Dagblaðið Vísir - DV - 29.12.1999, Side 15

MIÐVIKUDAGUR 29. DESEMBER 1999
15
Vistkerfisbrestur
þorps og heims
Það er sagt að öll lög-
mál hafsins felist í
vatnsdropanum. En
ekki sjáum við það beint
eða skiljum. En vistkerf-
isbrestur vofir yfir
heimi og vistkerfisbrest-
ur er á í sjávarplássum'
á íslandi. Orsakimar
era hinar sömu. Sjávar-
þorpið er eins og vatns-
dropinn, heimurinn sem
hafið. Vistkerflsbrestur
heimsins felst í því, að
koma í veg fyrir vist-
kerfisviðhald. Vistkerf-
isbrestur sjávarþorpsins
felst í þvi aö meina fólk-
inu þar að nýta sér að-
lægar auðlindir og færa
öðrum. Vistkerfisvið-
hald heimsins felst í þvi,
að geta nýtt aðlægar auðlindir
mannkyni til framdráttar.
Aðlægar hugmyndir
Aðlægar auðlindir sjávarplássa
á íslandi eru endumýjanleg fiski-
mið í næsta nágrenni. Sem er or-
sök þess að fólk myndaði þorpið.
Það flutti að sjávarsíðunni til að
sjá fyrir sér við notkun aðlægrar
auðlindar. í menningu vorri varð
til mikið þéttbýli við að þekking
leyfði aðferðir í iðnaði og verslun-
arskipulagi sem gat séð fyrir
miklu fleira fólki en sjálfsþurftar-
búskapur á landinu. Þekking og
kunnátta er því hin aðlæga auð-
lind menningar vorrar.
Eins og sjávarþorpinu er mein-
að að nýta aðlægar auðlindir sínar
þá er menningunni meinað að
nýta sér þekkingu til framfærslu. í
því felst vistkerfisbrestur.
Maður og dýr
Við skiljum okkur frá dýrunum
mennirnir viö að nota litla orku í
heila til hugmyndagerðar áður en
við notum mikla orku í vöðvum og
vélum. Dýrin eru
háð vistkerfi sem
þau ráða engu um.
Þau verða fyrir
vistkerfisbresti við
brest vistkerfis
þeirra og falia að
stofhi og sem teg-
undir við vistkerf-
isbrest. Vistkerfi
okkar mannanna
er hins vegar and-
legt, við gerum
okkur hugmyndir
um verk. Við söfn-
um ytri þekkingu
sem ekki erfist líf-
fræðilega. Þessari
þekkingu komum
við á milli kyn-
slóða með skrán-
ingu þekkingar,
með uppeldi og skólakerfi.
Ef þekkingin er ekki næg okkur
til framfærslu þá göngum við á
náttúruleg vistkerfi og verðum
fyrir vistkerfisbresti eins og dýr-
in. Því er rétturinn til þekkingar
hinn sami og réttur til vistkerfis.
Meinbægni heimskunnar. Að eðli
hins viti boma manns þá skyldum
við ætla að við fyrirsjáanlegum
vistkerfisbresti yrði brugðist með
því að auka þekkingarstig til þess
að mannkyn kæmist bærilega af
án skemmda á náttúrulegum vist-
kerfum. En viðbrögðin eru önnur.
Meö leyndarstimplum
Eins og aðlægum auðlindum
sjávarplássins er úthlutað til út-
valinna er til þess ætlast að út-
valdir leyndarhaldsmenn ríki yfir
þekkingunni. Og til hvers? Til
þess að þróa enn mikilvirkari að-
ferðir til vistkerfiseyðingar með
voðavopnum. Og eins og Fiski-
stofa ofsækir triUukarla ofsækja
leyndarhaldsmenn hvem þann
sem skapar þekk-
ingu. Það er að
segja ef þeir telja
að það ógni eyð-
ingarvaldi þeirra.
Með leyndar-
stimplum eru
þjóðkjömir full-
trúar andlega
geltir til vistkerf-
isviðhalds. Þeir
verða heiminum
eins ónýtir og
kjömir fulltrúar
eru ónýtir sjávar-
plássinu. Það er vegna þess að for-
ræði leyndarhaldsins ræður í
reynd. Kjörnir fulltrúar mega ekki
koma fram vistkerfisviðhaldi
vegna þess að vald leyndarhalds-
manna byggir á getu til að eyða
vistkerfum.
