Dagblaðið Vísir - DV - 22.12.1999, Blaðsíða 26

26
MIÐVIKUDAGUR 22. DESEMBER 1999
jólaundirbúningurinn í desember.
Sjöundi dagurinn
Meistaraverk franska tónskáldsins
Olivier Messiaen, Kvartett um enda-
lok tímans, var frumflutt á íslandi
árið 1977 af Kammersveit Reykjavik-
ur. Tónleikamir voru teknir upp og i
tilefni af því að Kammersveitin á 25
ára afmæli um þess-
ar mundir hefur
ARSIS-útgáfan geflð
þennan flutning út á
geisladiski. Er hann
sá fyrsti í röð vænt-
anlegra diska með
leik sveitarinnar.
Olivier Messiaen, sem lést fyrir
nokkrum ánun, skapaði sérstætt tón-
mál þar sem seiðandi hljómar eru
áberandi, hann myndaði þá gjaman
með því að raða saman hefðbundn-
um en „óskyldum" hljómum, svo úr
varð nokkurs konar regnbogi ólíkra
tóna og litbrigða. Einnig hafði hann
mikinn áhuga á fúglasöng og hermdi
eftir honum i verkum sínum, fugl-
amir vom fyrir honum heilagir og
tákn fyrir „þrá okkar eftir ljósi,
stjömum, regnbogum og gleðisöngv-
um“, svo vitnað sé i
bæklinginn sem fylg-
ir geisladiskinum.
Segja má að kvartett-
inn sé eins konar trú-
arjátning í tónum,
þar sem tónskáldið
reynir að gefa hlustandanum innsýn
í eilifðina, þ.e. endalok tímans. Kafl-
ar verksins em átta og skýrir Messi-
aen það í formálanum sem hann
skrifaði að kvartettinum á þennan
veg: „Sjö er heilög tala, sköpunin tók
sex daga og sá sjöundi var heilagur
hvíldardagur; þessi sjöundi dagur
Hljómplötur
Jónas Sen
heldur áfram ixm í eilífð-
ina og verður að átta,
tákni óbrigðuls ljóss og
óumbreytanlegs friðar."
Eins og þessi tilvitnun
gefur til kynna var Messi-
aen gefinn fyrir guðfræði-
legar vangaveltur, enda
fylgir hverjum þætti kvar-
tettsins formáli sem innblásinn er úr
Opinberunarbók Biblíunnar. Yrkisefn-
ið er heimur mannsins / timans og til-
vist Krists / eilífðarinnar, og samband-
ið þar á milli, og er tónlistin eftir því
mögnuð. Flutningurinn á geisladiskin-
um er líka áhrifaríkur og er hann í
höndum þeirra Rutar Ingólfsdóttur
fiðluleikara, Gunnars Egilssonar klar-
ínettuleikara, Ninu Flyer sellóleikara
og Þorkels Sigurbjömssonar tónskálds
og stórpíanista. Hljóðfærm em í góðu
2ðli!i|fjpy«iq)!
Oliyier Messinert
The Re'jkjavik Ctiamter Orcptra
jafiivægi, samspilið ágætt
og leikurinn kraftmikiil
og þrunginn meiningu.
Túlkunin er sannfærandi
og margt er hrífandi fag-
urt í leik íjórmenning-
anna. Þar má nefha þriðja
þáttinn, Hyldýpi fúglanna,
sem er fyrir einleiksklar-
ínettu, og einnig þann síðasta, sem er
eins konar hugleiðing um ódauðleika
Krists. Svona tónlist hæflr jólunum al-
deilis vel, enda er það persónuleg skoð-
un undirritaðs að engu tónskáldi hafi
tekist að birta manni mystiskar hliðar
kristninnar á eins áhrifaríkan hátt og
Messiaen gerði.
