Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.2000, Blaðsíða 26

26_________
Helgarblað
FIMMTUDAGUR 20. APRÍL 2000
DV
Skussarnir sjö
- einstaklingar sem hafa átt þátt í að móta heiminn með heimskupörum sínum
Andróníus Ducas,
árið 1071:
Fall býsanska ríkisins og
upphaf krossferðanna
Án þess að hafa í raun ætlað sér
það varð Andróníus þessi faðir Tyrk-
lands í núverandi mynd en hann átti
einnig sök á því að krossferðimar
voru famar 1096-1271 til að ná Land-
inu helga úr höndum múhammeðstrú-
armanna. Þessi býsanski hershöfðingi
sem vildi einungis drepa keisara sinn
reyndist nefnilega of vandfýsinn til að
fremja ódæðið einn og óstuddur. Þess
í stað beið hann þar til herinn lenti í
bardaga við tyrkneska hirðingja og
skipaði þá her sínum að hörfa um leið
og hann skildi keisarann eftir í klóm
óvinarins. Andróníus hershöfðingi
mun hins vegar hafa vanmetið her
sinn því hann dreifðist um allar jarð-
ir þegar hann hörfaði undan óvinin-
um og skildi Anatólíu - helminginn af
hinu býsanska ríki - í höndum
Tyrkja. Tyrkjar voru ekki lengur
hirðingjar eftir það og Anatólía heitir
í dag Tyrkland. Sigur múslima kom
ennfremur krossferðunum alræmdu
af stað á meðan Tyrkir eyddu því sem
eftir var af þessu sögufræga riki.
Jung-Lo, keisari í Kína,
árið 1415:
Stöðnun kínverska ríkisins
Árið sem Kína batt enda á framþró-
un ríkisins. Jung-Lo hafði allt sem
keisari gat óskað sér. Hann ríkti yfir
sterkasta, gjöfulasta, tæknivæddasta
og fjölmennasta ríki heims. Á meðan
enski flotinn sigldi varla lengra en til
Portúgals voru Kínverjar að kanna
vesturströnd Afríku. Jung-Lo á hins
vegar að hafa metið hina ótrúlegu yf-
irburði ríkisins sem svo að það væri
enginn tilgangur i frekari framþróun
- ríkið væri fullkomið nú þegar þar
sem önnur lönd heimsins hefðu ekk-
ert fram að færa sem aukið gæti vel-
megun i Kína. í kjölfarið leysti keisar-
inn upp kínverska flotann, dró úr
verslun og viðskiptum og hvatti landa
sína til að læra heldur um kínverska
siði og venjur. Þessi stefna Jung-Lo og
stöðnun ríkisins varði í 6 aldir.
Ferdinand af Aragon,
árið 1483:
Spænski rannsóknarrétturinn
Ferdinand af Aragon vildi verða
ríkur í hvelli. í anda Machiavellis
kom hinn slægi og fégráðugi kóngur á
spænska rannsóknarréttinum til að
féfletta efnameiri þegna ríkisins sem
gerðust sekir um hjúskaparbrot og
runnu peningarnir beint til krúnunn-
ar. Rannsóknarrétturinn sætti sig
hins vegar ekki við að afla eingöngu
skotsilfurs fyrir kónginn eyðslusama
og setti þess í stað markmiðið hærra
og hugðist bjarga Spáni úr klóm guð-
leysis af hvaða tagi sem væri. Þegar
þar var komið sögu og bálkestir og
pyntingatól voru orðin daglegt brauð
var ljóst að Ferdinand réð ekki lengur
ferðinni. Honum var sjálfum stungið
inn og þurfti í kjölfarið að fara að af-
arkostum yfirmanns rannsóknarrétt-
arins sem staðfestu aukin völd þess
síðarnefnda. Á meðan Evrópa naut
ávaxta endurreisnarinnar bjó Spánn
því við ægisvald rannsóknarréttarins.
Leó páfi tíundi,
árið 1517:
Aflátsbréf og siðaskiptin
Leó páfi hafði betri smekk en
hyggjuvit. Þessi fagurkeri heimtaði að
Péturskirkjan í Róm yrði endurgerð
frá grunni sem honum fannst ekkert
meira en miðaldagripahús. En þó páfi
væri ríkur átti hann engan veginn
næga fjármuní fyrir útgjöldunum svo
hann ákvað að hleypa af stokkunum
allsherjarútsölu á aflátsbréfum fyrir
hina syndugu. Þessi prangsala fór svo
fyrir brjóstið á Marteini Lúther að
hann hvatti til siðaskipta innan kirkj-
unnar. Á meðan á þessu stóð bjó Leó
um sig i Róm og hafði meiri áhuga á
teikningum Rafaels en mótmælum
Lúthers. Hann hafði engan áhuga á
guðfræði og sá ekki fyrir neinar svipt-
ingar innan kirkjunnar. Leó svaraði
«*!jBí