Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.2000, Blaðsíða 50

58
imm
LAUGARDAGUR 29. JANÚAR 2000 33"^"
Bestur árangur
í víðavangs-
hlaupum
Góður árangur náðist í helstu
viðavangshlaupum síðasta árs og
slegin heimsmet bæði í karla- og
kvennaflokki í heilu maraþoni eru
til marks um það. Höggvið var
nærri heimsmetum í hálfu mara-
þoni, en athygli vekur að enginn
gerði alvarlega tilraun til að
hnekkja heimsmetum í 10 km
hlaupum hjá hvorugu kynjanna.
Keníubúar hafa alltaf verið sterkir í
þessum greinum og þá sérstaklega í
hálfu maraþoni í karlaflokki. Sjö
bestu tímarnir sem náðust í hálfu
maraþoni á árinu í karlaflokki
komu í hlut Keníubúa. Hér fyrir
neðan eru birtir bestu tímar sem
náðust á árinu 1999 og til saman-
burðar eru heimsmetin í greinun-
um:
10 km konur
Nafn Land Tími
Tegla Loroupe Kenía 31:23
Elana Meyer S-Afríka 31:34
Kylie Risk Austurríki 31:42
heimsmet 30:39 (1989)
10 km karlar
Nafn Land Timi
Paul Koech Kenía 27:44
Thomas Nyariki Kenía 27:45
Joshua Chelanga Kenía 27:45
heimsmet 27:04 (1996)
1/2 maraþ., konur
Nafn Land Tími
Elana Meyer S-Afríka 66:44
Esther Wanjiru Kenía 66:49
Tegla Loroupe Kenía 67:52
heimsmet 66:43 (1997)
1/2 maraþ., karlar
Nafn Land Tími
Paul Tergat Kenía 59:22
Japlet Kosgei Kenía 60:01
Philip Rugut Kenía 60:05
heimsmet 59:17 (1998)
Maraþon, konur
Nafn Land Tími
Tegla Loroupe Kenía 2:20:43
Eri Yamaguchi Japan 2:22:12
Joyce Chepchumba Kenía 2:23:22
heimsmet 2:20:43 (1999)
Maraþon, karlar
Nafn Land Tími
Khalid Khannouchi Marokkó 2:05:42
Moses Tanui Kenía 2:06:16
Gert Thys S-Afrika 2:06:33
heimsmet 2:05:42 (1999)
Verki má oft rekja til þess aö of lítil áhersla hefur verið lögö á brekkuhlaup niöur í móti á æfingum fyrir keppni,
vegna þess aö brekkurnar eru gjarnar á aö brjóta upp hlaupataktinn hjá þeim sem eru farnir aö þreytast.
Eymslum eftir hlaup
er hægt að halda niðri
■
Það tekur marga skokkara daga
og jafnvel vikur aö jafna sig eftir
keppni í lengri hlaupum. Það
kannast flestir við óþægilega verki
í vöðvum líkamans sem þráast við
að hverfa svo dögum skiptir. Oft
I eru þessir verkir óhjákvæmilegir
fylgifiskar að loknu erflðu hlaupi,
en þau eru sennilega fleiri tilfellin
þar sem hægt hefði verið að kom-
ast hjá verkjum.
Yflrleitt eru verkimir af tveim-
ur ástæðum. Mikið notaðir vöðvar
líkamans, sem hafa stækkað við
stífar æfingar, eiga það til að herp-
Iast saman að loknu miklu erfiði og
hindra þannig hreyfigetuna. Af-
leiðingin er stirðnun og harðsperr-
ur. Einnig er algengt að þeir sem
hlaupa langar vegalengdir verði
fyrir skemmdum á vöðvum vegna
of mikils álags. Það reynir óneitan-
lega á vöðvana í fótunum að taka
með hvorum yfir 20.000 skref í
maraþonhlaupi. Af þeim sökum
reyna skokkarar að gera ýmislegt
til að sleppa við þessi óþægindi eða
minnka þann tíma sem þau vara.
Hægt er að draga verulega úr
líkum á verkjum með skynsamleg-
; um æfingum. Mörgum hefur
reynst vel að lengja hlaupin á æf-
ingunum og reyna jafnframt að
viðhalda taktinum allan tímann.
Æfingahlaup niður brekkur hafa
einnig reynst mörgum vel. Verki
má oft rekja til þess að of lítil
áhérsla hefur verið lögð á brekku-
hlaup niður i móti á æfingum fyr-
ir keppni, vegna þess að brekkurn-
ar eru gjarnar á að brjóta upp
hlaupataktinn hjá þeim sem eru
farnir að þreytast.
