Dagblaðið Vísir - DV - 09.10.2000, Qupperneq 14
14
Menning
Var líf fyrir GSM?
Sýningin Tilvist er framlag Dansleikhúss meö
ekka til leiklistarhátíðar sjálfstæðu leikhúsanna.
Þetta er sjötta sýning Dansleikhússins og þemað er
tilvist mannsins með áherslu á samskipti og þá
ekki síst áhrif eða þátt nútímatækni í þeim. Svið-
setningin er nýstárleg því að í staðinn fyrir hefð-
bundna leikhúsuppröðun í salnum sátu áhorfend-
ur uppi á sviði og með veggjum salarins en at-
hafnasvæði dansleikhópsins var horn úr homi í
miðjunni og við útidyr og glugga sem snúa út að
Tjörninni. Þegar listamennimir vora ekki á svið-
inu sátu þeir meðal áhorfenda. Nálægð dansleikar-
anna og uppröðunin í salnum skapaði óformlega
og notalega stemningu á sýningunni, það var eins
og listamennirnir og áhorfendur væra saman í
skemmtilegu boði. Það að útidyrahurð og gluggar
vora partur af leikmyndinni undirstrikaði þetta
heimilislega andrúmsloft.
Dans
Dansleikhús með ekka teflir fram tveim tján-
ingarformum, leiklist og dansi sem annars vegar
byggja á heimi orða og hins vegar á veröld hreyf-
inganna. í Tilvist eru tiltölulega skýr skil á milli
þessara tveggja forma þannig að í einu atriði ráða
orðin ríkjum en i því næsta er hreyfmgin allsráð-
andi. Vandasamt er að ferðast á milli svo ólíkra
heima á stuttum tíma án þessa að missa niður
stemninguna en skiptingar á milli kröftugra
hreyfiatriða og hægari talaðra sena tókust prýðis-
vel. Áhorfendur voru hrifnir með í ærslin jafnt
sem átökin, ástina og óöryggið.
Sýningin er byggð upp af sjáifstæðum hug-
myndum sem tengjast innbyrðis beint og óbeint
og mynda þannig samfellu eða heild. Boðskapur
verksins er einfaldur og er það klárlega styrkur
sýningarinnar. Dansleikararnir koma efninu líka
til skila á skýran, einlægan og einfaldan hátt án
þess að falla í þá gryfju að taka sjálfa sig eða efn-
ið of hátíðlega. Einfaldur og skýr textinn var lip-
ur og eðlilegur í meðfóram þeirra, þama var ungt
fólk að tala um veraleika sinn og vandamál sem
koma upp í samskiptum manna á milli. Á
stöku stað minnti textameðferðin þó á
gamalt íslenskt sjónvarpsleikrit.
Hreyfíatriðin vora annars vegar takt-
fastur samdans og hins vegar hlaup þar
sem tvö risastór trampólín léku stórt hlut-
verk. Þessi endurteknu atriði voru full af
lífsgleði og orku og sýndu svo ekki varð
um villst að listamennirnir nutu þess sem
þeir vora að gera. í heild var frammistaða
dansaranna/leikaranna frábær. Sérstaka
athygli vakti Sveinbjörg Þórhallsdóttir
sem er frábær dansari og hefur mikla út-
geislun á sviði; einnig Richard Kolnby en
leikur hans var áhrifamikill og grípandi.
Búningar, ljós og sviösmynd vora hin
smekklegustu og tónlistin var góð; sér-
staka athygli vakti endurtekinn hljóð-
effekt sem minnti á hjartslátt. Það er ótrú-
lega flott að tónlistin skuli vera frumsam-
in við flestallar íslensku danssýningamar
undanfarið.
Loks skal Dansleikhúsi með ekka óskað til
hamingju með góða sýningu.
Nakin fegurð
Hvítir veggir og gólf, hvítt reipi hangandi úr
loftinu og hvít lýsing sem gerir allt sem áður er
nefnt ennþá hvítara. Eldrauðar fjaðrir liggja
dreifðar um sviðið. Þær hörfa úr stað undan fótum
dansaranna, karls og konu í hvítum fötum. Þessi
mynd er úr dansverkinu Nakin sem var sýnt í
Listasafni Reykjavíkur í Hafnarhúsinu í gær. Að-
standendur sýningarinnar era dansaramir Jóhann
Freyr Björgvinsson og Sveinbjörg Þórhalisdóttir
en þau hafa fengið til liðs við sig tónlistarmanninn
Kristján Eldjám og búningahönnuðinn Hildi Haf-
stein. Nakin er mjög fallegt verk sem sýnir samspil
tveggja einstaklinga í hreyflngu og leik þeirra með
fjaðrimar og reipið. Verkið er mjög áhugavert að
sjá enda Sveinbjörg og Jóhann bæði dásamlegir
dansarar. Nokkuð skortir þó á að markmið verks-
ins sé skýrt en áhugavert verður að fylgjast með
þróun þess. Sesselja G. Magnúsdóttir
Dansleikhús meö ekka sýnir í lönó dansleikhúsverkiö
Tilvist. Höfundar: þátttakendur í sýningunni. Listrænn
stjórnandi: Sylvia von Kospoth. Tónlist: Kristján Eld-
járn. Leikmynd og búningar: Rannveig Gylfadóttir. Lýs-
ing: Coen Wermers.
