Dagblaðið Vísir - DV - 10.08.2000, Blaðsíða 15

14
FIMMTUDAGUR 10. ÁGÚST 2000
FIMMTUDAGUR 10. ÁGÚST 2000
19
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiBlun hf.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aftstoðarritstjórl: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorstelnsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyrl: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Filmu' og plötugerft: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblaö 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fýrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Einkalífpeninga
Slæma útreið fengu tilraunir nokkurra forustumanna
ungra sjálfstæðismanna til að vekja athygli á, að friðhelgi
einkalífsins eigi að ná til álagningarskrár skatta. Þeir
lentu að vísu aðeins óbeint í klóm fjölmiðla, en beinlínis í
klóm reiðs almennings, sem vildi komast í skrámar.
Ekki var við að búast, að hugmyndafræðingunum tæk-
ist það, sem fjármálaráðuneytinu hefur ekki lánazt, þrátt
fyrir ítrekaðar tilraunir á siðustu ámm. Almenningsálit-
ið er fylgjandi opnum álagningarskrám og hefur notið
stuðnings Alþingis gegn leyndarþrá ráðuneytismanna.
Eftir uppákomuna eru leyndarsinnar fjær því en áður
að ná fram svipaðri skilgreiningu á víðáttu einkalífs og
gildir i sumum nálægum löndum, þar sem álagningar-
skrár eru ekki birtar. íslendingar em frá fornu fari vanir
því, að þessar skrár liggi frammi í kaupfélaginu.
Aðgangur að álagningarskrám er eins konar kjöt-
kveðjuhátíð á íslandi. í nokkra daga á ári fá menn að
gramsa í því, sem aðrir menn telja heilagt, og geta haft
stór orð um getu sumra til að koma tekjum sínum hjá
skatti, áður en grár hversdagsleikinn ríður aftur yfir.
Opnar álagningarskrár hafa þann lýðræðislega kost að
stuðla að gegnsæi í þjóðfélaginu. Þær þrengja möguleika
kerfisins á að varðveita göt á skattakerfinu og þrengja
möguleika þeirra, sem eindregnast vilja komast hjá því að
greiða opinber gjöld. Þær gera suma menn hlægilega.
í þessu efni sem ýmsum öðrum takast á kennisetningar
um friðhelgi einkalífs og gegnsæi lýðræðisþjóðfélags. Það
getur veriö áliíámái értif áuSÍScðUm á hVSrjum SÍað Qg
tíma, hvar skuli draga mörkin. Leyndarsinnaðir embætt-
ismenn hafa ráðið of miklu um skilgreininguna.
Að baki tilrauna forustumanna ungra sjálfstæðismanna
eru tilraunir skoðanabræðra þeirra víða um heim til að
vikka hugtak einkalífsins og láta það ná til peninga og fyr-
irtækja, rétt eins og þessi lögformlegu fyrirbæri séu eins
konar persónur, sem hafi eigið líf og eigin sál.
Með því að kalla fyrirtæki lögpersónur er verið að gefa
í skyn, að persónuvemd eigi að ná til fyrirtækja og fjár-
magns. Oft ráða samkeppnishagsmunir því, að ráðamenn
fyrirtækja reyna að virkja hugtak friðhelginnar í þágu
sjónarmiða sinna. Og þeim tekst það stundum.
Mikilvægt er að gera greinarmun á þörfum fólks fyrir
friðhelgi einkalífs, til dæmis á heimili sínu, og á peninga-
legum og rekstrarlegum hagsmunum af ýmsu tagi, sem
reyna að sigla undir fölsku flaggi friðhelginnar. Hinar um-
deildu álagningarskrár eru dæmi um þetta.
Erlendis eru farin að sjást merki þess, að þrengt verði
að möguleikum fjárhagslegra hagsmuna til að fela sig í
skjóli persónuvemdar. Evrópusambandið og Bandaríkin
gerðu í vor hríð að smáríkjum, sem hafa reynt að græða
á bankaleynd i þágu peningaþvottar af ýmsu tagi.
Bankaleyndarríki á borð við Lichtenstein eru að lenda
í vaxandi erfiðleikum í samskiptum sínum við umheim-
inn. Refsiaðgerðir Evrópusambandsins geta orðið því dýrt
spaug. Svisslendingar eru skref fyrir skref að draga úr
bankaleynd sinni til að sefa bandaríska reiði.
