Dagblaðið Vísir - DV - 10.06.2000, Qupperneq 14

14
Fréttir
LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 2000
I>V
Flóttamenn enn á flótta
- Júgóslavar taka þátt í landsbyggðarflótta íslendinga og flytja á suðvesturhornið
Sjö íjölskyldur flóttamanna frá
Krajina-héraði í Króatiu sem sam-
anstanda af 23 einstaklingum komu
til íslands aðfaranótt þriðjudagsins.
Hópurinn hélt rakleiðis tO Siglu-
fjarðar þar sem fólkinu er ætlað að
búa. Siglfirðingar tóku flóttafólkinu
opnum örmum, en þrátt fyrir að
kapp hafi verið lagt á móttöku
flóttamanna á landsbyggðinni virð-
ast þeir festa þar misjafnlega rætur.
Þannig er aðeins um þriðjungur
flóttamanna síðustu fjögurra ára
enn á þeim stöðum sem upphaflega
tóku við þeim.
384 flóttamenn á 44 árum
Gengið hefur verið út frá því að
hingað komi að jafnaði um 25 flótta-
menn á ári hverju. Með nýkomnum
hópi fióttamanna hafa á sl. 44 árum
samtals komið 384 flóttamenn til
landsins á vegum opinberra aðila.
Ekki eru þá taldir með þeir sem
sækja hér um hæli og koma á eigin
vegum, sem hafa verið hátt í tutt-
ugu á ári. Fyrsti skipulagði hópur
flóttafólks á síðari tímum kom til Is-
lands frá Ungverjalandi áriðl956 en
í þeim hópi voru 52.
Staldra stutt á lands-
byggðinni
Siðan 1996 hafa komið 168 flótta-
menn í skipulögðum hópum frá
ríkjum fyrrum Júgóslavíu og var
þeim flestum komið fyrir í sveitarfé-
lögum úti á landsbyggðinni. Árið
1996 fóru þannig 30 til ísafjarðar,
árið 1997 fóru 17 til Hafnar í Homa-
firði, árið 1998 fóru 23 til Blönduóss,
árið 1999 fóru 26 til Dalvíkur, 24 til
Reyðarfjarðar og 25 fóru á síðasta
ári til Hafnarfjarðar. Nú í vikunni
fóru svo 23 til Siglufjarðar.
Af þessum flóttamönnum sneru
allir 24 Kosovo-Albanarnir sem
komu til Reyðarfjarðar aftur til síns
heima auk nokkurra frá öðrum
stöðum. Samtals fóru 36 til baka og
3 komu í staðinn. Af þeim sem fóru
til ísafjarðar hefur stærsti hlutinn
nú lagt land undir fót og flutt á suð-
vesturhom landsins. Á Hornafirði
eru flestir enn á staðnum. Ein fiöl-
skylda með fiórum einstaklingum
er þó farin eða að flytja á brott. Frá
Blönduósi hafa hins vegar fimm af
sex fiölskyldum þegar flutt suður í
leit að atvinnu. Á Dalvík em 20 eft-
Fjórhjól og jeppar,
12 volt.
Amerísk leiktæki,
sambyggð. Gott verð
Sól- og öryggisfilmur
á glerið,
300% sterkara
Brunastigar, fyrir lifið,
kr. 4.800
Gas-viðvörunartæki,
kr. 5.800
Innbrotsfælitæki,
Dalbrekku 22, stml 544 5770.
Fréttaljós
Flóttamenn frá ríkjum fyrrum Júgóslavíu
Hafa fengiö frábærar viðtökur landsbyggöamanna og lagaö sig ágætlega að íslensku samfélagi.
ir og hyggjast vera þar áfram. í
Hafnarfirði eru fiórar af fimm fiöl-
skyldum enn á staðnum. Ein fiöl-
skylda hefur snúið til baka. Þannig
lætur nærri að tveir þriðju hlutar
þessara 168 flóttamanna hafi horfið
á brott frá þeim stöðum sem upphaf-
lega tóku á móti þeim.
