Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.1999, Blaðsíða 34

34
LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 1999 33
njærmynd
W
Eg er þekktur fyrir að taka á
Helgi Tómasson er væntanlegur á Listahátíð í sumar með San Francisco-ballettinn sem sýnir hár Svanavatnið. Um seinustu Helgi sýndi flokkurir
og hlaut mikið lof fyrir. Blaðamaður DV hitti Helga þar og ræddi við hann um Svanavatnið, uppbyggingu San Francisco-ballettsins, danshöfun
Fyrir fjórtán árum var Helgi
Tómasson ballettdansari ráðinn i
stöðu listræns stjórnanda hjá San
Francisco-ballettinum. Flokkurinn
var þá lítill dreifbýlis ballettflokkur
og ekki mikið þekktur, ekki einu
sinni innan Bandaríkjanna. Stjórn
flokksins gerði þær kröfur til Helga
að hann gerði San Francisco-flokk-
inn aö einum af bestu baflettflokk-
um Bandarikjanna, en þó helst afls
heimsins.
Mörgum hefði hrosið hugur við
slíkum kröfum - en okkar maður sá
í þeim tækifæri.
Tækifæri tfl að byggja upp nýjan
starfsferil eftir að hann hætti sjálfur
að dansa og tækifæri til að kenna
öðrum allt sem hann hafði lært -
gefa allt sem hann átti.
Enda voru ekki liðin mörg ár frá
því Helgi tók við flokknum, þar til
hann var orðinn einn af bestu ball-
ettflokkum Bandaríkjanna. Þegar
Helgi er spurður hvar menn byrji
uppbyggingarstarfsemi sem leiðir
til slíks árangurs, svarar hann:
Átta sólóistar og nítján
aðaldansarar
„Ég byrjaði á því að vinna upp
meiri aga. Flokkurinn var ekki
nógu agaður, hvorki á æfingum né á
sýningum. Það þurfti líka nýja
dansara og nýja dansa. Ég fékk því
danshöfunda sem voru þekktir tfl
að semja dansa fyrir okkur og lyfta
með því flokknum aðeins upp. f
flokknum voru 45 manns og ég sagði
upp sjö strax til að byrja með. Síðan
fór ég að ráða 3-4 nýja dansara á
hverju ári. Suma læt ég fara, aðrir
hætta og fara annað, tfl dæmis til
Evrópu. Núna ræð ég um 7-8 nýja
dansara á ári. Flokkurinn telur
núna 65 manns og við erum með 19
aðaldansara og átta sólóista, sem er
ekki algengt. Að því leyti sker flokk-
urinn sig úr. í kómum er síðan
mikiö af efnilegum dönsurum sem
eru yngri. Enda eru þeir sem koma
til að setja upp verkefni hjá okkur
mjög hrifnir af því að geta valið úr
svona stórum hópi sólóista og aðal-
dansara. En fyrstu þrjú árin fóru í
þessa grundvaflaruppbyggingu. Þá
stóð ég frammi fyrir því að ef flokk-
urinn ætlaði að líta á sig sem alvöru
flokk, þá yrði hann að geta dansað
stóru, klassisku verkin.“
Helgi setti upp Svanavatnið árið
1988 og vakti sýningin þvílíka at-
hygli að San Francisco-ballettinn
var kominn á kortið. Hann varð
þekktur um öll Bandaríkin á svo til
einni nóttu. En það var ekki aðeins
dansflokkurinn sem Helgi var með
á sínum snærum, heldur fékk hann
einnig það verkefni að byggja upp
ballettskólann þar sem 225 nemend-
ur stunda nám, byrja á aldrinum
9-10 ára og eru tilbúnir í flokkinn
17-18 ára. Sumir koma tfl starfa
þar, aðrir fara annað.
í dag segir hann flokkinn betri
en nokkru sinni áður, enda sækja
dansarar mjög fast eftir stöðum þar
og hann getur valið úr gríðarlega
stórum hópi 1. flokks dansara.
Það leynir sér heldur ekki á sýn-
ingum flokksins.
Aqi og einstaklingseðli
aáalatriðið
í seinustu viku var Helgi á ferð
með flokkinn sinn í London þar
sem voru fjórar sýningar á Svana-
vatninu í Sadler’s Wells leikhúsinu.
Þetta er sama sýning og verður hér
á landi á Listahátíð á næsta ári og
er líklega óhætt að segja aö aldrei
hafi annar eins ballettflokkur heim-
sótt okkar litla land. Fágunin, ag-
inn og öryggið er ótrúlegt. Hvert
spor stigið af nákvæmni, stökkin
hættulega há og löng og hvergi rás-
að í snúningum.
Þegar Helgi er spurður nánar út
í agann og hvert sé fyrsta skilyrðið
sem hann setur dönsurunum, svar-
ar hann: „Þeir sem vilja dansa í
Helgi fyrir framan auglýsinguna á Svanavatninu í Sadler’s Wells.
