Dagblaðið Vísir - DV - 24.11.1999, Blaðsíða 11

UV MIÐVIKUDAGUR 24. NÓVEMBER 1999
fjármál
29
Hlutabréfaviðskipti á VPÍ tvöfaldast:
Heildar-fjármálaviðski-"'
dragast samt saman
- ástæðan er m.a. lausafjárreglur Seðlabankans,
segir Matthías H. Johannessen hjá Kaupþingi
Matthlas H. Johannessen
hjá Kaupþingi hf. segir
að þrátt fyrir að hluta-
bréfaviðskipti á Verðbréfaþingi Is-
lands það sem af er þessu ári hafi
rúmlega tvöfaldast miðað við allt
árið í fyrra og þrátt fyrir mjög
mikla aukningu í viðskiptum utan
Verðbréfaþings íslands hafi heild-
arviðskipti, þ.e. samanlögð velta
með skuldabréf, peningamarkað
og hlutabréf, dregist nokkuð sam-
an. Ástæða þessa er t.d. lausafjár-
reglur Seðlabankans sem settar
voru á i mars síðastliðnum.
Matthias segir að almennt hafi
kaup almennings á hlutabréfmn
verið að aukast og því dreifist þau
yfir árið en augljóslega sé mikið af
þeim viðskiptum ekki vegna
skattaafsláttar.
Þá segir Matthías að hægt sé að
henda á ýmsa góða fjárfestingar-
kosti en þrír bestu fjárfestingar-
kostirnir í dag á verðbréfamarkað-
inum að hans mati eru íslands-
banki, Össur og Marel.
Reglur gilda um eign-
arhald
Hvað varðar hlutabréf sem keypt
eru með skattaafslátt í huga þá gild-
ir að hlutabréf, keypt á árinu 1997
eða fyrr, þarf að eiga í 3 ár upp á
dag. Þó má skipta um félag innan 30
daga. Bréf, keypt á árinu 1998 eða
seinna, þarf að eiga yflr 5 áramót.
Sama regla gildir um skipti á félög-
um.
Tvöföldun hlutabréfa-
viðskipta
Hlutabréfaviðskipti á VÞI það
sem af er þessu ári hafa rúmlega
tvöfaldast miðað við allt árið í fyrra.
Þingviðskipti með hlutabréf nema
nú um 33 milljörðum króna miðað
við tæpa 13 milljarða allt árið í
fyrra. Aukninguna má að hluta
rekja til einkavæðingar ríkisbank-
anna og Skýrr ásamt almennt aukn-
um áhuga á hlutabréfaviðskiptum.
Viðskipti með hlutabréf utanþings
nema nú rúmum 64 milljörðum
króna en voru allt árið í fyrra um 27
milljarðar króna.
Samdráttur
Þrátt fyrir mjög mikla aukningu í
viðskiptum utanþings hafa heildar-
viðskipti, þ.e. samanlögð velta með
skuldabréf, peningamarkað og
hlutabréf, dregist
nokkuð
saman.
Ástæða þessa
er t.d. lausa-
flárreglur Seðla-
bankans sem
settar voru
á í
mars síðastliðnum en vegna þeirra
lögðust viðskipti með skuldabréf
nánast af um tíma. Einnig spila þar
inn í vaxtahækkanir Seðlabankans
og einnig sú staðreynd að svokallað-
ir endakaupendur hafa ekki verið
mjög virkir. Ekki er búist við að
skuldabréfaviðskipti glæðist það
sem eftir liflr árs.
í fyrra námu heildarviðskipti,
bæði utan- og innanþings, um 469
milljörðum króna. Það sem af er
ári nema viðskiptin um 428 millj-
örðum króna og líklegt að yfir
árið 1999 muni þessi tala nema
rúmlega 450 milljörðum. Það er því
ljóst að þrátt fyrir mikla aukn-
ingu i hlutabréfavið-
skiptum munar
hér mikið
um minni
skulda-
bréfavið-
skipti.
