Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.1999, Blaðsíða 21

X>V LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 1999
bókarkafli,
Einar Benediktsson keypti Konsúishúsið 1914 og skírði það Héðinshöfða.
Nafnið var síðan stytt í Höfða.
atkvæði fyrir atkvæði. Þór-
bergur er svo heillaður af
skáldinu og kvæðum hans
að hann losnar ekki undan
álögum hans fyrr en löngu
seinna:
„Skáldskapur Einars
Benediktssonar var mér
opinberun sem ég gæti
einna skýrast lýst með
hinum sömu neikvæðu
orðum og indverskir dul-
vitringar lýsa ástandi
sínu í samadhi: „Ekki
það. Ekki það.“ Hún var
ofar lifsreynslu tungunn-
ar. Einar var ekki aðeins
furðulegt skáld, dásam-
legur snillingur, yfimátt-
úrlegur sjáandi. Hann
var þar á ofan feiknaleg-
ur vitringur og lífsspek-
ingur, sannur djúp-
hyggjumaður. Ég var
sannfærður um að hann
væri mesti gáfumaður
sem nokkurn tíma hefði
fæðst á íslandi."
Þannig skiptast menn
í fylkingar um þennan
sérkennilega og stór-
brotna mann. Ýmist þola
menn hann ekki eða
dýrka hann og tigna.
I lok mars kemur Björn Jónsson til Kaup-
mannahafnar til að taka við embætti ráðherra
íslands. Danir eru sannfærðir um að hann sé
hinn argasti Danahatari og blaðamenn þyrpast
að honum. En þá bregður svo við að Björn sver
af sér allt Danahatur, lætur meira að segja í Ijós
aðdáun á danskri menningu og ósk um vin-
samlegt samstarf við Dani. Þessi meinti hring-
snúningur verður til þess að flest dönsku dag-
blöðin gera grín að Birni. Hann verður aðhlát-
ursefni bæði heima og í Danmörku.
Einar Benediktsson um það leyti sem þessir atburðir gerðust.
úran, er bylgjuhreyfing eða ljós-
vakastraumur. Maðurinn samsam-
ast guði eftir líkamlegan dauða og
þá hættir hvötin að hreyfast móti
lífsins straumi og eilífðin tekur
við. Þess vegna er líflð sannleikur
en dauðinn aðeins draumur. Dag-
urinn mikli er lykilkvæði um trú-
arskilning Einars Benediktssonar:
Og guó horflr inn gegnum heimanna heim;
til hans lítur allt i veraldargeim.
Frá engilsins sál inn i kristalsins kjarna
er kraftanna spil hans eigið líf, -
en allt sem er synd og kvöl og kif,
það kastast á brott eins og hrapandi stjarna.
Þó holdió sjálfu sér hverfi_sýn,
þó hismið vinni sér dánarlin,
er líflð þó sannleikur, dauðinn draumur.
Hjá drottni flmnst hvorki kvein eða glaumur.
En volduga aflið, sem aldrei dvín,
er iðandi, blikandi Ijósvakans straumur.
Þegar Dagurinn mikli birtist á
forsíðu Þjóðólfs liggur hinn tvítugi
Þórbergur Þórðarson vakandi yfir
kvæðinu heila nótt uppi á lofti í
Bergshúsi við Skólavörðustíg í
Reykjavík. Svo klæðir hann sig
fyrir allar aldir og hleypur heim til
vinar síns og hrópar:
„Þorleifur! Nú er ég búinn að
skilja Daginn rnikla."
Og svo lesa þeir kvæðið saman
menn. Það hefur Einar oft notfært
sér.
í lok mars kemur Björn Jónsson
til Kaupmannahafnar til að taka við
embætti ráðherra íslands. Danir
eru sannfærðir um að hann sé hinn
argasti Danahatari og blaðamenn
þyrpast að honum, er Sterling leggst
að bryggju við Tollbúðina, til að
krefja hann sagna. En nú bregður
svo við að Björn sver af sér allt
Danahatur, lætur meira að segja í
ljós aðdáun á danskri menningu og
ósk um vinsamlegt samstarf við
Dani. Þessi meinti hringsnúningur
verður til þess að flest dönsku dag-
blöðin gera grín að Bimi. Hann
verður aðhlátursefni bæði heima og
í Danmörku.