Þorsteinn Hákonarson
Kjallarinn
Porsteinn
Hákonarson
framkvæmdastjóri
„Aö eöti hins viti borna manns,
þá skyldum viö ætia aö viö fyrir-
sjáanlegum vistkerfísbresti yröi
brugöist meö því aö auka þekk-
ingarstig til þess aö mannkyn
kæmist bærilega af án skemmda
á náttúrulegum vistkerfum. En
viöbrögöin eru önnur. “
Af-með-ruglið
Það er orðinn kækur hjá Sjálf-
stæðisflokknum að endurreisa
Framsókn eins og hvern annan
drykkjusjúkling. Davíð fylgir
þama hinni gömlu Evrópustefnu
Englendinga: „Deildu og drottn-
aðu.“ Eins og svo oft áður er fylgi
Framsóknar nú á hraðri niðurleið,
enda skiljanlegt því að hann er
óheiðarlegasti stjómmálaflokkur-
inn á íslandi. Því leita þeir nú með
logandi ljósi að málefnum sem
gætu fengið athygli og fylgi lands-
manna.
RÚV tapar og sparar
Á ársþingi flokksins kvað for-
maðurinn upp úr með að breyta
þyrfti yfirstjórn Ríkisútvarpsins
(RÚV) og þar með talið Sjónvarp-
inu. Þetta myndi áður hafa talist
árás á stjórn Sjálfstæðisflokksins
á þessum málum en Framsókn tel-
ur sig sýnilega ömgga í skjóli nú-
verandi samstarfs þessarra flokka,
og vita þeir vísast hvar þeir
standa. Framsókn viil þó halda
áfram ríkisrekstri á fiölmiðlum,
en fella niður ábyrgðarlaus af-
skipti Alþingis og er það að von-
um en flokkurinn segir ekki hvað
skuli koma í staðinn.
RÚV tapaði í fyrra 395 milljón-
um króna þrátt fyrir 1625 milljón
króna lögþvinguð afnotagjöld og
960 m.kr. rekstr-
artekjur, og
rekstur þess er i
molum. Sýnilegt
er að RÚV
hyggst ná þessu
tapi upp með
spamaði í
rekstri og ber
dagskrá Sjón-
varpsins brag af
þeirri viðleitni.
Þar færast
stöðugt í aukana
ódýr músíkbönd
með nektarsýningum og klámi og
annað rusl sem enginn hefir
áhuga á.
Opinberar samfarir
Morð, klám, opinberar samfarir
í skjóli sýndarlistar, hrottaskapur
og ofbeldi er meginefni þess, sem
boðið er upp á. Þetta er ósamboðið
þeirri menningarstefnu sem RÚV
er samkvæmt lögum ætlað að
fylgja og er sjálfgert að mótmæla
þessum sóðaskap.
Utan fréttatímanna eru að jafn-
aði aðeins 2-3 þættir á viku sem
horfandi er á. Rugl-
þættir eins og „Eld-
hús sannleikans",
„Stutt í spunann",
eða „Mosaik" o.fl.
eiga ekkert erindi í
sjónvarp, sist á bezta
sjónvarpstíma
kvöldsins. Lenging á
kvölddagskrá Sjón-
varpsins hefir reynst
starfsmönnum þess
ofraun, enda ekki
vanir aðhaldinu.
Samt eru þeir að
biðja um að fá að
opna nýja sjónvarps-
rás.
Fríir afruglarar
Það vakti athygli
að Sjónvarpið er með
málssókn að eltast við mann sem
fyrir 5 árum flutti til landsins og
neitar að taka þátt í ruglinu og vill
þannig ekki greiða afnotagjöld til
RÚV. Honum er vorkunn. Sjón-
varpstækni fleygir nú mjög hratt
fram og unnt er að nota sjónvarps-
tæki til margra annarra hluta en
horfa á dagskrá RÚV. Innan tíðar
verða sjónvarpstæki og tölvur
m.a. hluti af símakerfi lands-
manna.
Það er þannig þegar augljóst að
ef RÚV ætlar að selja sínar sjó-
varpsdagskrár verður að taka upp
afruglarakerfi fyrir þessar dag-
skrár og því verður Sjónvarpið að
úthluta fríum afruglurum til
þeirra sem vilja horfa
á þetta efni. Innheimt-
an verður þá að mið-
ast við þá, sem hafa
fengið slíka afruglara,
ekki aðeins þá sem
hafa nafnnúmer og
sjónvarpstæki, svo
sem nú er.
Lögþvinguö
áskrift er úrelt
Sjónvarpið er stöðugt
að að tapa í sam-
keppninni á fiölmiðla-
markaðnum. Það er
rökvilla að ætlast til
þess að alþingismenn
sætti sig við að vera
ábyrgðarmenn að tap-
rekstri sjónvarpsins
til frambúðar. Tapinu
er aðeins fleygt í þá eins og þeir
séu eins konar ruslakista og þeir
hafa enga möguleika á að sann-
reyna tapið. Þess vegna leiðir frek-
ari frestun á ákvörðunartöku um
að gera Sjónvarpið sjálfstætt í
rekstri aðeins til ófarnaðar.
