Dagblaðið Vísir - DV - 09.10.2000, Blaðsíða 17

16
x>v
MÁNUDAGUR 9. OKTÓBER 2000
MÁNUDAGUR 9. OKTÓBER 2000
_______49>.
Skoðun
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aðstoðarritstjóri: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, augiýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, biaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiðlun hf.
Filmu- og plötugerð: ísafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblaö 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaösins í stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viömælendum fyrir viötöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Harðstjóri fellur
Enn einn harðstjórinn er fallinn. Slobodan Milosevic er
ekki lengur við völd í Júgóslavíu - almenningur, Júgósla-
var sjálfir, settu harðstjórann af á meðan stjórnvöld á
Vesturlöndum horfðu á. Kraftur lýðræðisins, sem öðru
fremur blæs kjarki í venjulegt fólk, hefur enn einu sinni
haft betur í baráttunni við glæpamenn sem einskis
svífast.
Mikil og erfið verkefni bíða Vojislavs Kostunica, rétt-
kjörins forseta Júgóslaviu. Eftir áralanga óáran, stríðs-
rekstur á hendur nágrönnum og viðskiptabann flestra
landa heims er efnahagur Júgóslavíu í rúst. Einmitt þess
vegna er mikilvægt að Vesturlönd taki höndum saman og
rétti lýðræðislega kjörnum fulltrúum þessa hrjáða lands
hjálparhönd. Evrópusambandið hefur þegar boðað að við-
skiptabanni verði aflétt að hluta en slikt dugar skammt.
Vesturlöndum er hollt að minnast þess, þegar þau fagna
því að harðstjóri og glæpamaður hefur hrökklast frá völd-
um, að Milosevic komst til valda og hélt völdum vegna
heimsku og barnaskapar lýðræðisríkjanna. Hringlanda-
háttur og ístöðuleysi Vesturlanda var og er undirrótin að
vandamálum Balkanskaga og gerðu Milosevic og pótintát-
um hans kleift að fara með ófriði gegn nágrönnum sínum
og stunda þjóðernishreinsanir í Kosovo. Glæpamaðurinn
starfaði í skjóli vanmáttar þeirra sem í orði segjast standa
vörð um lýðræði.
Vesturlönd, Nato, og þá einkum bandarísk stjómvöld,
héldu einstaklega illa á öllum málum gagnvart Júgóslavíu
og öðrum ríkjum Balkanskaga. Stefnan einkenndist af
grunnhyggni og skammsýni, þróttleysi og heigulshætti.
Skipulega var komið í veg fyrir að fómarlömb harðstjór-
ans, sem nú er fallinn, gætu varið hendur sínar.
Skuld lýðræðisríkjanna við íbúa Júgóslavíu er há. Mik-
ilvægt er að ríkisstjórnir Vesturlanda átti sig á að þeim
ber siðferðileg skylda til að gera allt sem hægt er til að að-
stoða við uppbygginguna sem fram undan er i Júgóslavíu
nú, þegar lýðræðið hefur fengið að skjóta rótum. Allt hálf-
kák og hik getur haft alvarlegar afleiðingar.
Brostnar vonir
Miklar vonir vom bundnar við að íraelum tækist að
öðlast sæmilega skynsemi í samskiptum sínum við Palest-
ínumenn þegar Ehud Barak var kjörinn forsætisráðherra
á liðnu ári. Sá einstrengingsháttur sem einkenndi stjórn-
artíð Binyamins Netanyahus og Likud-flokksins kom í veg
fyrir að hægt væri að tryggja varanlegan frið fyrir botni
Miðjarðarhafs og Palestinumönnum sjálfstæði.
Öllum var ljóst að leiðin til friðar var löng og þyrnum
stráð en hófsemd Baraks og Verkamannaflokksins gaf
mönnum ástæðu til bjartsýni og vonir um breytta tíma.
Þær vonir hafa brugðist.
Hægt en ömgglega eru gyðingar að missa traust og
stuðning þeirra sem helst hafa staðið þétt við bakið á
þeim í harðri baráttu fyrir lífi og frelsi. Framkoma þeirra
og á stundum glæpsamlegt athæfi í garð Palestínumanna
verða ekki lengur varin, hvorki með skírskotun til sög-
unnar né þeirrar staðreyndar að litil þjóð sé að berjast fýr-
ir sjálfstæði sínu. Hingað og ekki lengra.
