Dagblaðið Vísir - DV - 31.07.2000, Blaðsíða 15

15
MÁNUDAGUR 31. JÚLÍ 2000
DV______________________________________________________________________________________________________________________Menning
Urnsjón: Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir
Myndlist
Vísir að óljósum skilaboðum
Sýning Tuma
Magnússonar,
Fjölskyldumynd,
sem stendur yfir
í Galleríi Sæv-
ars Karls (til 19.
ágúst), virðist í
fljótu bragði á
skjön við flest
það sem þessi
frjói listamaður
er þekktur fyrir.
Þeir sem fylgst
hafa með lista-
flórunni á und-
anförnum ára-
tug kannast við
verk hans sem
stundum hafa
verið flokkuð
undir málverk á
hugmyndóifræði-
legum nótum.
Sú skilgreining
helgast framar
öðru af skipuleg-
um tilraunum
listamannsins til
að gera sýnilega
í málverki, aðal-
lega með
spraututækni,
eðlisþætti og ein-
kunnir fyrir-
bæra sem við _______
þekkjum helst á
litum þeirra,
angan og bragði, jafnvel að blanda þeim saman
uns þau mynda nýjar eigindir. Með málverk-
um af þessu tagi hefur Tumi skipað sér í flokk
framsæknustu og víðreistustu listamanna okk-
ar. Til að mynda var hann eini íslenski list-
málarinn sem hlaut náð fyrir augum dóm-
nefndar vegna norrænu Carnegie-málverka-
sýningarinnar í ár.
Eyra, auga, munnur, nef
Fyrir sýninguna í Galleríi Sævars Karls hef-
ur hann tekið nærmyndir af „andliti" fjöl-
skyldu sinnar, eyra sonar síns, auga dóttur
sinnar, munni konu sinnar og eigin nefi. Þar
næst lætur hann háþróaða tölvu um að stækka
þessar myndir upp úr öllu Vcddi og breyta lög-
im þeirra uns þær falla að rýminu, prentar
þær síðan út á sjálflímandi plast í yfirstærðum
og festir á veggi, stöpul og jafnvel eftir rennu
sem liggur eftir salnum endilöngum. Sýningar-
gesturinn gengur því „inn í“ þessa andlits-
Tumi Magnússon myndlistarmaður
„Hann hefur skipaö sér í flokk framsæknustu og víöreistustu listamanna okkar, “ segir Aðalsteinn um
sinni á sýningu hans Fjölskyldumynd, sem nú stenduryfír í Galleríi Sævars Karls.
mynd og reynir að átta sig á
helstu kennileitum. Samt er
ekki óravegur milli þessa
heildstæða verks og sprautu-
myndanna hugnæmu. I báð-
um tilfellum er umfjöllunar-
efnið afar nærtækt, raunar
sprottið beint úr hversdags-
legum veruleika listamanns-
ins, því í fyrri myndunum
visar hann til þess sem er að
finna í búrinu og ísskápnum
hjá sér og flestum íslending-
um og að auki til alþekktra
líkamsvessa, jafnvel þeirra
sem ekki þykir pent að minn-
ast á við matarborðið. Hér
kemur einnig til virkjun lista-
mannsins á þeirri móðusýn
sem ofumálægðin hefur í för
með sér. í málverkunum er
spraututæknin eins konar
Klsi
Verk Tuma Magnússonar.
tákngervingur
þeirrar sýnar;
hún líkir eftir
ofurnálægð-
inni, ef svo má
segja, en í ljós-
myndaverkinu
sér stækkunin
um nálægðina
og leysir vem-
leikann upp í
ókennilega
móðu.
Hugfanginn
af hugdett-
unni
Ljósmynda-
verkið í Galler-
íi Sævars Karls
er því tæplega
sá útúrdúr á
ferli Tuma sem
ætla mætti við
fyrstu sýn. Á
hinn bóginn
hefur sá sem
þetta skrifar á
tilfmningunni
að listamaður-
inn hafi ekki
enn fundið
Tuma i gagnrýni þessari tilraun
með „afbygg-
ingu fjölskyldu-
líkamans" fast-
an stað i hugmyndafræði
sinni, að hér sé hann fyrst og
fremst hugfanginn af hugdett-
unni, og ekki síst af tölvu-
tækninni sem gerir honum
kleift að þenja munninn á
konu sinni eftir endilöngu
góifinu og eyra sonar síns frá
gólfi og upp í loft. Raunar virð-
ist Tumi gera sér grein fyrir
óljósum forsendum viðleitni
sinnar, en í skrá lýsir hann
verkinu sem „einhverskonar
merkingarleysu, sem þó inni-
heldur vísi að óljósum skila-
boðum“. Það verður fróðlegt
að fylgjast með því hvernig
listamaðurinn gerir þessa
tækni fullkomlega merkingar-
bæra.
