Dagblaðið Vísir - DV - 20.12.1999, Blaðsíða 18

18
enning
fgftfl
MÁNUDAGUR 20. ÐESEMBER 1999
Ljósmyndari ljóssins
Mér hefur gjarnan
virst valið á íslenskum
listamönnum sem boðið
er að sýna í Galleríi i8
einkennast af því að ekki
séu teknar stórar áhætt-
ur heldur eigi þeir einir
möguleika sem hafa áður
fengið góða dóma. í
sjálfu sér er það skiljan-
legt enda geri ég ráð fyr-
ir að stór hluti af upp-
byggingu gallerísins
felist einmitt í þvi að
skapa sér ímynd stöðug-
leika og trausts. Hins
vegar er ekki jafnhægt
um vik að fleyta
rjómann ofan af alþjóð-
legum listaheimi og þvi
virðist manni gallerist-
inn, Edda Jónsdóttir,
taka aðeins meiri sénsa
þegar hún velur erlenda
listamenn þó hún hafi
einnig krækt í stöku
óumdeilanlega stór-
stjörnu. Kannski er
rangt að tala um sénsa
því flestir eiga auðvitað að baki dágóðan fer-
il en vegna þess hve viö íslendingar erum
sjálfhverfir njóta sýningar útlendinga tak-
markaðrar athygli hér á landi nema þegar
um er að ræða virkilega heimsfræga lista-
menn.
Finnski listamaðurinn Ola
Kolehmainen, sem þessa dagana
sýnir þar, gæti reyndar vel ver-
ið upprennandi stjama og af
æviágripinu að dæma virðist
hann hafa fengið prýðileg tæki-
færi að undanfomu. Þetta er
Veðurdagar
Rithöfundurinn Þórarinn
Eldjám og veðurfræðingur-
inn Unnur Ólafsdóttir eru
hjón og nú hafa þau fúnd-
ið ólíkum atvinnugrein-
um sínum sameiginlegan
farveg í einhverri
skemmtilegustu og
óvæntustu bók ársins: Veðurdagar. Þar
eru skýrð á aðgengilegan hátt öll helstu veður-
fyrirbrigði, í máli og myndum, og tíndir til fróð-
leiksmolar um veðrið í íslenskum skáldskap og
sögu. Auk þess er reitur fyrir hvem ársins dag
svo að nú geta íslendingar - sem öldum saman
hafa haft meiri áhuga á veðrinu en nokkm öðm
- komið áhuga sínum upp á vísindalegt stig með
því að halda veðurdagbók. Vaka-Helgafell gefúr
bókina út.
Silmerillinn
Gyllti salurinn eftir Ola Kolehmainen í Gallerí i8.
DV-mynd E.ÓI.
hálffertugur maður, ljósmyndari í orðsins
fyllstu merkingu því myndir hans fjalla um
ljósið. Reyndar notar hann ekki eingöngu
ljósmyndatækni í verkum sinum en þau falla
sennilega best undir skilgreininguna „inn-
setningar". Mappa um listamanninn liggur
frammi í gcilleríinu og af henni má sjá að
hann beitir ýmsum aðferðum við að fanga
birtuna. Sum verka hans byggjast á lýsingu
en önnur á myrkri og notar hann gjarnan
málm eða aðra gljáandi fleti til að framkalla
speglun. Allar eiga myndir hans sameigin-
legt að upphefja birtuna með einhverjum
hætti enda lýsir hann því
sjálfur yfir að hann sé að
kanna himneskar og frið-
sælar hliðar dauðleikans.
"7 Yfirskrift sýningarinnar
Aslaug Thorlacius 1 i8 °eer
______£_______________ myndefmð Gyllti salurinn 1
Ráðhúsi Stokkhólmsborgar
Myndlist
þar sem m.a. fara fram nóbelsverðlaunaaf-
hendingar. Sjö háar, spegilgljáandi,
logagylltar ljósmyndir af hvelfdum veggjum
hanga þétt saman, hlið við hliö, þannig að
áhorfandanum fmnst sem hann standi nán-
ast inni í þessum glæsilegu vistarverum.
Slík er dýröin að maður fær glýju 1 augun,
ekki síst þegar maður horflr inn í hvítleitt
og skært ljósið sem flæðir inn um gluggana
og er vart hægt að komst miklu nær guð-
dómnum. Á gagnstæðum vegg í litla herberg-
inu inn af aðalsýningarsalnum er annað
sjónarhorn á sama hlut í tveimur smærri
verkum, nærmyndum af gylltum flísunum á
veggnum. Þær sýna fagurt spil ijóss og
skugga og eru í einfaldleik sínum engu síðri
en stóru myndimar. Skinið af gullinu er dá-
samlegt, mýkra en allt annað, enda hafa
kirkjur heimsins verið skreyttar með því í
gegnum aldimar.
