Dagblaðið Vísir - DV - 18.03.2000, Blaðsíða 30

30
LAUGARDAGUR 18. MARS 2000
Helgarblað
DV
Lætur handklæðiö falla til jaröar
þar sem leikkonan Gwyneth
Paltrow bíöur.
Dinglar því
heilagasta
Leikarinn ungi Matt Damon
gerði á dögunum svo mikið íra-
fár út af nektaratriði við tökur á
myndinni The Talented Mr.
Ripley að leikarar og tökulið
drógu fljótlega þá ályktun að
hann hefði eitthvað að fela. í
einu atriði myndarinnar stígur
Matt upp úr baði, vefur hand-
klæði um sig miðjan, fer til dyra
og lætur handklæðið detta þar
sem leikkonan Gwyneth Paltrow
biður. Þrátt fyrir að Matt væri
myndaður aftan frá var leikar-
inn svo óhress með að dingla því
heilagasta framan í leikkonuna
að leikstjórinn sá þann kost
vænstan að láta hanna pung-
bindi sem myndi skýla því við-
kvæmasta. Eitthvað hefur þó
leikarinn fengið bakþanka yfir
öllu saman því á síðustu stundu
losaði hann sig við skýluna.
Undrunarsvipurinn á andliti
Gwyneth þegar hann opnar
dyrnar var því svo sannarlega
ekta.
Fjölskyldumál
Eitt af því marga sem karlmenn
tala eiginlega aldrei um er allt það
sem skelfir þá. Konur væla löngum
stundum yfir þvl að þær séu of feit-
ar, hárið á þeim sé ómögulegt og
hafa nístandi
áhyggjur af
hjónabandinu,
börnunum, for-
eldrunum og
bókstaflega öllu
sem tekur þvi að
hafa áhyggjur
af.
Ekki karl-
menn.
Karlmenn ótt-
ast marga hluti
nagandi, djúp-
stæðum ótta sem
rænir þá nætur-
svefni og holdrisi
þegar verst gegn-
ir. Þeir bera
þennan ótta með
sér allt þar til
martröðin verð-
ur að veruleika
og eitthvað herfi-
lega slæmt og
leiðinlegt gerist.
Skoðum að-
eins nánar hvað karlmenn óttast
mest og hvers vegna.
Tilhugsunin um að
enda einn á elliheimili,
háður göngugrindinni,
smekknum og bekken-
inu, skelfir marga
karlmenn meira
en flest annað.
Að missa vinnuna
Afskaplega margir karlmenn
skilgreina sjálfa sig gegnum vinnu
sína. Vinnan er það mikilvægasta í
lífinu og hverfist um það sem
menn kunna, geta og eru. Margir
eignast vini i vinnunni og helga
henni bókstaflega alla krafta sína.
Þetta er mjög hættulegt því til-
fmningaleg binding við vinnuna
eykur á ótta karlmanna við að
missa vinnuna sem er út-
breiddasta áhyggjuefni þeirra.
Þetta gæti einnig verið skýringin á
því að menn vilja vera ómissandi á
vinnustað.
Þeir sem vilja draga úr þessum
ótta eiga að treysta félagsleg tengsl
sín utan vinnustaðar og halda opn-
um möguleikum
á því að fá vinnu
annars staðar.
Ekki staðna.
Kynlífið
kllkkar
Fátt óttast
karlar meira en
að standa sig
ekki sem skyldi í
rúminu. Þar vilj-
um við vera með
fullri reisn þegar
á þarf að halda.
Martröðin um
hið gagnstæða er
ótrúlega út-
breidd. Það má
segja að öll karl-
mennskutilveran
kristallist í því
eina liffæri sem
má aldrei bregð-
ast okkur. Ef það
gerist þá erum
við ekki karl-
menn. Heimurinn hrynur saman og
ekkert verður eftir nema vissan um
að þú munir aldrei lifa kynlífi aftur,
konan fer frá þér og þú verður að at-
hlægi.
Karlmaður sem hefur lent i slík-
um hremmingum er líklegur til að
reyna að koma sér undan kynlífl
með viðkomandi konu fyrst á eftir
og vill frekar stofna til rifrildis um
eitthvert smáatriði en láta reyna á
frammistöðu jafnaldrans.
En þetta er svolítið eins og að
detta af baki. Það þýðir ekki að
vera hræddur heldur skríða i
hnakkinn við fyrsta tækifæri aftur
og slá undir nára.
Afskapiega margir
karlmenn skilgreina
sjálfa sig gegnum
vinnu sína. Vinnan
er það mikilvægasta
í lífinu og hverfist
um það sem menn
kunna, geta og eru.
Að verða eins og pabbi
Það er skelfileg upplifun þegar
karlmaður, sem stendur og
skammar börnin sín hástöfum og
er kominn á góðan skrið, uppgötv-
ar skyndilega að hann talar ná-
kvæmlega eins við þau og faðir
hans gerði við hann.
