Dagblaðið Vísir - DV - 03.12.1999, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 3. DESEMBER 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aöstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númen Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Vfsir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunan http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Bráðabirgðalausnir kirkjunnar
Römm átök milli prests og sóknarbama eru ekki ný-
næmi en ávallt erfið viðureignar. Kunn var langvarandi
deila í Langholtssókn og þar áður innan Fríkirkjusafn-
aðarins í Reykjavík. Um nokkurra missera skeið hafa
sóknarböm og presturinn á Möðmvöllum tekist á en
um langa hríð hefur hæst borið uppnám í sóknum Holts
í Önundarfirði.
Það sem gerir slíkar deilur erfiðari en flestar aðrar
em sérstök staða prestsins. Hans hlutverk er að þjón-
usta söfnuð sinn og veita kristilega forystu. Hann er
með sínu fólki jafnt á gleði- og sorgarstundum. Það
reynir ekki síst á hann í hlutverki sálusorgarans þar
sem hann þarf að hugga og styrkja þá sem eiga um sárt
að binda.
Verði trúnaðarbrestur milli prests og sóknarbama
veitist prestinum örðugt að gegna mikilvægu hlutverki
sínu. Sú staða var uppi í máli sr. Gunnars Bjömssonar,
sóknarprests í Holti í Önundarfirði, og hluta sóknar-
bama hans. Sr. Gunnar hefur þjónað Önfirðingum í ára-
tug, eftir átakatímabil innan Fríkirkjunnar. Framan af
vom samskipti prests og önfirskra sóknarbama með
ágætum. Undanfarin ár stirðnaði sambúðin, tortyggni
jókst og snerist upp í hreina andúð sumra sóknarbama
á presti sínum og að því er virðist prestshjónunum.
Á almennum safhaðarfundi í Flateyrarsókn, einni
sókna sr. Gunnars, var samþykkt tillaga í fyrra mánuði
þar sem þess var farið á leit við prófast að annar prest-
ur en sóknarpresturinn annaðist guðsþjónustu á að-
ventu og um jól og áramót. Sú tillaga er liður í ferli sem
staðið hefur lengi. Sóknamefiidin hafði fyrr sent bisk-
upi erindi um að leitað yrði lausnar á ástandinu í sókn-
inni. Biskup var með málið í ár en niðurstaða fékkst
ekki. Þá fór málið fyrir úrskurðamefiid Þjóðkirkjunnar.
í úrskurðarorði nefhdarinnar segir að ósannað sé að
presturinn hafi brotið trúnað við sóknarböm sín og
ekki sé um aga- eða siðferðisbrot að ræða. Hins vegar
hafi presturinn ekki virt reglur eldri laga og þjóðkirkju-
laga um verkaskiptingu milli sóknarnefhdar og sóknar-
prests. Presturinn telst og hafa látið viðgangast að maki
hans gengi svo langt í stuðningi við störf hans að telja
megi til afskipta af starfi hans í prestakallinu.
Úrskurðurinn var lítt afgerandi og málið fór því aftur
til biskups. í yfirlýsingu eftir úrskurðinn boðaði sr.
Gunnar skýringu á stöðu mála, „ef aðrir aðilar málsins
láta nú ekki kyrrt liggja af eðlilegum sáttavilja“, eins og
þar sagði. Miðað við skýringar prestsins í löngu bréfi til
prófasts, í kjölfar úrskurðarins, verður hins vegar vart
komist hjá því að draga sáttavilja hans í efa miðað við
þær lýsingar sem þar er að finna á sóknarbömunum.
Trúnaðarbresturinn milli prests og hluta sóknarbam-
anna var augljós. Biskup átti því fárra kosta völ og
ákvað í gær, eftir allt sem á undan er gengið, að flytja
sr. Gunnar til bráðabirgða úr embætti sóknarprests í
embætti sérþjónustuprests. Prófastur ísafiarðarprófasts-
dæmis tekur að sér þjónustu í sóknum Holtsprestakalls
en sr. Gunnar Bjömsson situr áfram prestakallið í
Holti.