Sá tími er löngu kominn að Vesturlönd, og þá fyrst og
fremst stjómvöld i Bandaríkjunum, setji ísrael stólinn fyr-
ir dyrnar. Hér skiptir engu þó gyðingar standi styrkum
fótum í bandarískum stjómmálum. Ekki er lengur hægt
að snúa blinda auganu að ísrael.
Óli Björn Kárason
Á einum hreyfli yfir Alþingi
„VonancLi þarf ekki að drepast á báðum hreyflum flugvélar
yfir Alþingishúsinu til þess að ráðamenn átti sig á mistök-
um sínum og nýbygging Reykjavíkurflugvallar verði stöðv-
uð. - Innanlandsflugið þarf annað land. “
Það hefur varla farið fram
hjá þeim sem fylgjast með
fréttum að á sama tíma og
verið er að byggja nýjan flug-
völl I miðborg Reykjavíkur
hafa nokkur alvarleg atvik og
mannskætt slys undirstrikað
háskalega staðsetningu hans í
miðri byggð. Hvorki flugslys-
ið né hin tilvikin hafa þó enn
nægt til þess að ráðamenn
hugsi sinn gang. Þeir eiga eitt
tískuorð yfir áhættuna, það
heitir að hún sé „ásættanleg".
Og það verður að segja þeim
til hróss, jafnt alþingismönnum sem
borgarstjórn, aö þeir sýna af sér
nokkurn hetjuskap, þar sem þeir sinna
störfum sínum sallarólegir beint undir
aðflugslínu úr norðri inn á aðalflug-
brautina.
Það er ekki hreysahverfi sem þeir út-
setja fyrir mestu hættuna, heldur æðstu
stjómarsetur ríkis og borgar.
Kannski álykta þingmenn sem svo að
það séu yfirgnæfndi líkur á því að þeir
séu ekki í húsinu þegar fullsetin far-
þegavél flýgur yfir Alþingi á einum
hreyfli. - Þaö sannaðist líka á dögunum,
eða hvað!
Er þá nokkur þörf á stefnubreytingu?
Nýtt mannvirki með sextíu til
hundrað ára endingartíma
skal steypa niður á klöpp í
Vatnsmýrinni, hvað sem það
kostar. Það er eins og trúar-
setning sem ekkert fær hagg-
að, ekki einu sinni þótt flug-
reksturinn innanlands hökti
sjálfur á einum hreyfli og
reglulegt farþegaflug muni
væntanlega leggjast af á næst-
unni, nema milli Reykjavíkur
og fjögurra þéttbýlisstaða úti
á landi.
Land í gíslingu
Samtök um betri byggð á höfuðborg-
arsvæðinu hafa hvað eftir annað bent á
hversu gífurlega verðmætu landi er
haldið í gíslingu fyrir þennan hættulega
og dýrkeypta flugvöll. Þar er ekki um að
ræða nokkrar lóðir eða íbúðahverfi á
gfrnilegum stað móti suðri og sól, held-
ur liggur í Vatnsmýrinni einstætt tæki-
færi til þess að skapa sterka, fjölþætta
og glæsilega nýja miðborg sveitarfélag-
anna allra sem em að vaxa saman, mið-
borg í beinum tengslum við upphaf
Reykjavíkur og fyrstu byggð í landinu.
Á meðan Reykjavíkurflugvöllur
klippir borgarlandið í sundur með þeim
hæti sem hann gerir verður slík mið-
borg aldrei til. Hinn sjarmalausi Smári
getur ekki tekið við því hlutverki hvaða
stórveldisdrauma sem bæjarstjóm og
verktaka í Kópavogi dreymir.
Innanlandsflugiö
þarf annaö land
Samtök um betri byggð hafa bent á
átta flugvallastæði í nágrenni Reykja-
víkur sem af eöiahags- og umhverfisá-
stæðum væm mun hentugri og meiri
framtíð í en hinum aðþrengda velli í
Vatnsmýrinni. Með því að þröngva flug-
velli upp á miðborgina heldur dreifing
byggðarinnar áfram upp um holt og
hæðir þar sem ósnortnu mó- og mýr-
lendi og náttúruperlum á borð við svæð-
Steínunn
Jóhannesdóttir
rithöfundur
Verður landhelgin seld?