Þótt hagsmunaskákin teflist fram og aftur, má sjá þá
meginlínu á Vesturlöndum, að vörnin þyngist hjá þeim,
sem vilja bregða leyndarhjúp yfir rekstur og fjármálaum-
svif fyrirtækja og einstaklinga. Krafan um gegnsætt sam-
félag verður sífellt þyngri á metaskálunum.
Þess vegna er holur hljómur í tilraunum til að víkka
hugtök einkalífs og friðhelgi frá persónum yfir á peninga-
lega og rekstrarlega hagsmuni á borð við skatta.
Jónas Kristjánsson
DV
Ekki lengur í lífshættu
Þannig hljóma oft frá-
sagnir fjölmiðla af þeim
sem lent hafa í alvarlegum
slysum og óneitanlega vörp-
um við öndinni léttar. Þetta
eru eðlileg viðbrögð okkar
sem hrökkvum upp úr erli
dagsins og æranda umferð-
argnýsins við hin skerandi
neyðaróp sjúkrabílanna eða
þá við heyrum vein þeirra í
næturkyrrðinni og hugsun-
in ávallt hin sama og spum-
in um leiö: Hvað hefur nú
gerst? Er einn mannlegi
harmleikurinn enn staðreynd á leik-
sviði lífsins? Hversu alvarlegur er
hann, er um líf og dauða að tefla eða
fæst full bót, jafnvel þó illa líti út viö
aðkomu? Og svo eru okkur fluttar
fregnirnar og í alvarlegustu tilvikun-
um fáum við framhaldsfregnir og
fegin munum við vera ef lok fregnar-
innar bera með sér setninguna al-
kunnu sem fyrirsögnin hér að ofan
vísar til.
Hjólastóllinn haldreipi
Málið er bara það að þar með er
ekki öll sagan sögð, því afleiðingarn-
Helgi Seljan,
frkvstj. Óryrkja-
bandalagsins.
ar geta þrátt fyrir það birst
í ægilegum, ævilöngum ör-
kumlum, allt yfir í það að
viðkomandi lifi áfram án
allrar tjáningar, án alls sjá-
crnlegs tilgangs. Sumir
verða, eins og einn vinur
minn orðar það um vin-
konu sina sem þessi fregn
átti svo sannarlega við, lif-
andi dáin um ófyrirsjáan-
lega mörg ár, jafnvel ára-
tugi. Annar góðvinur minn,
sem ekki einungis býr við
líkamleg örkuml eftir alvar-
legt umferðarslys, heldur fékk að eig-
in sögn þau sár á sálina sem seint
eða ekki gróa, hann vill koma einu
og öðru þessu tengdu á framfæri.
Heldur hefði ég kosið hans eigin að-
vörunarorð, beinskeytt og sönn en
endursagnar þeirra freistað. Hjóla-
stóllinn haldreipi hans svo langt sem
það nær og aðgengismál öll því ofar-
lega í hans huga, illfærir eða óyfir-
stíganlegir þröskuldar svo aUtof víða
enn, þrátt fyrir úrbætur ýmsar.
Áskorun til ökumanna
Hans heita áskorun til allra öku-
því afleiðingamar geta þrátt jyrir það birst í œgi-
legum, œvilöngum örkumlum, allt yfir í það að við-
komandi lifi áfram án allrar tjáningar, án alls
sjáanlegs tilgangs. “
manna, ekki sist þeirra ungu og
óreyndu, að gæta ævinlega fyllstu
varúðar í umferðinni, ábending hans
um leið sú, að óbætanlegt gæti
einnig orðið það sálarsár sem við-
komandi slysavaldur gæti orðið fyr-
ir, þó alheiU væri að öðru leyti.
Alveg sérstaklega minnti hann á
það grundvaUaratriði að „eftir einn
ei aki neinn“ eins og sagt hefur ver-
iö, enda byggði hann þar á sinni sár-
beisku reynslu af slysavaldi sínum
sem ber þessara afglapa sinna svíð-
andi sár. Hann kvað hina ótrúlega
Forseti í stjórnarandstöðu
Á meðan Ólafur Ragnar Grímsson
var stjómmálamaður, kveikti hann
því fleiri elda sem hann talaði hærra
um frið. Þá var eins og brennuvarg-
ur væri genginn í slökkvUiðið. En
hvemig læt ég? Ólafur Ragnar lítur
bersýnUega enn á sig sem stjóm-
málamann. Það sýnir ræða hans,
þegar hann tók á ný við embætti for-
seta íslands 1. ágúst sl. Þar skipaði
hann sér í raðir stjómarandstæð-
inga.