þessum flokki verða að hafa full-
kominn aga í mætingum, ástundun
og einbeitingu. Aðalatriðið er þó
einstaklingseðlið. Hver dansari
verður að vera músíkalskur og hafa
virkilega ánægju af því að dansa.
Þeir mega aldrei líta svo á að þetta
sé bara atvinna til að fá laun.“
Helgi hefur vakið athygli í hinum
ballettdansandi heimi með árangri
sínum í San Francisco. Hann hefur
fengið íjölda atvinnutilboða og var
eitt þeirra frá Konunglega ballettin-
um í Kaupmannahöfn. En hann
sagði nei.
„Mér fannst vanta meiri vinnu-
tíma fyrir dansarana þar. Það var
ekki nægur tími á degi hverjum til
að ná því fram sem ég vildi ná. Þeir
sögðu mér að koma bara til Kaup-
mannahafnar og breyta eftir að ég
hefði tekið við starfinu. En það vildi
ég ekki.“
Helga var einnig boðið að taka
við Óperuballettinum í París, en af-
þakkaði það líka. „Núrejev var list-
rænn stjórnandi þess flokks og þetta
var pólitisk ákvörðun. Ég var ekki
tilbúinn til að hætta því verkefni
sem ég hafði tekið að mér í San
Francisco. Þetta var ekki rétti tím-
inn fyrir mig og ekki réttar kring-
umstæður. Báðir þessir flokkar eiga
sér langar hefðir og ég hefði aldrei
getað starfað sem listrænn stjórn-
andi. Ég hefði í mesta lagi verið
rekstrarstjóri."
með frá San Francisco, heldur frá
Konunglega enska ballettskólanum.
Áttu von á þvi að geta nýtt krakk-
ana í Listdansskóla íslands í sýning-
una þegar hún kemur til íslands?
„Það vona ég, því annars verð ég
að koma með börn frá Bandaríkjun-
um. Það er býsna mikið, flókið og
dýrt fyrirtæki vegna þess að þá
verðum við að koma með foreldra
bamanna og ráða kennara fyrir þau
og leysa alls kyns lagalega og flókna
þætti. Ef við getum ekki notað börn-
in úr skólanum heima, þá er spum-
ing um að taka þessi atriði út úr
sýningunni.”
Það tók Helga ekki langan tíma
að gera San Francisco-ballettinn að
einum af stærstu ballettflokkum
Bandaríkjanna og ekki voru liðin
nema fjögur ár frá því að hann tók
við honum, þar til hann gerði garð-
ipn frægan í Evrópu. Það var árið
1989 þegar hann hélt til Parísar með
Svanavatnið, en þetta var í fyrsta
sinn sem bandarískur flokkur sýndi
Svanavatnið í þeirri merku heims-
borg. „Þetta var stórt skref,“ segir
Helgi, „vegna þess að evrópsku ball-
ettflokkarnir „eiga“ þessi stóru
verk. Þetta var mikil áhætta fyrir
okkur - en ég er jú þékktur fyrir að
taka áhættu."
Samdi nýja dansa fyrir
Svanavatnið
Væri gaman að koma
með allan flokkinn heim
Mér fannst vanta meiri vinnutíma fyrir dansarana þar. Það var ekki nægur tími á degi hverjum til að ná því fram sem
ég vildi ná.
í sýningunni á Svanavatninu í
London var gríðarlegur hópur dans-
ara, meðal annars 24 svanir í „kórn-
um.“ En kemur Helgi með allan
þennan hóp til að sýna hér á svið-
inu í Borgarleikhúsinu?
„Það væri alveg stórkostlegt ef ég
gæti komið með allan flokkinn. En
sviðið í Borgarleikhúsinu er aðeins
minna en sviðið í Sadler’s Wells
leikhúsinu og það getur verið að ég
þurfi að fækka t.d. svönunum niður
í tuttugu."
Börnin í sýningunni koma ekki
Sýning Helga á Svanavatninu að
þessu sinni er nokkuð óvenjuleg.
Hann hefur samið nýja dansa og
búningar eru frábrugðnir því sem
maður á að venjast í Svanavatninu.
„Ég er búinn að sjá margar upp-
setningar á Svanavatninu í gegnum
tíðina. Þetta verk er alltaf sett upp í
tíma sem er gotneskur og mjög
þýskur. -Ég ákvað að setja verkið
inn í tímabilið 1800-1900 og færa
myndiha til Frakklands.
Síðan hefur fyrsti þátturinn alltaf
verið talinn langur, áhorfendur
sitja bara og bíða eftir öðrum þætti.
Ég samdi ný spor fyrir þennan þátt
svo hann virkar ekki langur. Annar
þátturinn er hefðbundinn. Þar eru