Dagblaðið Vísir - DV - 02.11.1999, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 2. NÓVEMBER 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLi BJÖRN KÁRASON
Aöstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáaugiýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÓLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: (SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins i stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Rússar fremja þjóðarmorð
Rússneski herinn hefur haldið landamærum Tsjetsjen-
íu og Ingushetíu lokuðum í rúma viku. Hann hefur kom-
ið í veg fyrir, að flóttafólk, aðallega konur og börn, færu
yfir landamærin. Um leið hefur verið ráðizt á flóttafólk-
ið úr lofti, jafnvel á bílalest Rauða krossins.
Vladimir Shamanov, hershöfðingi Rússa, hefur sakað
flóttafólkið, aðallega konur og börn, um að hafa valdið
sprengingum í íbúðablokkum í Moskvu og öðrum borg-
um Rússlands. Af því má ráða, að loftárásir á konur og
börn eru hefndaraðgerð af hálfu Rússlands.
Herinn beitir ónákvæmum eldflaugum gegn bæjum og
þorpum í Tsjetsjeníu, einkum höfuðborginni Grozny.
Þær lenda jafnt á íbúðum sem öðrum skotmörkum.
Markmið þeirra er greinilega að hrekja íbúana burt og
koma þeim á vergang, þar sem þeir veslist upp.
Á Vesturlöndum væri óhugsandi, að nokkur ríkis-
stjórn hagaði sér á svona brjálæðislegan hátt gagnvart
minnihlutaþjóð. Svona framferði jafngilti þar yfirlýsingu
um, að yfirþjóðin hefði glatað öllum rétti til að ráðskast
með málefni minnihlutaþjóðarinnar.
Á Vesturlöndum væri óhugsandi, að her væri beitt inn
á við gegn borgurum ríkisins. í Rússlandi er hins vegar
litið á Tsjetsjeníu sem óvinaríki og Tsjetsjena sem óvina-
þjóð. Þess vegna hefur Rússland glatað öllum rétti til yf-
irráða þar, alveg eins og Serbar í Kosovo.
Um 170.000 flóttamenn frá Tsjetsjeníu höfðu komizt til
Ingushetíu, áður en landamærunum var lokað. Erfitt er
að hjálpa þeim þar, því að Ingushetar eru aðeins 340.000
manna þjóð. Rússar hafa ekkert hjálpað flóttafólkinu og
raunar reynt að hindra vestræna aðstoð.
Því miður reka Rússar þetta stríð fyrir vestræna pen-
inga. Rússland væri orðið gjaldþrota, ef því væri ekki
haldið uppi af vestrænum ráðamönnum, einkum banda-
rískum, sem hafa ímyndað sér, að peningaaustur mundi
færa Rússland nær vestrænum stjórnarháttum.
Samt er fyrir löngu orðið ljóst, að lítið er hægt að
treysta á drykkjurút, er smám saman hefur safnað um
sig óþjóðalýð, sem rænir landið og ruplar og kennir öll-
um öðrum um það, sem aflaga fer. Lágmarki náði stjóm-
arfarið með skipun Pútíns sem forsætisráðherra.
Fyrir löngu var kominn tími til að hætta vestrænu
fjáraustri í hendur ráðamanna Rússlands, sem stela sjálf-
ir mestum hluta peninganna og nota afganginn til ofbeld-
is gegn ýmsum þeim, sem minna mega sín. Rússland er
orðið verra en ríki Suður-Ameríku urðu verst.
Stríðið við fólkið í Tsjetsjeníu er því miður stutt af
kjósendum í Rússlandi og markar tímamót siðferðis-
hmns þjóðarinnar. Rússar hafa ekki getað komið sér upp
vestrænum háttum og hafa látið óskipulagða ofbeldis-
stjórn leysa skipulagða ofbeldisstjórn af hólmi.
Sovétríkin sálugu voru tiltölulega áreiðanleg, af því að
ofbeldishyggja þeirra var tiltölulega skipulögð og út-
reiknanleg. Rússland er hins vegar óáreiðanlegt, af því
að ofbeldishyggja þess er tiltölulega óskipulögð og óút-
reiknanleg. Rússland líkist drykkjurútnum Jeltsín.
Vesturlöndum ber nú að skrúfa fyrir fjárausturinn til
Moskvu og nota peningana í staðinn til að treysta öryggi
þeirra ríkja Varsjárbandalagsins sáluga, sem vilja taka
upp vestrænt lýðræði, en er ógnað af óútreiknanlegri of-
beldishyggju stjórnar, hers og þjóðar i Rússlandi.
