Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.2000, Blaðsíða 11

LAUGARDAGUR 29. JANÚAR 2000
11
Ósóttar arðgreiðslur
Ég hef stundum leitt hugann að
tilfinningum þeirra sem spila stórt
á hlutabréfamarkaði. Sveiflurnar
geta verið ærnar. Nýjasta dæmið
um það er snör uppsveifla í móð-
urfélagi Islenskrar erfðagreining-
ar eftir að Ingibjörg heilbrigðis-
ráðherra veitti Kára rekstrarleyfið
um síðustu helgi. Gengi bréfanna
hækkaði úr 50 dollurum í 64 doll-
ara strax á mánudaginn en lækk-
aði svo aftur í 52 dollara. Eign
stórra hluthafa í félagi sem svo
hátt er metið sveiflast því svo
milljónatugum skiptir - eða slær
jafnvel í þriggja stafa tölu í millj-
ónum.
Ákveðin sálarró
Þetta skiptir kannski ekki öllu
máli hjá sjóðum eða stórfyrirtækj-
um þar sem tölumar eru meira og
minna bókhaldsatriði. Einstak-
lingur sem í þessu stendur þarf
hins vegar sterkt taugakerfl. Það
er í sjálfu sér ágætt að vakna upp
einn daginn 50 eða 100 milljónum
ríkari en þó taugatrekkjandi. Það
er nefnilega talsverð áhætta fólgin
í þessum sérstæðu viðskiptum og
því sami möguleiki að vakna ann-
an morgun eftir að hafa tapað
sömu upphæð.
Það faeri að minnsta kosti illa
með sálartetrið í mér en svo vill
blessunarlega til að lítil hætta, eða
réttara sagt engin, er á því að að
ég græði svo stórkostlega. Um leið
get ég ekki tapað því sem ég ekki
á. Þeirri stöðu fylgir ákveðin sál-
arró sem ég hef talið sjálfum mér
trú um að sé eftirsóknarverð.
Ég er svo gamaldags í hugsun
að mér fmnst ég verði að vinna
með hefðbundnum hætti fyrir því
sem ég eignast. Auðvitað er það
tóm della. Maður horfir upp á
milljónirnar og milljarðana fljóta
án þess að eiga minnstu von um
skjótfenginn gróða. Flestir verð-
bréfastrákamir, þeir sem eru að
meika það, eru með ákveðna
ímynd. Þeir eru, þrátt fyrir ungan
aldur, í jakkafótum með bindi.
Hárið er stuttklippt, gjarnan greitt
aftur, jafnvel með geli. Þarna strax
skilur á milli mín og þeirra. Ég á
að vísu jakkafót og slatta af bind-
um en nota þau frekar spari.
Smjörgreiðslu reyndi ég síðast i
barnaskóla. Þá var greiðslan ekki
beint aftur heldur í píku eða kóti-
lettu, eins og kallað var, og gelið
hét brilljantín. Þennan tíma muna
gelmenni nútímans ekki og horfa
að vonum með meðaumkun á þá
sem kunna ekki leikreglur verð-
bréfaviðskiptanna.
Beita fyrir skattpínda
Konan mín stendur mér framar
í fjármálalegum þankagangi. Hún
fylgist því betur með verðbréfa-
markaðnum en þó er fjarri lagi að
hún taki áhættu í þeim viðskipt-
um. Hún brá samt undir sig betri
fætinum fyrir nokkrum árum og
keypti leyfílegan hlut í ríkisfyrir-
tæki sem var einkavætt. Hún
gerði nokkuð góð kaup með þessu
og fékk skattafslátt að auki. Hún
sýnir mér stundum gengið í þessu
fyrirtæki sínu og ég viðurkenni
þetta snjallræði hennar. Þegar rík-
isbankarnir fóru að hluta á mark-
að fyrir nokkrum misserum tók
hún þátt og hvatti eiginmann sinn
til hins sama. Ég treysti forsjálni
konunnar og fór að ráðum hennar.
Það var í lagi í Landsbankan-
um. Þar gátum við keypt hlut sem
nægði langleiðina í skattafsláttinn
góða, beituna sem Geir Haarde og
Friðrik forveri hengdu á öngul
skattpíndra þegna sinna.
Það fór hins vegar í verra þegar
við hjónakomin ætluðum að eign-
ast Búnaðarbankann. Þá snjöllu
hugmynd fengu ekki færri en 90
þúsund samlanda okkar. Þegar
orðsending barst frá bankanum
máttum viö kaupa bréf í honum
fyrir átta þúsund krónur eða svo.
Við verðum því seint rík á þeim
anga landbúnaðarkerfisins.