Deilan í sóknum prestakallsins, og öðmm átakasókn-
um, og bráðabirgðalausnir þar á opinbera vanda í
skipulagsmálum Þjóðkirkjunnar og úrræðaleysi. Söfn-
uður sem ræður sér prest á um leið að hafa rétt á að
víkja honum úr starfi, sætti meirihluti hans sig ekki við
þjónustu hans. Sú skipan kæmi í veg fyrir langvinn
þrætumál af þessum toga. Jónas Haraldsson

>—-■A>—p&i la as?. 1
Spilafíklar hér á landi eru fjölmargir og í sama hlutfalii og gerist erlendis. Háskólakassarnir þykja sýnu verstir.
ísland án spilavíta
Kjallarinn
Ögmundur
Jónasson
alþingismaður
Staðreyndin er hins veg-
ar sú að uppistaðan í
spilavítum á þessum
stöðum og öðrum sem
frægir eru að endemum
fyrir spilavíti er ná-
kvæmlega sú sama og
við þekkjum hér á
landi; sams konar kass-
ar og hér hefur verið
komið upp til þess aö
hafa fé af fólki. Vissu-
lega eru grænu borðin
til staðar í Las Vegas og
Mónakó, umkringd
smókingklæddum auð-
mönnum og skartkon-
um en þar eru það þó
kassamir sem eru skil-
virkastir. Víða í Evrópu
og Bandaríkjunum
„Þess eru þvi miður allt of mörg
dæmi að einstaklingar hafí spil-
að frá sér eignum sínum, fjöl-
skyldu sinni ogjafnvel viti sínu.
Það er samfélagsins alls að taka
á þessu máli af ákveðni og
festu.“
Eins og fram hef-
ur komið í umfjöll-
un fjölmiðla er nú
svo komið á íslandi
að fjöldi spilafíkla
er hlutfallslega
svipaður og er í
þeim löndum öðr-
um þar sem spila-
viti era rekin.
Enda engin furða
þvi hér á landi er
spilakassa víða að
finna og gengið
mjög hart fram í að
auglýsa þá. Heiti
spilavítanna eru
greinilega hugsuð
til að æsa upp
gróðavon. Þannig
gengur happdrætt-
isfyrirtæki Há-
skóla íslands undir
heitinu Gullnáman
og Háspenna heitir
fyrirtækið sem hef-
ur umsjón með
spilakössum þar á
bæ. Fyrmefnda
heitið er blekkj-
andi að öðru leyti
en því að spila-
kassar eru eigend-
um sinum drjúg
tekjulind og vissulega er við hæfi
að tala um háspennu. í spennunni
er fíknin fólgin. Um siðferði slíkr-
ar hugtakanotkunar ætla ég ekki
að fjölyrða nú en hitt er ljóst að
spilakassamir hafa fært mikla
ógæfu yfír fjölda heimila á íslandi.
Mónakó, Las Vegas og
Reykjavík
Einhverjum sem ekki þekkir til
kann að þykja djúpt tekiö í árinni
að tala um spilaviti á íslandi og
verður hinum sömu þá án efa
hugsað til Mónakó, Las Vegas eða
annarra ámóta staða sem við
tengjum starfsemi af þessu tagi.
gilda strangar reglur um kassa af
þessu tagi, hvers konar leiki hægt
er að spila, hvaða auglýsingabrell-
um má beita og þar fram eftir göt-
unum. Hér hefur ríkisstjórnin
ekki einu sinni hirt um að 'setja
reglugerð eins og þó er lögboðið og
margoft hafa verið gefin fyrirheit
um.
Sennilega eru verstu kassamir
sem þekkjast hér á landi reknir af
Háskóla íslands því þeir eru sam-
tengdir og bjóða upp á mikla vinn-
inga. Tap spilafíklanna er svo
sennilega í réttu hlutfalli við
þetta. Aðrir sem hagnast á þessari
vafasömu fjáröflunaraðferð eru
Rauði kross Islands, Slysavarnafé-
lagið, Landsbjörg og SÁÁ en þess-
ir aðilar eiga aðild að íslenskum
söfnunarkössum. Ekki gekk lítið á
hér um árið þegar þessir aðilar
flugust á um einkaleyfi þessara
spilavéla enda mn mikla peninga-
hagsmuni að tefla.
