Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.2000, Qupperneq 7

MiÐVIKUÐAGUR 2. FEBRÚAR 2000
23 ■*!
Gunnar Egilson, klarínettuleikarí og tónlistarkennari: „Það hefði
ekki verið hœgt að gera sömu kröfur á fyrstu áratugunum, enda
bar hljómsveitin þess merki. “
ræða, Symfóníuhljómsveit Reykjavíkur breyttist í Sin-
fóníuhljómsveit Islands, því þama vom að mestu leyti
sömu hljóðfæraleikarar. Hljómsveitin hélt sína fyrstu
tónleika í Austurbæjarbíói þann 9. mars 1950. Þetta
þótti mikill viðburður og blöðin töluðu um stórvið-
burð.“
En það vom ekki allir á sama máli um mikilvægi
þess að hafa sinfóníuhljómsveit. „Akveðinn kjami
hafði áhuga á hljómsveitinni, öðmm fannst algjör
óþarfi að drattast með þetta. Deilur um hljómsveitina í
formi blaðaskrifa stóðu fram eftir öllum sjötta áratugn-
um og vom þeir meira áberandi sem vom á móti. Eg
skrifaði sjálfur greinar til að taka upp hanskann fyrir
hljómsveitina, enda farinn að skipta mér af störfum
hennar."
Beint á bailið
Hljóðfæraleikur með Sinfóníuhljómsveit Islands var
langt frá því að vera full vinna á þessum fyrstu árum og
áratugum og ekki var laust við að það kæmi niður á
gæðum spilamennskunnar. „Það var ekki hægt að lifa af
hljómsveitarstarfinu, því það var ekki nema hálft starf.
Við urðum því að vinna fyrir okkur með öðru móti og
hjá mér varð dansmúsíkin fyrir valinu."
Gunnar segir að það hafi verið dálítið óþægilegt að
fara upprifinn beint af sinfóníutónleikum til að spila á
balli. „Þetta er sem betur fer liðin tið, enda kröfúrnar
orðnar mun meiri. Það hefði ekki verið hægt að gera
sömu kröfur á fýrstu áratugunum, enda bar hljómsveit-
Trabont
1970 og á timabili leit út fyrir að allt væri búið. Þá setti Gylfi Þ.
Gislason, þáverandi menntamálaráðherra, nefnd í málið og
starfaði hún í 15 mánuði. Niðurstaða hennar var sú að samstarfi
hljómsveitarinnar og Þjóðleikhússins var hætt en Þjóðleikhúsið
hafði verið einn af rekstraraðilunum.
Samningnum við leikhúsið fylgdi vinnuskylda sem hreinlega
stóð hljómsveitinni fyrir þrifúm. Hún þurfti alltaf að vera til taks
fyrir leikhúsið sem þýddi að aldrei var hægt að gera vinnuplön
fram í tímann en á því byggist starfið. Eftir að kvöðinni var létt
gat hljómsveitin loksins farið að starfa skipulega," segir hann.
„Þetta var vendipunkturinn þótt áfram væri óvíst um fram-
haldið og mér fannst alltaf sem hljómsveitin væri með fallöxina
hangandi yfir sér. Lög um hljómsveitina voru ekki sett fyrr en
1983. Þá fyrst fannst mér hlutimir fara að gerast og hljómsveit-
in byrja að blómstra fyrir alvöru. Stöðugildin vom komin upp í
70 enda hafði tóniistarfóiki fjölgað mikið á þessum árum. Á
sama tíma jukust kröfúr um hæfúi en þær vom nánast engar þeg-
ar ég byijaði.“
Aðeins eitt vantar
Það er ekki að ástæðulausu sem Gunnari finnst hann
hafa verið þátttakandi í ótrúlegu uppbyggingarstarfi. „Til-
vist hljómsveitarinnar hefúr frá upphafi verið forsenda fyr-
ir allri tónlistarfræðslu og um leið hefúr tónlistarfræðslan
hafl góð áhrif á þróun hljómsveitarinnar. Áður fyrr þegar
einhver forfallaðist var enginn til að hlaupa í skarðið en
núna sækir fjöldinn allur af tónlistarfólki um hverja stöðu
sem losnar. Viðhorf fólks til hljómsveitarinnar hefúr líka
breyst og í dag hvarflar ekki að nokkrum manni að leggja
inn sem
í Kádilják
Sinfóníuhljómsveit íslands verður 50 ára á þessu ári og
heldur formlega upp á afmælið með hátiðartónleikum i Háskóla-
bíói þar sem hún mun frumflytja á íslandi Sinfóníu nr. 3 effir
Mahler. Fyrir fimmtiu ámm hefði líklega fáum dottið i hug að
Sinfóníuhljómsveit jslands ætti nokkumtíma eftir að verða það
sem hún er í dag; samanburðarhæf við bestu sinfóníuhljómsveit-
ir heims.