Matthías H. Johann-
esson hjá Kaupþingi
segir að samanlögð velta
með skuldabréf, peninga-
markað og hlutabréf hafi dregist
nokkuð saman á þessu ári.
Hvaða flokkur verð-
bréfa veitir skattaaf-
slátt?
Hlutabréf í fyrirtækjum, skráðum á
Verðbréfaþingi íslands, ásamt löggilt-
um hlutabréfasjóðum sem hlotið hafa
til þess tilskilið leyfi skattsflóra, veita
rétt til skattaafsláttar. Ríkisskattstjóri
gefúr á hveiju ári út lista yflr þau fyr-
irtæki sem hann viðurkennir sem frá-
dráttarbæra eign. Hingað til hafa það
verið öll félög á Verðbréfaþingi, þ.e. fé-
lög á Aðal- og Vaxtarlista en ekki Opna
tilboðsmarkaðinum. Þess ber jafn-
framt að geta að ríkisskuldabréf bera
ekki eignarskatt.
Almennt hafa kaup almennings á
hlutabréfúm verið að aukast og því
dreifast þau yfir árið en augljóslega er
mikið af þeim viðskiptum ekki vegna
skattaafsláttar. Það er hins vegar
þekkt að nokkurs konar vakning eigi
sér stað í desembermánuði þegar mjög
margir kaupa t.d. í hlutabréfasjóðnum
Auðlind með skattaafslátt í huga.
Þá eru erlendir hlutabréfasjóðir
mjög áhugaverðir þegar fólk er að
leita eftir flárfestingu í bréfum sem
ekki gefa beinan skattaafslátt.
Skattalækkun vegna hlutabréfakaupa 1998:
Rúmlega 817 milljónir króna
- tuttugu og eitt þúsund þrjátíu og einn nýttu sér þennan mögu-
leika við síðasta skattframtal
Tuttug og eitt þúsund þijá-
tíu og einn (21.031) einstak-
lingur nýttu sér heimild til
skattalækkunar vegna hlutabréfa-
kaupa við síðasta skattframtal.
Heildarfrádráttur vegna þessa frá
skattskyldum tekjum var tveir
milljarðar, níutíu og fimm milljón-
ir króna.
Samkvæmt upplýsingum frá
embætti Ríkisskattsflóra, þá nem-
ur skattalækkunin vegna frádrátt-
ar við síðasta framtal um 39% af
2.095.000.000, eða um 817 milljónum
og 50 þúsund krónum. Árið áður
nam frádrátturinn 1.993.000.000
krónum, sem þýðir skattalækkun
upp á 770 milljónir og 270 þúsund
krónur.
Hlutabréfakaup til skattalækkunar
ifa
- fjöldi þeirra sem nýtt hafa sér möguleikann
Krónur
1995 1996 1997 1998
1999
Ljóst er að hlutabréfakaup til að
lækka skatta er leið sem nýtur
vaxandi vinsælda. Hlutabréfakaup
í þessum tilgangi hafa aukist
verulega frá árinu 1995. Árið 1995
voru 9.541 einstaklingar sem nýttu
sér þessa leið í skattalögum tn að
fá lægri skatta. Árið 1996 varð
veruleg aukning í þessa veru en
þá nýttu 17.535 einstaklingar sér
þennan möguleika. Árið 1997 var
flöldinn kominn í 18.243 og 21.031
einstaklingur keypti hlutabréf í
þessum tilgangi áriðl998. Flest
verðbréfafyrirtæki búast við líf-
legri sölu hlutabréfa þegar nær
líður áramótum og að aukinn
flöldi einstaklinga muni nýta sér
þessa leið til skattalækkunar.
