Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.2000, Síða 6

22
MIÐVIKUDAGUR 2. FEBRÚAR 2000
Jón Leifs og Kristján Jóhannson verða báðir i stórum hiutverkum á árinu.
virkaði óeðlilega og íslenskir óperufiklar
fengu loksins þetta alvöru óperusánd sem
maður lætur sig bara dreyma um í Gamla
bíói.
1 Aidu kemur meðal annars fram stórten-
órinn sjálfur, maðurinn með gettóblasterinn í
barkanum, Kristján Jóhannsson. Mun
hann sjálfsagt keppa við aðra einsöngvara á
sviðinu. Kristján hefur ekki sungið í is-
lenskri óperuuppfærslu i nokkurn tíma og
munu aðdáendur hans örugglega standa upp
og æpa eins og venjulega að sýningunni lok-
inni.
Píanókeppni
Víðar verður keppt en á óperusviðinu því
fýrirhuguð er heil píanókeppni í haust. Tón-
listarkeppni hefur ekki verið áberandi á fs-
landi, að minnsta kosti ekki sérhæfð keppni
eins og tíðkast erlendis. Ríkisútvarpió hef-
ur veitt hin svonefndu Tónvakaverðlaun
með reglulegu millibili en um þau verðlaun
keppir tónlistarfólk af ýmsum gerðum,
söngvarar og hljóðfæraleikarar, og þarf dóm-
nefndin þá að gera upp við sig hvort tiltek-
inn söngvari sé betri en einhver fiðluleikari
eða trommari.
Nú verður breyting á, þvi Islandsdeild
Evrópusambands píanókennara mun efha
. til keppni í október og verður keppt í þrem-
ur riðlum. I þungavigtarriðli keppa píanó-
leikarar eða nemendur sem eru i eða hafa
klárað háskólanám og mega ekki vera eldri
en 25 ára. Léttvigtin samanstendur af píanó-
nemendum sem eru i framhaldsnámi, 6. eða
7. stigi og skulu ekki vera eldri en 19 ára.
Fjaðurvigtin er svo ekki deginum eldri en 15
ára og er i svonefndu miðnámi, en það er 4.
og 5. stig. Veitt verða vegleg verðlaun og er
þetta kjörið tækifæri fyrir upprennandi pí-
anósnillinga að kveðja sér hljóðs.
Hver er bestur?
En þó keppt verði í píanóleik verður að-
alkeppnin meðal atvinnufólksins sem
heldur hina fjölmörgu tónleika á árinu, þvi
allir vilja vera bestir og njóta hylli almenn-
ings. Aheyrendur eiga líka eftir að keppast
við að fá miða á þá fjölmörgu tónleika sem
fyrirhugaðir eru og verður örugglega sleg-
ist í miðasölum. Gagnrýnandinn í Þjóðólfi
hafði nefnilega ekki rétt fyrir sér þegar
hann spáði að pípið í islenskum hljóðfæra-
leikurum ætti enga framtíð fyrir sér, öðru
nær eins og aðsóknin siðustu ár hefur
sannað. Auðvitað er ekki allt gott sem hér
ber fyrir eyru og magnið er ekki alltaf til
marks um gæðin. Stundum er stemningin
dálítið barnaleg á tónleikum eins og þegar
áheyrendur stökkva upp úr sætunum og
hrópa húrra bara ef einhver músíkant er
flinkur í fingrunum eða fer upp á háa C.
En úrvalið er nóg og efnisskráin yfirleitt
fjölbreytt. Nú er bara að vona að menning-
arárið verði skemmtilegt og allir verði
ánægðir, jafnt tónlistarfólk, áheyrendur og
við gagnrýnendur líka. -Jónas Sen
Maí
Borg málaranna
í bókinni Reykjavík málaranna, sem kem-
ur út í maí, er safnað saman myndum sem ís-
lenskir málarar hafa gert af Reykjavík í
gegnum tíðina. Málararnir eru af fjórum
kynslóðum íslenskra listmálara og þar sem
myndunum er raðað í tímaröð er hægt að sjá
þróun borgarinnar frá lágreistum dönskum
smábæ yfir í þá nútímaborg sem við þekkj-
um í dag. Mál og menning gefur bókina út.
Söguveisla
í maí hefst Söguveisla á Sögusetrinu á
Hvolsvelli. Sögusetrið er brautryðjandi í að
tengja saman sögu og atvinnulif og hefur
byggt upp menningarlega ferðaþjónustu
með Njáls sögu í öndvegi. Boðið er upp á
ferðir með leiðsögn um Njáluslóðir, sýningu
þar sem tíðarandi víkingaaldar og efni Njáls
sögu eru i hávegum höfð og loks kvöldvöku
og veislu í sögualdarstíl i nýjum Söguskála.
