Dagblaðið Vísir - DV - 01.03.2000, Blaðsíða 4

4
MIÐVIKUDAGUR 1. MARS 2000
Fréttir
sandkorn
Rannsókn lokið á ösku frá Heklu:
Mikill flúor mældist
- og gæta verður að skepnum á öskufallssvæðum
DV, Árborg:
„Þetta er í sama stíl og verið hef-
ur í undangengnum Heklugosum,
það er mikill flúor þarna í berginu.
Egill Óskarsson á Norrænu eld-
fjallastöðinni tók og mældi sýnin og
það kom í ljós að í hverju kílói af
vikri eru 2200 ppm af flúori," sagði
Sigurður Sigurðarson, dýralæknir á
Keldum, við DV.
Sýnin voru tekin við Heklu, í
Rangárbotnum og Þjórsárdal í út-
jaðri öskugeirans sunnanlands. Þar
sem askan er fínust var innihaldið
um 900 ppm í kílói. „Þetta þýöir að
askan er hættuleg og þeir sem eiga
hross eða annan búfénað úti á ösku-
fallssvæðum gera rétt í því ef þeir
sjá til þess að skepnurnar fái renn-
andi vatn. Og sé þeim gefiö hey
veröur að gæta þess aö gefa frekar
minna í einu til að askan mengi
ekki fóðrið,“ sagði Sigurður.
Flúormengun mest fjarri eld-
stööinni.
Það er ekki aðeins á svæðinu
næst eldstöðinni sem gjóskan er
menguð. Sigurður segir að alls stað-
ar sem aska fellur sé hætta, og fin
aska sem berist lengst frá eldstöð-
inni sé enn magnaðri því á litlum
kornum sé yflrborðið enn stærra
sem að bindur flúorinn.
„Þetta getur verið hlutfallslega
meira lengra frá eldstöðinni en það
er bara minna magn gjósku sem
berst langar leiðir," segir hann.
Sigurður segir að á meðan ekki
rigni og á meðan snjórinn ekki
þiðni haldist flúorinn í öskunni.
Meðan sama ástand haldist verði
því að gæta þess vel að skepnur éti
ekki snjóinn. „Þetta skolast mjög
fljótt í burtu, en við fyrstu rigningu
þá hrapar flúormagnið í öskunni
niður, og hætta af eituráhrifum
hverfur. Ár sem renna frá svæðinu
eru hættulausar því flúorinn þynn-
ist svo út í þeim. Það eina sem get-
ur verið hættulegt er vatn sem er í
Aska sem þessi úr Heklugosinu er rík af flúori og því hættuleg búpeningi. DV-mynd Njörður H.
kyrrstæðum lækjum með hægu
rennsli og sérstaklega í grunnum
pollum, þar geta orðið mögnuð eit-
uráhrif," sagði Sigurður Siguröar-
son. Hann segir að fólki stafi lítil
hætta af öskunni. „Þó aö fólk andi
að sér ösku eða fái hana framan í
sig og í augun þá er hættan ekki
þannig að það valdi neinum skaða
öðrum en mekanískum. Litlu korn-
in eru eins og glerbrot, þannig að
þau festast við slímhúöina og geta
riflð og ef þau fara í augu geta þau
sært,“ sagði Sigurður.
Áhrif á stoðkerfi dýra.
Áhrif flúors á skepnur eru helst á
stoðkerfl þeirra.
„Ef skepnumar taka þetta upp í
langan tíma þá safnast þetta i
skrokkinn og bindur kalkið í blóð-
inu í torleyst sambönd þannig að
það verður óbeinn kalkskortur eða
doði eða Klums sem er talað um í
hryssum. Þær fá krampa í tyggi-
vöðvana þannig að þær standa og
nísta saman tönnum. Það er hægt
að lækna þetta meö kalksprautum
eins og venjulegan doða en þá er
kalk og magnesín gjaman geflð. En
í ungviði sest þetta í beinin, þetta
dreiflst ekki jafnt um líkamann. Þar
sem það sest í bein ýtir það til hlið-
ar kalkinu, vegna þess að þetta eru
skyld efni og þar með truflast arki-
tektúrinn og styrkurinn dvínar og
bein verða meyr. Þegar dýr sem eru
að skipta um tennur veröa fyrir
þessu geta áhrifln verið þau að nýju
tennurnar taka flúorinn í sig. Þá
getur tönnin orðið brún eða gul og
máist þá niður á móti tönn sem er
harðari. Þá vex tönnin sem er harð-
ari upp og myndar gadd. Þá eiga
þær erfitt með að bíta, jórturdýrin
erfltt með að jórtra og á hrossum
getur glerjungurinn skemmst og
tennumar skemmst, bæði framtenn-
ur og jaxlar. Svo getur þetta mynd-
að beinhnúta á fótum, svokallaða
fætlur sem valda stirðleika og
helti,“ sagði Sigurður Sigurðarson
dýralæknir. -NH
Lítið
púðurí
Heklu
- orðin mjög máttlaus
Allt púður virtist vera farið úr
eldgosinu í Heklu f gær og hafði
gosið rénað mjög frá því á sunnu-
dag.
