Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.2000, Blaðsíða 17

17
FIMMTUDAGUR 18. MAÍ 2000
DV
Breskur leikflokkur sýnir Sjálfstætt fólk á íslandi
Tónlist
„Ég er búinn að átta mig á því hvers
konar biblía þessi skáldsaga er fyrir
ykkur hér á íslandi og það gerir mig
skelfingu lostinn - en líka kátan, “
segir Gavin Stride, leikstjóri hjá
breska leikfélaginu New Perspectives
sem í kvöld frumsýnir í Möguleikhús-
inu uppsetningu sína á Sjálfstœðu
fólki eftir Halldór Laxness. „Ég bæði
græt og hlœ, “ áréttar hann og er ekki
á honum að finna nokkum taugatitr-
ing, enda fékk sýningin afbragðsgóð-
ar viðtökur í Englandi.
„Við völdum þessa sögu vegna þess hvað hún er
óensk en þó alþjóðleg I boðskap sínum,“ heldur
hann áfram. „Englendingar þekkja þessar persón-
ur og kannast við skoðanimar og viðhorfin sem
koma fram í sögunni þó að hún gerist uppi á ís-
lenskri heiði í upphafi 20. aldar. Leikhúsið New
Perspectives sækist eftir verkum sem í senn eru
sérstæð, með rætur í ákveðinni menningu, og al-
þjóðleg, og Sjálfstætt fólk fellur í þann flokk.
Venjulega eru Bretar áhugalausir um menningu
annarra þjóða, þó að þeir séu orðnir fjöltnenning-
arsamfélag, en áhorfendur tóku þessari sýningu
vel. Á frumsýningunni í Englandi var stemningin
eins og í kirkju - þó að verkið sé fjarri þvi að vera
kristilegt - þögnin var innlifuð og full af íhugun,
enda er ég viss um að verkið fylgir fólki lengi á
eftir.“
- Hvað heldurðu að það hafi verið í sögunni
sem höfðaði svona sterkt til ykkar?
„Það var margt,“ segir Gavin - og finnst eflaust
að hann sé búinn að svara þessari spurningu.
„Eitt er spurningin um sjálfstæði einstaklingsins.
Hversu sjálfstæð og óháð öðru fólki getum við ver-
ið? Enginn er eyland sagði John Donne og Halldór
Laxness tekur undir það í þessari bók. Og svo
gildismatið. Hvað höldum við fast í gegnum þykkt
og þunnt og hverju sleppum við?“
Bjartur spennandi
Svo er auðvitað persóna Bjarts áleitin og spenn-
andi.
„Ég er svo hrifinn af honum vegna þess að
hann er fremur andhetja en hetja,“ segir Gavin.
„Hann er ruddi og harðstjóri, einóður; hann hefur
engan tíma fyrir tilfinningasemi en á móti kemur
að hann skilur náttúruna og gang hennar og hef-
ur í raun og veru yflrleitt rétt fyrir sér þótt ekki
sé alltaf auðvelt að kyngja því. Bjartur er gang-
andi þversögn og þessar þversagnir má ekki þvo
af honum þótt sjálfsagt væri það hægt ef maður
vildi ritskoða þær burt. Við erum öll full af þver-
Gavin Stride leikstjóri
„Við erum öll full af þversögnum og það er ekki síst þetta einkenni á Bjarti sem lætur
okkur þykja vænt um hann þrátt fyrir allt. “
sögnum og það er ekki síst þetta einkenni á Bjarti
sem lætur okkur þykja vænt um hann þrátt fyrir
allt.“
Gavin leggur áherslu á að sýningin sé ekki leik-
gerð á skáldsögunni heldur velji þau eina af ótal-
mörgum leiðum í gegnum hana, eina á sem renn-
ur eftir henni, eins og hann orðar það. I hópnum
eru aðeins sex leikarar þannig að persónum er
fækkað um nokkra tugi, en flestar aðalpersónur
skila sér inn á svið. Þó á Bjartur aðeins einn son
í sýningunni, og þau völdu Nonna; hans er fram-
tíðin og vonin.
New Perspectives er ferðaleikhús og hópurinn
leikur yfirleitt ekki í leikhúsum heldm- félags-
heimilum, skólum, safnaðarheimOum og öðrum
hentugum stöðum. Þetta þýðir að heima fyrir eiga
þau ekki bara von á sérstöku leikhúsáhugafólki
heldur öllum almenningi sem er ekki síst að koma
á skemmtun í byggðarlaginu sínu og til að hitta
grannana. Þetta er breskt dreifbýlis- og sveitafólk
og Gavin fullyrðir að það skilji Bjart.
„Lenskan nú um stundir eftir því sem veröldin
verður flóknari er að gera listina einfaldari.
