Dagblaðið Vísir - DV - 09.10.2000, Blaðsíða 29
MÁNUDAGUR 9. OKTÓBER 2000
J3V
61
Tilvera
Buzby leikur á yidaki í Leikhúskjallaranum:
Hljóðfærið sem lag-
lausir geta leikið á
með mjög flókið
kerfi, hvort
sem litið er til
siða alls konar,
uppbyggingar ætt-
flokksins eða tungu-
máls. Allt þeirra líf er
mjög ólíkt vest-
menn-
ingu. Sú
sem stjórnaði
menningarmið-
stöðinni þar sem ég
dvaldi var kona á sex-
tugsaldri sem hafði nánast
alið allan aldur sinn meðal
frumbyggjanna. Hún sagðist
eiga mikið eftir að læra til að
skilja mál þeirra og menn-
ingu.“
Frá Ástralíu hélt Busby til
hinna ýmsu eyja í Kyrrahaf-
inu á leið sinni til Bandaríkj-
anna, þar sem hann dvaldi
um skeið. Þaðan fór hann til
Evrópu, kom hingað til ís-
lands í ágúst síðastliðnum í
smáfrí og kom svo aftur fyr-
ir stuttu til að hafa hér
Buzby
Hljóöfæriö didgeridoo eða
Yidaki, sem Buzby heldur á,
er ættaö frá Ástralíu.
lengri dvöl, helst í eitt ár eða leng-
ur. Á tónleikunum í kvöld ætlar
hann að leika gömul áströlsk stef:
„Mér til aðstoðar verður raftónlist-
armaðurinn Darri og felst hans
þáttur í að vera með í bak-
grunninum hæga raftóna. Ég
mun síðan i lokin skýra út
hljóðfærið og svara
spurningum." Þess
má geta að Buzy
verður með
námskeið fyr-
þá sem
hafa áhuga á
læra á Yi-
daki.
„Ég hafði ekki verið lengi í Ástr-
alíu í tveggja ára dvöl minni þar
þegar ég fór á tónlistarhátið þar
sem þetta einstaka hljóðfæri,
didgeridoo eða Yidaki, eins og það
er einnig nefnt, var kynnt fyrir
mér af manni nokkrum sem ég
haföi hitt. Ég fékk strax mikinn
áhuga á hljóðfærinu, sem er
best þekkta hljóðfæri
áströlsku frumbyggjanna, og
hef nú spilað á það i sex og
hálft ár. Ég lærði á það að
miklu leyti þá þrjá mánuði
sem ég dvaldi í Menningar-
miðstöð frumbyggja og hef nú
spilað á hljóðfærið í sex og hálft
ár og tel mig alltaf vera að fmna ný
og ný túlkunarsvið, segir Englend-
ingurinn Buzby. Hann hefur ferð-
ast um allan heiminn og á ferða-
lagi um Ástralíu fékk svo mikinn
áhuga á þessu einstaka hljóðfæri
að hann lærði á það í tvö ár og hef-
ur haft það meðferðis á ferðum sín-
um og haldið námskeið og tón-
leika. Nú er komið að íslandi, en
Buzby verður með tónleika i Leik-
húskjallaranum á mánudagskvöld
á vegum Listaklúbbs Leikhús-
kjallarans. Ásamt honum kemur
fram raftónlistarmaðurinn Darri.
Buzby segir að það hafi verið
óhjákvæmilegt fyrir hann, þegar
hann var að læra á hljóðfærið, að
læra líka um menningu og siði
frumbyggja: „Þetta tvinnast allt
svo saman. Yidaki er ekki venju-
legt hljóðfæri í þeim skilning sem
lagt er í slíkt orð. Maður þarf ekki
að vera tónviss til að geta spilað á
það. Ég hafði til að mynda enga
tónlistarmenntun að baki þegar ég
hóf að læra á hljóðfærið. Þetta
byggist á öndun og hvernig henni
er stjómað. Hvað varðar frum-
byggjana þá var ég ekkert öðruvísi
en aðrir og hélt eins og fleiri að
þessi þjóðflokkur væri frumstæður
og lifði í eyðimörkinni. Annað
kom í ljós þegar ég fór að kynna
mér menningu þeirra. Þeir eru
Yidaki:
Termítar hola þaö aö innan
Didgeridoo er evró-ástralska orð-
ið yfir mest þekkta hefðbundna
hljóðfæri áströlsku frumbyggjanna.
Það eru til yfir fjörutíu mismunandi
nöfn yfir hljóðfærið og fer það eftir
talaðri mállýsku mismunandi frum-
byggjaflokka hvert nafnið er. Yi-
daki, sem Buzby kýs að nota, er
komið frá Yolgnu-fólki og er eitt af
þekktustu nöfnunum.