Sú nýbreytni verður tekin upp á árinu að
hafa sérstaka dagskrá fyrir yngstu gestina
sem á að auðvelda þeim að kynnast heimi
Njálu og annarra miðaldasagna.
Listahátíð hefst
Eitt af afmælisbörnum ársins er Listahátíö í
Reykjavík sem verður þrítug í mai. Hún
verður sett í Þjóðleikhúsinu 20. maí og á
opnunarhátíðinni munu leikarar syngja lög
íslenskra tónskálda úr islenskum leikverk-
um. Tónleikarnir eru hluti af hátíðardagskrá
Tónskáldafélagsins á menningarárínu. Þá
verða einnig tilkynnt úrslit úr smásagnasam-
keppni Listahátíðar.
íslands þúsund ljóð
20. maí verður opnuð sýningin Islands
þúsund Ijóð á vegum Listahátíðar í Þjóð-
menningarhúsinu við Hverfisgötu (sem
áður hýsti Landsbókasafnið). Þar verða
sýnishom af íslenskri Ijóðlist frá upphafi,
sett fram á ótal nýstárlega vegu, til að hylla
ljóðadísina.
Völuspá
Þórarinn Eldjárn hefur „þýtt“ Völuspá á
nútímaíslensku og Möguleikhúsið ætlar
að setja hana á svið undir
lok maí á nýstárlegan hátt.
Danski leikarinn Peter
Holst stýrir einum leikara
sem ásamt hljóðfæraleikara
miðlar verkinu til yngstu
kynslóðarinnar.
Garðhúsabær
Garðhúsabær (Kolonihaven) er alþjóð-
legt verkefni í byggingarlist og sameigin-
leg framkvæmd Arkitektafélags Islands
og Listasafns Reykjavíkur. 17 heims-
þekktir arkitektar voru fengnir til að teikna
smáhús og afraksturinn verður sýndur á
Kjarvalsstöðum frá 27. maí til 23. júlí.
Sýningin var fyrst sett upp á menningarári
Kaupmannahafnar árið 1996 og frum-
kvöðull verkefnisins, Kirsten Kiser, er
einnig sýningarstjóri Kolonihaven í
Reykjavík.
Þúsund raddir
31. maí hefst norrænt bamakóramót sem
mun laða til sín 400 gesti frá Norðurlöndun-
um ásamt þeim 600 íslensku börnum sem
áætlað er að taki þátt. Kóramótið nær há-
marki þegar þessar tvær fylkingar sameinast
í þúsund raddir sem syngja einum rómi i
Laugardalshöll þann 3. júní með Sinfóníu-
hljómsveit íslands.
Dag einn árið 1876 komu saman nokkrir
blásturshljóðfæraleikarar í Reykjavík og
héldu tónleika undir stjórn Helga Hclgason-
ar tónskálds. Skömmu síðar birtist gagnrýni
í Þjóðólfi og þar var sagt frá því að tónlistar-
mennimir heföu sungið inn í hljóðfærin sín.
Gagnrýnandanum fannst það óskaplega
spaugilegt og taldi að svona píp ætti varla
framtíð fyrir sér.
Þetta kemur fram í bókinni New Music in
Iceland eftir Göran Bcrgcndal (ITM 1991)
og telur höfundur að þetta hafi verið fyrstu
opinberu tónleikarnir í sögu þjóðarinnar. Ef
það er rétt þá er það skemmtileg tilviljun, því
sama ár gerðist annar atburður úti í hinum
stóra heimi sem tengist íslendingum óbeint.
Þá var Niflungahringur Wagners frum-
fluttur í heild sinni en eins og flestir vita sótti
Wagner innblástur í fornnorrænar og forn-
germanskar bókmenntir, þar á meðal Eddu-
kvæðin.
Islenskt tónlistarlíf hefur vaxið með
undraverðum hraða síðan 1876 og aldrei ver-
ið eins blómlegt og nú. I fyrra var fyrsti al-
vöru tónleikasalurinn tekinn í notkun, annar
tónleikasalur sem er í eigu Karlakórs
Rcykjavíkur var vígður fyrir nokkrum dög-
um og því má kannski segja að nú séu tíma-
mót í tónlistarheiminum hér, líkt og árið
1876. Báðir salimir eru þó litlir og því verð-
ur fyrst ástæða til að skála þegar hin marg-
umrædda draumatónlistarhöll verður reist og
opnuð en hún er enn á astralplaninu og hef-
ur ekki líkamnast ennþá. Þangað til verður
Laugardalshöllin að duga fyrir stærstu upp-
ákomumar.