Nú er krónan byrjuð að falla, enda
verðbólga hér meiri en í næstu lönd-
um. Þá verður að hressa hana við
með erlendum lántökum eða selja út-
lendingum eitthvað bitastætt til að
rétta af gjaldeyrisstöðuna. Með því
má enn í bili halda krónunni uppi til
að blekkja kjósendur og telja þeim
áfram trú um að hér ríki „stöðug-
leiki og góöæri“. Samt er staðreynd-
in sú að þetta er allt ein stór blekk-
ing. Góðærið er rekið með skulda-
söfnun erlendis og vaxandi við-
skiptahalla við útlönd sem nálgast
það að verða risavaxinn. Stöðugleik-
inn er ekki meiri en það að menn
segja: selja, selja. Hvað vilja útlend-
ingar kaupa næst?
Verðlausir peningar prentaðir
Fátt er orðið um auðvelda leiki til
að búa til góðæri án þess að auka
framleiðslu og verðmætasköpun.
Áður var góðæri, t.d. þegar síldin
kom og veiddist. Þá fékk þjóðin
meiri gjaldeyristekjur og
gat aukið innflutning á
móti. Svo fundu menn upp
gjafakvótann sem í raun og
veru var prentun peninga
án innistæðu. Þá kom góð-
æri án þess að nokkur ný
verðmæti væru framleidd.
Viðtakendur gjafakvót-
ans seldu hann útgerðinni
sem tók erlend lán til að
borga gjafakvótamenn út.
Peningar flæddu án nýrrar
framleiðslu og menn versl-
uðu bara með pappíra en
framleiddu ekki meira en áður. Slíkt
gervigóðæri getur aðeins staðið í
stuttan tíma. Innleysa þarf prentuðu
verðlausu peningana. Þá þurfa menn
að selja eitthvað fljótt sem útlending-
ar vilja kaupa.
Vilja selja landhelgina
Útlendingar hafa lengi reynt að ná
af okkur fiskimiðum okkar. Þau eru
undirstaða góðra lífskjara hér á
landi. Stutt er síðan viö háðum
svokölluð þorskastríð til að koma er-
lendum fiskiskipum burtu. Síðan
höfum við haft fiskimiðin hér við
land einir. Þetta hefur bjargað miklu
fyrir okkur fjárhagslega. Útflutning-
ur íslendinga er að stórum hluta
fiskur og fiskafurðir. Þess vegna er
bannað með lögum að útlendingar
kaupi hér upp fyrirtæki í sjávarút-
vegi.
Nú hafa tveir ráðherrar vakið
máls á því að taka þurfi upp nýja
stefnu í þessu efni. Byrja verði á að
selja útlendingum landhelgina og
fiskimiðin okkar. Þetta er orðað með
þeim loðna hætti að leyfa verði út-
lendingum að fjárfesta hér í okkar
fiskveiðum og sjávarútvegi.
Það er heldur ekki sagt
skýrum orðum að ráðherr-
ar vilji selja landhelgina út-
lendingum til að blekkja
kjósendur enn um sinn með
tali um „stöðugleika og góð-
æri“ þegar þeir eru í raun
og veru að selja bestu
mjólkurkýmar úr fjósinu
til að setja peningana í
stjómlausan viðskiptahalla
við útlönd sem þeir hafa
sjálfir búið til með of mikl-
um erlendum lántökum. í
örvæntingu sinni segja menn: selja,
selja. - Seljum landhelgina.
Ný stefna
í stað þess að lifa á erlendum lán-
um og sölu eigna þá mætti byrja á
því að rétta þetta með því að flytja
hluta kvótans i fiskibæina meðfiram
allri strönd landsins. Þar standa nú
auðar íbúðir vegna þess að fólki er
þar bannað aö veiða fisk. Samt er
líklega ekkert eins fjárhagslega hag-
kvæmt og línu- og handfæraveiðar
smábátanna. Lítið fer t.d. í olíu og
annan erlendan kostnað. Stórtogar-
inn skilar í dag minni gjaldeyri nettó
en áöur þar sem erlendi kostnaður-
inn við hann er orðinn of mikill, svo
sem olían.
í stað þess að byrja á þeirri hel-
stefnu fyrir þjóöina að selja útlend-
ingum fiskimiðin okkar og útgerð-
imar okkar á að flytja fiskveiðamar
aftur í fiskiveiðibæina úti um allt
land þar sem fjöldi húsa og íbúða
stendur nú auður. Ekki kaupa þrá-
setu í ráðherrastólum þvi verði að
afhenda útlendingum fiskimiðin
okkar.
