Dagblaðið Vísir - DV - 14.10.2000, Blaðsíða 11

11
LAUGARDAGUR 14. OKTÓBER 2000
I>V Skoðun
DV-MYND -RT
Þar sem sigrihrósandi konan mátaði buxur, kjóla og blússur sat maður hennar í lægsta þrepi stigans og hugsaði um asna. Myndin tengist ekki efni pistilsins.
Tvær fiðlur og ein til vara
„Ég ætla að fá fiðlu,“ sagði konan
við afgreiðslumanninn og benti upp í
efstu hilluna.
Hópur íslendinga var staddur í ótil-
greindu landi, sunnarlega í Evrópu.
Markmið ferðarinnar var fyrst og
fremst að fólk ætlaði að teyga í sig
menningarstrauma á slóðum þar sem
andi sögunnar sveif yfir hverjum
stokk og hverjum steini. Allir voru
sammála því í upphafi að ferðin væri
ekki farin í því skyni að versla. Á
fimmta degi heimsótti fólkið miðalda-
kirkju og hlýddi á fyrirlestur um sögu
hennar.
Hópurinn var að mestu pör og hjón
á miðjum aldri voru í miklum meiri-
hluta. Finna mátti í hópnum einstak-
linga úr flestum starfsstéttum. Þar
var pípari, bifvélavirki, tveir skip-
stjórar, ógrynni af þroskaþjálfum, elli-
lífeyrisþegar, blaðamaður og einn
handrukkari, auk fleiri fulltrúa ís-
lensks atvinnulifs.
Skammt frá kirkjunni var hljóð-
færaverslun þar sem á boðstólum
voru hljóðfæri af ýmsum gerðum.
Þegar heimsókninni í kirkjuna lauk
sprungu einhverjir á limminu og
hluti hópsins tók á rás inn í hljóð-
færabúðina. Tvennt var við afgreiðslu
í versluninni. Þau sátu yfirveguð og
sötruðu te þegar þegar innrásin frá ís-
landi hófst en hrukku umsvifalaust á
fætur svo skvettist úr tebollunum.
Allir áttu erindi i búðina, enda var
tónlistarfólk í tlestum fjölskyldum eða
þá að fólk þekkti einhverja sem fet-
uðu þá braut.
Flauta fyrir Stínu
Eiginkona handrukkarans átti
kunningjakonu heima sem átti son
sem íhugaði að læra á flautu. „Það er
ábyggilega tombóluverð á blokkflaut-
um héma,“ sagði hún lafmóð á hlaup-
unum frá kirkjunni í búðina.
„Ég kaupi flautu fyrir Stjána litla.
Sá held ég verði glaður," sagði hún
með andköfum við stallsystur sína
sem virtist ætla að skipta með henni
bronsverðlaunum í 100 metra hlaup-
inu úr kirkjunni í verslunina.
„Já, dóttir mín er að byrja í fiðlu-
námi. Ég væri ekki með fullum mjalla
aö sleppa því tækifæri að kaupa
handa stelpunni hræódýra fiðlu,“
sagði hún um leið og þær svifu inn í
búðina á 15 kílómetra hraða.
Fiðlukonan kom strax auga á kosta-
grip í efstu hillunni og náði umsvifa-
laust augnsambandi við annan af-
greiðslumanninn sem skjálfhentur en
einbeittur reyndi að lægja öldurnar í
tebollanum. Þar sem hann rétti kon-
unni fiðluna lýsti hún yfir kaupum á
gripnum en spurði síðan um verð.
Ásjóna hennar ljómaði þegar af-
greiðslumaðurinn benti á verðmið-
ann. „Verðið er stórkostlegt," æpti
hún yfir þvera verslunina. Svo benti
hún aftur upp í hilluna og bað um
tvær í viðbót. „Stelpan þarf að hafa
eina fiðlu heima og aðra til að æfa sig-
í strætó á leiðinni í tónlistarmálið.
Svo verður hún að hafa eina til vara,“
sagði hún við blokkflautukonuna sem
þegar hafði fest kaup á tveimur flaut-
um. „Stína þarf bara eina og aðra til
vara,“ sagði hún i þeim tón að greina
mátti að hún hugleiddi hvort þörf
væri á þriðju flautunni.
Hillur verslunarinnar tæmdust
óðum og fiðlur, gítarar, flautur og
einn kontrabassi skiptu um eigendur.
Augu hinna kaupglöðu báru þess
merki að þeir voru ekki lengur með
fullum sönsum. Sjáöldrin víkkuðu út
og starandi augnaráð var staðfesting
þess að þeir væru í sérstöku andlegu
jafnvægi sem gjaman er kennt við
kaupæði. Nokkrir karlanna í hópnum
voru ókátir með að fórna menningar-
þætti ferðarinnar fyrir þá geggjun
sem þeir töldu fylgja verslunarferð. Á
óformlegum fundi sammæltust þeir
um að grípa til andófs. Blaðamaður-
inn og bifvélavirkinn höfðu sig mest í
frammi og handrukkarinn kreppti
hnefana og kinkaði ákafl kolli. Þeim
þótti einsýnt að forin í hljóðfæraversl-
unina væri aðeins upphaf enn fleiri
verslunarferða. Og það kom á daginn.