Með stríði rússneska hersins við fólkið í Tsjetsjeníu
hefur Rússland sýnt umheiminum eðli sitt sem hættu-
legs og ofbeldishneigðs vanstillingarríkis.
Jónas Kristjánsson
Fjármögnun togarakaupa var að mestu opinber á tímum fyrir verðtryggingar, þ.e. almenningur borgaði brúsann,
og mörg skipanna mynduðu undirstöðu fyrir núverandi „kvótaeign". - Togarar að veiðum.
Hvar er spilling?
haft við forstjóra
Heavy Industries
(þungaiðnaðardeild)
fyrirtækisins. Hann
sagði að það væri
fost venja fyrirtækis-
ins, sem og annarra
sem hann þekkti til í
Japan í sambandi við
stór viðskipti, að
bjóða „smurning“
eða „liðkunarfé“
þeim sem að samn-
ingum stóðu.
Ekki er vitað til
þess að þeir hafi látið
af þeirrri venju. Þess
vegna er líklegt að ís-
lenskum samninga-
mönnum um kaup,
„Á áttunda áratugnum hófst
skuttogaraæðið og upp komst
um nokkur tilvik þess, að gefið
var upp hærra kaupverð á togur-
um í Noregi en í raun var. Eigend-
ur skipanna stungu mismuninum
í eigin vasa.“
Kjallarinn
Jónas Bjarnason
efnaverkfræðingur
Orðið spilling er
notað í tíma og ótíma
um gerðir fólks. Sagt
hefur verið að vald
spilli en algjört vald
gerspilli. Oftast er átt
við spillingu í sam-
bandi við misnotkun
valds eða aðstöðu en
spilling hugarfars er
flóknara mál og fólk
er ekki sammála um
að biblían gefi rétt
svör í þeim efnum.
Hamlet prins sagði
að daunillt væri í
Danaríki, og Pakistan
er nánast stöðugt und-
irlagt af spillingará-
sökunum; Zia ul Haq
herforingi lét myrða
Ali Bhutto forsætis-
ráðherra vegna fjár-
málaspillingar og
Sharif, fv. forsætis-
ráðherra, er nú sakað-
ur um spillingu af
valdaræningjanum
Musharraf, auk þess
sem dóttir Bhuttos,
Benazir, er nú sökuð
um hið sama. Hver
man ekki eftir höllun-
um hans Saddams, Sjúseskú, Bo-
kassa o.fl.? - Bananalýðveldi hafa
þau ríki verið nefnd sem búa
hvorki við lýðræði né eru laus við
spillingu í stjórnmálum.
Hverju svaraði Alfreð
Þorsteinsson?
Fyrir um tveimur áratugum
komust spillingarmál mjög á dag-
skrá í Japan sem ekki hefur talist
til bananalýðvelda. Tanaka forsæt-
isráðherra varð að láta af embætti
m.a. af þeim sökum. í kjölfarið var
farið ofan í viðskiptahætti al-
mennt í landinu. Nokkru síðar
birti þýska ritið, Der Spiegel,
grein um viðskiptaaðferðir Mitsu-
bishi-fyrirtækisins, en viðtal var
t.d. á gufuhverflum til rafmagns-
vinnslu, hafi verið boðinn
„smurningur" á einhverju stigi
samningamála. Nýlega samdi
Reykjavíkurborg við umrætt fyrir-
tæki um kaup á 30 MW gufu-
hverfli fyrir Nesjavelli. ,Þá vaknar
spurningin: Hverju svöruðu full-
trúar borgarinnar? Tveir mögu-
leikar eru fyrir hendi, já takk eða
nei takk. - Þótt um útboð sé að
ræða eru margar leiðir til að koma
smurningi að í einhverju formi, en
fleiri en eitt fyrirtæki buðu í
hvei-flasmíðina.
Landinn ekki barnanna
bestur
Mörg tilvik spillingar hafa verið
á vörum manna á íslandi á liðnum
árum. Hefur t.d. í sex áratugi ver-
ið rætt um tiltekna íslenska ráð-
herra sem kunnu lítil skil á mörk-
um á milli eigin buddu og ríkis-
kassans. Á áttunda áratugnum
hófst skuttogaraæðið og upp
komst um nokkur tilvik þess, að
gefið var upp hærra kaupverð á
togurum í Noregi en í raun var.