Ola Kolehmainen er mjög áhugaverður
myndlistarmaður og ræð ég þeim sem fara
að skoða verk hans að líta í áðumefnda
möppu og annað ítarefni sem er þar til sýn-
is því þar er ýmislegt bitastætt.
Þorsteinn Thorarensen gerir ekki endasleppt
við Tolkien. Nú hefúr hann þýtt og gefið út bók-
ina Silmerillinn, síðasta stórvirki
meistarans, sem myndar undir-
stöðu undir Hringadróttinssögu
og veitir dýpri skilning á því
mikla ritverki sem Þorsteinn
hefur einnig þýtt, eins og alþjóð
veit.
Hér er því lýst hvemig ver-
öldin var sköpuð og heimur-
inn lýstur upp með Ljósatrján-
um og Silmerlinum, hvemig Morgot eyddi
ljósinu og rændi hinum dýrmætu Silmerlum og
baráttan við myrkraöflin hófst. Þýðandi ráð-
leggur aðdáendum Tolkiens (og áreiðanlega
einnig þeim sem ekki hafa uppgötvað áhrifa-
vald hans og dularkrafta enn) að lesa nú Silmer-
ilinn og renna sér síðan í Hringadróttinssögu
aftur og öðlast við það algjörlega nýja innsýn í
undursamlegan heim Tolkiens. Fjölvi gefúr út.
Sýning Ola Kolehmainen stendur til 23. jan.
2000. Gallerí i8 er opið fim - sun. kl. 14-18.
Klukkan sex
Artúr konungur
Þeir sem fylgdust af spenningi með tveggja
kvölda kvikmynd um Merlín töframann og
Artúr konung í sjónvarpinu um
næstsíðustu helgi og langar til að
lesa sér til um þetta foma fólk geta
skoðað nýja bók sem heitir Artúr
konungur og er tekin saman af
Rosalind Kerven. Þar er í megin-
máli sögð þessi gamla sögn og
glæsilega myndskreytt af Tudor
Humphries. Á spássíum em
myndir sem listamenn hafa gert
við þessar vinsælu sögur gegnum tíðina og ým-
iss konar fróðleikur um fólk, staði og siði i Bret-
landi til foma. Loks er svo í bókarlok ítarefni af
ýmsu tagi, til dæmis minnt á nokkrar af þeim
fjöbnörgu bíómyndum sem gerðar hafa verið
um þetta efni.
Þorsteinn G. Jónsson þýddi bókina og Mál og
menning gefúr út.
Hermann pípulagninga-
maður fær vitrun á meðan
hann er að keyra út jólapakk-
ana seint og um síðir á að-
fangadag. í kjölfarið ákveður
hann að breyta um lifsstíl og
það eru sjálfar kirkjuklukkur
landsins sem eiga að marka
þessi tímamót. Sæll með sina
ákvörðun birtist hann bros-
andi í blokkaríbúðinni upp
úr fimm en þar er að sjálf-
sögðu allt á öðrum endanum
við hefðbundinn jólaundir-
búning. Húsmóðirin stendur
lafmóð yfir pottunum og á
milli rifrilda skjótast ungling-
arnir á heimilinu í að pakka
inn gjöfum, skreyta jólatréð
og baða sig og klæða. Allt
hefst þetta nú einhvem veg-
inn og þegar afi og amma
birtast ásamt Hólmfríði
frænku er næstum allt tilbú-
ið. En alls kyns óvæntar uppákomur eiga
svo sannarlega eftir að reyna á þolrifin í
Hermanni sem er að hamast við að reyna að
standa sig sem nýr og betri maður.
Þó Ammundur S. Backman hafi ekki náð
að senda frá sér mörg skáldverk eru sterk
höfundareinkenni á öllum verkum hans.
Næmt auga fyrir skoplegri hliöum tilverunn-
ar samfara væntumþykju meö persónunum
sem hann er að fjalla um eru þar mest áber-
andi og svo er einnig í leikritinu Blessuð jól-
in. Að byggingu er verkið ekki gallalaust og
fyrri hlutinn er mun þéttari og betur skrifað-
ur. Það má líka til sanns vegar færa að auð-
veldara sé að skopast að undirbúningi jól-
anna en jólunum sjálfum og alvarlegi undir-
tónninn sem meðal annars tengist fjármála-
sukki Ara, mágs Hermanns, virkar dálítið
hjáróma.
Arnmundur losar sig og fjölskylduna i
leikritinu úr ógöngunum með því að kynna
Brand löggu til sögunnar og ef leikstjórinn
Afi meö barnabörnin í Blessuöum jólunum. Anna Gunndís Guðmundsdóttir,
Árni Tryggvason og Þórhallur Guðmundsson í hlutverkum sínum.