Gunnar Egilson klarinettuleikari man ekki aðeins vel eftir
stofúun Sinfóniuhljómsveitar íslands. Hann þekkir sögu hennar
og feril því hann hefúr fylgst með þróuninni, sem hljóðfæraleik-
ari, baráttumaður í stéttarfélagi tónlistarmanna, stjómarmaður
og siðast skrifstofúmaður og einn af skipuleggjendum efnis-
skrárinnar.
„Það gekk á ýmsu við stofnun Sinfóníuhljómsveitarinnar veit
ég þótt ég hafi ekki tekið þátt í þeirri baráttu sjálfúr. Ég var bara
strákur á þessum tíma, nýkominn heim úr námi,“ segir Gunnar.
„Áður en ég fór út lék ég með hljómsveit sem þá hét Symfóníu-
hljómsvcit Reykjavíkur. Þá vora bara liðin tvö ár fiá því ég
byijaði að spila á hljóðfæri. Á þessum tíma liggur mér við að
segja að hafi verið nóg að geta haldið á hljóðfæri til að vera lið-
tækur."
Umdeildur stórviðburður
„Þegar samþykkt var að stofna Sinfóniuhljómsveit íslands til
reynslu í febrúar 1950 var nánast bara um nafnbreytingu að
in þess merki. Hún var ekki aðeins lítil, æfingar vom stopular og
þar af leiðandi vora menn ekki alltaf í góðu formi til að spila. Ef
ég ætti að bera hljómsveitina saman við bílategundir myndi ég
segja að hún hafi verið eins og Trabant í upphafi en í dag má
líkja henni við Kádilják."
Fallöxinni lyft
Þegar Gunnar horfir til baka finnst honum að uppsveiflan á
þessum fimmtíu árum hafi verið nokkuð stöðug. Hljómsveitin
hafi orðið betri með hveijum áratugnum.
„Margir samverkandi þættir hafa haft áhrif á uppgang hljóm-
sveitarinnar. Sem formaður stéttarfélags tónlistarmanna og fúll-
trúi þeirra á samningafundum fann ég lengi fyrir óttanum við að
hljómsveitin yrði lögð niður. Það kom alvarlega til greina árið
hana niður. Maður verður frekar var við að íslendingar séu
stoltir af hljómsveitinni sinni þótt sú viðurkenning hafi
fyrst þurft að koma að utan,“ segir Gunnar Egilson, sem
fyrir fimmtán árum vék sæti til að taka starf skrifstofústjóra
hljómsveitarinnar „og til að hleypa hinum ungu og snjöllu
klarinettuleikurum að. Það eina sem hljómsveitina vantar
er almennilegur tónlistarsalur. Það er gjörólíkt að spila og
hlusta á hljómsveitina þegar hún leikur í alvöru tónlistar-
sal.“
Kannski var það vegna þess hve Háskólabíó er óheppi-
legur salur fyrir tónlistarflutning að enginn hér heima átt-
aði sig á því hve Sinfóníuhljómsveitin er orðin góð fyrr en
útlendingar sem heyrðu hana leika erlendis fóru að hrósa
henni á níunda áratugnum." -MEÓ
infóníuhljómsveit Islands verður 50 ára á
þessu ári Hún var ekki burðug þegar hún fór
af stað en hefur síðan vaxið og dafnað svo
eftir henni er tekið í útlöndum. Gunnar Egil-
son hefurfylgst með starfi Sinfóníunnar frá
upphafu
JÚlll
Sögulegir dýrgripir
1. júní verður opnuð sýning í Stofnun Árna
Magnússonar í Ámagarði á handritum sem
geyma frásagnir um kristnitökuna á íslandi
og ferðir fólks frá íslandi
og Grænlandi til Vestur-
heims í kringum síðustu
þúsaldamót. Þetta eru
handrit að íslendinga-
bók Ara fróða, Kristni
sögu, Grænlendinga
sögu og Eiríks sögu rauða, svo nokkur rit
séu nefnd. Sýningin stendur til ágústloka.
