Dagblaðið Vísir - DV - 08.07.2000, Blaðsíða 11

11
LAUGARDAGUR 8. JÚLÍ 2000______________________________________
r>V Skoðun
Ekkert athugavert
/ eðlilegu samkeppnisumhverfi er ekkert athugavert við það að fyrirtæki hækki verð á vöru og þjónustu. Eigendur og stjórnendur fyrirtækja hafa það
að markmiði að hámarka afkomuna - ná sem mestum hagnaði út úr rekstrinum. Gangi fyrirtæki of langt í verðhækkunum er þeim refsað.
Viðskiptavinirnir snúa sér til keppinautanna.
Blessuð iðgjöldin
Einar Sveinsson, framkvæmda-
stjóri Sjóvár-Almennra, er ekki hrif-
inn af forystugrein DV síðastliðinn
miðvikudag um hækkun á iðgjöld-
um ökutækjatrygginga. Hann send-
ir mér kveðjur í kjallaragrein i gær
og svarar gagnrýni. Ýmislegt sem
Einar Sveinsson bendir á er athygl-
isvert og sett fram á skiljanlegan
hátt, en margt í rekstri tryggingafé-
laga er erfitt að skilja - sumt raun-
ar þannig að aðeins sérfræðingar ná
fullum skilningi.
Ég hef í gegnum árin oft fjallað
um rekstur og efnahag tryggingafé-
laganna og jafnan bent á að staða fé-
laganna sé í raun mun sterkari en
ársreikningar félaganna gefa til
kynna. Forráðamenn tryggingafé-
laganna hafa aldrei fellt sig við
þessar fullyrðingar. En ekkert sem
þeir hafa sett fram breytir þessari
skoðun minni. i þessu sambandi má
raunar benda á að Fjármálaeftirlitið
heldur því fram að framlag í bóta-
sjóði tryggingafélaganna hafl verið
of hátt, eða eins og segir í frétt
Morgunblaðsins 5. júlí síðastliðinn:
„/ skýrslu Fjármálaeftirlitsins frá
september sl. segir að sennilega hafi
tjónaskuld tryggingafélaganna, þ.e.
framlag í bótasjóöi, verió ofmetiö um
rúma 2 milljaröa króna vegna ár-
anna 1991 til 1996. Því hefur afkoma
fyrirtœkjanna veriö tveimur millj-
öröum króna betri en ársreikningur
gefur til kynna."
Bókasjóðurinn stækkar
í lok síðasta árs voru skuldfærðir
liðlega 12 milljarðar króna sem vá-
tryggingaskuld hjá Sjóvá-Almenn-
um en vátryggingaskuldin skiptist
aðallega í tvennt, annars vegar í ið-
gjaldaskuld og hins vegar tjóna-
Laugardi
Óli Björn
Kárason
ritstjóri
skuld. Rúmlega 9 milljcirðar voru
vegna tjónaskuldar. Þessi bótasjóð-
ur félagsins hefur vaxið mikið á
undanfórnum árum en í lok 1992
var hann tæpir 6,3 milljarðar króna
á verðlagi í lok síðasta árs. Bóta-
sjóðurinn hefur því stækkað um 2,7
milljarða króna á fóstu verðlagi á
sjö árum.
í bótasjóð er lögð upphæð sem
svarar til áætlaðra, ógreiddra tjóna-
bóta í árslok. Álag er lagt í sjóðinn
vegna ótilkynntra bóta um áramót
og óvissu um upphæðir einstakra
tjóna, ásamt öryggisálagi. Hvort
sjóðurinn er orðinn „óeðlilega“ stór,
að teknu tilliti til breytinga á lög-
um, er hægt að deila um.
Ég er að minnsta kosti ekki einn
um að telja þessa miklu hækkun
bótasjóðanna vera um-
fram það sem nauðsynlegt
er eins og ofangreind til-
vitnun í skýrslu Fjármála-
eftirlitsins sýnir. Hins
vegar er það athyglisvert
sem kemur fram í skrán-
ingarlýsingu Sjóvár-Al-
mennra frá júní síðast-
liðnum þar sem segir orð-
rétt: „Mikil umrœða hefur
skapast þegar ársreikning-
ar félagsins, sem og ann-
arra íslenskra vátrygg-
ingafélaga, hafa legiö fyrir
og reynt hefur veriö aö
gera félögin tortryggileg á
ýmsa lund m.a. aö um of-
mat tjónaskuldbindinga sé
að rœöa. Félagiö hefur ávallt upplýst
Fjármálaeftirlitiö um alla þœtti í
rekstri sínum og aldrei fengiö at-
hugasemdir um þennan þátt starf-
seminnar. “ í ljósi staðhæfingar Fjár-
málaeftirlitsins um ofmat á fram-
lagi í bótasjóði á árunum 1991-1996
hlýtur það að vekja athygli að eftir-
litið og/eöa forveri þess hafi aldrei
gert beinar athugasemdir við trygg-
ingafélögin.