Upp úr þessum kössum koma
um tveir milljarðar á ári og skila
eigendum sínum um eitt þúsund
milljónum króna í hreinan arð.
Það er ekki að undra að menn vilji
margir hverjir þegja þetta mál í
hel. Sú leið hefur verið farin á Al-
þingi. Þar hefur þessum málum
verið hreyft á Lmdanfórnum þing-
um en allt hefur komið fyrir ekki.
Aftur og ítrekað hafa frumvörp
um bann við spilakössum verið
svæfð í nefndum. Við það verður
hins vegar ekki unað lengur.
Dæmin um eyðilegginguna sem
þessar spilavítisvélar valda eru af-
gerandi.
Finnum nýja tekjustofna
Þingmenn úr öllum stjómmála-
flokkum hafa nú sameinast um
lagafrumvörp sem þegar hafa ver-
ið lögð fram á Alþingi til að banna
þessa kassa. Jafnframt hafa sömu
aðilar lagt fram þingsályktunartil-
lögu um að skipuð verði nefnd til
þess að finna ofangreindum aðil-
um, sem aflir eru góðra gjalda
verðir og hafa bæði mikilvægu
menningarlegu hlutverki að gegna
og sinna margvíslegri þjóðþrifa-
starfsemi, nýja og trausta tekju-
stofna þegar tekið verður fyrir
fjárausturinn upp úr vösum
ógæfufólks sem ánetjast hefur
spilafíkninni. Þess eru því miður
allt of mörg dæmi að einstaklingar
hafi spilað frá sér eignum sínum,
fjölskyldu sinni og jafnvel viti
sínu. Það er samfélagsins alls að
taka á þessu máli af ákveðni og
festu.
Ögmundur Jónasson
Skoðanir annarra
Byggðastofnun undir
iðnaðarráðherra
Það dylst ekki að í frumvarpinu um byggðamál er
ekki að finna neinar þær áherslur sem treysta stöðu
og afkomu landsbyggðarinnar nema síður sé. Frá
þeim áformum sem kunna að hafa þann tilgang hef-
ur ekki enn verið sagt. Þær ráðstafanir sem hljóta að
vera áformaðar eiga ekki endilega að byggjast á lög-
um um stofnunina heldur lúta boðvaldi iðnaðarráð-
herra.
Egill Jónsson, stjórnarformaður Byggðastofnunar, í
Mbl. í gær.
Menningarsnautt,
sérstætt fólk
Enn einu sinni virðist það ætla að gerast að al-
múgafólk skilur ekki þá sem upplýstari eru og
menningarríkari. Þannig hafa kotungamir í sóknum
séra Gunnars margir hverjir tekið illa upp hvemig
þeim og fjölskyldum þeirra er lýst í ritgerð prests-
hjónanna og telja að æm sinni vegið. Þeir skilja ekki
að ritsmíðar Gunnars og Ágústu eru ekki hugsaðar
sem móðgun við einn eða neinn - þær em einfald-
lega fræðilegar athugasemdir menntaðra heims-
manna um menningarsnauða lifnaðarhætti ákaflega
sérstæðs fólks.
Garri í Degi hefur sínar skoðanir á prestsvanda Ön-
firðinga.
Rangt nafn á flugvelli
...en textinn yfir íslandi er „Reykjavík Intemational
Airport". Það er því sem fyrr með ólíkindum hvem-
ig Flugleiðir telja sig geta breytt þekktu nafni á al-
þjóðlegum flugvelli okkar íslendinga eftir eigin geð-
þótta, svona í leiðinni og þeir breyta um liti á eigin
flugvélum“.
Steinþór Jónsson hótelstjóri mótmælir að Keflavík-
urflugvöllur sé í Reykjavík, í Mbl. í gær.