Mynd Páll A. Pálsson
Leiklist
Halldóra Friðjónsdóttir
og búningahönnuðurinn hefðu ekki komið
með þá bráðsnjöllu lausn að dubba hann upp
í gervi hins frelsandi engils hefði koma hans
virkað sem ákaflega klén lausn. Hlín Agnars-
dóttir leikstjóri fer hárrétta leið að verkinu
með því að leggja áherslu á farsakenndari
hliðar þess því raunsæislegri túlkun hefði
auðveldlega borið textann ofurliði. Þá hefðu
áhorfendur líka orðið af óborganlegum söng-
og dansatriðum sem áttu ekki svo lítinn þátt
í hlátri leikhúsgesta á frumsýningu.
Allir leikarar standa sig með mikilli prýði
í þessari sýningu. Aðalsteinn Bergdal hefur
löngu sýnt að gamanhlutverk henta honum
einkar vel og Hermann verður í meðförum
hans bráðskemmtilegur karakter. Maria
Pálsdóttir í hlutverki eigin-
konunnar Siggu gefur hon-
um ekkert eftir og er greini-
legt að hér fer vaxandi leik-
kona. Anna Gunndís Guð-
mundsdóttir og Þórhallur
Guðmundsson, sem
leika börn þeirra
hjóna, voru öryggið
uppmálað og ljóst að
þau hafa fengið gott
uppeldi í leikklúbbnum
Sögu. Ámi Tryggvason,
Saga Jónsdóttir og
Sunna Borg bjuggu öll til
stórskemmtilegar týpur
og Sigurður Karlsson og
Arndís Hrönn Egilsdóttir
unnu vel úr fremur litlum
og einsleitum hlutverkum.
Þá er aðeins eftir að nefna
Gutta litla sem bræðumir
Vilhjálmur og Snæbjöm
Bragasynir munu skiptast á
að leika. Ég veit ekki hvor stóð á sviðinu á
föstudagskvöld en ef bróðirinn leikur jafnvel
og sá sem það gerði er Gutti í góðum hönd-
um.
Búningar Hlínar Gunnarsdóttur undir-
strika karaktereinkenni persónanna og leik-
myndin þjónaði sínu hlutverki fullkomlega.
Kristján Edelstein á heiðurinn af stórgóöum
útsetningum á alkunnum jólalögum og hljóð-
mynd hans átti stóran þátt í þessari vel
heppnuðu sýningu. Blessuð jólin er frískleg
upplyfting í skammdeginu og óhætt að
hvetja Akureyringa og aðra sem eiga leið um
bæinn til að skella sér í Samkomuhúsið og
hlæja svolítið að sjálfum sér.
Leikfélag Akureyrar sýnir:
Blessuð jólin
eftir Arnmund S. Backman
Hljóðmynd og tónlistarstjórn: Kristján Edel-
stein
Lýsing: Ingvar Björnsson
Leikmynd og búningar: Hlín Gunnarsdóttir
Leikstjórn: Hlín Agnarsdóttir
Leyndardómar Shambala
í snævi þöktum fjallgarði í Tíbet er falið sam-
félag sem hefúr löngum verið talið til þjóðsagna
og nefnist Shambala eða Shangri La. Þar hefúr
varðveist aldagömul andleg þekking sem
getur haft gífúrleg áhrif á lífshætti okkar
nú á tímum. í bókinni Leyndardómar
Shambala segir James Redfield, höfúnd-
ur Celestine-handritsins, frá spennu-
þrunginni og ævintýralegri leit að þess-
um helga stað þar sem leyndardómar
bænarorku eru afhjúpaðir og bent á
vanþroska mannsins til að hafa áhrif
á framtíðina.
Guðjón Bergmann þýddi bókina og Leiðarljós
gefur hana út.
Líkami fyrir lífið
ímyndaðu þér að eftir aðeins 12 vikur verði
líkami þinn jafngrannur og stæltur og þig hefúr
alltaf dreymt um að hann yrði - og það án þess
að þú hafir endaskipti á lífi þínu...
Láttu engan segja þér að þú getir
ekki látið drauminn rætast. Leið-
in til þess er einfóld: að taka
ákvörðun og fylgja henni eftir.
Þetta segir Bill Phillips, höf-
undur bókarinnar Líkami fyrir
lifið, 12 vikur að andlegum og
líkamlegum styrk. í bókinni
gefur hann góð ráð og ná-
kvæmar leiðbeiningar, stig af stigi, þeim
sem vilja breyta líðan sinni og útliti og tekur
dæmi af fjölmörgum raunverulegum einstak-
lingum sem hefur tekist það.
Hávar Sigurjónsson þýddi bókina en útgef-
andi er Hvítt&svart.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir