Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.1999, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformafiur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgafustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aöstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk„ Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viömælendum fyrir viötöl við þá eða fýrir myndbirtingar af þeim.
Norsk Hydro fíflar íslendinga
Hagur af álverum byggist á aö hafa tök á öllu ferlinu
frá vinnslu málmgrýtisins til framleiöslu nytjahluta úr
áli. Sá, sem á bara álver til aö vinna málm úr grjóti meö
raforku, er eins og báta- og kvótalaus fiskverkandi, sem
þarf aö bjóða í fisk á hverfulum markaöi.
Alusuisse haföi ítök í markaöinum báðum megin viö
álveriö í Straumsvík og gat hagrætt verölagi í hafi eins
og frægt varö á sínum tíma. Norsk Hydro hefur sömu
stööu gagnvart álveri á Reyöarfirði, selur því málmgrýti
og kaupir álið, sem framleitt var úr því.
Norsk Hydro mun stjórna afkomu álversins á Reyðar-
firöi. Þar sem hagsmunir fyrirtækisins eru eindregnari
af rekstri, sem er allur í þess eigu, heldur en af rekstri,
sem er aö minnihluta í eigu þess, mun það haga bókhald-
inu í þágu þeirra hagsmuna, sem meiri eru.
Ætlunin er að ginna íslenzka lífeyrissjóði til að verða
hornsteinn fjármögnunar álversins á Reyðarfiröi. Þaö
stafar af, aö í stjórnum lífeyrissjóða er mikið af fólki,
sem þekkir takmarkað til rekstrar fyrirtækja og hefur
tæpast meira vit á peningum en hver annar.
Lífeyrissjóðirnir eru nú hver um annan þveran vistað-
ir hjá verðbréfasjóðum og öðrum fjármálafyrirtækjum,
sem freistast til aö nota lífeyrissjóðina til að hjálpa sér
við skemmtilegar æfingar í kaupum og sölu pappíra. Þar
á meðal er fyrirhugað álver á Reyðarfirði.
Þar sem lífeyrissjóðir eru tiltöluleg nýkomnir í tízku-
braskið, hefur ekki enn orðið neitt skammhlaup af þess
völdum. Þess verður þó tæpast langt að bíða, að einhver
lífeyrissjóðurinn gerist ófær um að sinna skuldbinding-
um sínum vegna ógætilegrar fjárvörzlu.
Nú halda menn, að þeir eigi í lífeyri sínum trygga eign
til elliáranna. Svo er því miður ekki. Lífeyrissjóðir eru
farnir að taka þátt í braski, sem stefnir öryggi sjóðfélaga
í hættu. Eitt af því er þátttaka í álveri, sem ekki hefur
tök á kaupum á aðföngum og sölu á afurðum sínum.
Þeir, sem hafa áhyggjur af lífeyri sínum og telja, að líf-
eyrissjóðir eigi að halda sig við áhættuminni fjárfesting-
ar, ættu sem fyrst að hafa samband við stjórnarmenn líf-
eyrissjóða sinna og lýsa efasemdum um, að það sé í þágu
sjóðfélaga að fara í spilavítið hjá Norsk Hydro.
Áliðnaður er gömul og gróin atvinnugrein, sem siglir
í átt til lítillar arðsemi og jafnvel taprekstrar, rétt eins og
skipasmíðar. Þróuð ríki eru að reyna að losna við áliðn-
að sinn og koma honum til þriðja heimsins, þar sem
ráðamenn eru margir enn með álglýju í augum.
Svisslendingum hefur tekizt að losna við öll álver úr
landinu, meðal annars með því að byggja eitt á íslandi.
Þjóðverjar losnuðu við eitt álver til íslands. Og nú er
Norsk Hydro að komast í vanda heima fyrir og vill láta
íslenzka lífeyrissjóði borga fyrir sig álver í staðinn.
Enginn mun græða á álverinu á Reyðarfirði nema
Norsk Hydro. íslenzkir lífeyrissjóðir og aðrir fjárfestar
munu tapa. Landsvirkjun mun tapa, því að orkuverð
þyrfti að hækka um 70% til að kosta virkjun, sem fær
ókeypis að eyðileggja Eyjabakka og Miklugljúfur.