Skipulagðar ferðir í listasöfn, gall-
erí miðaldakastala, féllu niður næstu
dagana vegna ónógrar þátttöku. Fólk
dró upp minnismiða að heiman þar
sem óskir bamanna vora skráðar
með klossuðum prentstöfum. Þar var
af nógu að taka og ljóst að ekki veitti
af tímanum til að tæma óskalistana.
Handrukkarinn og kona hans gerðu
dauðaleit að Barbieklósetti fyrir
yngsta barnið heima. Sú leit varð ár-
angurslaus, enda Barbie óþekkt fyrir-
bæri í landinu og í raun álíka fráleitt
eins og að panta hrútspunga á veit-
Hann fann hvernig hugs-
un hans varð óskýr og
augu hans galopnuðust
án þess að sjálfur hefði
hann neina stjórn á
ástandinu. Sem í móðu
laust þeirri hugsun niður
að hann vœri orðinn
kaupóður og síðan varð
allt svart.
ingahúsi. „Er ekki nóg komið af
bruðli?“ spurði bifvélavirkinn þungur
á brún þar sem þau hjónin stóðu inni
í miðri kvenfataverslun. Minnugur
þess að þrjár fiðlur biðu þess heima á
hóteli að verða fluttar til íslands í yf-
irvigt ákvað hann að stíga á brems-
una.
Sjö asnar
Eiginkona hans í fjölda ára horfði á
hann með nístandi augnaráði og sagði
glórulaust að vera innan um sam-
kvæmiskjóla, sem kostuðu helming af
hálfvirði, án þess að skoða að minnsta
kosti vöruna. Þá minnti hún hann á
Ítalíuferð nokkrum áram áður þar
sem hann hafði misst sig í leikfanga-
verslun sem seldi notað og nýtt. Þar
voru til sölu, auk hefðbundinna leik-
fanga, sjö uppstoppaöir asnar. Þrátt
fyrir að vera úr gerviefnum og tals-
vert minni en frummyndin voru þeir
sláandi líkir alvöruösnum. Bifvéla-
virkinn féll gjörsamlega fyrir ösnun-
um og sem hendi væri veifað festi
hann kaup á þeim öllum. „Þetta er
fyrir börnin," sagði hann afsakandi
við konuna í miðju kaupæðinu. Hún
spurði hann hvað þau ættu að gera
með alla þessa asna í ljósi þess að þau
ættu aðeins tvö böm sem þar að auki
væru oröin fullorðin og flutt að heim-
an. „Við gefum bamabömunum og
vinum þeirra sinn asnann hverju. Þá
skulum við halda einum þeirra. Hann
sómir sér vel í sjónvarpsherberginu,"
svaraði maðurinn í sömu svifum og
hann tók við Visakortinu og kaupin
voru staðfest. Þau þurftu sendiferða-
bíl til að koma uppstoppuðu dýrunum
heim á hótel. Þá þurfti sérstaka hag-
ræðingu á hótelherberginu til að stóð-
ið rúmaðist þar. Aðalvandamálið
dúkkaði upp þegar heimferð skyldi
hefjast. Á flugvellinum kom á daginn
að hjónunum var alls ekki ætlað allt
það rúmmál í flugvélinni sem asnam-
ir þurftu. Þrátt fyrir að ferðafélagam-
ir væru grátbeðnir um að taka að sér
asna í farangur til íslands var svarið
alls staðar nei. Sérstaklega þurfti að
reikna út yfirvigtina hjá hjónunum og
niðurstaðan var svo skelfileg að árum
saman gættu þau þess að innkaup
væru með hóflegt umfang. Fljótlega
eftir heimkomuna kom á daginn að
mölur var í ösnunum og ekki var ann-
að til ráða en eyða skepnunum á báli.
„Þú mannst asnaskapinn á Rimini
og hvað það ævintýri kostaði okkur,"
sagði konan æst og bifvélavirkinn
gafst upp fyrir kaupóðri konunni.
Júdas
í versluninni var stigi upp á aðra
hæð þar sem langflottustu vörumar
vom seldar. Hann ákvað að lágmarka
tjónið með því að loka stiganum og
settist í neðstu tröppuna.
Þar sem sigrihrósandi konan mát-
aði buxur, kjóla og blússur sat maður
hennar í lægsta þrepi stigans og hugs-
aði um asna. Þá bar að blaöamanninn
og konu hans. Þau virtust róleg og
glampinn sem fæddist í augum henn-
ar í hljóðfæraverslunni var horfinn.
Þar hafði hún keypt nokkur sett af
gítarstrengjum - án þess þó að eiga
gítar. Maður hennar gekkst upp í því
að gegna forystustarfi í andófshópn-
um gegn eyðslu kaupóðra kvenna.
„Eigum við ekki bara að koma?“
spurði kona hans yfirveguð og sneri
baki við samkvæmiskjólunum. Kona
bifvélavirkjans var í óðaönn að skoða
kjól og maður hennar sat sem fastast
í stiganum en hafði nú falið andlitið i
gaupnum sér.