Aðalsteinn Ingolfsson
Tónlist
Gömlu dansarnir
Sigurður Halldórsson selióleikari
flutti þrjár einleikssvítur eftir
Bach á tónleikum i Skálholti
síðastliðinn laugardag. Tón-
leikarnir voru seinni
hluti heiidarflutnings
Sigurðar á öllum selló-
svítum Bachs, en þær
Jóhann Sebastían
Bach
Sellósvítur hans
eru meö því erfiö-
asta sem samiö
hefur veriö fyrir
selló og telst þaö
töluvert afrek aö
flytja þær allar op-
inþerlega eins og
Sigurður Halldórs-
son geröi í Skál-
holti um helgina.
eru sex talsins. Fyrir
þá sem ekki vita er
svíta röð af gömlum
dönsum úr ýmsum átt-
um, og fyrsti kaflinn er for-
spil sem kallast prelúdía.
Prelúdían er nokkurskonar upp-
hitun og má rekja hana til þeirrar
venju að stilla hljóðfærið áður en leikið
er undir dansi. Svitur Bachs eru með því erfið-
asta sem samið hefur verið fyrir selló og telst það
töluvert afrek að flytja þær allar opin-
berlega.
Virtist óöruggur
Sigurður lék á pinna-
laust barokkselló eins og
á fyrri tónleikunum fyr-
ir hálfum mánuði, og
fyrst á efnisskránni
var svíta númer 3 í C-
dúr. Olli flutningur-
inn nokkrum von-
brigðum, þvi upp-
hafskaflinn, prelúdí-
an, var fjarlægur og
virkaði flatur. Sig-
urður virtist ó-
öruggur, hljómur
sellósins var líka
öðruvísi en á fyrri
tónleikunum, hann
skorti dýpt og var ör-
lítið hás. Næsti þáttur,
sem var Allemande-
dans, var ekki mikið
betri, túlkunin var sálar-
laus og ekki nægilega mark-
viss. Courrante sem á eftir
kom leið sömuleiðis fyrir tækni-
lega hnökra hér og þar, og i Sara-
böndunni og Bourrée var sellóið ekki
alltaf hreint. Bestur var hraður síðasti
kaflinn, Gigue, en Sigurður hefur sýnt það áður
að hann er á heimavelli í tónlist sem krefst mik-
ils hraða og skýrleika.
Næst á dagskrá var svíta nr. 4 í Es-dúr. Þar var
selióleikarinn öruggari meö sig, og var fyrsti
þáttur svítunnar að mörgu leyti tilþrifamikill.
Einnig voru Allemande og Courrante fallega mót-
aðir, sömuleiðis var sarabandan hrífandi yfirveg-
uð. Gigue-dansinn var enn fremur glæsilega flutt-
ur, en Bourrée var hins vegar dálítið klaufalegur
og er ekki hægt að segja að hann hafi verið vel
spilaður.
Túlkun oft magnþrungin og skáldleg
Bestur var Sigurður í hinni alvörugefnu svítu
nr. 5 í c-moll. Þar var túlkunin lífleg og blæ-
brigðarík, og margt var sérlega vel gert. Hröðu
þættirnir voru hnitmiðaðir og hreinir, og túlkun-
in oft magnþrungin og skáldleg. Aðeins Sara-
bandan heppnaðist ekki nægilega vel, Sigurður
lék þar ekki alltaf hreint og skemmdi það nokk-
uð heildarsvip svítunnar.
Ljóst er að Sigurður er prýðilegur sellóleikari
sem getur allt undir réttu kringumstæðunum, en
það er auðvitað ekki nóg. Bach-svíturnar krefjast
gífurlegrar eljusemi, það þarf að fága þær og
melta, nánast endalaust. Ekki má gleyma að sjálf-
ur erkisnillingurinn Pablo Casals æfði þær dag-
lega í tólf ár áður en hann flutti þær fyrst á tón-
leikum. Sigurður hefur alla burði til að ná þess-
um verkum svo vel að hann þurfi ekki lengur að
hugsa um tæknileg atriði, heldur geti gefið sig
anda tónlistarinnar á vald. Hann þarf bara meiri
tíma til þess.