„Dumming down“ er þetta fyrirbæri kallað á
ensku,“ segir Gavin, „allt á að vera svo ofsalega
létt, fyndið og skemmtilegt. Sjálfstætt fólk and-
mælir þessu af hita. Það er vont og það versnar,
er boðskapur Hallberu gömlu, en þó er verkið
auðvitað fullt af lífl og frábærum athugunum. „Ég
veit hvemig þetta verður," sagði einn leikhúsgest-
ur við mig í hléi, „eftir hlé verður tómt glens og
gaman!" Ekki var það nú alveg rétt hjá honum, en
þess í stað gefur verkið áhorfendum nóg til að
hugsa um eftir sýninguna."
íslenskir listamenn athugiö
New Perspectives er ekki bara leikhús heldur
miðstöð fyrir allra handa uppákomur og einn fé-
laginn í hópnum, Chris Fogg, segir mér að hann
vilji afar gjarnan komast í samband við íslenska
listamenn, dansara, leikara o.s.frv. til að skipu-
leggja sameiginleg verkefni í framtiðinni. Chris
verður í Möguleikhúsinu út vikuna en fer heim á
sunnudaginn. Síminn til að ná i hann og panta
miða á einhverja af sýningum New Perspectives
er 562 5060 en sýningar á Sjálfstæðu fólki verða í
kvöld, fóstudags-, laugardags- og sunnudagskvöld
kl. 20.30.
Enginn er eyland
Eldfim á köflum
DV-MYND E.ÓL.
Olga Björk Olafsdóttir fiðluleikari og Paulo Steinberg píanóleikari
„Líkt og ætti að gerast á öllum góðum tónleikum þá náðu þessir hámarki í
síðasta verkinu á efnisskránni. “
í Salnum í Kópavogi léku á
þriðjudagskvöld tveir ungir lista-
menn, báðir enn í námi þó sjái fyr-
ir endann á því. Þetta voru þau
Olga Björk Ólafsdóttir fiðluleikari
og Paulo Steinberg píanóleikari frá
Brasilíu. Bæði eru þau í framhalds-
námi við háskólann í Bloomington
í Indiana, BNA. Olga mun taka til
starfa sem fiðluleikari í Sinfóníu-
hljómsveit íslands næstkomandi
haust en ekki var þess sérstaklega
getið hvað Steinberg ætlast fyrir að
námi loknu. Efhisskráin var blanda
af verkum frá þremur öldum. Frá
átjándu öld var flutt sónata eftir
Hándel op.l no.12. Frá nítjándu öld
voru fluttar sónötur eftir Beet-
hoven og Schumann og svo Scherzo
eftir Brahms. Fulltrúi 20. aldar á
efnisskránni var Hanns Jelinek,
Vínarbúi sem lifði fyrstu sjötíu ár
aldarinnar. Efnisskráin gaf þannig
tækifæri til að skoða tök listamann-
anna á mismunandi stilbrigðum
sögunnar.
í einþáttunginum eftir Brahms
varð strax ljóst að þama er kominn
mjög öruggur og vel spilandi fiðluleikari í hóp
okkar ágætu strengjaleikara. Nákvæmni og
fáguð túlkun einkenndi fiðluleikinn en það var
eins og frumkvæðið vantaði. Eldinn var hins
vegar að flnna í mjög góðum píanóleik Paulo
Steinberg, sem sýndi hvað eftir annað á tónleik-
unum hversu fær píanóleikari hann er.
1 sónötu eftir Hándel hæfði þessi yfírvegaði
stíll fiðluleikarans hins vegar ágætlega en það
tók píanóleikarann tvo kafla að finna sig í þess-
um andblæ. í fíngerðum þriðja kaflanum náðu
þau loks mjög náið saman og sköpuðu það rými
og ró sem largokaflinn geymdi. Ekki
var fjórði og síðasti kaflinn síðri, hrað-
ur og mjög vel fluttur.
Tök þeirra Olgu Bjarkar og Paulo
Steinberg á sónötu í A-dúr op.30, no.l
eftir Beethoven voru aðdáunarverð.
Fyrsti kaflinn er mest hrífandi frá
hendi tónskáldsins og þar var leikur
þeirra líka bestur, þó tilbrigðin í síð-
asta kaflanum væru einnig mjög vel
flutt.