Árás á Halldór Ásgrímsson
Ólafur Ragnar sagði tU dæmis:
„SífeUd leit að undantekningum og
fráviksleiðum okkur sjálfum til
handa hlýtur einhvem tíma að taka
enda og getur fyrr en síðar skaðað
orðstír okkar.“ Hér ræðst hann á
HaUdór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra fyrir að vUja ekki undirrita
Kyoto-samkomulagið um mengunar-
vamir, en það hefði sett íslendingum
mjög þröngar skorður um stórvirkj-
anir, sem stunda einmitt mengunar-
lausa orkuvinnslu.
Árás á Pál Pétursson
Ólafur Ragnar talaði líka um þá
,Ólafur Ragnar lítur bersýnilega enn á sig sem stjóm-
málamann. Það sýnir rœða hans, þegar hann tók á ný
við embœtti forseta íslands 1. ágúst sl.“
„misskiptingu gæða, sem
nú birtist okkur i vaxandi
mæli“ og bað menn um að
„huga vel að vaxandi
hættumerkjum um fátækt
og bjargarleysi“. Hér ræðst
hann á Pál Pétursson fé-
lagsmálaráðherra. En sú
árás er að ósekju, því að
samkvæmt öUum alþjóðleg-
um mælingum og stöðlmn
eru íslendingar nú ein rík-
asta þjóð í heimi og tekju-
munur hópa óvíða minni.
Dæmi um mis-
skiptingu gæða
Það er að vísu rétt, að nokkur
dæmi eru tii á Isianai urií íiiisskipí-
ingu gæða. Ólafur Ragnar Grímsson
á tU dæmis góðan vin að nafni Jón
Ólafsson í Skífunni, hefur setið
kvöldverðarboð heima hjá honum og
boðið honum margsinnis tU Bessa-
staða. Þótt Jón sé með afbrigðum
hugkvæmur og hagsýnn, fari á fætur
klukkan sex á hveijum morgni og
vinni allan daginn, tekst honum
samkvæmt skattskrá 2000 ekki að
afla nema 33 þúsund króna mánaðar-
tekna. Þetta er auðvitaö argasta
ranglæti. Hann á meira skUið.
Árás á Björn Bjarnason
Ólafur Ragnar hafði sagt í frægri
ræðu í Los Angeles fyrir skömmu, að
menning stæði í miklum blóma á ís-
landi. En í embættistökuræðunni
snerist þetta við. Hann sagði þar, að
skólaárið væri hér stytta, árangur í
alþjóðlegum samanburði oft lakari
og framlög tU mennta lægri en tíðk-
aðist með flestum samstarfsþjóðum.
Dr. Hannes
Hólmsteinn
Gissurarson
prófessor.
Hér er mjög málum blandið.
Hitt er víst, að með þessu
ræðst hann harkalega á
Bjöm Bjamason mennta-
málaráðherra.
Árás á þjóölna
Ólafur Ragnar talaði um
það, að stjómmálaflokkamir
og þingið gegni minna hlut-
verki en áður. Sjálfur skUdi
Ólafur Ragnar vissulega eft-
ir sviðna jörð í Alþýðu-
bandalaginu. Samfylkingin
er ekki heldur mjög spræk.
En Sjálfstæðisflokkurinn og
Framsóknarflokkurinn eiga ekki við
neina uppdráttarsýki að etja. Hitt er
arjiað rnál, að aíðustu níu árin hefur
undir forystu Davíðs Oddssonar verið
markvisst unnið að því að minnka
vald stjórnmálamanna og þá um leið
stjómmálaflokka yfir hlutskipti okk-
ar og afkomu. Ótal ákvarðanir hafa
verið látnar eftir einstaklingunum
sjálfum í viðskiptum þeirra úti á
markaðnum. Fyrir vikið hefur þingið
miklu minna vald en áður. Ólafur er
með orðum sínum að vega að þeirri
þjóð, sem ræður nú sem betur fer
miklu meiru um líf sitt, afkomu og ör-
lög en áður.
Óbundinn?
Furðulegast er það, þegar Ólafur
Ragnar segir: „Forsetinn er aðeins
bundinn íslenskri þjóð.“ Er forsetinn
ekki bundinn stjómarskránni, föst-
um venjum og reglum um fram-
kvæmd forsetaembættisins og um-
fram allt siðalögmálinu í brjóstum
okkar?
