Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.1999, Blaðsíða 39

LAUGARDAGUR 6. NOVEMBER 1999
Ingvar hefur lokið þremur sérgreinum f læknisfræði, meltingarsjúkdómum, lyflæknisfræði og lífefnameinafræði. Hann segir fslenska lækna vera lága í vísindastörfum. DV-myndir sús
með tíu þá hefðu þeir nálgast það
sem ég hafði skrifað.
Það rifjaðist upp fyrir mér að
það fær enginn stöðu í læknis-
fræði á íslandi nema geta rakið
ættir sínar til þeirra sem eru á
staðnum fyrir. Þannig sýnist mér
kerfið virka.
Fyrir utan Þorkel Jóhannesson
og Helga Valdimarsson þá er al-
veg sláandi hversu íslenskir pró-
fessorar í læknisfræði eru lágir í
vísindastörfum. Það leiðir
kannski hugann að því hvort það
eru mismunandi hæfileikar sem
maðiu- þarf að hafa til að verða
prófessor í læknisfræði á íslandi.
Ef menn eru góðir vísindamenn
sýnist mér ólíklegt að þeir fái pró-
fessorsstöðu á íslandi.
En stuttu eftir þetta tókum við
Bjarni Þjóðleifsson, sem er annar
meltingarsérfræðingur, okkur
saman og komum þeim rannsókn-
um, sem ég hafði skrifað í þennan
50 síðna útdrátt, af stað. Eitt aðal-
verkefnið var að nota aðferða-
fræði, sem ég hafði þróað hérna í
Lundúnum á vissa meltingarsjúk-
dóma á íslandi sem við álitum
hafa erfðafræðilegan bakgrunn."
Dæmigerðir
meðai-
mennsku-
gæjar
Rúmu ári eftir að við Bjami
byrjuðum á þessum rannsóimum
fór Kári Stefánsson að nálgast ís-
land. Þá var hann ennþá að koma
heim um helgar til að athuga
hvort nokkur leið væri að vinna á
íslandi. Við Bjarni áttum fund
með honum og það kom i ljós að
það var gífurleg skörun í áhuga-
sviðum okkar.“
Ingvari verður tiðrætt um
stöðu Kára á íslandi og þá andúð
sem hann hefur orðið fyrir hjá
læknastéttinni. „Þetta er öfund,“
segir hann. „Þessir læknar sem
eru á móti honum eru dæmigerð-
ir meðalmennskugæjar með stórt
egó; menn sem ég fæ ekki séð að
hafi áorkað einu né neinu. Svo
kemur Kári með brillíant hug-
myndir og hrindir þeim í fram-
kvæmd. Þá sjá allir peninga í
stöðunni og missa stjórn á sér.
Maður sér þetta líka hér í Bret-
landi - hjá leikurum. Þeir eru
styrktir mjög mikið þangað til
þeir komast á toppinn. Þá þarf að
brjóta þá niður.
Ég get ekki séð neinar réttlæt-
ingar, hvorki siðferðilegar né fjár-
hagslegar, gegn gagnagrunninum
svo það er ljóst að þetta snýst um
persónu Kára. Það hafa allar upp-
lýsingar til að koma gagnagrunn-
inum saman verið til staðar í tutt-
ugu ár. Það hefur ekki hvarflað
að einum né neinum að koma
þessu á miðlægan grunn eða að-
gengilegt tölvuprógram. Ennþá
færri hafa séð að það geti verið
arðbært að gera þetta, vegna þess
að það laðar að fyrirtæki úti í hin-
um stóra heimi til að vinna með
„decode." Það hafði aldrei hvarfl-
að að mér að hægt væri að gera
þetta en ef Kári fær þessa hug-
mynd, getur hrundið henni í
framkvæmd og komið henni á
framfæri við erlend fyrirtæki til
ágóða þá hlýtur maður að segja:
Gangi þér vel.“
Gullmedalía
frá breska
meltingar-
sérfræoinga-
félaginu '
Ingvar hefur lokið þremur sér-
greinum í læknisfræði; meltingar-
sjúkdómum árið 1985, lyflæknis-
fræði 1987 og lífefnameinafræði
1991. Hann starfaði hjá CRC til 1991
og stuttu seinna sótti hann um stöð-
una á íslandi. Eftir það fór hann til
starfa á King’s College i Lundúnum
vegna þess að CRC var lokað. Til að
byrja með var Ingvar á lífefna-
meinafræðideild en fór síðan á lyf-
læknisdeild. Leikurinn var auðveld-
ur vegna þess að árið 1991 hafði
hann fengið gullmedalíu frá breska
meltingarsérfræðingafélaginu fyrir
rannsóknir sínar. Þá hafði hann
uppgötvað fyrsta sjúkdóminn af sex
sem hann hefur uppgötvað. Þetta
var smágarnabólga af völdum
verkjalyfja og hefur verið nefndur
Bjamason Disease. Af öðrum sjúk-
dómum sem Ingvar hefur uppgötvað
er smágamabólga í sambandi við
AIDS.
