Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.1999, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 26. OKTÓBER 1999
útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaöur og útgáfusflóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóran JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÓRN KÁRASON
Aöstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.ís
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblaö 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins i stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiöir ekki viömælendum fyrir viðtöl við þá eöa tyrir myndbirtingar af þeim.
Framsókn skrapar botninn
Fylgi Framsóknarflokksins mældist í sögulegu lág-
marki í skoðanakönnun DV fyrir helgina, rúmlega 14%
fylgi, sem svarar til níu þingmanna í stað þeirra tólf, sem
flokkurinn fékk í kosningunum. Flokkurinn má muna
fífil sinn fegri frá 20-25% fylgi fyrri áratuga.
Flokkurinn hefur í haust tapað fylginu, sem formaður
hans náði með því að ljúga því ítrekað, að flokkurinn
mundi setja milljarð í fíkniefnavamir. Hann hefur í
haust tapað fylginu, sem formaðurinn náði með því að
ljúga því, að sátta yrði leitað um Eyjabakka.
FramsóknarfLokkurinn hefur ekki lengur neitt grænt
fylgi og sáralítið þéttbýlisfylgi. Hann er þekktur sem bar-
áttuflokkur sægreifakerfisins með kvótaerfingja í for-
mannsstóli. Hann er þekktur fyrir að hafa gefið banda-
rísku fyrirtæki sjúkraskýrslur þjóðarinnar.
Eftir sitja þeir, sem telja sig hafa hag af flokknum sem
spilltum miðjuflokki, er situr nánast alltaf í ríkisstjóm
og hefur aðstöðu til að hlúa að einkavinum sínum, allt
frá heilum stéttum eða byggðum niður í að gera gamla
tugthúslimi að háttsettum embættismönnum.
Framsóknarflokkurinn notaði flokka langmest fé í
kosningabaráttunni, um 60 milljónir króna. Það er að
minnsta kosti 40 milljónum meira en flokkur af hans
stærð getur aflað sér án þess að fara út í kaup og sölu á
aðstöðu sinni sem áskrifanda að ríkisstjóm.
Spillingin ein dugar til að halda flokknum í um það bil
10% fýlgi, því að margir em reiðubúnir til að láta at-
kvæði sitt í skiptum fyrir raunverulega hagsmuni,
meinta hagsmuni eða von í hagsmunum. Spillingarþráin
gildir jafhvel um hluta heilla stétta og byggða.
Þótt FramsóknarfLokkurinn haldi áfram að tapa og sígi
niður í spillingarfylgið eitt, þá getur hann áfram haldið
aðstöðu sinni sem miðjuflokkur, er semur til hægri eða
vinstri eftir því, hvað væntanlegt stjómarsamstarf er
líklegt til að gefa flokknum mikil færi á að skaffa.
Þetta minnir á, hversu brýnt er orðið, að fjármál ís-
lenzkra stjómmálafLokka verði gerð gegnsæ á sama hátt
og tíðkast annars staðar á Vesturlöndum, þar sem upp-
lýst er einu sinni eða oftar á ári hverju um greiðslur og
greiðsluígildi aUra hagsmunaaðila.
Rússagullið staðfest
Fundizt hafa rússnesk skjöl frá sovéttímanum, sem
staðfesta, að sendiráð Sovétríkjanna greiddi forvera Al-
þýðubandalagsins, SameiningarfLokki alþýðu, Sósíalista-
flokknum nokkrum sinnum töluverðar fjárhæðir, sam-
tals yfir tuttugu milljónir króna að núvirði.
Sósíalistaflokkurinn var því á mála hjá Sovétríkjunum
á tímum kalda stríðsins, þegar þáverandi útþenslustefna
hins austræna veldis ógnaði öryggishagsmunum Vestur-
landa og þar á meðal íslands, sem var óþægilega ber-
skjaldað á siglingaleiðum frá sovézkum flotahöfhum.
Mikilvægt er að reyna að koma á samstarfi við rúss-
neska aðila um frekari rannsókn fýlgiskjala til að leiða í
ljós, hverjir sóttu um mútuféð með hvaða hætti, hvemig
það var afhent hverjum í sendiráðinu og hvemig það var
síðan notað í þágu Sósíalistaflokksins.
Mál þetta minnir líka á, hversu brýnt er orðið, að Qár-
mál íslenzkra stjómmálaflokka verði gerð gegnsæ á
sama hátt og tíðkast annars staðar á Vesturlöndum, þar
sem upplýst er einu sinni eða oftar á ári hverju um
greiðslur og greiðsluígildi allra hagsmunaaðila.