Hannes H. Gissurarson
m hvalveiðar á ný?
Viðheldur jafnvægi í lífríkinu Fjárhagslegt tap fyrir þjóðarbúið
J „Öll rök hniga
4 fi., að því að hefja
■ hvalveiöar á ný.
- Okkur ber skylda
til þess sem þjóð
sem lifir á sjávarfangi að
nýta með eðlilegum hætti það
sem hafið gefur. Þáttur í því
er að viðhalda jafnvægi líf-
ríkisins með því að nýta
hvalastofnana, eins og aðra
stofna, innan skynsamlegra
marka.
Það liggur fyrir af hálfu visinda-
manna okkar að það sé óhætt að
veiða tiltekna hvalastofna og þess
vegna er eðlilegt fyrir okkur aö hefja
Einar K.
Guöfinnsson
alþingsmaöur
þessar veiðar á grundvelli
vísindalegrar ráðgjafar. Á
það hefur veriö bent að það
kynni að vakna andstaða
annarra þjóða.
Reynslan sýnir okkur það
hins vegar, bæði okkar og
Norðmanna, að engin ástæða
er til að ætla það að við mun-
um hljóta nokkurn einasta
efnahagslegan skaða af veið-
um sem slíkum. Norðmenn
hafa mikla reynslu af hvalveiðum
síðan bannið var sett á. Því var spáð
að það myndi hafa neikvæðar afleið-
ingar sem gerðist ekki.“
' ••-'f'&tvj ..Hver hugsandi
maður sér i hendi
sér að burtséð frá
fr hvalavináttutil-
flnningum okkar
hvalavina þá myndu veiðar á
þeim og slátrun hafa í för
með sér margfalt meira tap
fjárhagslega fyrir þjóðarbúið
en hvalaafurðimar gætu
nokkum tímann gefið af sér.
Brotnir fiskmarkaðir og
hundsun neytenda og dreif-
ingaraðila erlendis eru tölur sem
hlaupa myndu fljótlega á milljörðum
króna i beinu tapi fyrir þjóðarbúið,
að ekki sé nú talað um hversu illa
Magnús H.
Skarphéöinsson
formabur hvalavina-
félagsins
þokkaðir við yrðum á al-
þjóðavettvangi með þennan
vafasama tómstundaiðnað
hér i bakgarðinum hjá okkur.
Að kaupa erlendar auglýs-
ingastofur, eins og hér forð-
um til að reyna að breyta
hugsunarhætti hins sið-
menntaða heims til lags við
hvalveiðar, er eins og að
míga í mel.
Það hefur ekkert í tilfinn-
ingalega og bjargfasta sann-
færingu hundraða milljóna mennt-
aðra manna aö gera, sem eru á end-
anum viðskiptavinir okkar með
fiskafurðir okkar.“
Á mánudaginn síðastllðínn lét Davíð Oddsson hafa eftir sér á fréttamannafundi að hefja ætti hvalveiðar á ný og er umræðan komin á skrið á nýjan leik.
siðlausu ofdýrkun áfengis, hið enda-
lausa frelsishjal og framgang mála
allan í framhaldi af henni ýta undir
þá óvitaskoðun að áfengi væri hinn
eðlilegi fylginautur manna alltaf og
alls staðar og því ekki þá í umferð-
inni líka? Gegn þessu óráðshjali yrði
aldrei of vel og rækilega snúist.
En aðalskilaboð hans voru í raun
áskorun til fjölmiðla að láta ekki stað-
ar numið alltaf og ævinlega við þessa
fregn sem óneitanlega væri rétt svo
langt sem hún næði: Ekki lengur í
lífshættu. Fjölmiðlamir ættu að gjöra
meira að því og sem allra mest til
undirstrikunar, til umhugsunar og
aðvörunar um leið að greina frá því,
hvernig fórnarlömbunum reiddi af,
hvers konar örlög þeim væru búin,
hversu samfélagið mætti þeim og
þörfum þeirra, hvers konar líf væri of
oft um að ræða.
En að lokum þetta: SkelfUeg örlög
svo ótalmargra ættu að vera nægi-
legt tilefni til að vekja okkur upp af
doða andvaraleysisins og valda í
raun hugarfarsbyltingu þeirri gagn-
vart umferðinni sem ein fær megnað
að snúa óheillaþróun við.