Baldr Jóns Leifs
Laugardalshöllin er að mörgu leyti gall-
að tónleikahús, þó forráðamönnum Sin-
fóníuhljómsveitar Islands hafi tekist að
lappa upp á það með tæknibrellum þegar
Turandot eftir Púccini var sett þar upp í
fyrra. Vonandi mun Höllin duga á menn-
ingarárinu sem nú er að hefjast, því þar
verður annað tónverk um norrænar
goðsagnir frumflutt, ballettinn Baldr eftir
Jón Leifs. Baldr er auðvitað allt öðruvísi
en Niflungahringur Wagners og tekur mun
skemmri tíma en samt er um ógnarmikið
sjónarspil að ræða. Reyndar frumflutti
Sinfóníuhljómsveit Æskunnar verkið
árið 1991 en þaö var aðeins konsertupp-
færsla. Jón mun hafa hugsað sér Baldr fyr-
ir hljómsveit, dansara, einsöngvara og kór,
og þannig verður Baldr fluttur þann 18.
ágúst.
Óneitanlega er þetta mest spennandi
tónlistarviðburðurinn á árinu, því allt getur
komið fyrir. Jón var óskaplega mistækur,
hann gat samið snilldarverk og líka skelfi-
leg leiðindi og því má áætla að Baldr verði
annaðhvort stórkostleg upplifun eða hrein-
asta hörmung. Bara það að þetta er ballett
er líka áhugavert eitt og sér, maður á ein-
hvern veginn erfitt með að ímynda sér fólk
dansandi við tónlist eftir Jón, því hann
samdi aldrei neitt léttmeti. Tónlist hans er
þess eðlis að manni finnst hálfpartinn að
ballettdansararnir eigi að vera í góðum
holdum, helst stórar og miklar fitubollur
sem hoppa og skoppa eftir sviðinu og láta
gólfið skjálfa. Það væri að minnsta kosti
frumlegt.
SALURINN er leigður út til tónleikahalds
og fyrir upptökur, en hentar einnig
afar vel fyrir móttökur, fyrirlestra og
ráðstefnur af ýmsu tagi. SALURINN
tekur 300 manns í sæti og er gott
aðgengi fyrir fatlaða. Veitingasala er
í húsinu. Bókanir og nánari upplýsingar
eru í síma 5 700 400.
Salurinn • Hamraborg 6 • 200 Kópavogi • Sími 5700 400 • Fax 5700 401 • salurinn@salurinn.is
Nútímatónlist
Jón Leifs átti frumkvæðið að stofnun
Tónskáldafélags íslands og félagið mun
ekki sitja auðum höndum á menningarárinu
því íslensk tónlist verður þar í öndvegi.
Geysimikil tónlistarhátíð hófst 29. janúar og
henni lýkur ekki fyrr en um miðjan nóvem-
ber. Hátíðin ber yfirskriftina íslensk tónlist á
20. öld og skiptist I þrennt. Fyrsti hluti
verður helgaður íslenskri tónlist í upphafi
aldarinnar og er þar um að ræða sígild verk
sem samin voru á árunum 1900 til 1943.
Annar hlutinn verður tormeltari, það er
tímabilið 1944 til 1984 og verður lögð
áhersla á tónsmíðar sem þóttu frumlegar á
sínum tíma. Síðasti hlutinn verður trúlega
mest spennandi en þá verður reynt að
skyggnast til framtíðarinnar og þar verða
yngstu tónskáldin í fararbroddi. íslensk nú-
tímatónlist er stundum litrík og skemmtileg
og ef marka má nokkra tónleika siðasta árs
með yngstu tónskáldunum lofar framtíðin
góðu.
Kristján Jóhannsson
Á Sinfóníutónleikum ársins verður ým-
islegt annað en íslensk tónlist en þá má
reyndar skjóta því að að sumir telja að und-
ir íslenska tónlist flokkist ekki einvörðungu
tónsmíðar heldur líka hljóðfæraleikarar og
söngvarar. Samkvæmt því er alltaf islensk
tónlist á Sinfóníutónleikum, líka þegar óp-
erutryllirinn Aida eftir Verdi verður fluttur
í Laugardalshöllinni 10. febrúar. Rico
Saccani stjórnar og tekst það vonandi eins
vel og þegar hann stjórnaði Turandot eftir
Puccini í fyrra. Sýningin var listviðburður
og ein glæsilegasta óperuuppfærsla á ís-
landi fyrr og síðar. Tæknimenn voru búnir
að magna hljómburðinn án þess að það