Efasemdir flóttamanna
Þótt margt hafi verið sérlega vel
af hendi leyst hafa ýmsar spuming-
ar samt vaknað um hvernig íslend-
ingar haga sinni flóttamannahjálp.
Djordje Tosic flúði frá Serbíu 1993
og kom til íslands á eigin vegum. I
viðtali við DV í mars sl. varpaði
hann fram athyglisverðum spurn-
ingum um tilgang íslendinga með
hjálpinni. „Það vakna spurningar
um hvort íslendingar séu að hjálpa
flóttamönnum eða sjálfum sér,“
sagði Tosic og vitnar þá til einnar
milljónar framlags ríkisins á hvern
flóttamann til viðkomandi sveitarfé-
laga. „Svo er það kannski flutt til
Blönduóss. Eftir eitt ár þegar pen-
ingaaðstoðinni lýkur er þar enga
vinnu að hafa. Fólkið fær ekki tæki-
færi til að bjarga sér. Allt þetta fólk
fer því til Reykjavíkur. Þá spyr
maður, til hvers er verið að senda
þessa flóttamenn út í sveit? Ég hef
velt því fyrir mér hvort þetta snúist
ekki bara um peninga fyrir
sveitarfélögin."
Guðmundur Guðlaugsson,
bæjarstjóri Siglfirðinga,
virðist skynja vel hvaö Djor-
dje Tosic var að meina. í
sjónvarpsfréttum sl. þriöju-
dag, fullvissaði hann lands-
menn um að móttaka Sigl-
firðinga væri ekki sprottin
af peningahagsmunum held-
ur eingöngu af mannúðar-
sjónarmiðum. Enginn var
samt að efast um góðan hug
Siglfirðinga og annarra og
víst að móttaka þessa fólks
mun veita þeim aukinn
þroska sem að henni vinna.
Auðveldara í fámennari
byggðum
Bryndís Friðgeirsdóttir,
svæðisfulltrúi Rauða kross
íslands á ísafirði, segist ekki
heldur efast um það eina ein-
ustu mínútu að rétt hafi ver-
ið að senda flóttamenn þang-
að á sínum tíma. Hún segist
ekki hika við að mæla með
að slíkt verði gert aftur. Mun
auðveldara sé t.d. að skapa
þá samstöðu sem til þarf í fá-
mennari byggðum á lands-
byggðinni. Þrátt fyrir frá-
Djordje Tosic flýði frá Serbíu 1993
„Þaö vakna spurningar um hvort ís-
lendingar séu að hjálpa flóttamönn-
um eöa sjálfum sér. “
bærar móttökur, þá hefur ísfirðing-
um samt sem áður illa haldist á
þessum nýju íbúum sem einn af öðr-
um hafa horfið á braut. Versnandi
atvinnuástand í kjölfar gríðarlegs
samdráttar í fiskvinnslu og veiðum
hefur séð til þess. Atvinna og ásókn
Sta&ur:
ísafjörður
Ár:
1996
Fjöldi:
Steóur:
1998
rjöldi:
í meira þéttbýli virðist því vera lyk-
ill að hamingjuleit þessa fólks eins
og fiölmargra annarra íslendinga.
Bryndís segir að enn séu sterk
tengsl á milli þess fólks sem flutt
hefur í burtu og stuðningsfiöl-
skyldnanna. Enginn týnist og vel sé
fylgst með hvernig fólkinu vegni af
vinum þeira á ísfirði.
Serbar til Króatíu
Samkvæmt heimildum DV hafa
sumir flóttamenn hérlendis efa-
semdir um það sem verið er að gera.