Kammersveit Reykjavikur
Quatuor pour la fin du temps eftir
Olivier Messiaen
ARSIS Classics 1999
íslensk sönglög fyrr og nú
íslenskir söngvar er heiti nýút-
komins geisladisks frá Japis. Þar
syngur Auður Gunnarsdóttir
sópransöngkona alls 38 lög sem gefa
ágætis þverskurð af íslenskum
sönglögum, allt frá þjóðlögum til
nýrri verka. Henni
til halds og trausts á
píanóið er Jónas
Ingimundarsson og
fóru hljóðritanimar
fram í Gerðarsafni á
síðasta ári. í vegleg-
um bæklingi em svo allir textar
með fallegum þýðingum Rutar
Magnússon á ensku og Barböru
Stanzeit á þýsku. Er mikill fengur
að þeim þó ekki þurfl þeirra við
meðan hlýtt er á því textaframburð-
ur Auðar er afbragð og kemst hvert
orð vel til skila.
Rödd Auðar er lýrísk og falleg,
með hlýjum dökkum blæ á tíðum og
yfir henni hefur hún gott vald. Leik-
ur Jónasar er fágaður og gott jafn-
vægi þeirra á
milli. Öll lögin 38
fá vandaða og
músíkalska með-
ferð en það sem
vantar er heildar-
svipur á diskinn,
lögin em mörg hver stutt og fengin
hvert úr sinni áttinni - einhvers
konar bland í poka sem mundi
passa betur sem tónleikaprógram.
Þó er þar að flnna nokkra heild-
stæða flokka sem virka sem fastir
punktar, til
dæmis Fimm
íslensk þjóðlög
í útsetningu
Þorkels Sigur-
bjömssonar,
Ljóð fyrir böm
eftir Atla
Heimi Sveinsson við ljóð Matthías-
ar Johannessen, Þrjá Söngva Sól-
veigar úr Pétri Gaut eftir Hjálmar
H. Ragnarsson og Þrjú kirkjulög eft-
ir Jón Leifs.
Ýmislegt stendur upp úr, þ. á m.
flutningur þeirra á Nátttröflinu þar
sem Auður sýnir á sér flotta
dramatíska hlið svo og túlkun
þeirra á einkar vel heppnuðum lög-
um Tryggva M. Baldvinssonar,
Krummi við ljóð Davíðs Stefánsson-
ar og Gömul ljósmynd við ljóð
Sveinbjöms I. Baldvinssonar, Ung-
lingurinn í skóginum eftir Jórunni
Viðar við ljóð Halldórs Laxness, svo
ekki sé talað mn lag Jóns Ásgeirs-
sonar við ljóð eftir sama höfund,
Vor hinsti dagur er hniginn, sem
ég fæ bókstaflega aldrei nóg af.
í heild er þetta vandaður og eigu-
legur diskur sem hægt er að koma
aftur og aftur að og hlusta á sfnar
uppáhaldsperlur sem hver og einn
ætti að geta fundið og notið í góðum
flutningi.
Auður Gunnarsdóttir sópran og
Jónas Ingimundarsson píanó
Islenskir söngvar
Japis 1999
Hljómplölur
Amdís Björk Ásgeirsdóttir

För Leifs Þórarinssonar
Út er kominn hjá Islenskri tónverka-
miðstöð geisladiskurinn För með tveim-
ur hljómsveitarverkum eftir Leif Þórar-
insson: Fiðlukonsert (1969-1970) sem
Sigrún Eðvaldsdóttir leikur ásamt Sin-
fóníuhljómsveit íslands og Sinfóníu nr.
2 (1997) sem flutt er af Sinfóniuhljóm-
sveit íslands. Hljómsveitarstjóri í flðlu-
konsertinum er Paul Schuyler Phiflips
en Petri Sakari stjóm-
ar flutningi sinfóni-
unnar. Auk þess er á
diskinum útvarps-
viðtal sem Arndís
Björk Ásgeirsdóttir
tók fyrir tónlistar-
deild Ríkisútvarpsins
við Leif þegar Sinfónía nr. 2 var frum-
flutt í nóvember 1997. Þar ræðir Leifúr
um tónsköpun sína á lifandi og
skemmtilegan hátt.