Spariskírteini og húsbréf:
883 milljónir bera enga ávöxtun
- hafa gleymst í vörslu fólks sem fylgist ekki með gjalddögum spariskírteina eða útdrætti húsbréfa
Spariskírteini ríkissjóðs og
húsbréf eru meðal þeirra
verðbréfa sem flestir kannast
við og mikill flöldi fólks hefur eignast
í gegnum tíðna. Áríðandi er þó að fólk
fylgist vel með þessari eign sinni, þar
sem bréfm geta hætt að bera vexti af
ýmsum ástæðum. Þannig er einmitt
ástatt um nærri níu hundruð milljón-
ir króna sem eru í geymslu fólks eða
i lokuðum bankahólfúm í landinu.
Samkvæmt upplýsingum frá Bún-
aðarbankanum eru um 883 milljónir í
gjaldfollnum spariskírteinum og út-
dregnum húsbréfúm í umferð sem
bera enga vexti. Bankinn gerir fólki
tilboð um að koma þessum flármun-
um aftur í vinnslu, þcmnig að þeir
skili eigendum sínum vöxtum að
nýju. Búnaðarbankinn gerir einnig
öllum öðrum eigendum húsbréfa og
spariskírteina slíkt
tilboð þó þau séu
ekki gjaldfallin.
Hildur Nielsen,
hagfræðingur hjá
Búnaðarbankanum
- verðbréfúm, segir
að vert sé að benda
fólki á að fylgjast
vel með verðbréf-
um af þessu tagi.
„Það er áríðandi að
fólk sé með það ein-
hvers staðar skráð
hvaða númer bréf-
in bera og fylgist
vel með útdrætti
húsbréfa. Auglýs-
ingar um þessa út-
drætti birtast í dag- Hi,dl||. Nie|sen. _ ef ekkij þá
blöðunum og mynd af peningum úr safni.
einnig er hægt aö fá
upplýsingar um það
hjá íbúðalánasjóði
og líka á heimasíðu
BIV. Fyrir þá sem
eiga mikið af slík-
um bréfúm,
kannski upp á millj-
ónir króna, þá er
ráðlegast að koma
þeim í banka og
láta bankann hafa
þau í umsýslu. Það
kostar td. ekkert að
koma húsbréfum
eða spariskírtein-
um í vörslu hjá
BIV. Hins vegar get-
ur fólk tapað heil-
miklum peningum
ef bréfin liggja óaf-
vitandi vaxtalaus heima eða í lokuðu
bankahólfi."
Tilboð Búnaðarbankans um að
koma slíkum bréfum í ávöxtun hljóðar
upp á að þeim sem eiga spariskirteini
eða húsbréf er boðið að selja þau án
0,75% söluþóknunar og kaupa i staðinn
í sjóðum Búnaðarbankans.
I þessu fellst að:
- 0,75% söluþóknun er felld niður.
- Engin hætta á að sitja uppi með
vaxtalaus spariskírteini eða húsbréf.
- Ekki þarf að fylgjast með útdrætti
húsbréfa.
- Há ávöxtun.
- Sambærilegt öryggi.
Virkur eftirmarkaður hefúr skap-
ast fyrir húsbréf hérlendis og tekur
ávöxtunarkrafa, og þar með affóll við
sölu húsbréfa, stöðugum breytingum.
Með öðrum orðum tekur verðmæti
bréfanna í hendi eiganda þeirra
breytingum í takt við það sem er að
gerast á markaðinum. Eigendur hús-
bréfa þurfa jafnframt að fylgjast með
útdrætti húsbréfa en allir flokkar
húsbréfa eru með svokölluðu útdrátt-
arfyrirkomulagi sem felur í sér að
reglulega er ákveðinn hluti bréfa í
hverjum flokki dreginn út. Andvirði
útdreginna húsbréfa er greitt til eig-
enda svo fremi sem þeir vitji greiðsl-
unnar en útdregin húsbréf bera
hvorki vexti né verðbætur upp frá
því.
Fyrir þá sem vilja traust spamað-
arform tU lengri tima, mælir Búnað-
arbankinn með eignarskattsfrjálsum
bréfum og langtímabréfúm. Nafiiá-
vöxtun Langtímabréfa sL 12 mánuði
er 7,7% og eignarskattsfrjálsra bréfa
7,9%. -HKr.