„Ég fékk mikinn áhuga á AIDS
vegna þess að í Suður-London, rétt
hjá King’s College, er stórklínik fyr-
ir AIDS og aðra kynsjúkdóma. Ég
var í auknum mæli beðinn um að
hjálpa þessum mönnum með svaka-
legan niðurgang. Á þeim tíma
greindust ungir drengir með AIDS
og dóu á tveimur árum, aðallega út
af niðurgangi og lystarleysi.
Það er mjög erfitt að lýsa því
hvað þetta var hræðilegt. Þarna
vom 15-17 ára strákar, vel vaxnir
og stæltir íþróttamenn sem hmndu
á tveimur áram og litu út eins og
þeir kæmu úr fangabúðum nasista.
Ég lagði talsverða vinnu í að
finna út úr því hvers vegna þeir
færu svona iÚa út úr þessum veik-
indum. Það rannsóknarverkefni tók
fimm ár og vorum við búnir að ná
þeim árangri að sjúklingar okkar
vora hættir að deyja úr rýrnu. Á
svipuðum tíma og við vorum búnir
að ná þessum árangri kom nýja lyf-
ið, HART, sem var beint gegn
vírusnum, heldur honum í skefjum
þannig að i dag fer enginn á AIDS
stigið. Þegar fólk er HIV smitað fer
það strax á lyfjameðferö og ég hef
séð fáa deyja síðastliðin 4-5 árin.“
Eins vel
menntaður
og Sæmund-
ur froði
Fyrir tveimur áram var Ingvar
veitt D.Sc. (Doctor of Science)
nafnbót sem er æðsta viðurkenn-
ing sem hægt er að hljóta í bresk-
um háskóla. „Þá sagði ég nú við
Bjama Þjóðleifs að hann þyrfti að
leita aftur til Sæmundar fróða til
að finna betur menntaðan íslend-
ing,“ segir Ingvar glettnislega en
þar með var ekki öll sagan sögð
því 1. september síðastliðinn var
honum veitt prófessorsstaða við
King’s College læknaskólann og
var þá líklega orðinn fyrsti íslend-
ingurinn til að hljóta prófessors-
stöðu í læknisfræði við breskan
háskóla.
„Það skemmtilegasta við þetta,“
segir Ingvar, „var að netpósturinn
hjá mér fylltist. Menn óskuðu mér
til hamingju og sögðu að loksins
hefðu þeir skipað „human being"
(mennska veru) í stöðuna."
Nú?
„Já, þegar þú sérð breska pró-
fessora þá eru þeir allir eins. Það
er eins og þeir séu klónaðir. Þeir
eiga allir sama bakgrunn, koma
allir úr einkaskólum, eru allir
mjög sjálfsuppteknir og hafa eng-
an áhuga á því sem aðrir eru að
gera. Þeir tala helst ekki við
starfsmenn sína.“
Eftir að dómnefnd á íslandi úr-
skurðaði Ingvar í 3. sæti yfir hæf-
ustu umsækjendur um prófessors-
stöðu á íslandi fóru umsóknir til
læknadeildar sem hunsaði dóm-
nefndarálitið og bauð Ingvari
stöðuna. „Þeir gerðu það sem
skynsemin sagði þeim að gera en
dómnefndarálitið nægði til þess ~
að mér var ljóst að þessa stöðu
gæti ég ekki tekið.“
Hver er staðan núna? Gætirðu
hugsað þér að flytjast heim?
„Nei, ekki lengur, og það er að-
allega út af elsta syni mínum,
Steinari. Hann er mjög þroska- i
heftur, andlega og líkamlega, og
þegar ég sótti um var hann
sautján ára. Við vorum þá búin að !
koma honum á mjög gott heimili
hér og fengjum aldrei sambærilegt
heimili fyrir hann á íslandi. Það
yrðu of miklar breytingar fyrir
hann. Þær aðstæður sem hann ' j
hefur hér í Bretlandi eru miklu
betri en ég hef séð nokkurs staðar
á Norðurlöndum. Síðan er konan
mín skosk og hefur engan áhuga á
að flytjast til íslands og ekki held-
ur yngri synir mínir, Ingi og Alex-
ander. Fjölskyldan er sest að hér í
Lundúnum." y
-sús
r