Flutt að Kong Georgs
Vej nr. 47.
Þegar Valgerðm1 kemur loks
með börnin þrjú til Kaupmanna-
hafnar í lok ágúst 1909 stendur
Einar ásamt vinnukonunum og
hinum bömunum þremur, sem eft-
ir urðu, á kajanum við Tollbúðina,
er Sterling, skip Thorefélagsins,
leggst þar að bryggju, og verða
fagnaðarfundir. Þó er eins og þessi
langa fjarvera hafi ekki haft góð
áhrif á hjónabandið. Það finna þau
þegar þau faðmast á þryggjunni.
Að sumu leyti eru þau eins og
ókunnugt fólk.
Bifreiðar eru orðnar algengar í
Kaupmannahöfn og Einar er með
tvær franskar drossíur af gerðinni
Continental til taks til að flytja all-
an hópinn og farangur í ný húsa-
kynni á Friðriksbergi. Þetta eru
glæsivagnar, með rauðbrúna yfir-
byggingu og gult þak. Þeir renna
með háværu vélarhljóði í vestur-
átt og þeyta flautu sína ákaft. Far-
ið er um Kóngsins nýja torg og síð-
an sem leið liggur til Friðriks-
bergs. Beygt er inn á Falkoner
Allé til vinstri og ekið þar til kom-
ið er að Kong Georgs Vej. Við þá
götu stendur húsið sem Einar hef-
ur tekið á leigu. Þau aka næstum
því að horninu á Kronprinsesse
Sofies Vej og þar blasir dýrðin við:
Kong Georgs Vej nr. 47, heilt ein-
býlishús á besta og virðulegasta
stað í borginni. Það er heldur
meiri stíll yfir því en fjölbýlishúsi
við Rosendals Tværgade. Einar
stekkur léttilega af vagninum og
hjálpar Valgerði að stíga niður úr
honum. Þetta er myndarlegt stein-
hús, einlyft með háu risi. Gaflinn
snýr móti götu og þar er karnap
eða útskot með klassískum flatsúl-
um og öðru skreyti. Dálítill trjá-
garður fylgir húsinu. Valgerður
ljómar af ánægju er hún gengur
yfir þröskuldinn og Einar er dálit-
ið hróðugur með sig. Þau eru stað-
ráðin í að treysta fjölskyldubönd-
in.
Valgerður Zoéga Benediktsson þótti glæsileg og fögur kona.
Skáldið er eitt á róli í borginni
við sundið í fjarveru konu sinnar í
fimm mánuði árið 1909 en samt er
það aldrei eitt. Einar kann ekki að
vera einn og vill ekki vera einn. Eft-
ir að skyggja tekur þorir hann ekki
að vera einn. Myrkfælnin er söm
við sig. Hann vill helst hafa unga
menn í fylgd með sér og borgar
þeim stundum fyrir að vera ritarar
sínir. Meðan Valgerður situr heima
á Hótel Reykjavík við dánarbeð fóð-
ur síns skiptast á skin og skúrir í
lífi eiginmanns hennar. Ýmist geng-
ur hann með sveiflu út í iðandi
mannhafið eða lokar sig inni dögum
saman til að yrkja og er þá þungur
á brún. Hótel Bristol við Ráðhústorg
er nýjasta hótelið í bænum og þar
situr hann stundum með vinum sín-
um og aðdáendum eða þá að hann
bregður sér á Hótel Phönix við
Dronningens Tværgade sem er gam-
algróið og enn flnna en Hótel
Bristol. Þangað er gestum hirðar-
innar vísað ef ekki er rúm fyrir þá
í Amalienborg. Á slíkum stöðum
eru ávallt möguleikar á að ná sam-
bandi við auðuga og áhrifamikla