DV-MYND E.ÓL.
Úr dansverkinu Nakin
Sveinbjörg og Jóhann eru dásamlegir dansarar.
Út um stéttar
Þorbjörg Höskuldsdóttir listmálari hefur
verið fastheldin á viðfangsefni og úrvinnslu
þeirra síðastliðna þrjá áratugi, svo mjög að
nú orðið er ákveðin tegund landslagssýnar
órjúfanlega tengd nafni hennar. „Þetta er
svipað og í verkunum hennar Tobbu,“ varð
kunningja mínum að orði í fyrsta skipti sem
hann sá kirkjugólfið svokallaða á Kirkju-
bæjarklaustri með fjöllin í baksýn. í þessum
verkum fer fram margháttað samspil
óspilltrar íslenskrar náttúru og mannvirkja
- eða mannvirkjaleifa - í vestrænum endur-
reisnarstíl. Gjaman teygja sig tíglagólf,
kannski ættuð úr málverkum Pieros eða
Rafaels, inn í íslenska gilskorninga eða þá
að grísk-rómverskar súlur eða hrörlegir
hálfbogar standa upp úr íslenskri auðn og
etja kappi við nálæg fjöli. Til frekari áherslu
hefur listakonan einnig telft saman grunn-
einingum sígildrar byggingafræði, tening-
um, keilum og þríhymingum, og óbyggðri
náttúrunni.
Aukin dulmögnun
Einfaldur framsetningarmáti Þorbjargar
hefur ef til vill orðið til þess að menn hafa
gert henni upp helst til einíold viðhorf til
viðfangsefna sinna. Að segja að verk hennar
gangi út á togstreitu náttúra og menningar
eða togstreitu norrænnar menningarvitundar og
klassískrar arfleifðar er eins og að lýsa því yfir að
tiltekinn listamaður „fjalli um manninn" eða
„vinni með náttúruna". Slíkar yfirlýsingar era
svo galopnar i báða enda að þær verða nánast út
í hött. Hér skiptir fyrst og fremst máli hvað lista-
maðurinn ætlast fyrir með „manninn" eða „nátt-
úruna“.
Þorbjörg Höskuldsdóttir: Landvörður.
Sú myndveröld sem hún skapar er skotin ávæningi
um innra líf alls sem er.
Nánari skoðun leiðir í ljós að málverk Þor-
bjargar era langt í frá öll þar sem þau era séð. Á
nýrri sýningu hennar í Hafnarborg er til dæmis
áberandi hve oft hún forðast að draga afgerandi
línur milli hins náttúrulega og manngerða; oft
renna þau saman og verða hluti af sama sköpun-
arverkinu. í tímans rás hefur einnig skýrst
hversu margþættan skilning Þorbjörg leggur í
menningartákn sín, ekki síst klassísku
stéttarnar. Þær verða henni ekki einungis
formrænt og hugmyndalegt mótvægi við
náttúruna heldur „sviðsetja“ hana fyrir
augliti okkar, eins og til að tæpa á firrtri
náttúraupplifun hins jeppávædda borgar-
búa.
Einnig notar listakonan tiglagólfið í
landslaginu öðrum þræði sem eins konar
skákborð þar sem augljóslega er vikið að
þeirri refskák sem óvandaöir aðilar eða
glámskyggnir tefla gjarnan við viðkvæma
staði í náttúrunni.
En það sem er kannski mest áberandi í
nýjum verkmn Þorbjargar og helst raunar
í hendur við þá heildrænu sýn á náttúra og
menningu sem minnst er á hér að ofan er
stóraukin dulmögnun þeirra. Sú myndver-
öld sem hún skapar, með malerískari tökt-
um en nokkru sinni fyrr, er skotin ávæn-
ingi um innra líf alls sem er. Tákngerving-
ar þess era „furðuleg dýr“ af ýmsu tagi,
ekki síst hestar, ljósgjafar og ýmsir óræðir
hlutir sem augljóslega hafa djúpstæða
merkingu fyrir listakomma. Það sem mér
þótti einna merkilegast við þessa þróun í
verkum Þorbjargar er hvernig nýjar mynd-
ir hennar kallast á við dulúðugar myndir
Kjarvals frá 1917-20 þar sem birtast fyrsta
sinni klassísk tákn, furðuverur og hestar i sam-
hengi við stórbrotna náttúra íslands. Ekki er að
efa að þessi nýja - innhverfa - vidd í verkum Þor-
bjargar á eftir að verða henni notadijúg.
