um sjálfskiptum Toyota Land Cru-
iser 90 án miUikælis og síðan aftur
tveimur dögum síðar eftir að búið
var að bæta miUikæli viö en engar
breytingar voru gerðar á bílnum að
öðru leyti.
Án miUikælis er Toyota Land
Cruiser ágætiega sprækur btil, sjálf-
skiptingin svarar ágætlega og bUl-
inn bætir vel við hraða ef stigið er á
olíugjöfina í akstri upp sígandi
VÉLARTÖLVA
MILLIKÆLIR
Teikningin sýnir loftflæði að og frá millikæli.
IILLIKÆU-
TÖLVA í f.............
TURBINA
10FTINNTAK
UTBLASTUR

íRAMIJA
iuips
o o
VLNTILl
o o
OLIUVERK
SPISS