Flestir karlmenn hafa nefnilega
lofað sjálfum sér að verða skiln-
ingsríkari, umburðarlyndari við
sín eigin böm heldur en pabbi var
og ala þau upp efth nýjum og betri
aðferðum. Vilji menn koma i veg
fyrir þetta ósjálfráða fyrhbæri get-
ur eiginkonan komið til hjálpar.
sammm
Heimilisofbeldi
Þórhaflur
Heimisson
skrifar um
fjölskyldumál
í Helgarblaö DV
Það sem karlmenn óttast mest í lífinu:
Ofbeldi á heimilum í einhverri
mynd er tiltölulega algengt fyrir-
bæri, því miður. Ofbeldið getur tek-
ið á sig margvíslegar myndh bæði
andlegar og líkamlegar og er ekki
einskorðað við ákveðna þjóðfélags-
hópa eða stéttir. Þeir sem búa við
ofbeldi af einhverju tagi reyna oft-
ast að fela það út á við. Ofbeldið
verður þannig gjarnan best varð-
veitta leyndarmál fjölskyldunnar.
Það er því erfitt að meta umfang
þess nákvæmlega eða hversu marg-
ir einstaklingar það eru, börn og
fullorðnir, sem búa við ofbeldi.
Einu marktæku ábendingarnar
um fjölda fórnarlamba heimilisof-
beldis eru þær sem fást frá samtök-
um er reyna að aðstoða þau sem fyr-
ir ofbeldinu verða. Þó er þar aðeins
um toppinn af ísjakanum að ræða
því allt of margir láta ofbeldið yfir
sig ganga án þess að leita sér hjálp-
ar og geta margar ástæður legið þar
að baki. Gjarnan tengist ofbeldi inn-
an fjölskyldunnar áfengismisnotk-
un eða misnotkun á vímuefnum af
einhverju tagi. Það þarf þó alls ekki
að fara saman þó oft valdi langvar-
andi misnotkun áfengis og vímu-
efna ofbeldishneigð. Margir nota
vímuna sem afsökun fyrir ofbeldis-
hneigð sinni en sú afsökun er í raun
marklaus. Viman kallar aðeins
fram ofbeldistilhneigingar sem búa
undir niðri.
Ofbeldi i hjónabandi eða sambúð
fylgir oft ákveðnu ferli. Áður en of-
beldið brýst fram á sér stað eins
konar spennuhleðsla. Parið veit að
brátt veröur gripið til ofbeldisins,
hver svo sem ástæðan er. Konan,
sem oftast er fórnarlambið ásamt
börnunum, gerir allt sem hún getur
til þess að blíðka manninn og koma
í veg fyrir árás á sig eða bömin.
Maðurinn svarar með auknum yfir-
gangi sem endar með ofbeldi.
Eftir að ofbeldið hefur átt sér stað
segist maðurinn sjá eftir öllu saman
og gerir allt sem hann getur til þess
að símnfæra konuna um að þetta
muni aldrei gerast aftur. Konan
reynh þá gjarnan að gleyma því
sem gerðist en efth ákveðinn tíma
endurtekur allt þetta ferli sig. Ef
áfengis- og vímuefnanotkun er með
í spilinu hjá öörum eða báðum aðil-
unum, fómarlambinu og ofsækjand-
anum, er afneitun gjaman fylgis-
fiskur ofbeldisins.
Eitt af því sem einkennir þann
sem beitir ofbeldi innan veggja
heimilisins er að hann kemur fram
sem tvær gersamlega óskyldar
mannverur. Á það við bæði um
karla og konur, þó oftast séu það
karlar sem beita ofbeldi eins og fyrr
„Reynslan sýnir því
midur að litlar likur eru
á því að sá sem beitir
maka sinn og böm
ofbeldi bæti ráð sitt eða
taki upp nýja lifnaðar-
hœtti. Þvert á móti eru
meiri líkur á því að
ofbeldið aukist með
tímanum. “
segir. Utan veggja heimilisins kem-
ur sá er fyrir ofbeldinu stendur
fram eins og hinn fullkomni heimil-
isfaðir en um leið og heim er komið
vill hann öllu ráða og kúgar heimil-
isfólkið.
Allir verða að lúta vilja hans.
Með öðrum, t.d. á vinnustað, er
hann gjarnan elskulegur og viðfelld-
inn en innst inni þráh hann vald í
einhverri óljósri mynd. Sá er beitir
ofbeldi á heimili sínu þjáist gjarnan
af einhvers konar minnimáttar-
kennd sem aftur verður kveikja of-
beldisins, t.d. þegar áfengi er haft
um hönd. Fórnarlambinu er þá
kennt um allt í lifinu sem ekki hef-
ur gengið eins og ofbeldismaðurinn
vildi, jafnvel það að hann skuli
beita ofbeldi.
Reynslan sýnir því miður að litl-
ar líkur eru á því að sá sem beitir
maka sinn og börn ofbeldi bæti ráð
sitt eða taki upp nýja lifnaðarhætti.
Þvert á móti eru meiri líkur á því
að ofbeldið aukist með tímanum. Of-
beldismaðurinn leitar sér líka
ógjarnan hjálpar að fyrra bragði.
Öll þau sem búa við slíkt ofbeldi
innan heimilisins í einni eða
annarri mynd ættu því að leita sér
aðstoðar til að losna úr samband-
inu. Mörg samtök bjóða upp á hjálp
þegar í slíkt óefni er komið. Og þó
erfitt geti verið að horfast í augu við
sjálfan sig og viðurkenna að sam-
búðin er komin í óefni, þá er sú við-
urkenning gjaman fyrsta skrefið
burt úr aðstæðum sem til lengdar
brjóta einstaklinginn niður.
Martraðir
karlmanna