Jónas Kristjánsson
„Álag á byggingariðnaðinn mun enn stóraukast því húsnæðisþört aðfiuttra verður á næstu árum ekki undir 750
íbúðum á ári.“
Fólksflutningar
og spenna
vík emkum vegna bú-
setuflutninga og vönt-
unar á húsnæðislána-
kerfi. Næstu áratugi
dró úr flutningunum.
1976-1980 fluttu til dæm-
is fleiri út á land en frá
höfuðborgarsvæðinu.
[ATH! ÞÝÐIR ÞAÐ
SAMA] Eftir 1980 hljóp
aftur vöxtur í fólks-
flutningana. 1981-1990
fluttu 11.000 manns af
landsbyggðinni til höf-
uðborgarsvæðisins um-
fram þá sem fluttu út á
land. Síðan hefur fólks-
straumurinn enn auk-
ist. Nú er talið að á
næstu árum muni ekki
------------------
„Næstu át mun álag á byggingar-
iðnaðinn á höfuðborgarsvæðinu
enn aukast vegna byggðaröskunar.
Menn telja að árlega muni í næstu
framtíð yfír 2000 manns fíytja af
landsbyggðinni til höfuðborgar-
svæðisins. Húsnæðisþörf þeirra er
ekki undir 750 íbúðum á ári.u
Kjallarinn
Stefán Ingólfsson
verkfræðingur
Undanfama tvo
áratugi hefur verið
mikill straumur
fólks af landsbyggð-
inni til höfuðborg-
arsvæðisins. Ætla
má að 1981-1990 hafi
fjórða hver íbúð,
sem byggð var, far-
ið til að mæta þess-
um flutningum.
Fjárfesting í þeim
er varla undir 50
milljörðum króna á
gildandi verðlagi.
Síðan hefur fólks-
straumurinn aukist
rnn tugi prósenta.
Álag á byggingar-
iðnaðinn mun enn
stóraukast því hús-
næðisþörf aðfluttra
verður á næstu
árum ekki undir
750 íbúðum á ári.
Þörf höfuðborgar-
svæðisins væri hins
vegar mætt með
900-1000 íbúðum ef
enginn tilflutningur
væri. Flutningamir
valda þenslu á fast-
eignamarkaði og á
leigumarkaði má
vænta viðvarandi
vandræða.
Þjóðflutningar
Alla þessa öld hefur fólk flutt af
landsbyggðinni til höfuðborgar-
svæðisins. Oft hafa flutningamir
verið stórfelldir og vandræði skap-
ast. Stundum hafa sveitarstjómir
reynt að spoma gegn þeim. Á
stríðsámnum þegar fólk streymdi
til Reykjavíkur svo til vandræða
horfði bundu menn úthlutun lóða
ströngum skilyrðum. Lóðarhöfum
var bannað, án samþykkis bæjar-
stjómar, að selja fólki sem flutt
hafði til Reykjavíkm- eftir 1941
íbúðir á lóðinni.
Á sjötta áratugnum var enn
mikill skortur á húsnæði í Reykja-
færri en 2000 manns flytja árlega
til höfuðborgarsvæðisins af lands-
byggðinni umfram þá sem flytja út
á land.
Álag á húsnæðismarkaðinn
Fólksflóttinn af landsbyggðinni
veldur miklu álagi á húsnæðis-
markaðinn á höfuðborgarsvæð-
inu. Þar em nú 2,6 heimilisfastir
einstaklingar um hverja íbúð.
Meðalstærð fjölskyldna er um 2,85
einstaklingar. Hver fjölskylda sem
býr á svæðinu hefur þannig íbúð
fýrir sig, húsnæði er setið af utan-
bæjarfólki og eitthvað stendur
autt. Þeir sem flytja til höfuðborg-
arsvæðisins þurfa húsnæði,
minnst íbúð á fjölskyldu. Ekki
skiptir máli hvort fólk leigir eða
kaupir. Til að mæta þessari þörf
verður að reisa nýjar íbúðir.
Þegar sæmilegt jafhvægi ríkti í
byggðamálum var 10-15% nýbygg-
inga á höfuðborgarsvæðinu vegna
fólksflutninga. Með vaxandi
straumi fólks varð álagið meira.
Upp úr 1980 tók byggðaröskunin
að aukast og árin 1981-1990 fluttu
11 þúsund fleiri einsfaklingar til
höfuðborgarsvæðisins en þaðan út
á land. Ætla má að reistar hafi
veriö 3.750 íbúðir til að mæta þess-
um flutningum. Það var meira en
fjórða hver byggð íbúð. Fjárfesting
í þessum íbúðum var varla undir
50 milljörðum á gildandi verðlagi.