Sumarhátíð ÍBR
Sumarhátíð íþróttabandalags Reykjavík-
ur stendur frá 17. til 24. júní. Á þjóðhátíðar-
deginum sjálfúm ber hæst að ylströnd - ný
og endurbætt baðstrandaraðstaða í Nauthóls-
vík - verður vígð með því að Ingibjörg Sól-
rún Gisladóttir borgarstjóri stingur sér þar
til sunds. Alla vikuna gefst borgarbúum síð-
an tækifæri til að leggja stund á hinar fjöl-
breyttustu sumaríþróttir, hjólabretti jafnt
sem Jónsmessuhlaup, golf, boltaíþróttir og
fleira og fleira.
Leiklistarhátíð
21.-25. júní heldur Bandalag íslenskra leikfé-
laga upp á 50 ára aftnæli sitt með veglegri ieik-
listarhátíðáAkureyri: Leikum núna! Leiksýn-
ingar hátíðarinnar verða 11 talsins, þar af þrjár
erlendar. Meðan á hátíðinni stendur verða
leiksmiðjur og leiklistamámskeið í fúllum
gangi. Opnunaratriði Leikum núna verður
viðamikil götuleiksýning sem allir hátíðargest-
ir taka þátt í. Sýningin verður einnig opnunar-
atriði Listagils 2000.
Strandlengjan 2000
Allir muna eftir hinni skemmtilegu og geysi-
vinsælu sýningu Myndhöggvarafélagsins í
Reykjavík á strandlengjunni við Skeijafjörð
og Fossvog sumarið 1998. Það var bara
fyrsti hlutinn í þriggja sýninga röð. Á menn-
ingamótt í fyrra var annar hlutinn opnaður,
Firma og smiðshöggið verður rekið á verkið
núna á menningarárinu þegar þriðja og viða-
mesta sýning Myndhöggvarafélagsins verð-
ur opnuð meðfram Sæbrautinni þann 10.
júní árið 2000. Áætlað er að um 25 lista-
menn, erlendir sem innlendir, smíði list sína
inn í Reykjavíkurlandslagið.
Harmoníkuhátíð
Á harmoníkuhátíðina að Reynisvatni 14.-16.
júlí koma fram fremstu nikkuleikarar landsins
og þar að auki fjöldi erlendra gesta. Hátíðin
verður líka niðri í miðbæ að þessu sinni. ÍA.
/
Agúst
Futurice
Tískusýningin Futurice sem Eskimo Models
standa fyrir 1.-13. ágúst er einstæður viðburð-
ur hér á landi - enda er ætlunin að koma Islandi
á tískukort heimsins. Heimsþekktir, norrænir
og islenskir hönnuðir verða leiddir saman í
þriggja daga tískuveislu. Um leið er Futurice
fjöllistaviðburður þar sern tíska tvinnast saman
við tónlist og sjónarspil fyrir augað. Tónlistin
er reyndar einkar áhugaverður flötur á Fut-
urice, þar koma við sögu Iistarmenn á borð við '
Björk, Gus Gus og Móu.
Eldur og eimyrja
11.-18. ágúst verða hinni fomu iðn eldsmiðs-
ins gerð skil á alþjóðlegri liátíð með þátttöku á
þriðja hundrað eldsmiða hvaðanæva að úr
heiminum. Dustað verður rykið af gömlum
verkfæram sem safúað hefúr verið saman víða
um landið og hápunktur hátíðarinnar er smíði
risavaxins verks þar sem allir þátttakendur há-
tíðarinnar leggjast á eitt við sköpunina.
