Dagblaðið Vísir - DV - 20.12.1999, Blaðsíða 19

MANUDAGUR 20. DESEMBER 1999
enmng
Minnkandi
birta
Birtan á fjöllunum er þriöja
skáldsaga Jóns Kalmans Stefánsson-
ar og að öllum líkindum sú síöasta í
þrílógíu hans sem fjallar
um sveitafólk í dal vest-
ur á landi. Eða þess
væri óskandi þvi nú er
Jón Kalman búinn að
vinda síðustu dropana
úr tuskunni.
í tveimur fyrri
bókunum, Skurðum
í rigningu og Sumr-
inu bakvið brekk-
una, reifar Jón
Kalman líf þessa
fólks af sannri frá-
sagnargleði,
kímni og kæti og
þá sér í lagi í
Skurðum í rign-
ingu sem þótti það vel
skrifuð að stílsniíldinni var jafnvel
likt við kónginn í íslenskum bók-
menntum: HaUdór Laxness.
I Birtunni á fjöllunum rennur blóð-
ið hægar en áður. Galdur textans er
ekki jafnmagnaður
og fyrr, ekki aðeins
vegna þess að text-
inn er óþarflega
orðmargur heldur
er eins og Jón _____________________
Kalman hafi misst
taumhald á þessum persónum sem
hann skrifaði svo skemmtilega um í
fyrri bókunum: Starkaði og Þórði
sem „fóstra" sögumann, Postulanum
sem er að gefa út nýja útgáfu af Bibl-
íunni, Sam sem flytur frá stórborg í
Ameríku þar sem honum eru allir
vegir færir en kýs þess í stað að setj-
ast að í afdankaðri sveit og drekka í
sig fegurð heimsins. Svo ekki sé
minnst á Jón hreppstjóra sem er lit-
rík persóna, uppnuminn af Halldóri
Laxness og lendir í eilífum deilum
við Þórð sem dáir Þórberg Þórðarson
ofar öllu. Þessum deilum leggur Jón
Kalman skemmtilega út af i fyrri bók-
um sínum en nú er eins og allur
kraftur sé horfmn úr persónum bók-
arinnar, nema helst Starkaði sem
leggur á sig að ganga 15 kílómetra i
myrkri og ofankomu bara til að hitta
elskuna sína hana Elku, algjörlega
upp á von og óvon. Sá kafli er mjög
vel skrifaður, uppfullur af óþoli þess
ástfangna. Eftir bramboltið yfir holt
og hæðir kemur hann rennblautur til
Elku sem býður honum mjólk og
mjólkurkex. Kannski ekki akkúrat
það sem hann vanhagar um þá stund-
ina en það er aðeins forleikur að ein-
hverju stærra og úr því vinnur höf-
undur á raunsæjan, skemmtilegan og
fallegan hátt.
Oftar byrjar höfundur að ræða
eitthvað sem síðan rennur út í sand-
inn, til dæmis túristamál Frömuðar-
ins sem ætlar að koma sveitinni á
kortið með því að laða þangað
túrista. Fyrsta ferð túristanna er
reyndar óvænt uppákoma sem
Frömuðurinn vinnur
skemmtilega úr
ásamt Starkaði og
fleirum en síðan
ekki söguna meir.
Og þannig er sag-
an öll: Sögumaður
(sem situr við skrif-
borðið sitt heima og
ferðast tuttugu ár aft-
ur i tímann) fer út og
suður í frásögn sinni
eins og honum sé í
mun að koma að öllum
þeim persónum sem
komu við sögu í fyrrri
bókunum. Jafnvel þótt
það sé aðeins í mýflugu-
mynd. Þannig verður frá-
sögnin öll hálfgerð kaótik, fum og
fát sem kannski er með vilja gert
því hugsun mannsins er jú oft kaó-
tísk og erfitt að koma henni í orð.
Það verður þó
tæpast sagt
um Jón
Kalman því
hann skrifar
_______ mjög fallegan
texta, ljóðræn-
an og tæran. En efniviðurinn er
þreyttur og persónumar hafa tapað
glæsileik sínum og sjarma.
Jón Kalman Stefánsson
Birtan á fjöllunum
Bjartur 1999
Bókmenntir
Sigríður Albertsdóttir
I £>J„ 'J 'át
tafsláttar og 40% afsláttar af gengismun
Úrval innlendra og erlendra hlutabréfa
Dæmi um félöa Markaðsverð
Eimskipafélag fslands hf. 388.606.698
fslandsbanki hf. 335.152.839
Vanguard: Global stock index 269.638.477
fslensk erfðagreining hf. 56.416.000
General Electric Company 48.309.621
Coca Cola Company 44.775.874
Heildareign Hlutabréfasjóðsins er 5.252.411.764 kr.
Fyrir þá sem vilja fjárfesta til langs tíma í hlutabréfum, fá
góða ávðxtun á sparifé sitt og skattafslátt þar að auki!
Allar tölur eru m.v. 25. nóvember 1999. Ávöxtun í fortíð er ekki
vísbending um ávöxtun í framtíð.
í -.'Xrí '
® • • ■ *•- mmmtmmæmiœ
,

vib.is
Kirkjusandur, sími: 560 8900
og íslandsbanki, sími: 575 7575
V
#HIW
Mörkinni 6,
sími 588-5518