Xenien eftir Jelinek er röð margra
smámynda í tónum sem sumir hverjir
eru víst valdir með aðferðum tólftóna-
tækni. Það var í þessu verki sem
kannski skýrast mátti skynja hversu
músíkalskir flytjendumir eru. Verkið
sem sumpart er undir áhrifum spar-
semistíls Webern varð í höndum
þeirra eitt glitrandi perlusafn. Þau
gáfu hverjum tóni, hverri andrá merk-
ingu. Líkt og ætti að gerast á öllum
góðum tónleikum þá náðu þessir há-
marki í síðasta verkinu á efnis-
skránni, sónötu í a-moll op.105 eftir
Robert Schumann. Hljóðfæraleikar-
amir höfðu bæði mjög góð tök á efn-
inu og túlkun þeirra samstíga og vel
eldflm á köflum. Hafi menn greint einhverja
tóna sem hljómað gátu aðeins betur þá var það
ódýr fórn fyrir kraftinn í fhitningnum.
Sigfríður Bjömsdóttir
___________Menning
Umsjón; Silja Aöalsteinsdóttir
Kaffi og kleinur
Sautján börn ur Litla myndlistarskól-
anum sýna um þessar mundir myndverk
sín í reyklausa kaffihúsinu Nönnukoti í
Hafnarfirði. Þessar stórskemmtilegu
myndir eru allar unnar eftir sömu upp-
stillingu á kaffikönnu, kleinum, kaffi-
kvörn og öðrum hlutum sem fengnir voru
að láni úr Nönnukoti. Fjölbreytileiki
myndanna kemur því skemmtilega á
óvart.
Listamennirnir ungu eru á aldrinum 5
til 9 ára og eru þau nemendur í mark-
vissri myndlist undir handleiðslu Aðal-
heiðar Skarphéðinsdóttur myndlistar-
manns. Sýningin stendur til 4. júní og er
opin eins og kaffihúsið frá 14 til 19 alla
daga nema mánudaga.
Vér morðingar
á förum
Nú eru aðeins tvær
sýningar eftir á hinu
magnaða verki Guð-
mundar Kamban, Vér
morðingjar, sem var
frumsýnt á Smíðaverk-
stæðinu í upphafi leikárs-
ins undir stjórn Þórhalls
Sigurðssonar og hefur
gengið þar síðan við miklar vinsældir.
Síðustu sýningamar eru annað kvöld og
laugardagsköld í þessari viku.
Vér morðingjar ijallar á áhrifamikinn
hátt um hjónabandið, ást og afbrýði, sekt
og sakleysi. „Samskipti persónanna eru
marghliða og höfundur gefur engin ein-
hlít svör í leikritinu," sagði Auður Eydal
í umsögn sinni í DV. „Þvert á móti bend-
ir hann í textanum í margar áttir og leik-
ur sér jafnvel svolítið með áhorfandann
með því að kasta boltanum á milli persón-
anna þannig að áður en varir er gerandi
orðinn þolandi og öfugt. Samúðin sveifl-
ast í samræmi við þetta eins og pendúll
frá einni persónu til annarrar og hver og
einn verður að túlka atburði verksins á
sinn hátt í lokin.
Uppfærsla Þjóðleikhússins hefur hlotið
mjög góðar viðtökur, ekki síst Halldóra
Björnsdóttir og Kristbjörg Kjeld í hlut-
verkum mæðgnanna. Áðrir leikarar eru
Valdimar Örn Flygenring, Linda Ásgeirs-
dóttir, Magnús Ragnarsson og Þór H. Tul-
inius.
F ílharmóníus veit
NewYork
- flytur verk eftir Áskel Másson
Fílharmóníusveit New York borgar
flytur verk Áskels Más-
sonar, Konsertþátt fyrir
litla trommu og hljóm-
sveit, á sex tónleikum
nú í maí. Stjórnandi
hljómsveitarinnar er Le-
onard Slatkin og einleik-
ari verður hinn heims-
frægi slagverksleikari
Evelyn Glennie. Fyrstu tónleikarnir
verða í kvöld.
í fyrra var Konsertþáttur Áskels fluttur
af Bandarísku þjóðarsinfóníuhljómsveit-
inni, National Symphony Orchestra, i
Kennedy Center í Washington og einnig
af Sinfóníuhljómsveitinni í Cleveland á
Blossom hátíðinni í Cleveland með sama
hljómsveitarstjóra og einleikara. Engin
þessara hljómsveita hefur áður flutt verk
eftir íslenskt tónskáld svo vitað sé.
Evelyn Glennie hefur flutt verk Áskels
Mássonar við mörg
tækifæri erlendis og
einnig hér heima. Fyr-
ir nokkrum árum lék
hún með Sinfóníu-
hljómsveit íslands
Marimbukonsert Ás-
kels við mikinn fögn-
uð tónleikagesta og í
annarri komu sinni hingað lék hún hið
margslungna Prím eftir Áskel sem auka-
lag eftir að hafa leikið útlendan einleiks-
konsert með Sinfóníuhljómsveit íslands.
Áskell Másson hefur nú nýlokið við að
semja stóran einleikskonsert sem tileink-
aður er Evelyn Glennie.