Fjárfestíngartekjur
Það er hins vegar rétt ábending
hjá Einari Sveinssyni að fjárfesting-
artekjur af vátryggingastarfsemi
eru sérstaklega sundurgeindar í árs-
reikningi en á síðasta ári námu þær
alls 1.052 milljónum króna, þar af
voru 705 milljónir króna sem rekja
má til lögboðinna ökutækjatrygg-
inga.
í ársskýrslu Sjóvár-Almennra
kemur fram að fjárfestingartekjur
af vátryggingastarfsemi á liðnu ári
hafi verið reiknaðar út miðaö við
4,73% vexti auk verðbóta, en það er
Fjármálaeftirlitið sem birtir vextina
til viðmiðunar. Tekjumar eru
reiknaðar út miðað við meöaltal vá-
tryggingaskuldar í upphafi og lok
árs. Ekki ætla ég að gera sérstakar
athugasemdir við vextina þó ekki
séu þeir í hærri kantinum og raun-
ar má ætla að raunverulega hafi
tryggingafélaginu tekist að ávaxta
vátryggingasjóðina mun betur.
(Vert er að benda á að t.d. var nafn-
ávöxtun húsbréfa á liðnu ári 8,5%
til 10,7%. Spariskírteini ríkissjóðs
gáfu allt að 9% nafnávöxtun.)
Að teknu tilliti til fjárfestinga-
tekna nam heildartap Sjóvár-Al-
mennra af lögboðnum ökutækja-
tryggingum nær 299 milljónum
króna á liðnu ári. Samkvæmt þessu
er ekki sérlega fýsilegt að stunda
tryggingar á ökutækjum og því
kannski sérkennilegt að stóru trygg-
ingafélögin hafi ekki fagnað sérstak-
lega þegar FÍB-tryggingar komu inn
á markaðinn með stuðningi er-
lendra aðila. Þvert á móti snemst
félögin til vamar.
Sjóvá-Almennar hafa hægt og bít-
andi sótt í sig veðrið á markaði öku-
trygginga og á liðnu ári nam mark-
aðshlutdeild félagsins 37,6% að því
er fram kemur í skráningarlýsingu
í júni síðastliðnum. Félagið hefur
aukið hlutdeild sína um rúm 4% frá
árinu 1996. Það virðist því eftir ein-
hveiju að slægjast.
Ekki óeölilegt að hækka verð
í eðlilegu samkeppnisumhverfi er
ekkert athugavert við það að fyrir-
tæki hækki verð á vöru og þjón-
ustu. Eigendur og stjómendur fyrir-
tækja hafa það að markmiði að há-
marka afkomuna - ná sem mestum
hagnaði út úr rekstrinum. Gangi
fyrirtæki of langt í verðhækkunum
er þeim refsað. Viðskiptavinimir
snúa sér til keppi-
nautanna. Spurning-
in er hins vegar sú
hvort umhverfi ís-
lenskra tryggingafé-
laga sé eðlilegt sam-
keppnisumhverfi.
Einar Sveinsson,
eins og aðrir stjórn-
endur fyrirtækja,
hefur mjög ákveðnar
skyldur gagnvart
hluthöfum Sjóvár-Al-
mennra. Honum ber
að hámarka hlut
þeirra og skila góð-
um hagnaði. Þessar
skyldur hefur hann
rækt með ágætum
undanfarin ár eins og ársreikningar
félagsins bera með sér. Og nú þegar
Sjóvá-Almennar hefur verið tekið á
skrá Verðbréfaþings Islands aukast
kröfurnar til stjórnenda félagsins
enn frekar. Krafan um arðsemi
verður óvægnari en áður.
Einar Sveinsson og forráðamenn
tryggingafélaganna hafa fullan rétt
til að hækka iðgjöld ökutækjatrygg-
inga sem og annarra trygginga telji
þeir það nauðsynlegt. Þann rétt er
ég tilbúinn til að verja eins og ég
vona að Einar Sveinsson sé tilbúinn
til að verja þann rétt minn til að
gagnrýna tryggingafélögin og gera
athugasemdir þegar iðgjöld hækka
um tugi prósenta.