Eigendur skipanna stungu mis-
muninum í eigin vasa; fjármögn-
un kaupanna var að mestu opin-
ber á tímum fyrir verðtryggingar,
þ.e. almenningur borgaði brúsann.
Mörg þessara skipa mynduðu und-
irstöðu fyrir núverandi „kvóta-
eign“.
Óreiða eða ásetningur?
Það hefur veriö nokkurs kon-
ar þjóðaríþrótt hér lengi að
stunda skattsvik af margvíslegu
tagi, en mjög vægt er tekið á
þeim málum. Hið nýjasta er út-
flutningur gæðahrossa til
Þýskalands og hætt er við að
sumir landar muni kynnast ná-
kvæmum og sársaukafullum
vinnubrögðum þýskra stjórn-
valda. í háborg fjármagnsins,
Bandaríkjunum, er tekið mjög
hart á skattsvikum sem oft er
unnt að finna með samanburði á
eignaaukningu eða lifnaðarhátt-
um og uppgefnum tekjum.
Þessa dagana tók Hrannar B.
Arnarson sæti sitt hjá R-listanum
í borgarstjórn eftir fjarveru í rúmt
ár vegna gruns um skattsvik. Upp-
lýst er að hann hafi orðið að
greiða 450 þ. kr. í sekt vegna
„skattaóreiðu“ að eigin sögn, og
getur þá hver og einn metið, hvort
hér sé um mannorðshreinsun að
ræða eða afrek í íslensku þjóðarí-
þróttinni. „Málinu er lokið“: sagði
hvítþveginn engillinn sem neitaði
að birta niðurstöðu skattayfir-
valda. Hver er munur á óáfrýjaðri
skattasekt og dómssátt?
Jónas Bjarnason
Skoðanir annarra
Sjávarútvegur - neikvæð umræða
„Forvígismenn í sjávarútvegi, m.a. launþegasam-
taka, taka undir þá skoðun skólamanna, að neikvæð
umræða um sjávarútveginn hafl stuðlað að hruni í
aðsókn ungs fólks að þessu námi...Kvótakerfið hefur
haft þau áhrif, að útgerð og fiskvinnsla hefur lagzt af
í ýmsum byggðarlögum, t.d. víða á Vestfjörðum, og
auk þess er erfltt fyrir ungt fólk að hefja útgerð eða
sjómennsku vegna þess að færri og færri aðilar sitja
að auðlindinni. Nýliðar fá kvótann ekki ókeypis eins
og margir þeirra sem fyrir eru í greininni...Það þarf
að kanna þetta mál rækilega. Það skiptir miklu máli
fyrir land og þjóð qð eiga vel ménntað fólk á sviði
sjávarútvegs."
Úr forystugrein Mbl. 30. okt.
Aginn og kennararnir
„Nú er illt í efni. Það á að fara að hefta frelsi
skólanema og krefjast aga af þeim og svo á að fara
að kenna kennaranemum að beita aga og sýna ein-
hverja tilburði til stjórnunar í skólastarfi...Æsku-
dýrkunin er einsleit eins og vera ber, því hver vill
styggja þá sem landið erfa...Leiða má getum að því,
að kennarar og skólastjórar sem nú leiða æskulýð-
inn, séu þeir sem sællar minningar gáfu skit i öll úr-
eld gildi, hertóku ráðuneyti og ætluðu að umbylta
þjóðfélögum, en umbyltu aðeins sjálfum sér. Ekkert
er líklegra en að krakkarnir hafi tekið í arf fyrirlitn-
ingu á borgaralegum umgengnisreglum og öllum
þeim sem eru eldri að árum.“
Oddur Ólafsson í Degi 30. okt.
íslendingar líta undan
„í tOefni heimsóknar kínverskrar sendinefndar til
landsins nýlega er eðlilegt að spyrja hver afstaða ut-
anríkisráðuneytisins er til harðstjórnarinnar í Kína
og hversu lengi ætla íslensk stjórnvöld að taka þátt
í því að láta undan pólitískum þrýstingi frá stjórn-
völdum í Peking. íslendingar eru því miður i hópi
þeirra þjóða sem líta undan í hvert skipti sem yfir-
völd þar eystra brjóta reglur um helstu almenn rétt-
indi þegna sinna og annarra þjóða sem þeir halda
hreðjataki."
Sigmundur Sigurgeirsson í Mbl. 31 okt.