Viðhalda hreyfingunni
Að loknu erfiðu hlaupi er hægt
að grípa til ýmissa ráðstafana. Ef
eitthvert þrek er eftir í skrokkn-
um að loknu erfiðu hlaupi ætti að
nýta það til að skokka í stað þess
að nema alveg staðar. Það finnst
mörgum ákaflega ánægjulegt og fé-
lagslega jákvætt að standa kyrr
eftir að komið er í mark og eyða
löngum tíma í spjall við félagana.
Hins vegar getur það stuðlað að
verkjum að hætta snögglega
áreynslunni og fara í nánast algert
hreyfingarleysi. Af sömu orsökum
er einnig mikilvægt að reyna að
teygja að loknu erfiðu hlaupi.
Teygjur auka blóðstreymi um lík-
amann og hindra vöðvana í að
skreppa of mikið saman.
Ef skokkarar hafa ekki þrek til
hreyfingar eftir að í mark er kom-
ið gætu þeir í það minnsta lagst á
bakið með fætur upp að vegg í 5-10
mínútur. Það hjálpar til að losna
við eiturefni úr fótunum og eykur
blóðflæðið. Það geta ekki allir lát-
ið nudda sig að loknu erfiðu
hlaupi, en allir vita hve jákvæð
áhrif gott nudd hefur. Nuddarar
ættu að hafa það í huga að nudda
í átt að hjartanu til að auka blóð-
streymið þangað. Það er þó ekki
ráðlegt að láta einhvern nudda sig
sem enga reynslu hefur í því. Ef
rangt er staðið áð málum er hægt
að valda meiri skaða en gagni.
Ef skokkarar eru farnir að finna
fyrir verulegum óþægindum ein-
hvers staðar að loknu hlaupi ættu
þeir að leggja ís að eymslunum.
Mulinn ís kemur að mestum not-
um því hann lágar sig vel að lík-
amanum og veitir bestu kæling-
una. ísinn getur hindrað marbletti
og innri blæðingar og hefur einnig
jákvæð áhrif á blóðstreymi á sár-
um svæðum. Þeir sem komast
ekki í ís geta oft gert það næst-
besta, að kæla sig í vatni.
-ÍS
Saga maraþonhlaupsins
Maraþonhlaupið á sér merkilega
sögu sem rekja má næstum því 2500
ár aftur í tímann. Margir velta því
fyrir sér af hverju hlaupið er 42 km
og 195 metra langt en fyrir því eru
ákveðnar ástæður. Upphaf mara-
þonhlaupsins má rekja til ársins 490
fyrir Krist. Sagan segir að gríski
hermaðurinn Pheidippides hafi ver-
ið sendur hlaupandi frá stríðsvelli
nálægt Maraþon í Grikklandi og var
honum ætlað að hlaupa til Aþenu á
sem stystum tíma til að tilkynna um
sigur Grikkja í orrustunni sem þar
hafði farið fram.
Á þessum árum var litiö um að
menn æfðu langhlaup, enda fór það
svo að Pheidippides tókst með
herkjum að stynja upp tíðindunum
áður en hann hné örendur niður.
Afrek hans var hins vegar vel varð-
veitt á spjöldum sögunnar og því
var það svo að þegar ólympíuleikar
voru haldnir í fyrsta sinn í Aþenu
árið 1896 var í fyrsta sinn keppt i
maraþonhlaupi. Hins vegar var leið-
in ekki nákvæmlega mæld og „að-
eins“ keppt í 40 km. Vegalengdin
var ekki nákvæm á fyrstu ólympíu-
leikunum og ekki fastsett í 42,195
km fyrr en árið 1927 (Boston).
Fram að þeim tíma voru miklar
deilur um vegalengdina sem loks
voru lagðar niður með þessari
Maraþonhlaupiö.
ákvörðun. Mikil barátta hefur verið
um heimsmetstíma á undanförnun
einum og hálfum áratug en heims-
metið hefur furðulega sjaldan verið
bætt á þessum tíma. Walesbúinn
Steve Jones náði því árið 1984 að
hlaupa á 2:08.13 í karlaflokki sem
þótti mikið afrek.
Eþíópíubúinn Belaine Densimo
átti lengi heimsmetið í karlaflokki,
hann hljóp árið 1988 á 2:06.50 en nú-
verandi heimsmet í karlaflokki er
2:05.42, sett á síðasta ári af Marokk-
óbúanum Khalid Khannouchi.
Norska hlaupadrottningin Ingrid
Christiansen átti lengi vel heims-
metið í kvennaflokki, 2:21.06, sem
sett var árið 1985, en nýkrýndur
heimsmeistari er Tegla Loroupe frá
Kenýa sem hljóp á 2:20.43 í fyrra. Af-
rek Ingridar fyrir hálfum öðrum
áratug stendur því vel fyrir sínu.
-ÍS