Þensla og spenna
Næstu ár mun álag á byggingar-
iðnaðinn á höfuðborgarsvæðinu
enn aukast vegna byggðaröskun-
ar. Menn telja að árlega muni í
næstu framtíð yfir 2000 manns
flytja af landsbyggðinni til höfuð-
borgcusvæðisins. Húsnæðisþörf
þeirra er ekki undir 750 ibúðum á
ári. Þörf höfuðborgarsvæðisins
fyrir nýbyggingar er 900-1000 íbúð-
ir á ári ef aðeins á að mæta eðli-
legri fólksfjölgun, breyttri fjöl-
skyldustærð og endumýjun gam-
als húsnæðis.
Fólksflutningamir munu auka
þessa þörf um 75% næstu árin.
Reisa verður alls 1.650-1.750 íbúðir
á ári. Það mun valda enn auknu
álagi á byggingariðnaðinn og
sveitarfélög á svæðinu. Aukningin
ein mun árlega krefjast minnst 50
hektara af byggingarlandi. Byggja
þarf nýjan skóla annað hvert ár,
leikskóla, dagheimili og aðrar
stofhanir. Kosta þéuf gatnagerð,
lagningu veitukerfa og aðrar fram-
kvæmdir. Það veldur miklu álagi
á sveitarsjóði. Flutningamir valda
þenslu á fasteignamarkaði, auka
eftirspum og spenna upp húsnæð-
isverð. Af þeim leiðir einnig mik-
ill og vaxandi skortur á leiguhús-
næði og hátt leiguverð.
Stefán Ingólfsson
Skoðanir aimarra
Islendingar í Berlín
„Þýska þingið hefur þegar flutt starfsemi sína til
Berlínar og flutningur ráðuneyta er langt á veg kom-
inn. Borgin er smám saman að endurheimta fyrri
sess sinn sem ein af meginborgum Evrópu, á sviði
menningar, ekki síður en viðskipta og stjómmála,
suðupottur þar sem framsæknar hugmyndir fá útrás
... Smátt og smátt munu leiðir íslendinga liggja í
auknum mæli til Berlínar til náms og starfa, í við-
skiptaerindum og til þess að sinna pólitískum sam-
skiptum við hið öfluga forysturíki Evrópu, sem alla
tíð hefur litð svo á, að ísland njóti sérstöðu vegna
sögu sinnar og menningararfleifðar, sem haft hefur
mikil áhrif á þýska menningu."
Úr forystugrein Mbl. 24. okt.
Einstaklingurinn fyrst og fremst
„Það er mín tilfinning að munurinn á atvinnuupp-
byggingu í stórborginni og úti á landsbyggðinni
felist m.a. í því að úti á landi treysta menn frekar á
stóm aðilana, bæjarfélagiö, kaupfélagið, frystihúsið
o.s.frv. I Reykjavík veröa menn að treysta á sig
sjálfa. Ekki það að þessir „stóm“ aðilar verði ekki
að standa sig og að sjálfsögðu verður bæjarfélagið að
sýna frumkvæði og hafa forystu í atvinnuuppbygg-
ingu. En það er einstaklingurinn sem fyrst og fremst
verður að taka af skarið. Atvinnuuppbygging á
landsbyggðiimi er óplægður akur, endalaust tæki-
færi sem hægt er að spila úr fyrir þá sem hafa hug-
myndir og þor til að hrinda þeim í framkvæmd."
Guölaug Árnadóttir í forystugrein 42. tbl. Eystrahorns.
Skólagjöld skerðing á frelsi til náms
„Ég er á móti skólagjöldum af pólitískum ástæð-
um, vegna þess að þau brjóta gegn öllum hugmynd-
um mínum um jafnrétti til náms óháð efnahag. Mér
finnst umhugsunarefni fyrir stúdenta að andstaða
annarrar fylkingarinnar í stúdentapólitíkinn gegn
skólagjöldum skuli ekki standa á traustari fótum en
þetta. Ég er nýbyrjaður í Háskólcmum og hef ekki
myndað mér miklar skoðanir á þeim fylkingum sem
takast á í Stúdentaráði. En ég mun aldrei styðja það
fólk sem þarf markaðslegar forsendur til að vera á
móti skólagjöldum. Því fyrir mér eru skólagjöld ekk-
ert annað en skerðing á frelsi fólks til náms.“
Geir Guðjónsson i Mbl. 23. okt.