Á sama tíma verður haldin Hátíð cldsins þeg-
ar eldglæringar og mikilfenglegt sjónarspil
munu ráða rikjum í Reykjavík. Menningamótt-
in - aðfaranótt 20. ágúst - verður hluti af Há-
tíð eldsins.
Raddir Evrópu
og Björk
26. og 27. ágúst verða tónleikar Radda Evr-
ópu og Bjarkar. Björk syngur
eigin lög með kórnum en Atli
Heimir Sveinsson hefúr útsett
þau sérstaklega fyrir þetta
tækifæri. Einnig verða flutt
verk eftir An'o Part en stjórn-
andi er Þorgerður Ingólfsdóttir.
September
Jasshátíö
Jasshátíð Reykjavíkur verður haldin 2.-10.
september og má búast við veglegri veislu en
nokkra sinni fyrr. Boðið verður upp á fjöl-
breytta dagskrá, stærri tónleika I tónleikasölum
í bland við uppákomur á klúbbum og krám,
auk þess sem glaðningar verða á hverju strái.
Vindhátíðin 2000
Vindhátíðinni 3.-9. september er fyrst og
fremst ætlað að vera óður til hinna jákvæðu
eiginleika vindsins en jafúframt úttekt á því
hvemig hann tengist íslensku þjóðlífi og
menningu. Vindurinn verður virkjaður sem
aflgjafi ýmiss konar listviðburða en einnig
verður hann afhjúpaður sem eðlisfræðilegt fyr-
irbrigði, viðfangsefni og innblástur skálda,
orkugjafi, mikilvirkur meðhöfúndur íslenskrar
náttúra og hluti af henni, gróðureyðingarafl,
samtalsefúi o.s.frv.
Leitin að Jónasi
Borgarleikhúsið vígir 250 sæta sal í september
með frumsýningu á nýjú verki
eftir Hallgrím Hclgason.
Leikritið er í bundnu máli og
segir frá ákafri leit sem upp-
hefst þegar orðrómur spyrst út
um að Jónas Hallgrimsson
hafi sést á einum af börum borgarinnar.
ihníðtmr
íuctntnti

v''' inn*>
* lÁVttí
Inítfm
jtVUVí
tli
Úr Flateyjarbók
-IavJ
Kiv
Sýningin Þorlákstíðir og önnur Skálholtshandrit
er opin kl. 14-16 þriðjudaga til föstudaga
fram til 14. maí.
hann l. júní verður opnuð sýningin
Kristnitaka og Vínlandsferðirí elstu heimildum.
Þar verða sýnd handrit sem geyma frásagnir
af kristnitökunni á Islandi
og ferðum norrænna manna til Vesturheims.
Sýningin verður opin daglega kl. 13-17
1. júní til 31. ágúst
en frá 1. september þriðjudaga til föstudaga
kl. 14-16.
i§>tofnun árna iílagnúöáonar á íélanbt
Árnagarði við Suðurgötu 101 Reykjavík
Sími: 525 4010 fax: 525 4035
Netfang: rosat@hi.iswww.hi.is/HI/Ranns/SAM

Menningarveisla
10.-16. september verður alþjóðleg bók-
menntahátíð haldin hér á landi í fimmta sinn.
Um mánaðamótin september-október verður
líka haldin kvikmyndahátíð og norræn rað-
stefha um kvikmyndagagnrýni. Kvikmyndahá- *
tíðin er að þessu sinni haldin undir yfirskrift-
inni „íslcndingasögurnar og vcstrinn - með
viðkomu hjá Hammett og Chandler".
Október
íslensk hönnun
14.október hefst sýning-
in Form ísland á gam-
alli og nýrri íslenskri
hönnun aföllu tagi.
Stúlkan í
vitanum
15. október verður ópera
fyrir böm frumsýnd í ís-
lcnsku óperunni, byggð
á ævintýri Jónasar Hallgrímssonar. Sögu-
sviðið færir Böðvar Guðmundsson til sam-
tímans en þungamiðja verksins er sem fyrr hin
eilífa barátta góðs og ills. Tónlistin er eftir Þor-
kel Sigurbjörnsson en leikstjóri er Hlín Agn-
arsdóttir.