Laugardagspistill
Jónas Haraldsson
aðstoðarritstjórí
Arður á bók
Af því að konan er svona hygg-
in og leiðir vankunnandi mann
sinn um einföldustu fjárfestingar
á markaðnum fengum við sendi-
bréf frá Landsbankanum á liðnu
ári. Þar upplýsti bankinn okkur
um arð af fjárfestingunni. Gott ef
við fengum ekki þrjúþúsundkall
hvort inn á bók. Þótt viö höfum
með þeim hætti verið viðurkennd-
ir eigendur bankans varð mér
ekki hugsað til þeirrar stöðu
hvunndags og gleymdi því eign
minni inni á bókinni. Ég vona að
bankinn, sem ég keypti, sjái um að
ávaxta það pund. Konan heldur
þvi fram að Búnaðarbankinn hafi
sent okkur einhverja hundrað-
kalla í tékkaformi, arð af áttaþús-
undkallinum. Vel má það vera
þótt ég muni það ekki. Eflaust hef
ég eytt arðinum í ýsu og kartöflur
hjá kaupmanninum á horninu.
Þeim peningum hefur þá verið vel
varið.
Eiginkona mín harmaði það
mest að hafa ekki keypt hlut í
Fjárfestingarbanka atvinnulifsins.
Hún heldur því fram að í fyrsta út-
boði hafi hver sem er átt kost á
bréfakaupum i þeirri merku stofn-
un. I reglulegri skoðun sinni á
gengi fyrirtækja á Verðbréfaþingi
hefur hún séð hlutinn þar marg-
faldast í verði. Ég sagði henni að
þar hefðu menn þurft að reiða
fram ákveðið lágmark, upphæð
sem ekki fannst í heimilisbókhaldi
okkar. Þau rök þóttu konunni
ekki gild. „Það má alltaf búa til
peninga,“ sagði hún, rétt eins og
við hefðum fengið beinan aðgang
að lánasjóðum Landsbankans og
Búnaðarbankans með hlutabréfa-
kaupunum þar.
Óbeinn hlutur
Þótt ég vildi gjaman eiga svolít-
inn hlut í deCODE hjá Kára þá er
ekki svo. Ég heyrði það eða las á
dögunum að taka taka þyrfti í
kippu öll helstu stórfyrirtæki
landsins til þess að ná verðmæti
þess. Þá er ekki litið fram hjá því
að hluturinn í Eimskipafélaginu,
sjálfu óskabarni þjóðarinnar, hef-
ur hækkað um rúmlega 60 prósent
á hálfu ári. Það er ekki slakt eða
um tíu prósent að meðaltali á
mánuði. Eimskip siglir enn milli
landa en æ ríkari þáttur í starf-
semi félagsins felst í kaupum á
hlut í hinum ýmsu félögum. Það
væri því gott að eiga bréfsnifsi þar
en ég verð að sætta mig við að svo
er ekki.
Þó má segja að óbeint eigi ég
bæði hlut í Kára og Eimskip því
konan mín taldi það hollt fjárhag
mínum að kaupa í hlutabréfasjóði
Búnaðarbankans fyrir áramótin. I
þeim sjóði er áhættunni dreift
með því að kaupa í helstu mógúl-
um viðskiptalífsins. Gott ef þar
fara ekki fyrir bæði deCODE og
Eimskip, auk annarra helstu fyrir-
tækja. Með kaupunum í sjóðnum,
sagði hún, fengi ég enn og aftur
skattafslátt og gæti auk þess hagn-
ast, gangi þeim Kára, Herði og fé-
lögum vel að reka fyrirtæki sín.
Þetta lét ég sem sagt eftir konunni
enda ræður hún mér aðeins heilt í
fjármálum.
Gleði hins lítilláta:
Þótt forsjálni eiginkonu minnar
hafi leitt til þess að á heimilinu
finnist bréf í ríkisbönkum, einka-
væddu ríkisfyrirtæki og hluta-
bréfasjóði verður að viöurkennast
að þessi eign er nánast aðeins að
nafninu til - eða rétt til þess að
redda smálegum skattafslætti
hverju sinni. Þótt ég voni að þess-
um stórfyrirtækjum vegni vel er
engin leið til þess að ég vakni upp
sem stórmilljóner. Ég sætti mig
við það. Að sama skapi get ég ekki
tapað miklu á viðskiptunum.
Úr því sem komið er held ég að
ég láti verðbréfapiltum eftir
áhættuviðskiptin og haldi mig við
hefðbundna starfið. Þannig sefur
maður betur og gleðst í hjarta yfir
því sem smálegt er og nokkuð hef-
ur þurft að hafa fyrir að eignast.
Það eina sem getur breytt því er
að konan rekist á, i verðbréfa-
rannsóknum sínum, sérlega hag-
kvæman fjárfestingarkost. Hún
þarf þá að „búa til peningana", því
mér vitanlega sjást þeir ekki í
heimilisbókhaldinu - þrátt fyrir
ósóttar arðgreiðslur.