Helgi Seljan
Ummæli
Flugslys óháð flugvallar-
framkvæmdum
„Það verður að sjálf-
sögðu skoðað hvort
eitthvað tengt fram-
kvæmdunum hefur
haft áhrif á slysið, en
við sjáum ekki að svo
sé á þessu stigi. Flug-
brautir geta verið lok-
aðar af ýmsum ástæðum og flugmaður
getur alltaf þurft að hætta við lend-
ingu vegna hindrana á brautinni."
Þorgeir Pálsson flugmálstjóri í Degi 9.
ágúst.
Biskup svarar siðanefnd
„Háttvirt siðanefnd
hefur fellt úrskurð í
umboði Prestafélags ís-
lands. Telur hún, að
það sé almennt siða-
clr\m nrocta hinrSVirki-
Uli J 11 JJA 1/Ol.u —J
unnar, að það megi
níða hana endalaust á
alla grein, en hitt sé vitavert að
bregðast við og svara hennar vegna
þannig, að einhverjir heyri? ... Ég hef
stundum reynt að verja kirkju mína
og kristinn málstað fyrir andkristn-
um viðhorfum og áróðri. ... En aldrei
fyrr hef ég beinlínis verið hirtur op-
inberlega í nafni prestastéttarinnar
fyrir að tala í alvöru í heyranda
hljóði af ærnu tilefni."
Sigurbjörn Einarsson biskup
í Mbl.-grein 9. ágúst.
Er til skoðunar
„Ég geri fastlega ráð
fyrir því að þetta slys
muni hafa áhrif á um-
ræðuna um völlinn,
mér finnst það leiða af
sjálfu sér.... Það má
fækka flugtökum og
lendingum um 50-30%
en þar er hættan mest. Frá öryggis-
sjónarmiðum er þetta mjög mikilvægt
atriði og síðan er flugvallarmálið að
öðru leyti til almennrar skoöunar."
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri
í Degi 9. ágúst.
Áhætta í hliðarvindi
„Slysið á ekki að þurfa að hafa
áhrif á þá staðreynd, að flugvöllurinn
verður að fara af mörgum ástæðum.
Slysahættan er bara einn margra
þátta sem styðja það.... Það er stór-
hættulegt að nota flugvöll sem er
bara meö eina flugbraut á þessu
svæði. Ég veit ekki hvemig aðstæður
voru í þessu tilfelli en almennt freist-
ast menn til þess að taka meiri
áhættu í hliðarvindi þegar þeir hafa
bara eina braut. Fara kannski ekki
út fyrir öryggismörkin en alveg út
undir ystu mörk.“
Örn Sigurösson, arkitekt og form.
Samtaka um betri byggö,
T Degi 9. ágúst.
Skoðun
LF7TTE7 ^
eriNSOG VINC7 LSNl
v lYFeON IOúÓIFT /
/personoLKf ^
VfON txEr WrRCFI MÓ?
V V-ÍETIM
/
Utgerðin getur
gert betur
TIU

SI<3CH^S
MENN
Um þessar mundir eru
þau fyrirtæki sem skráð
eru á markaði að birta
milliuppgjör sín. Þar á með-
al eru nokkur af stóru sjáv-
arútvegsfyrirtækjunum.
Það hlýtur að vera bæði
hluthöfum þeirra og eig-
anda auðlindarinnar, þjóð-
inni, umhugsunarefni af
hverju sjávarútvegurinn
sýnir ekki betri afkomu. Og
auðvitað veita mériri einnig
vöngum yfir því af hverju
sjávarútvegurinn er svo
skuldsettur sem raun ber
vitni. í þeim efnum hefur
lítið breyst á undanfomum árum.
Það er líka undantekning ef þessi
fyrirtæki greiða tekjuskatta.
Fiskveiðistjómarkerfið sem við
búum við á að geta skilað hagkvæm-
um veiðum. Aðgangurinn að auð-
lindinni er enn ókeypis af hálfu þjóð-
arinnar þó útgerðaraðilar selji hver
öðrum þann rétt. Hvað er það þá sem
kemur i veg fyrir betri afkomu, að
fyrirtækin skili eigendum sínum
sæmilegum arði og að eigandi auð-
lindarinnar fái þar sanngjama hlut-
deild? Hvað eiganda auðlindarinnar
varðar er svarið augljóst; á meðan
hið opinbera afhendir veiðiréttinn
árlega án endurgjalds kemur lítið
með þeim hætti í hlut þjóðarinnar.