Þar sem ríkisstjórnarflokkarnir hafa ákveðið að láta
slag standa, eru ekki eftir margar aðrar leiðir í stöðunni
en að reyna að hafa vit fyrir íslenzkum lífeyrissjóðum og
draga kjark úr Norsk Hydro og norska iðnaðarráðuneyt-
inu, sem fer með meirihlutaeign í fyrirtækinu.
Ráðamenn Norsk Hydro eru að vísu enn svo forstokk-
aðir, að þeir vilja ekki einu sinni hlusta á Steingrím Her-
mannsson. Þeir eru óvinir þjóðarinnar númer eitt.
Jónas Kristjánsson

í w . m
f^-
’wSSff

Úr Sundahöfn. - Sjómenn mótmæla uppskipun úr flutningaskipinu Nordheim þar til undirritaður hefði verið
kjarasamningur við áhöfnina í samræmi við viðurkenndar alþjóðlegar.
Lögbann á
mannréttindi
lensk lög og íslenskir
kjarasamningar eru
virtir. Um það var þó
ekki að tefla í þessu
máli heldur hitt að yfir-
leitt yrði gerður samn-
ingur við áhöfnina en
að sögn talsmanna Al-
þjóðasambands flutn-
ingaverkamanna eru
dæmi þess að mánaðar-
kaupið á þessu skipi sé
160 dollarar eða um 12
þúsund krónur og rétt-
indin eftir því.
Það er fyrir hönd þessa
fólks sem verkalýðs-
hreyfingin hefur tekið
upp hanskann. En hvað
gerist þegar mannrétt-
indafáninn skal dreginn
að húni í íslenskri
„Skipiö er hér í siglingum fyrir
Eimskipafélag íslands sem
þannig gerist sekt um að brjóta
niður lágmarkssamninga sem al•
þjóðasamtök flutningaverka-
manna hafa fengið viður-
kennda. “
Kjallarinn
Ögmundur
Jónasson
form. BSBB og alþingis-
maður
Fyrir fáeinum
dögum var sett lög-
bann á aðgerðir
Sjómannafélags
Reykjavíkur og Al-
þjóðasambands
flutningaverka-
manna við Sunda-
höfn í Reykjavik.
Þessi verkalýðs-
samtök höfðu mót-
mælt því að skipað
yrði upp úr flutn-
ingaskipinu
Nordheim þar til
undirritaður hefði
verið kjarasamn-
ingur við áhöfnina
i samræmi við við-
urkenndar alþjóð-
legar lágmarks-
skuldbindingar.
Skipið er hér í
siglingum fyrir
Eimskipafélag ís-
lands sem þannig
gerist sekt um að
brjóta niður lág-
markssamninga
sem alþjóðasamtök
flutningaverka-
manna hafa fengið
viðurkennda. Það
er umhugsunar-
efni fyrir íslenska
þjóð þegar óska-
barn hennar eins og Eimskipafé-
lagið var oft nefnt fyrr á tíð geng-
ur fram fyrir skjöldu um að grafa
undan réttindabaráttu launafólks
með því að gera samninga við cd-
þjóðlega kjarabrjóta.
Óskabarn á glapstigum
Auðvitað er það ótækt að ekki
skuli vera unnt að halda uppi sigl-
ingum til og frá íslandi á skipum
undir íslenskum fána þar sem ís-
höfn? Viðbrögðin af hálfu við-
skiptavinar Eimskipafélagsins
voru þau að krefjast lögbanns. Við
þeirri kröfu var orðið.
Hlutur stjórnvalda.
Meðan þessu fór fram kynnti
samgönguráðherrann á Alþingi fs-
lendinga nýtt frumvarp sem meðal
annars íjallar um réttindi ís-
lenskra farmanna. Frumvarpið er
til að treysta stöðu þeirra í hví-
vetna sagði ráðherrann í fram-
söguræðu sinni á þingi. Ekki skal
ég efast um góðan ásetning Sturlu
Böðvarssonar samgönguráherra í
þessu efni. En hitt er ljóst að á
sama tíma og góður ásetningur,
landslög og kjarasamningar ganga
í eina áttina siglir veruleikinn
hraðbyri í aðra.