Aðalsteinn Ingólfsson
Sýning Þorbjargar Höskuldsdóttur stendur til 16.10.
Hafnarborg er opin kl. 12-18 alla daga nema þriöjud.
MÁNUDAGUR 9. OKTÚBER 2000
_______________________DV
Umsjón; Silja Aöalsteinsdóttir
Egon
Aodáend-
ur austur-
ríska teikn-
arans og
málarans
Egon Schi-
ele ættu að
nótera hjá
sér að stór
sýning á
verkum
hans er nú
haldin í
safninu Gl.
Holtegaard
á Sjálandi
og stendur
til 12. nóvember.
Egon Schiele dó úr spænsku veikinni
1918, 28 ára gamall, og eitt það síðasta sem
hann teiknaði var kona hans á dauðastund-
inni nokkrum dögum áður. Hann teiknaði
og málaði bara fólk en hann var líka ófeim-
inn við að sýna það við hvaða aðstæður og
í hvaða stellingum sem vera skyldi. Svo
ögrandi þóttu myndir hans að einu sinni
var hann settur í gæsluvarðhald vegna þess
að uppvíst varð að böm höfðu komist inn á
vinnustofu hans og séð þar teikningar af
fyrirsætum.
Schiele
Söngtónleikar
Annað kvöld kl. 20
halda Björg Þórhalls-
dóttir sópran og Þór-
hildur Bjömsdóttir pí-
anóleikari söngtónleika
í Salnum í Tíbrárröð-
inni. Á efniskrá eru
verk eftir Haydn, Schubert, Strauss,
Fauré og Britten.
Björg Þórhallsdóttir stundaði söngnám
við Tónlistarskólann á Akureyri og fram-
haldsnám í óperusöng við Konunglega
Tónlistarháskólann í Manchester á
Englandi sem hún lauk vorið 1999. Hún
hlaut ýmsar viðurkenningar á námstím-
anum, m.a. fyrir framúrskarandi túlkun
á þýskum ljóðasöng. Hún er nú búsett í
London.
Mynd af mynd
Einar Garibaldi, myndlistarmaður og
prófessor við LHÍ, flytur fyrirlestur við
Opna Listaháskólann í Laugamesi í dag
kl. 15 í stofu 024. Fyrirlesturinn nefnir
hann „Mynd af mynd“ og fjallar þar um
eigin verk.
Á miðvikudaginn kl. 12.45 heldur
Tinna Gunnarsdóttir fyrirlestur í Skip-
holti 1, stofu 113. Tinna lauk meistara-
gráðu sem iðnhönnuður frá Domus Aka-
demy í Mílanó og fjallar i fyrirlestrinum
um nám sitt og starf sem þríviddar- og
iðnhönnuður.
Málverkiö
eftir málverkiö
Um fátt hefur verið rætt af jafn mikflli
ákefð meðal listamanna og „málverkið"
og örlög þess. Á 7. áratugnum héldu
margir að dagar málaralistarinnar væru
taldir og nýir miðlar teknir við hlutverki
hennar.
Margir fögnuðu þeirri þróun en aðrir
hörmuðu hana. Hvað skyldi vera hið
sanna í málinu og hvers vegna skiptast
menn i tvær andstæðar fylkingar, með
og á móti málverkinu? Á námskeiðinu
verður leitað svara við þessum og öðrum
spumingum og rakin þróun málaralist-
arinnar á síðustu áratugum.
Fyrirlesari er Hall-
dór Björn Runólfsson
listfræðingur. Kennt
verður í Listaháskóla
íslands, Skipholti 1, og
hefst námskeiðið 16.
október kl. 20.
Sama dag hefst nám-
skeið um uppbyggingu
og vörslu málverka.
Aðaláhersla verður lögð á notkun olíu-
lita en einnig á möguleika eggtemperu og
akrýllita. Fjallað verður um vörslu mál-
verka með lökkun og hvemig nota má
vax. Kennari er Guðmundur Ármann
Sigurjónsson myndlistarmaður og kennt
verður í Skipholti 1.
Frumútgáfa
á Netinu
Út er komin bók um sjónvarpsþýðing-
ar, Orð í mynd, eftir Jóhönnu Þráinsdótt-
ur, Ólöfu Pétursdóttur og Veturliða
Guðnason. Bókin er á Netinu og slóðin er
www.eyktir.com.