Lúðvlk Gizurarson
„Góðœrið er rekið með skuldasöfnun erlendis og vax-
andi viðskiptahalla við útlönd sem nálgast það að
verða risavaxinn. Stöðugleikinn er ekki meiri en það
að menn segja: selja, selja. “
Með og á móti
> sendiráð íslands erlendis
Mun borga sig upp
Þurfum engin kokkteilpartí
„Ég er hlynnt
áætlun fjárlaga
um upphæðir til
sendiráða Islands
erlendis. Fjárfestingin í
Japan hefur verið gagnrýnd
sérstaklega en staðreyndin
er sú að fasteignaverð í
Tokyo er mjög hátt og
sömuleiðis verð á leigulóð-
um. Ef við ætlum á annað
borð að standa við þá
grundvallarákvörðun að
vera með sendiráð þama
hef ég fengið þær upplýsingar að
Lára Margrét
Ragnarsdóttir
alþingismaöur og
meölimur í utanrík-
ismálanefnd
þessi fjárfesting muni borga
sig upp á örfáum árum.
Samskipti okkar við þenn-
an heimshluta hafa farið sí-
fellt vaxandi undanfarið og
sendiráðin hafa í æ ríkari
mæli tekið að sér að við-
halda viðskiptasamböndum
okkar. Hér er ekki verið að
eyða í neinn lúxus heldur
einungis verið að koma á
fót húsnæði til að geta náð
árangri í okkar viðskiptum
á þessum slöðum."
„Mér aldeUis
I ofbýður þessi
’MjKr áætlun um kostn-
f að við sendiráð í
Japan. Að það eigi að fara
að eyða milljarði í slikt
kemur að mínu mati alls
ekki til nokkurra mála.
Þetta er vissulega mjög
mikilvægt land hvað snertir
fiskútflutning en sölusam-
tökin hafa séð ágætlega um
það sjálf að viðhalda þeim
samböndum sem eru nauðsynleg
Sverrir
Hermannsson
alþingismaöur og
formaöur Fijáls-
lynda flokksins
til þess. Við þurfum enga
fulltrúa í kokkteilpartí
þama eystra og þess vegna
er ég alfarið á móti þessu.
ísland hefur engin efni á að
eyða svona fjárhæðum eins
og menn eru að ráðgera.
Eins og samskipti eru nú
orðin tæknfieg getum við ís-
lendingar leyst sambands-
málin við ríki i fjarlægum
heimsálfum með öðrum
hætti en þessum.“
I fjárlagafrumvarpinu er gert ráö fyrir umsókn um aukafjárveitingu upp á 700 milljónir til kaupa á húseign undir sendiráö Islands í Japan. Þessi ráöstöfun
er nokkuö umdeild, ekki síst í Ijósi þess aö rekstrarkostnaöur sendiráösins er tvöfalt til þrefalt meiri en sendiráöa íslands annars staöar.
ið umhverfis Elliðavatn verður fómað
undir ný og ný úthverfi með tilheyrandi
lagnakerfum, umferðarmannvirkjum og
bílastæðaflákum. Samfélagskostnaður-
inn, sem hlýst af þessu óráðsskipulagi,
er gífurlegur, að ekki sé talað um áhrif-
in á heimilisreksturinn.
Áður vom húsnæðið, matar- og fata-
kaup stærstu útgjaldaliðir heimilanna,
nú em það tækin sem þarf að eiga til
þess að komast að heiman og heim,
hinn mengandi bílafloti og rekstur
hans. Reykjavík og nágrenni er eitt
dreifðasta höfuðborgarsvæði í heimi
með aðeins 17 ibúa á hektara en 28 í höf-
uðborginni sjálfri. Til samanburðar má
nefna Kaupmannahöfii með um 50 íbúa
á ha.
Það er samhengi milli borgarskipu-
lags og lifskjara. Það er dýrt að búa
dreifi. Sú kjarabót sem fengist við það
að þjappa íbúunum betur saman á höf-
uðborgarsvæðinu fyndist jafnt í budd-
unni sem í betra lífi í fallegri og skjól-
sælli borg. Vonandi þarf ekki að drepast
á báðum hreyflum flugvélar yfir Alþing-
ishúsinu til þess að ráðamenn átti sig á
mistökum sinum og nýbygging Reykja-
víkurflugvallar vecði stöðvuð. - Innan-
landsflugið þarf annað land.