Því miður stuðla íslensk skipa-
félög á borð við Eimskipafélag ís-
lands að þeirri þróun. Sjálf koma
koma þau sér undan eðlilegum
skuldbindingum, samningsbundn-
um og lagalegum með því að gera
samninga við óprúttna aðila sem
ekki skirrast viö að nýta sér fá-
tækt og örbyrgð í snauðustu ríkj-
um heims með því að ráða þaðan
fólk til starfa og beygja undir
þrælakjör. Þetta nýta síðan is-
lenskir flutningsaðilar og fyrir
vikið reynir sífellt minna á góðu
lögin hans Sturlu Böðvarssonar og
kjarasamningana sem fulltrúar
Eimskipafélagsins undirita hér á
landi.
Úrbóta er þörf
Ekki held ég aö þeir séu margir
hér á landi sem vilja mæla þessui
bót. Það er samfélagsins alls að fá
þessu breytt því við þetta ófremd-
arástand verður ekki lengur unað.
Þar er enginn undanskilinn
hvorki svokallaðir aðilar vinnu-
markaðar, samtök launafólks og
atvinnurekendur né löggjafinn.
Það er verðugt verkefni að
tryggja að framvegis verði kjara-
samningar og lög virt í skipasigl-
ingum landa á milli og aldrei aftur
má það gerast að lögbann verði
sett á mannréttindabaráttu í ís-
lenskri höfn.
Ögmundur Jónasson
Skoðanir annarra
Breytingar hjá RUV
„Það er bersýnilega að komast töluverð hreyfing á
umræður um framtíð Ríkisútvarpsins ... Þessar umræð-
ur eru af hinu góða ... Það þarf að taka ýmsar grundvall-
arákvarðanir varðandi rekstur RÚV. Ein þeirra er sú,
hvort yfirleitt séu einhver rök fyrir því að ríkið reki
fjölmiðil... Það er engin ástæða til að ríkið reki afþrey-
ingarútvarp í samkeppni við einkareknar útvarpsstöðv-
ar ... Ríkið á að selja Rás 2 ... Á næstu árum verða mikl-
ar breytingar á sjónvarpsrekstri ... Þegar hafðar eru í
huga þær miklu breytingar, sem fram undan eru á
þessu sviði og jafnframt aö einkaaðilar geta auðveldlega
séð um sjónvarpsrekstur, sem ekki var fyrirsjáanlegt að
væri hægt i byrjun sjónvarpsaldar hér, eru mörg rök
sem mæla með því að Ríkissjónvarpið verði einnig selt.“
Úr forystugreinum Mbl. 28. nóv.
Afskipti Bjarkar
af Fljótsdalsvirkjun
„Margir munu líta Björk öðrum augum eftir þetta.
Meginatriði málsins er þó að hún lifir í heimi allsnægta
og ríkidæmis og gæti þess vegna byggt álver sjálf, kysi
hún það. Fólk eins og hún skynjar ekki þá stöðu sem
fólk á landsbyggðinni er í, hugsun hennar nær ekki svo
langt. Hún lifir í heimi fræga fólksins, þar sem þykir
fínt og gáfulegt að vera á móti eðlilegri nýtingu náttúru-
auðlinda.“ Eiríkur Stefánsson í Degi 27. nóv.
Með málsvörn
sakamannsins að yfirskini
„Oft heyrist í erlendum fréttum af stjórnmálamönn-
um sem segja af sér þegar í stað ef klúður eða saknæmt
athæfi hefur orðið í málaílokki sem þeir bera ábyrgð á,
jafnvel þótt þeir séu ekki beinlínis sjálfir ásakaðir um
misferli. Þá axla menn pólitíska ábyrgð eins og það heit-
ir. Hérlendis hanga menn eins og hundur á roði í emb-
ættum sínum með málsvöm sakamannsins að yfirskini.
Hver maður skal teljast vera saklaus unz sekt er sönn-
uð og er þá bæði pólitísk ábyrgð og trúnaðartraust al-
mennings virt að vettugi.“
Vilhjálmur Árnason í Rabbi Lesbókar Mbl. 27. nóv.