Dagblaðið Vísir - DV - 28.12.1999, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 28. DESEMBER 1999
Sérfræðingar búa sig undir styrjaldir framtíðarinnar:
Róbótar í dýralíki njósna um óvininn
Hernaöartól framtíöarinnar veröa mun fullkomnari og nákvæmari en þaö
sem nú þekkist og þar meö líkleg til aö geta drepiö mun fieiri. Hér má sjá há-
þróaöa bandaríska orrustuþotu af gerðinni F/A-18 Hornet á æfingu viö
Adríahafiö.
Hermenn á næstu öld munu hafa aðgang aö alls slags upplýsingum t gegnum staöalbúnaö sinn og herbúningar
þeirra munu geta fylgst náiö meö ástandi þeirra.
dátanum kleift að ræða við félaga
sína, jafnvel þótt þeir séu marga
kílómetra hverjir frá öðrum.
Skynjarar af ýmsu tagi auðvelda
hermanninum að athafna sig I
skjóli nætur. Sumar framtíðar-
byssur munu skjóta kúlum en aðr-
ar gefa frá sér raflost sem ýmist
verður ætlað aö lama óvininn
tímabundið eða drepa hann. Verk-
fræðingar vinna einnig að gerð há-
þróaðra myndavéla sem settar
verða fremst á byssuhlaupið. Her-
mennimir munu þá geta kikt fyrir
hom og miðað á skotmarkið án
þess að stofna sjálfum sér í óþarfa
hættu.
Þar með er ekki öll sagan sögð.
„Við erum að þróa skynjara sem
geta séð gegnum veggi og sagt tU
um hvort einhver er hinum megin
og hvort hann er vopnaður,“ segir
Doug Johnson, prófessor við áöur-
nefndan Stríðsskóla. „Við eigum
enn langt i land en okkur miðar
áfram.“
Rottur læöast meö veggjum
Róbótar verða mikUvægir aðstoð-
armenn hermanna framtíðarinnar.
Róbótar á stærð við skorkvikindi
gætu tU dæmis hengt sig á farartæki
óvinarins og sent upplýsingar um
það sem fram fer eða valdið tjóni. Þá
gætu róbótar í dýralíki ráfað um
götur borga og bæja tU að fylgjast
með ferðum óvinarins.
„Óvinurinn myndi ekki veita
neina athygli hundi á róli um borg-
artorg eða rottu sem læddist með
veggjum," segir í skýrslu sem lögð
fram á vinnufundi róbótasérfræð-
inga á vegum bandaríska hersins
árið 1997.
Tölvustríð er nokkuð sem sér-
fræðingar óttast. Hryðjuverkamenn
og óvinveittar þjóðir geta látið tölvu-
hakkara brjótast inn í tölvukerfi, tU
dæmis fjarskiptafyrirtækja og orku-
fyrirtækja, og gera þau óvirk.
„Einn vandi við slíkan stríðs-
rekstur er að vita hvenær verið er
að ráðast á mann. Maður verður
Þá gætu róbótar í
dýralíki ráfað um göt-
ur borga og bæja til
að fylgjast með ferð-
um óvinarins.
Óvinurinn myndi ekki
veita neina athygli
hundi á róli um borg-
artorg eða mttu sem
læddist með veggjum.
að geta greint á milli venjulegs
straumrofs og straumrofs vegna
árásar," segir Steven Metz, enn
einn prófessorinn við Stríðsskóla
bandaríska hersins. „TU er stríðs-
leikur þar sem þátttakendumir
enda aUtaf með því að segja að þeir
haldi að verið sé að gera árás á þá
en þeir geti ekki verið vissir. Eng-
um hershöfðingja líkar að heyra
það.“
Ekki eru líkur á
þvi að mann-
skepnan grafi
stríðsöxina í
bráð. Að
minnsta kosti
ekki á nýrri öld.
„Líklegt er að fyrri hluti aldar-
innar verði ansi róstusamur," seg-
ir Brent Scowcroft, þjóðaröryggis-
ráðgjafl I forsetatíð Geralds Fords
og George Bush í Bandaríkjunum,
í viðtali við blaðið Houston Chron-
icle.
„Tuttugasta öldin var hin blóð-
ugasta í sögunni og ég held að sú
21. verði fremur dapurleg," segir
Earl Tilford, prófessor við Striðs-
skóla bandaríska hersins nærri
Gettysburg í Pennsylvaníu.
Nei, hemaðarsérfræðingar eru
ekki að spá um hvort endi verði
bundinn á stríðsrekstur á nýrri
öld. Þeir em miklu heldur að velta
fyrir sér hvemig styrjaldir, stórar
jafnt sem smáar, verði háðar. Og
víst er að þeir sjá fram á umtals-
verðar breytingar.
Tölvurnar allsráöandi
Vopn framtíðarinnar verða ná-
kvæmari og banvænni en þau sem
við ráðum yfir í dag, þökk sé
tækniframfórum. Tölvur verða alls
staðar. Hermenn framtíðarinnar
munu hafa beinan aðgang að alls
kyns upplýsingum og háþróaðir
nemar í einkennisbúningum
þeirra geta greint hvort hermann-
inmn er heitt eða kalt eða hvort
hann hafi orðið fyrir efnavopna-
árás eða særst í átökum.
Margir horfa til Persaflóastríðs-
ins gegn hersveitum Saddams
Husseins íraksforseta snemma árs
1991 sem besta dæmisins um nú-
tímahemaö. Til marks um það
voru fyrstu skotmörk bandarískra
orrustuþotna i stríðinu því allra
'handa fjarskiptabúnaður íraka en
ekki skriðdrekasveitir þeirra.