Fallegt og bjart veður var yfir
Suðurlandi í gær og því gafst gott
tækifæri til að skoða Heklu. Þeir
sem fóru í útsýnisflug yfir gos-
stöðvarnar urðu þó margir fyrir
verulegum vonbrigðum. Gosið var
mjög máttleysislegt og gaus nær
eingöngu úr einum gíg á sprimg-
unni suðaustan til í fjallinu. Þar
streymir samt enn upp nokkur
kvika. Strekkingsvindur var af
norðvestri og lagði veigalítinn
strókinn í átt aö Fljótshlíð um
miöjan dag í gær. Þar mun snjór
hafa litast af ösku.
Allt útlit er fyrir að gosið í
Heklu sé nú á lokastigi. Sam-
kvæmt skjálftamælum hefur gosið
verið mjög svipað undanfarinn sól-
arhring. Það datt mjög niður á
mánudag en færðist svo aðeins aft-
ur i aukana um leið og gosrásin
þrengdist. Jarðfræðingar telja þó
ómögulegt að segja til um hversu
eldvirknin í fjallinu vari lengi.
-HKr.
Frá gosstöövunum í Heklu í gær.
DV-myndir GVA
Litla
Slagur
ræna...
sjónvarpsstöðv-
anna tveggja, Sjónvarpsins og Stöðv-
ar 2, um hylli áhorfenda er harður og
óvæginn og gengur á ýmsu. Önnur
stöðin hefur ekki fyrr hampað niður-
stöðum könnunar og hossað sér sem
sigurvegara en hin
kemur og snýr niður-
Slagur þessi á ser
ýmsar birtingar-
myndir, meðal ann-
ars í orðfæri frétta-
manna. Þannig
þykja fréttamenn
mjög kokhraustir þegar
keppinautinn ber á góma og láta ým-
islegt flakka. Er Sandkorni tjáð að
meðal fréttamanna Sjónvarpsins sé
Stöð 2 aldrei kölluð annað en Litla
ljóta græna stöðin. Hvort þar tala
stoltir sigurvegarar eða tapsárir öf-
undarmenn er ekki vitað þar sem
fæstir vita með vissu hvora niður-
stöðuna úr nefhdri könnun er að
marka...
Eygja von
Bjordagurinn er í
dag. í tilefni dagsins
ætla ungir framsókn-
armenn að efha til
fundar Á Akureyri
um hvort ekki eigi
að leyfa sölu bjórs í
matvöruverslun-
um. Þar mun sjálfstæðisþing-
maðurinn Vilhjálmur Egilsson
verða meðal ræðumanna. Sala bjórs í
matvöruverslunum hefur lengi verið
hjartans mál frjálshyggjumanna sem
þykja sölumálin vera í skötuliki. En
þar sem framsóknarungviðið sýnir
málinu áhuga þykjast ófáir bjórá-
hugamenn sjá að rofa muni til í þess-
um efrium, rúmum áratug eftir að
bjórlíkið var kvatt...
Var aldrei hafnað
Eitthvert moldrok varð í íslensk-
um menningarheimi á dögunum þeg-
ar Kristín Jóhannsdóttir flutti
pistil um kvikmyndahátíðina í
Berlín í útvarpið. Pistillinn fór fyrir
hjartað á Hrafni Gunnlaugssyni
enda sagði Kristín að mynd hans,
Myrkrahöfðingjanum, hefði upphaf-
lega verið hafnað af
stjóm Panorama sem
sér um sérstaka dag-
skrá hátíðarinnar.
Stjómin hafi þó „að
lokum“ fallist á að
sýna myndina og
þá vegna aðalleik-
aranna, Hilmis
Snæs Guðnason-
ar og Alexöndru Rappaport.Menn
hafi viljað vekja sérstaka athygli á
þeim. Sandkom hefur fregnað að orð
Kristínar hafi verið borin undir
framkvæmdastjóra Panorama og enn
fremur að hann hafi vísað þeim al-
gerlega á bug. Myrkrahöfðingjanum
hafi aldrei verið hafnað...
Beljandi ólán
Ritt Bjerregaard hin danska er
ansi lífseig í pólitík þrátt fyrir ófáar
hremmingar á sínum
pólitiska ferh. Eftir
áralanga veru sem
kommissar í höfuð-
stöðvum Evrópu-
sambandsins i
Bmssel er hún
komin aftur i póli-
tíkina heima fyr-
ir. Fæstir hafa
gleymt skandalnum þegar hún pant-
aði lúxusherbergi á fínustu hótelum
og lét danska skattborgara blæða.
Vék hún enda úr embætti fyrir vikið,
nokkuð sem gerist þegar pólitíkusar
annars staðar en á íslandi misstiga
sig. En nú er það ekki sukk og
svínarí sem veldur því að þjarmað er
að Ritt heldur seinheppni. Hún er
ekki fyrr orðin neytendamálaráð-
herra en jósk belja fær kúaiiðu og
Norðmenn loka hliðunum fyrir
dönsku kjöti. Kalla gárungar þetta
beljandi ólán...
Umsjón Haukur L. Hauksson
Netfang: sandkorn @ff. is