Steinunn Jóhannesdóttir
Ummæli
Hringbrautin
og Barnaspítalinn
„Þótt ekki sé búið að
samþykkja fiárlög ársins
2001 hafa fiölmiðlar
nefnt að gert sé ráð fyrir
seinkun framkvæmda
við færslu Hringbrautar.
Borgarstjóri mótmælti í
fréttaviðtali þeim meinta
ásetningi og vísaði rétti-
lega til samnings borgaryfirvalda við
ríkisvaldið um nýja legu Hringbrautar,
m.a. vegna byggingar Barnaspítalans ...
Mér er ekki kunnugt um að til standi
að bijóta það samkomulag..."
Hjálmar Árnason, alþm. og form. Bygg-
inganefndar Barnaspítala, í Mbl. 5. októ
ber.
Forsetinn og þjóömálin
„Ef forseti íslands
tekur að tjá sig um
pólitísk ágreinings-
mál og stöðu Alþingis
á þann hátt sem hann
gerði í innsetningar-
ræðu sinni hlýtur
honum að verða svar-
að. Það hefur ekki verið tíðkað hér á
landi að forseti taki slíkan þátt í um-
ræðunni. Það vakti svo athygli mína
þegar hann veitti andsvörum Halldórs
Blöndal andsvör, að hann misfór algjör-
lega með efni innsetningarræðunnar og
virtist telja hana hafa verið allt annars
efhis en hún var.“
Jón Steinar Gunnlaugsson hrl. í Degi 6,
október
Auðlindanefnd
skapar vandamál
„Alvarlegasti gallinn á álitsgerð auð-
lindanefndar er (þó) sá að festa í stjóm-
arskrá ákvæði þess efnis að ríkið eigi
um aldur og ævi að eiga þær náttúru-
auðlindir og þau réttindi sem nefhdin
fiallar um ... Til lengri tíma litið skapa
tillögur auðlindanefndar hins vegar
hugsanlega fleiri og alvarlegri vanda-
mál en þær leysa.“
Örn Valdimarsson framkvstj. í Viöskipta
blaöinu 4. október.
Stjórnlaus hvalafjölgun
„Hvorki gengur né
rekur að hefia hvalveiðar
aftur hérlendis og hvöl-
um fiölgar stjómlaust.
Ofvemdun nytjastofna
eins og hvala og fiski-
stofna getur leitt til ,of-
>1 beitar í vistkerfi hafsins.
Skyndilega og óvænt getur orðið fæðu-
skortur vegna ofvemdar. Fari slíkt
saman með niðursveiflu í umhverfis-
skiljrðum getur orðið mikill fellir í
nytjastofhum vegna hungurs. Liklegt
dæmi um það er við Labrador, þar sem
þorskstofhinn virðist hafa hrunið úr
hor, m.a. vegna offriðunar.“
Kristinn Pétursson framkvstj. í Mbl. 6
október
Fimmta valdið
Löggjafarvald, dómsvald
og framkvæmdavald er sú
þrenning sem lengst af hef-
ur ríkt í lýðræðisríkjum. Á
síðari áratugum með þróun
og eflingu fiölmiðla hefur
orðið til það sem kallað hef-
ur verið fiórða valdið. Og
nú er svo komið á Islandi að
fimmta valdið er orðið til í
voldugri mynd en áður, pen-
ingavaldið. Frá þvi ég man
eftir mér hefur ríkt tiltölu-
legur jöfnuður milli fólks
hér á landi. Atvinna hefur
oftast verið næg frá stríðslokum og
tækifæri vaxandi til verðmætasköp-
unar. Fólk gat með ráðdeild og dugn-
aði orðið efnað á einni mannsævi.
Samt varð aldrei um verulegt ríki-
dæmi að ræða.
Efnamenn af þessu tagi ógnuðu
ekki þjóðfélagsskipan eða ró almenn-
ings, a.m.k. meðan fólk hafði til
hnifs og skeiðar. Og yfirleitt var um
atvinnurekendur að ræöa sem sköp-
uðu atvinnutækifæri og báru hag al-
mennings fyrir brjósti. Næstum í
hverjum kaupstað og sjávarplássi
allt í kringum landið mátti finna
slíka einstaklinga en þeir eru nú
flestir horfnir.