Tölvumar gegndu þar veigamiklu
hlutverki. Þær gerðu sprengjunum
kleift að hitta skotmörk sin og her-
menn gátu fyrir tilstilli þeirra átt
samskipti sín i milli á hraðvirkan
og hljóðlátan hátt. Tölvupóstur var
nefnilega helsta samskiptaformið í
Persaflóastríðinu. Þar var brotið
blað í sögu hernaðar.
Byssur sem sjá fyrir horn
Bandarísk hermálayfirvöld
leggja mikla vinnu í að þróa búnað
fyrir framtíðarhermenn sína. Þar
minnir margt fremur á útbúnað
geimfara en hermanna, eins og við
þekkjum þá. í hjálmi framtíðarinn-
ar fær hermaðurinn fjölmargar
upplýsingar um nánasta umhverfi
sitt, til dæmis um sérkenni í lands-
láginu og staðsetningu annarra
hermanna. Þráðlaus fjarskipta-
kerfi verða 1 hjálminum og gera
Moíi'móur
Tækniframfarir um þessar mundir:
Þriðja iðnbyltingin og
sjöunda heimsalfan?
Þróunin í hátækninni um þessar mundir er svo hröð að menn líkja henni við
stórar tæknibyltingar.
Saga þessarar
aldar hefur inni-
haldið fleiri
tækniundur en
mannkyniö hef-
ur nokkurn tím-
ann séð áður. Það var á þessari öld
sem við kynntumst bílnum, flug-
vélinni, útvarpi, sjónvarpi, kjarn-
orku, tölvu og svo mætti lengi
telja. Tæknin hefur leitt til al-
heimsiðnvæðingar, smækkað
heiminn með aúknum tækifærum
til ferðalaga og nú siðustu ár með
nettengingum milli heimsálfa. Þar
með hefur almenningur ótrúlega
mikinn aðgang að þekkingu sem
einstaklingurinn getur t.d. nýtt sér
til að öðlast meira vald sem neyt-
andi.
Og það er alls ekki útlit fyrir að
tækniþróunin sé eitthvað að hægja
á sér nú við upphaf ársins 2000. Á
næsta áratug má t.d. búast við að
háhraða-nettengingar verði al-
mennar, bæði í heimilistölvum og
vasatölvum, og mun það án efa
valda byltingu hvað varðar við-
- stór skref stigin
Margir fræðingar vilja
meina að það sé jafn-
vel hægt að tala um að
við séum stödd í miðri
„þriðju iðnbylting-
unni“. Þar með líkja
þeir tæknibreytingum í
dag við það sem gerð-
ist þegar samfélög
færðu áhersluna frá
landbúnaði yfir á iðnað
undír lok 18. aldarinn-
ar og það sem gerðist
í kjölfar þess að raf-
magnið kom til sög-
unnar við lok 19. a/dar.
skipti og skemmtun og kalla á
þjónustu sem manni dettur ekki
einu sinni í hug i dag.
Gríöarlegar framfarir
Framfarir í erfðafræði munu auka
greiningu og meðferð sjúkdóma sem
hafa verið gríðarlega skæðir í gegn-
um tíðina. Þær munu einnig jafnvel
verða þess valdandi að foreldrar geti
séð til þess aö böm sín verði eins
greind og vel úr garði gerð og hægt
er.
Hér er einungis tæpt á örfáum
þeim sviðum mannlegs lífs sem fram-
farir eru ótrúlega hraðar á um þess-
ar mundir. Margir fræðingar vilja
meina að það sé jafnvel hægt að tala
um að við séum stödd í miðri „þriðju
iðnbyltingunni". Þar með líkja þeir
tæknibreytingum í dag við það sem
gerðist þegar samfélög færðu áhersl-
una frá landbúnaði yfir á iðnað und-
ir lok 18. aldarinnar og það sem gerð-
ist í kjölfar þess að rafmagnið kom til
sögunnar við lok 19. aldar. Menn
hafa einnig sagt að sýndarheiminum
sem almenningur um allan heim hef-
ur skapað á Netinu megi líkja við að
sjöunda heimsálfan hafi komið í leit-
imar. Þar með hafi opnast fyrir
mannkyninu svipaðir möguleikar og
þegar Evrópubúar hófu innreið sína í
Ameriku af krafti í kjölfar farar Kól-
umbusar þangað á fimmtándu öld-
inni.
Spennandi tímar fram undan
Og til að likja tækniframfórum í
dag enn frekar við stór framfara-
skref úr fortíðinni þá hafa menn
sem stunda rannsóknir á sviði
erföatækni margir viljað meina að
kortlagning erfðavísis mannsins
muni að endingu breyta hugmynd-
um okkar um manninn í líkingu við
það sem gerðist þegar fólk áttaði sig
á því að jörðin væri ekki lengur
miðpunktur alheimsins. Áætlað er
að sú kortlagning klárist innan
þriggja ára.
Hér er fast að orði kveðið og sjálf-
sagt fullmikil dramatík að fullyrða
að þjóðfélagsbreytingum sem nú
eiga sér stað sé hægt að líkja við
nokkrar af stærstu breytingum sem
urðu í mannkynssögunni á síðustu
þúsund árum. En þó er hægt að full-
yrða að miklar breytingar hafa átt
sér staö hjá mannkyninu á síðustu
áratugum og ekkert útlit er fyrir að
hægja muni á þeim í nánustu fram-
tíð. Því er ljóst að spennandi tímar
eru fram undan.