Því þarf auðvitað að breyta. En eru
fyrirtækin þá ekki nægilega vel rek-
in? Er það e.t.v. svo í kerfi sem af-
hendir ókeypis kvóta, m.v. reynslu
og stöðu fyrri ára, aö þar vanti þá
samkeppni sem leiddi til þess að
kvótarnir væru alltaf nýttir af þeim
sem hæfastir eru, eins og verða
mundi ef allir gætu boðið í þá með
reglulegum hætti? Það var mat okk-
ar í Samfylkingunni þegar við lögð-
um fram okkar frumvarp til breyt-
inga á lögunum um stjórn fiskveiða
en þar leggjum við til að gjald verið
innheimt fyrir aðganginn að auð-
lindinni með þeim hætti að boðið
verði í kvótana.
Jönasdóttir,
þingmaöur
Samfytkingarinnar
gæti skilað sem mestu. Þær
skoðanir að sjávarútvegur-
inn gæti, við hlið landbún-
aðarins, verið eins konar
byggðatrygging, hafa átt
upp á pallborðið eins og
hugmyndir um byggða-
kvóta sýna. Þá virðast
menn gleyma því að sjávar-
útvegurinn er ein af megin-
undirstöðum efnahagslífs-
ins og afkoma hans varðar
þjóðins slls. Flotinn er líka
of stór. Á meðan stækkun
skipa eða öflun nýrra var
skilyrt úreldingu á móti,
lágu menn á skipum sem
þeir ekki þurftu að nýta. Þau voru
verðmæt þó þau væru ekki nýtt til
veiða. Með lagabreytingu var þessu
umhverfi gjörbreytt. Stærri fyrir-
tæki hafa, til hagræðingar hjá sér,
verið að selja frá sér skip. Það er
ekki auðvelt aö hefja útgerð í dag, en
þó eru þeir nægir sem vilja reyna og
hafa verið aö kaupa skip þó þeir
þurfi að kaupa eða leigja kvótann af
öðrum útgerðarmönnum. Þau skip
mynda síðan flokk hinna kvótalausu
eða kvótalitlu og of mörg skip eru
þannig með lítinn eða engan kvóta
og útgerð þeirra afar erfið. Vanda
þeirra hefur verið lýst vel í umfjöll-
uninni um brottkastið. Og of mörg
skip þýða einfaldlega lakari afkoma í
heildina. Þetta umhverfi býöur ekki
upp á að íslandsmiö séu nýtt með
hagkvæmasta hætti.
Þjóðin njóti afraksturs
Það er skylda okkar að nýta sjáv-
arauðlindina af hagkvæmni og að
fyrirtækjunum séu sköpuð slik skil-
vröi. Það þýðir að hámarksafrakstri
sé náð án þess að spillt sé og að auð-
lindinni sé skilað í hendur komandi
kynslóða í helst betra ástandi. Þá
eiga bæði eigendur fyrirtækjanna
sem nýta auðlindina og þjóðin sem
eigandi auðlindarinnar að fá sann-
gjaman afrakstur. Til að sátt geti
náðst milli þessara hópa þarf það að
verða. Annars verður nýting auð-
lindarinnar áfram óhagkvæm, til
skaða fyrir alla.
Myndatexti: Það er ekki auðvelt
aö hefja útgerð en þó eru þeir nægir
sem vilja reyna og hafa veriö að
kaupa skip þótt þeir þurfi að kaupa
eða leigja kvótann af öðrum útgerð-
armönnum.
Svanfríður Jónasdóttir
Traustara rekstrarumhverfi
Það er sanngjöm krafa að útgerð-
in skili meim og að ráðandi öfl skapi
það umhverfi að svo geti orðið. En ef
grannt er skoðað þá hefur á ýmsan
hátt verið keyrt í öfuga átt á undan-
fömum áram, kerfið hefur ekki ver-
iö gert hagkvæmara og stjórnvöld
hafa ekki stuðlað að því að útgerðin
„...ef grannt er skoðað þá hefur á ýmsan hátt verið
keyrt í öfuga átt á undanfömum árum, kerfið hefur
ekki verið gert hagkvœmara og stjómvöld hafa ekki
stuðlað að því að útgerðin gœti skilað sem mestu.“