Cjjörbreytt þjóöfélag
Þjóðfélaginu hefur verið gjör-
breytt á örfáum árum og gífurlegir
fiármimir færðir úr sameiginlegum
sjóði landsmanna og í vasa örfárra
einstaklinga. Á valdastóli hafa setið
menn sem virðast hafa unnið mark-
visst að því aö breyta þjóðfélaginu og
gera suma einstaklinga mjög ríka en
halda fiöldanum við sæmileg efni
svo hann kvarti ekki um of. Hér er
eins og horfið sé til fyrri alda þegar
svonefndir „höfðingjar" réðu ríkjum
og pöpullinn svalt í auðmýkt.
Hinir nýríku einstaklingar, sem
varla vita sinna aura tal, hafa fengið
í hendur gífurlegt vald. I fyrsta sinn
um langan aldur hafa örfáir menn
yfír svo miklum fiármunum að ráða
aö þeir geta haft afgerandi áhrif á,
hvort heldur er ríkis- eða sveitar-
stjómir. Lesendur gætu getið sér
þess til að hér væri verið að visa til
hugsanlegrar hættu á mútugreiðsl-
um. Hér er miklu fremur verið að
vekja athygli á því að fiársterkir að-
ilar geta beint viðskiptum sínum til
ákveðinna aðila eða svæða og breytt
ákvarðanatöku kjörinna valds-
manna, t.d. meö því að gefa í skyn
hugsanlega staðsetningu fyrirtækja
eða fiárfestingarkosti.
Vantar „gula“ pressu
Fjölmiðlar hafa mikið áhrifavald
og með aukinni tækni og
fiármagni virðast áhrif
þeirra sífellt verða meiri.
Fijálsar kosningar gera
okkur kleift að hafa áhrif
á hina klassísku vald-
þrenningu og skoðana- og
málfrelsi veitir okkur
tækifæri til þess að taka
þátt í umræðu i fiölmiðl-
um, þ.e. svo lengi sem eig-
endur eða stjómendur fiöl-
miðla hefta ekki aðgang
að miðlum sínum. - Því
miður þekkjast dæmi um
það hér á landi.
I litlu þjóðfélagi er erfitt að halda
uppi fijálsri og opinni gagnrýni og
því er stundum haldið fram að hér
sé enginn fiölmiðill sem stendur
undir því nafni að vera algjörlega
fijáls og óháður. Hér vantar „gula“
pressu, heyrist stundum sagt í um-
ræðunni, fiölmiðil sem hefur kjark
til þess að afhjúpa spillingu. Um-
ræða af því tagi er vandmeðfarin og
kallar á einstaklinga með sterka
siðferðis- og réttlætiskennd sem
kunna að beita gagnrýni en stjóm-
ast hvorki af heift né hefndarhug. -
Gul pressa er ekki aðlaðandi fiöl-
miðlun en af tvennu illu, spilling-
unni og glannalegri fiölmiðlun,
held ég að meiri hætta stafi af spill-
ingunni en „gulunni".
Afllö og magnið
Almenningur getur haft áhrif á
Qölmiðla með tjáningu og stjórnmál
með atkvæðagreiðslu sinni. En
hvernig er hægt að veita fimmta'
valdinu aðhald? Sumir myndu segja
aö hægt væri að sniðganga fyrirtæki
þeirra og framleiðslu. En eru þeir að
framleiða eitthvað? Er ekki fiármagn
þeirra dulið og dreift í hagkerfinu og
því engin leið að senda þessum aðil-
um skilaboð sem þeir skilja? Afl fiár-
magnsins er ekki slæmt í sjálfu sér
fremur en annað afl en veldur hver á
heldur.
Og magnið skiptir líka máli. Of
mikil samþjöppun skapar aukna
hættu. Og hvemig er valdið til kom-
ið? Var þess aflað með eðlilegum
hætti eða var það þegið að gjöf,
óveröskuldað? Hvemig geta borgar-
arnir bmgðist við misnotkun pen-
ingavalds? Þar liggja svörin ekki í
augum uppi. Og því fer fimmta vald- ’
iö sínu fram, óheft, þar til almenn-
ingur grípur í taumana og finnur
leiðir til þess að setja því skorður og
gera ísland aftur að samfélagi eðli-
legrar gæðajöfnunar.
Öm Bárður Jónsson
„Gul pressa er ekki aðlaðandi fjölmiðlun en af tvennu
illu, spillingunni og glannalegri fjölmiðlun, held ég að
meiri hœtta stafi af spillingunni en „gulunni“.“