Dagblaðið Vísir - DV - 24.11.1999, Blaðsíða 8

MIÐVIKUDAGUR 24. NÓVEMBER 1999
bréfa-
markað-
ur
Verðbréfaþing íslands
hf. er kauphöll. Með
kauphöll er átt við
skipulegan verðbréfamarkað
þar sem opinber skráning
verðbréfa fer fram, svo og við-
skipti með þau.
Útgefendur verðbréfa óska
eftir skráningu verðbréfa á
þingið. Þrjár tegundir verð-
bréfa eru skráðar: hlutabréf,
skuldabréf og hlutdeildarskír-
teini verðbréfasjóða. Verð-
bréfaþing rekur tölvuvætt við-
skipta- og upplýsingakerfi þar
sem viðskipti með skráð verð-
bréf fara fram. Þingaðilar hafa
einir rétt til að tengjast við-
skiptakerfinu og geta átt við-
skipti í því. Almenningur get-
ur ekki átt viðskipti á þinginu
nema fyrir milligöngu þingað-
ila.
Verðbréfaþing er markaður
sem er opinn íjármálastofnun-
um sem uppfylla ákveðnar
kröfur.
Þingaðilar geta einir sett
fram tilboð í viðskiptakerfi
þingsins og tekið tilboðum sem
þeir hafa áhuga á. I þessu
skyni eru þingaðilar tengdir
með tölvusambandi við tölvu
þingsins en í henni er við-
skiptakerfi þingsins.
Aðilar að Verðhréfaþingi Is-
lands eru:
Annar hf,- verðbréf -verð-
bréfamiðlun, Burnham
Intemational á íslandi hf.,
Búnaðarbanki íslands hf., Fjár-
festingarbanki atvinnulífsins
hf„ Ejárvangur hf„ íslands-
banki hf„ íslenskir fjárfestar,
Kaupþing hf„ Kaupþing Norð-
urlands hf„ Landsbanki ís-
lands hf„ Landsbréf hf„ Lána-
sýsla rikisins, MP Verðbréf hf„
Samvinnusjóður íslands hf„
Seðlabanki íslands, Sparisjóða-
banki íslands hf„ Sparisjóður
Hafnarfjarðar, Sparisjóður
Kópavogs, Sparisjóður Mýra-
sýslu, Sparisjóður Reykjavikur
og nágrennis, Sparisjóður
Siglufjarðar, Sparisjóður Vest-
mannaeyja, Sparisjóður vél-
stjóra, Sparisjóðurinn í Kefla-
vík, Verðbréfamarkaður ís-
landsbanka hf„ Verðbréfastof-
an hf.
Hvað er rétt að gera?
Mjög misjafnt
eftir stöðu fólks

segir Friðrik Magnússon hjá VÍB
Friðrik Magnússon, deildar-
stjóri eignastýringar VÍB,
segir að ráðgjöf sé stór þátt-
ur í þeirra starfsemi.
„Það er afskaplega misjafnt eftir
stöðu hvers einstaklings hvað rétt
sé að gera. Þar ræður eignastaða,
aldur og fjárfestingartími miklu. Þá
skiptir líka máli eftir hversu hárri
ávöxtun menn eru að sækjast. Meg-
inreglan er að því hærri ávöxtun
sem menn sækjast eftir, þeim mun
meiri áhættu verða menn að vera
tilbúnir að taka. Mesta ávöxtunin
og um leið mesta áhættan er í kaup-
um á einstökum hlutabréfum. Með
heppni og mikilli útsjónasemi getur
fengist góð ávöxtun af slíkum bréf-
um.
Eflaust eru nokkrir einstaklingar
mjög iðnir í slíkum viðskiptum en
flestir nýta sér einhverja verðbréfa-
sjóði. Fólk kaupir sér hlutabréf til
að nýta sér skattaafsláttinn og
ávaxta í skulda- og hlutabréfasjóð-
um, bæði innlendum og erlendum.
Það hefur almennt verið að fær-
ast i vöxt að fólk kaupi sér hlutabréf
og nýti að hluta til að fá skattaaf-
slátt. Sá afsláttur gildir aðeins á því
ári sem keypt er og síðan þarf fólk
að eiga hlutabréfm yfir fimm ára-
mót.“
Sparnaður til að
byggja upp
í bæklingi sem VÍB sendi ný-
verið frá sér, segir að reglu-
legur sparnaður sé þægi-
leg og árangursrík
leið fyrir einstak-
linga til að byggja
upp eignir, bæði
til skemmri og
lengri tíma. Með
því að dreifa kaup-
um yfir langan tíma
er dregið úr áhrifum
verðbréfasveiflna og
ávöxtun lækkar. Fyrr
en varir hefur þú
eignast sjóð sem þú
getur nýtt sem
varasjóð, til að
auka tekjur í starfslok eða bara til
að láta draumana rætast.
Eignaskíptingin skiptir
mestu máli
í bæklingi VÍB segir
líka að rannsóknir
sýni að eftir því sem
fjárfest er til lengri
tíma, þá skipti
minna máli á hvað
verði keypt var í
upphafi. Um 90% af
ávöxtun verðbréfa
skýrist hins vegar
af því hvaða eigna-
samsetning var val-
in. Þar er átt við
hvernig hlutföll
sparnaðarins eru
i hlutabréf-
um, skulda-
bréfum eða
öðrum
sparnaði. í
bæklingi
VÍB segir
líka að
rann-
sóknir
sýni að
90%
af ávöxtun verðbréfasafns
skýrist af því hvaða eigna-
samsetning er valin. Þar er
átt við hvernig hlutföll sparn-
aðarins eru í skuldabréfum, inn-
lendum og erlendum hlutabréfum.