Bifreiöatryggingar ekki fýsilegar
Sérkennilegt er aö stóru tryggingafélögin fögnuöu ekki sérstaklega
þegar FÍB-tryggingar komu inn á markaðinn.
Gegn úreltu kerfi
„PRI (fráfar-
andi valdaflokk-
ur) hefur í áratugi
verið trygging fyr-
ir stöðugleika og
tiltölulega rólegu
þjóðfélagi í
Mexíkó sem and-
stætt öðrum lönd-
um í Rómönsku
Ameríku hefur
ekki upplifað harðstjórn hersins,
byltingar og öngþveiti á undanförn-
um áratugum. En PRI breyttist sam-
tímis í ferlíki á brauðfótum og í
kerfi sjálftöku, kúgunar með svik-
sama yfirstétt sem útilokaði meiri-
hluta borgaranna frá áhrifum og
launaði aðeins þeim sem fylgdu
flokkinum að málum. Það var hið
nýja og nútímalega Mexíkó sem tal-
aði með atkvæðum sínum á söguleg-
um degi þegar Mexíkóar þorðu í
fyrsta sinn og gátu greitt atkvæði í
heiðarlegustu kosningunum til
þessa. Hinir ungu, hinir velmennt-
uðu og miðstéttin refsuðu, eftir vax-
andi reiði síðustu áratuga, deyjandi
og úreltu valdakerfi sem var um
megn að endurnýja sig.“
Úr forystugrein Politiken 4. júlí.
Frakkar öfundsjúkir
„Öfundin fær meira að segja
miklar þjóðir til að gera ómerkilega
hluti. Frakkar buðu upp á vand-
ræðalega sönnun á þessum sann-
leika þegar þeir, einir rúmlega eitt
hundrað þjóða sem sóttu ráðstefnu
um lýðræði í Varsjá í síðustu viku,
neituðu að undirrita lokayfirlýs-
ingu um grundvallaratriöi sem sam-
komulag hafði náðst um... Frakkar
segja að þeir hafi ekki getað verið
með þar sem þeir séu þeirrar skoð-
unar að velviljaðir utanaðkomandi
aðilar geti ekki þröngvaö lýðræði
upp á aðra. En raunverulegur vandi
Frakka virðist vera forystuhlutverk
Madeleine Albright utanrikisráð-
herra sem boðaði til ráðstefnunnar í
Varsjá."
Úr forystugrein New York Times
3. júlí.
Ábyrgð sjómanna
„Það er hægt að spyrja jafn kjána-
lega eins og: Þaö fleygir líklega eng-
inn rusli inn í sitt eigið eldhús eða
inn i ísskápinn sinn? Spurningin er
kannski ekkert kjánaleg því ef
marka má nýja skýrslu um um-
hverfið í N-Atlantshafmu eru það
einmitt þeir sem sækja lifibrauð sitt
frá hafinu, sjómennirnir, sem
óhreinka það mest. Sjómennirnir
hafa sloppið of vel. Þeir sem lifa af
auðlindum hafsins hafa augsýnlega
ekki lært að þeir bera einnig ábyrgð
á að varðveislu auðlindanna. Áð
fleygja undirmálsfiski fyrir borð er
útbreiddur glæpur. Rányrkja er
einnig glæpur. Sjómenn hafa
skemmt verðmæt kóralrif og víða
eyðilagt sjávarbotn. Samkvæmt
skýrslunni hegða sjómenn sér eins
og sjóræningjar. Sjálfsagt er málið
ekki svo slæmt. En það er freistandi
að hugsa bara til skamms tíma. I
skýrslunni hefur verið bent á
vandamálin. Nú þarf að herða eftir-
litið.“
Úr forystugrein Aftenposten 2.
júlí.
Engin A- og B-liö í ESB
„Það er ekki al-
veg ljóst hvað
Joschka Fischer,
utanríkisráð-
herra Þýsklands,
og Jacques
Chirac Frakk-
landsforseti eiga
við með stórum
yfirlýsingum sín-
um en maður þarf
ekki að vera sérstaklega tortrygg-
inn til að sjá fyrir sér klofið Evrópu-
samband þar sem kjarninn ( mynd-
ar voldugt og leiöandi A-lið en nýju
aðildarríkin mynda B-lið sem engu
ræður. Koma þarf í veg fyrir slíka
þróun. Annars þætti sænskum kjós-
endum, eins og þegnum flestra ESB-
landa, þeir verða enn vanmáttugri
gagnvart sambandinu stóra.“
Úr forystugrein Aftonbladet 5.
júlí.