Upprunalega var spilað á Yidaki í
norðurhluta Ástralíu og hjá sumum
ættflokkum var konum stranglega
bannað að spila á hljóðfærið. Hljóð-
færið var notað í lokuðum kynja-
skiptum athöfnum, opnum söng og
dans og var spilað sem hluti af sög-
um af forfeðrum sem sagðar voru í
formi söngljóðs sem kallað er Man-
ikay. Hljóðfærið fylgdi nákvæmum
söng og danshreyfingum og taktur
var sleginn með tveimur prikum
sem kallast Bilma. Það var líka not-
að til þess að herma eftir hljóðum
frá umhverfmu sem hluttekning í
andlegu og líkamlegu samræmi við
náttúruna.
Efnið sem notað er í Yidaki eru
greinar og eldri bolir mismunandi
tegxmda eucalyptus-trjáa. Samt
bendir ýmislegt til að það geti
einnig verið búið til úr bambus.
Eucalyptusinn er holaður út af
termítum sem éta sig í gegnum
miðju trésins og gera bú neðst á
tréð úr viðartrefjum sem þeir hafa
melt. Hljóðfærið er svo gert með því
að saga til greinina eða bolinn og
hreinsa út termítana ásamt öðrum
stíflum og taka ytri börkinn af.
Rönd af býflugnavaxi er svo sett á
brún annars endans sem munn-
stykki og innsigli milli hljóðfæris-
ins og vara hljóðfæraleikarans.
Stöðugur niður hljóðfærisins er
fenginn með öndunartækni sem
heitir hringöndun. Hringöndun fæst
með því aö geyma loft í kinnunum
og þrýsta því svo út þegar andað er
inn í gegnum nefið. Þindin lyftist
einnig upp þegar andað er og
þannig þrýstist út loft til hljóðfæris-
ins.
SÚBl 552-2125 og 895-9376.
Rafmagnsgitar,
magnari m/effekt,
ól og snúra.
Áður 40.400 kr.
Nú 27.900 kr.
Trommusett m/dlskum + kjuðum, 45.900,
Ee Caesars á íslandi er 1 árs!
Af því tilefni bjóðum við pizzur á hiægilegu
afmæiisverði dagana 6. - 13. október.
GæðHGæði!
I pizzunum okkor er sérvaltð hráefni frá viðurkenndum fynrtækjum.
, . , j , . j ISLENSKlt W
OSTAR. y
• ® W
$ k»S»AOCRB REyKJAylkUR Rf
Fákafeni n, 108 Reykjavík
Dalshrauni 13, 220 Hafnarfirfli • Nesti, Ártúnshöfða
Tvær litlar pizzur mefl
3 áleggstegundum.
Aðeins 999 kr.
j
með
3 áleggstegundum.
Aðeins 750 kr.
\'ol búnir ralhitaöir nuUdpottar ;i góðu vcrði
Hrísmóum 4, Garðatorgi
210 Garðabæ
Sfmi 565 9242 • 861 6167
Fax 565 9241
Nctfang: abctech@centrum.is '
* —
VW Passat 1600 Comfort 4. d. skr.
04.’99, gulur, ek. 30 þ. km, bsk., cd.
V. 1.480 þ.
Toyota Landcr. 90 LX 3000 5d., skr.
08 ‘99, blár, ek. 34 þ. km, bsk., 35“
breyttur frá P. Sam.
V 3.400 þ. áhv. bflalán.
VW Vento 1600 4d„ skr. 08 ‘97,
grár, ek. 52 þ. km, bsk.
V. 1.070 þ.
VW Golf 1600 Comfort 5d„ skr. 05
‘99, vi'nr., ek. 22. þ. km, bsk„ álf.,
spoil., cd, o.fl.
V. 1.520 þ. áhv. bflalán.
MIKIÐ OG GOTT ÚRVAL BÍLA Á SKRÁ
OG Á STAÐNUM. VANTAR BÍLA OG
VÉLSLEÐA Á SKRÁ OG Á STAÐINN.
Skoda Oktavia 1600 4d„ skr. 05
‘98, vínr., ek.47 þ. km, bsk.
V. 1.040 þ.
_ _ | BÍLASAUNN
nöldur ehf.
OPIÐ ALLA VIRKA DAGA FRÁ KL.10-18.
LAUGARDAGA FRÁ KL.10-14.
BÍLASALA
Tryggvabraut 14, 600 Akureyri
461 3020-461 3019
MMC Space Wagon 4x4 5d„ skr. 04
‘98, d.blár, ek. 31 þ.km, ssk„ cd.
V. 1.650 þ.
MMC Pajero 2800 DTI 5d„ skr. 08
‘98, grænn, ek. 94 þ. km, ssk.
V 2.600. þ.