Leifur Þórarinsson (1934-1998) nam
tónsmíðar og fiðluleik í Tónlistarskólan-
um í Reykjavík hjá Jóni Þórarinssyni
og Bimi Ólafssyni og stundaði fram-
haldsnám í Vínarborg, Múnchen og
idaríkjunum.
Höfundarverk hans er viðamikið og
fjölbreytt, eftir hann liggja mikilfengleg
hljómsveitarverk, hljóðlát og íhugul ein-
leiksverk, kraftmikil leikhústónlist,
dægursmellir, trúartónlist, kamm-
ermúsík. Hann
var framsækið tónskáld og einn af
frumlegustu og merkustu tónlistar-
mönnum íslenskum á síðari hluta þess-
arar aldar. Verkin teljast bæði til stór-
brotnustu verka hans.
Kviður
Jóns Leifs
íslensk tónverka-
miðstöð hefur líka
geflð út geisladisk
Þar sem Kammer-
sveit Reykjavikur
flytur fjögur verk fyrir einsöngvara
og hljómsveit eftir Jón Leifs: Guðrúnar-
kviðu, Helga kviðu Hundingsbana, Nótt
og Grógaldr. Kammersveitin flutti verk-
in á hátíðartónleikum i Þjóðleikhúsinu
1. mai síðastliðinn þegar hundrað ár
voru liðin frá fæðingu Jóns. Ekkert
verkanna hefur áður verið gefið út á
hljómdiski.
Tónsmíðamar fjórar spanna aldar-
íjórðung á starfsævi Jóns Leifs. Elst er
Guðrúnarkviða sem Jón hófst handa við
daginn sem Þjóðverjar réðust inn í Nor-
eg og Danmörku i apríl 1940. Jón sagði
sjálfúr innrás Þjóðverja hafa verið
hvatann að samningu verksins og að
jafnvel mætti lita svo á að tónsmíðin
hefði verið rituð til að „hyfla hinn fallna
ókunna norska hermann." Hin verkin
þijú eru samin 1964 og 1965.
Kammersveit Reykjavíkur var stofn-
uð 1974 og fagnaði því aldarfjórðungsaf-
mæli sinu á þessu ári.
Einsöngvarar á diskinum eru Berg-
þór Pálsson, Einar Clausen, Finnur
Bjamason, Guðbjöm Guðbjömsson,
Guðjón G. Óskarsson, Guðrún Edda
Gunnarsdóttir, Jóhann Smári Sævars-
son og Þórunn Guðmundsdóttir en Jo-
han Amell stjómaði flutningi.
Flugmaður
Anara
Andri Snær
Magnason lætur sér
ekki nægja að skrifa
um fljúgandi böm í
Sögunni af bláa hnett-
inum heldur gefúr hann einnig út
geisladiskinn Flugmaður þar sem hann
les ljóðin sín fínu við undirleik hljóm-
sveitarinnar MÚM. Leiknótan gefúr út
en Skífan dreiflr.
Spil Karólínu
Smekkleysa gef-,
ur út diskinn Spil
með fimm verkum
eftir Karólínu Ei-
ríksdóttur leikin
af Gunnari Kvar-
an, Martial Nardeau, Guð-
rúnu S. Birgisdóttur, Einari Kristjáni
Einarssyni, Ingibjörgu Guðjónsdóttur
og Tinnu Þorsteinsdóttur.
From the Rain-
bow
Nýr geisladiskur
með tónlist eftir
Áma Egilsson, einn
okkar fremsta
bassaleikara, heitir
From the Rainbow. Á diskin-
um em fjögur verk, leikin af The Ama-
eus Ensemble. Cambria í Bandaríkjun-
um gefúr út en Japis dreifir hér heima.