Jónas Sen
Ráðgátan
Á menningarsíð-
unni á fimmtudag-
inn var rætt við Sig-
urð R. Pétursson,
formann Landssam-
bands íslenskra frí-
merkjasafnara. Sig-
urður spjallaði fram
og aftur um frí-
merkjasýningarnar
sem haldnar voru um helgina á
Kjarvalsstöðum og gerði lesendum
DV ljóst að bak við frímerkjasöfnun
er heill heimur sem sjálfsagt er
mjög forvitnilegt að kynna sér ef
mann skyldi vanta ábatasamt tóm-
stundagaman.
Annað sagði Sigurður fróðlegt í
viðtalinu en hann óskaði eftir að
„Ingibjörg 8 ára“ gæfi sig fram þar
sem hún hefði fyrir tuttugu árum
teiknað inn á búlgarskt frímerki
sem einhver grúskarinn fann á dög-
unum og undraðist yfir. Áhrifamátt-
ur fjölmiðla er mikill og sérlega
ánægjulegt að tilkynna að Ingibjörg,
sem nú er 28 ára, gaf sig fram við
aðstandendur sýningarinnar. Hafði
hún þá ekkert vitað af frægð sinni í
Búlgaríu og ekki fengið svo mikið
sem eitt stotinki fyrir höfundarrétt
á teikningunni.
Sigurður varð
hlutskarpastur
nym«iii wn— Menningarmála-
nefnd Reykjavíkur
efndi sl. haust til
samkeppni um úti-
listaverk í Reykja-
vík. Ákveðið var að
fyrri hluti sam-
keppninnar yrði al-
menn opin hug-
myndasamkeppni
en seinni hlutinn lokuð verksam-
keppni milli þeirra sem dómnefnd
veldi til þátttöku úr almennu hug-
myndasamkeppninni. Stuðst var viö
samkeppnisreglur Sambands ís-
lenskra myndlistarmanna. Samkeppn-
in var öllum opin. Alls bárust dóm-
nefnd 147 tillögur.
Dómnefnd valdi 9 tillögur til frek-
ari útfærslu og höfunda þeirra til þátt-
töku í síðari hluta samkeppninnar.
Þessar 9 tillögur voru eftir Pál H.
Hannesson, Sigþrúði Pálsdóttur,
Finnu Birnu Steinsson, Vigdísi Klem-
enzdóttur, Geirþrúði Finnbogadóttur
Hjörvar, Þorvald Þorsteinsson, Rúrí,
Sigurð Guðmundsson og Kristján
Guðmundsson. Sýning á tillögunum
var opnuð í Listasafni Reykjavíkur í
Tryggvagötu á fimmtudaginn og um
leið var kynnt niðurstaða dómnefndar
um val á tillögu til útfærslu og fram-
kvæmda. Tillagan sem valin var er til-
laga Sigurður Guðmundssonar sem
nefnist Ástarbrautarbletturinn. Verk-
ið er hluti af steinunum í fjörugarðin-
um sem umlykur Reykjavík, og verða
þeir pússaðir og slípaðir þannig að
áferð þeirra breytist og sker sig úr. I
dómnefndarúrskurði segir: „Verkið er
ljóðrænt, greypt í náttúruna, hluti af
náttúrunni en sker sig jafnframt úr“.
Ekki hefur verið tekin endanleg
ákvörun um staðsetningu verksins en
það mun standa við norður- eða suð-
urströndina í Reykjavík og munu
framkvæmdir við það hefjast á næsta
ári. Sýningin í Listasafni Reykjavíkur
í Hafnarhúsinu stendur til 13. ágúst.
Saga Rauöa krossins
í desember voru
stofnun Rauða
kross íslands. Af
þvi tilefni hefur nú
verið gefið út hjá
Máli og mynd, yfir-
gripsmikið rit um
áhrifamikla sögu
mannúðastarfs fé-
lagsins hérlendis sem erlendis árin
1924-1999.
I fréttatilkynningu segir að I þágu
mannúðar, en það heitir ritið, sé
saga um hvemig litið félag, í upp-
hafi undir stjóm Sveins Björnsson-
ar forseta, hefur vaxið og þróast svo
að það er nú ein öflugasta fjölda- og
sjálfboðahreyfing landsins.
Margrét Guðmundsdóttir sagn-
fræðingur skráði og Sumarliði ís-
leifsson sagnfræðingur valdi mynd-
irnar.
75 ar liðin frá