Hvort sem Sjónvarpið verður
áfram ríkisrekið eða einkavætt
verður það að hafa frjálsræði til að
gera og selja sínar dagskrár án op-
inberra afskipta. Samkeppnin á að
sjá um að frjálsræðið verði ekki
misnotað. Notendur eiga sjálfir að
ákveða hvort þeir vilja greiða fyr-
ir dagskrámar eða ekki. Lög-
þvinguð áskrift er orðin úrelt.
önundur Ásgeirsson
„Þaö er rökvitia aö ætlast til þess
aö alþingismenn sætti sig viö aö
vera ábyrgöarmenn aö taprekstri
sjónvarpsins til frambúöar. Tapinu
er aöeins fíeygt í þá eins og þeir
séu eins konar ruslakista og þeir
hafa enga möguleika á aö sann-
reyna tapiö.u
Kjallarínn
Önundur
Ásgeirsson
fyrrv. forstjóri Olís
Með og
á móti
Er rétt hjá Finni að hætta?
Eins og DV sagði fyrst fjölmiðla frá í gær
tekur Finnur Ingólfsson, iðnaðar- og við-
skiptaráðherra, við embætti seðlabanka-
stjóra um áramót. Tíöindin komu mjög á
óvart en leysa ráðherravandamál Fram-
sóknarflokksins. Ýmsar skoðanir eru þó á
ágæti þessarar ákvöröunar Finns.
Ólafur M. Magnús-
son, talsmaður um-
hverfls- og náttúru-
slnna Innan Fram-
sóknarflokksins.
Pólitískt nef
„Ég held það sé hárrétt ákvörðun
hjá honum og þetta lýsir því bara
hve sterkt pólitískt nef hann Finn
ur hefur. Honum er betur borgið í
Seðlabankanum
og hans framtíð
er trygg þar.
Hann sér ým-
islegt í spilunum
sem við sjáum
ekki. Hann hlýt-
ur að hafa ein-
hver teikn um
að sjá ekki fram
á formannskjör í
næstu kosning-
um. Ég held það
hefði orðið erfitt
fyrir Finn að vera áfram í forystu-
sveit flokksins.
Finnur hefur verið einn af sterk
ustu leiðtogum Framsóknarflokks-
ins og það er ljóst að flokkurinn
þarf að söðla um áherslur eftir
brottför hans. Ákvörðunin mun að
öllum líkindum boða breytingar og
áherslur hjá flokknum. Jafhframt
set ég stórt spurningarmerki hvort
verður af virkjunaríramkvæmdum
á Austurlandi eftir brottfor hans.
Það er ljóst með þessari ákvörðun
að forystuveit Framsóknarflokks-
ins gerir sér grein fyrir því að um-
deildar ákvarðanir flokksins í um-
hverfismálum hafa verið honum
dýrkeyptar. Og ég vil taka það fram
að ég tek ekki afstöðu til þess hvort
það sé rétt að pólitíkusar fari í emb-
ætti í Seðlabankanum. En út frá
hagsmunum Finns sem pólitíkus er
þetta hárrétt mat.
Finnur var verðugur andstæð-
ingur og það verður eftirsjá að hon-
um úr íslenskri pólitík."
Engum manni
betur treystandi
„Auðvitað er mikil eftirsjá að
Finni Ingólfssyni úr pólitíkinni.
Hann hefur verið aðalmaðurinn í
Framsóknarflokknum, ég hef alla
vega ekki orðið
var við að menn
nenni mikið að
tala við Halldór
Ásgrimsson sem
virkar æ meir
eins og álfur út
úr hól á sífelld-
um utanlands-
ferðum sínum.
Menn hafa hins
vegar metið álit
Finns mikils.
Finnur ætlaði auðvitað að verða
formaður Framsóknarflokksins og
það er sárt að sjá hann ekki seilast
alla leið til þeirra metorða. Engum
manni hefði verið betur treystandi
til að gera út af við flokkinn. Ég sé
varla að neinn fylii upp í skarðið
sem hann skilur eftir.
Hver á nú að vera leiðtoginn í
Reykjavík? Ólafur örn Haraldsson?
Og krónprinsinn I flokknum? Mér
dettur bara enginn í hug. Og hver
dettur ofan í sæti óvinsælasta
stjórnmálamanns íslands, sem
Finnur hefur verið fastur í? Ég held
bara að virkjanasinnar ættu að
efna til undirskriftasöfnunar til að
fá hann til að sitja áfram.
En ef Finnur fer, sem ég geri ráð
fyrir, þá hefði verið miklu stór-
mannlegra af Halldóri að setjast
sjálfur í iðnaðarráðuneytið og taka
slaginn þar en að láta þá góðu
konu, Valgerði Sverrisdóttur, fá
þennan svartapétur. Það er náttúr-
lega aðdáunarvert hvað konur ná
langt í Framsóknarflokknum en
umhugsunarefni að þær skuli fá
ömurlegustu ráðuneytin..." -hól