Evrópusambandið hefur það á
stefnuskrá sinni að Serbar frá
Krajina-héraði fái aftur að snúa til
síns heima í Króatíu. Þar er nú ver-
ið að reyna að skapa nýjan grunn að
friðsamlegri sambúð Serba og
Króata. Þegar munu vera komnir
16.500 Serbar til Króatíu sem hrökt-
ust þaðan í stríðinu. Serbarnir fá
vítækari aðstoð frá ESB en Króat-
arnir sem fyrir eru. ESB-ríki eru
með augljóst tak á Króötum sem
geta ekki annað en samþykkt þetta
ef þeir vilja á annað borð vera með
í samfélagi Evrópuþjóða. Þrátt fyrir
að Serbarnir njóti þannig umtals-
verðar aðstoðar við að komast til
sins heima, þá standa önnur ríki
líka að því að taka við þessu fólki.
íslendingar eru þar á meðal og hafa
Staður:
Siglufjörður
Ár: j
2000
FJöldi: Æ
23
eru tveir þykkir og miklir litprent-
aðir doðrantar. Þar eru raktir í máli
- og hrikalegum myndum, meintir
stríðsglæpir Nato í rikjum
Júgóslavíu. Lítið hefur hins vegar
verið minnst á þá hlið mála hér á
landi eða hvaða hagsmunir það
voru sem raunverulega réðu afstöðu
Nato til þjóðarbrotanna á
Balkanskaga.
Réttindi tengd búsetu
Undanfarna daga hefur gestrisni
Siglfirðinga fengið að njóta sín eins
og svo oft áður. Nú taka þeir á móti
nýjum hópi flóttamanna. Erlendis
hafa íslendingar fengið mikið lof
fyrir það hvernig er að þessum mál-
um staðið. Þá liggur fyrir að félags-
lega hefur móttaka flótamanna haft
mjög góð áhrif í viðkomandi sveit-
arfélögum.
Að sögn Hólmfríðar Gísladóttur
hjá RKÍ eru réttindi flóttamanna
hér tengd búsetu. Samningur er
gerður við viðkomandi sveitarfélag
og móttökunni stýrt af sérstökum
verkefnisstjóra.
Samkvæmt heimildum DV eru
dæmi um einstaklinga sem tekið
var opnum örmum á landsbyggð-
inni, hafi rekið sig á vegg þegar þeir
fluttu á höfuðborgarsvæðið -
einmítt vegna búsetutengdra borg-
araréttinda. Samkvæmt upplýsing-
um frá félagsmálaráðuneytinu
munu flóttamenn hins vegar njóta
sömu réttinda í húsnæðislánakerf-
inu og aðrir íslendingar. Ekki ligg-
ur hins vegar ljóst fyrir hver réttar-
staða þessa fólks er kjósi það að yf-
irgefa viðkomandi sveitarfélag á
fyrsta ári verunnar hérlendis.
168 flóttamenn
hafa komið frá
Júgóslavíu
síðan 1996
Sta&ur:
Dalvík
1999
FJöldf:
Sta&ur:
1999
FJoldl:
Staðun
Hafnaifjörður
Ár:
1999
FJöldi: m
25
Sta&ur:
Hornafíörði
ur
flutt 168 manns þaðan á fiórum
árum.
Stríðsglæpir Nato
Ástandið í ríkjum fyrrum
Júgóslavíu er okkur íslendingum
ærið framandi. Við höfum séð
myndir og fréttir af stríðsátökum og
deilum sem eiga sér aldalangan að-
draganda. Hins vegar virðast þær
fréttir á margan hátt brotakenndar
og „staðreyndir" hreinlega mat-
reiddar. Erfiðlega virðist ganga að
hemja ástandið í Kosovo og óttast
margir að mafian þar og í Albaníu
sé að skapa grunn að öflugri eitur-
lyfiastarfsemi miðsvæðis í Evrópu.
Vegna umfiöllunar um flóttamenn
var blaðamanni DV m.a. sýnd
svokölluð Hvítbók Júgóslava, sem
Hörður Kristjánsson
blaðamaöur