Hlutabréf gefa til lengri tíma litið
hærri ávöxtun en skulda-
bréf en þau sveiflast líka
mun meira í verði.
Vægi hlutabréfa ætti
því að vera verulegur
hluti af sparnaðinum
en hversu mikið fer
eftir aðstæðum hvers
og eins.
Hvað viltu?
Á þessum sama vett-
vangi er varpað upp
þeim spurningum
sem fólk ætti
að hafa í
huga til
að
w
f
átta
sig
betur
á þeim
mögu-
I leikum
! sem í boði
eru. Þar
gæti fólk
t.d. spurt
Friðrik Magnússon, deildarstjóri eignastýringar VÍB.
‘i'ngur v/a
sig um markmið spamaðarins:
1. Áttu lítið eða ekkert sparifé fyr-
ir? Viltu auka sparnað þinn?
2. Viltu úárfesta til lengri tíma?
3. Viltu úárfesta til skemmri tíma?
4. Viltu eiga peninga og ávaxta þá
á fjármálamarkaði?
Þegar þú vilt meta möguleika á
markaði gætir þú spurt sjálfan þig?
1. Viltu láta aðra sjá um að ávaxta
eignir þínar?
2. Viltu fjárfesta í öraggum verð-
bréfasjóðum sem gefa góða ávöxtun?
3. Viltu fjárfesta í innlendum hluta-
bréfum?
4. Viltu fjárfesta í erlendum hluta-
bréfum?
Afstaða til áhættu
1. Tekur þú öryggi eignarinnar
fram yflr háa ávöxtun?
2. Ert þú til í að taka áhættu í von
um hærri ávöxtun?
3. Ert þú spákaupmaður og vilt
nýta þér tækifæri á markaði?
Skattalegar spurningar
1. Greiðir þú eignaskatt?
2. Viltu nýta þér hlutabréfakaup til
að lækka tekju- eða eignaskatt þinn?
3. Viltu geta frestað greiðslu fjár-
magnstekna?
4. Þekkir þú möguleika til lækkun-
ar erfðaljárskatts?
Þeim spumingum sem þú átt erfltt
með að svara sökum þekkingar-
skorts, ætti að vera auðvelt að fá svör
við hjá VÍB eða öðrum fyrirtækjum
sem annast ráðgjöf og verðbréfaþjón-
ustu. Mikilvægast er þó að fólk sé
meðvitað um hvað það vill og hvað er
í boði varðandi spamað og fjárfest-
ingu. -HKr.
Gjaldmiðill íyrr og nú:
Er þetta allt í
- gjaldmiðill af holdi og blóði hefur látið í minnipokann fyrir ósýni
legum og óáþreifanlegum rafeindapeningum
Gjaldmiðill íslendinga langt
fram eftir öldum og jafn-
vel fram á þessa öld var
ekki hvað síst framleiðsluvörur
bændasamfélagsins. KúgOdi og ær-
gOdi voru þannig þekkt hugtök en
trúlega eru slik viðskipti orðin
fremur sjaldgæf í dag. Búpeningur
af holdi og blóði var þá líka bók-
staflegur gjaldmiðill.
Ríkidæmi fólks áður fyrr var
gjaman mælt í kú-, eða ærgOdum
og jarðarstærðum. Þá vom jarðir
gjaman verðlagðar í kúgildum.
Það er kannski helst varðandi
kvótaeign í fiskistofnum lands-
manna sem slík eignaviömiðun er
enn í gOdi.
Silfursjóðir landnámsmanna
eyddust fljótt og því var ekki um
margt annað að ræða en bein vöru-
skipti. í dag er öldin önnur í þess-
um efnum. Sem dæmi um gjald-
miðla landnámsmanna má nefna
Ekki þótti ónýtt að eiga eitt eða fieiri kúgildi hér áður og fyrr. Nú þykjast
menn góðir með plastkort upp á vasann, sem ávísun á ósýnilega og óáþreif-
anlega eign.
að 20 landaurar voru = 120 álnir
vaðmáls = 6 vættir = 240 gOdir
fiskar = 1 kúgOdi = 6 ærgOdi. Eitt
kúgOdi var miðað við miðaldra
gaOalausa kú að vori. ÆrgOdi var
hins vegar loðin og lembd kind á
fardögum.
Menn geta svo skemmt sér við
að umreikna kvótaeign sægreif-
anna yfir í kú- eða ærgOdi sam-
kvæmt þessum viðmiðunum.
Peningar tóku smátt og smátt
við af vöruskiptaverslun og nú er
svo komið að rafeindaboð um
mOlifærslur á flármunum, sem
send eru í gegnum símalínur úr
málmi og jafnvel í gegnum gler-
þræði, eru að leysa peningana af
hólmi. Fólk flaggar plastkortum
sem eiga að ávísa á eign sem er
síðan geymd í rafrænu formi í
banka. GjaldmiðOl Islendinga er
því óðum að verða ósýnOegar raf-
eindir sem ekki nokkrn- leið er að
festa hendur á. Því er ekki óeðli-
legt að einhver spyrji; er þetta bara
ekki allt saman plat?
-HKr.