Fyrir augu blaðamannsins bar
skilti sem vísaði til þess að kjóll af
bestu gerð kostaði álíka mikið og húfa
á bensínstöð heima á íslandi. Hann
fann hvernig hugsun hans varð óskýr
og augu hans galopnuðust án þess að
sjálfur hefði hann neina stjórn á
ástandinu. Sem í móðu laust þeirri
hugsun niður að hann væri orðinn
kaupóður og síðan varð allt svart.
Hann kallaði á konu sína að koma
strax.
„Þetta em hrein kostakaup. Þú
verður að fá þér kjól,“ sagði hann æst-
ur og stöðvaði hana í dyrunum. Svo
ýtti maðurinn konu sinni að af-
greiðsluborðinu og kallaði eftir þjón-
ustu.
„Þú líka, Júdas,“ heyrðist úr neðsta
þrepinu og tár læddust fram á
hvarma bifvélavirkjans. Hann stóð
upp og gekk til konu sinnar sem var
að skoða svartan kjól með blúndum.
„Þessi lítur nú ágætlega út,“ sagði
hann hálfbrostinni röddu.
Skoðanir annarra
Slappir leiðtogar
„Ehud Barak og
Yasser Arafat vita
það ekki enn en
þeir eru á sama báti
- báti sem rekur og
sem hvorugur
þeirra hefur lengur
stjórn á og hætta er
á að brotni í spón.
Þessi veikleiki
þeirra og sameiginlegur vanmáttur
fela í sér miklar hættur. Á sama
tíma og ísraelar og Palestínumenn
hefðu þörf fyrir sanna leiðtoga,
menn sem stjóma þeim og beina að
þessum margumtöluðu friðarsamn-
ingum, eru í forystu fyrir þeim
veikir stjórnmálamenn sem þeirra
eigin þjóðir vísa á bug. Menn sem
fylgja en hafa ekki lengur stjórn á
atburðunum. Þeir fara ekki lengur
fyrir meðborgurum sínum sem
heyra ekki lengur í þeim.“
Úr forystugrein Libération 10.
október.
Meiri ábyrgð Noregs
„Nú, þegar Noregur hefur verið
valinn í Öryggisráð Sameinuðu
þjóðanna, eftir kosningabaráttu sem
var erfiðari en vænta mátti, tökum
við á okkur mikla pólitíska ábyrgð
fyrir friði í heiminum. Til að kom-
ast hjá því að verða eitthvert skjól-
stæðingaríki verðum við sjálf að
kynna okkur málin eins vandlega
og hægt er og fá upplýsingar frá
eins mörgum óháðum aðilum og
mögulegt er. Það verður verðugt
verkefni fyrir utanríkisráðuneytið
og pólitíkina í Noregi. Það að það
þurfti fjórar umferðir til að komast
í Öryggisráðið sýnir að Noregur er
einangraðri í stjómmálum en við
viljum sjálfir vera láta. Það hefur
áhrif á pólítískt vægi okkar, einnig
í Miðausturlöndum, þar sem Noreg-
ur hefur stundum verið gagnlegt
verkfæri fremur en þátttakandi með
vægi.“
Úr forystugrein Aftenposten 11.
október.
Ekki afskrifa friðinn
„Enn er of snemmt að skrifa
minningargrein um friðarferlið.
Heldur dró úr ofbeldisagerðum á
þriðjudag, þótt ekki hafi því linnt
alveg, og stjómarerindrekar voru á
þönum. Friðarferliö hefur áður
staðið af sér ofbeldisverk: sprengju-
árásir Hamas, gríðarleg mótmæli í
kjölfar þess að forn göng undir
gömlu borginni í Jerúsalem voru
opnuð í stjórnartíð Likud-banda-
lagsins, forvera Baraks, morðið á
Yitzhak Rabin forsætisráðherra.
Alltaf hefur verið vitað að öfgamenn
beggja myndu reyna að spilla fyrir
friðauferlmu. En það getur ekki lif-
aö ef annar helsti málsaðilinn vill
ekki láta af ofbeldisverkum eða
semja í einlægni."
Úr forystugrein Washington Post
12. október.
Kúvending í Serbíu
„Eftir að ríkis-
stjóm Serbíu neit-
aði að segja af sér í
gær verður almenn-
ingur líkast til að
skunda aftur út á
götur til að þvinga
valdaskiptin líka
fram á vettvangi
lýðveldisins. Það voru fjöldafundir
almennings í Belgrad sem knúðu
Slobodan Milosevic til að viður-
kenna ósigur sinn fyrir Vojislav
Kostunica í forsetakosningunum í
Júgóslavíu. Það færði Kostunica þó
ekki völdin í Serbíu, ráðandi lýð-
veldi í júgóslavneska sambandsrík-
inu. Kosið var til sambandsþingsins
á sama tíma og kosið var um forseta
24. september en kjörtímabil
serbneska þingsins rennur ekki út
fyrr en um mitt ár 2001. Kúvending
serbnesku stjórnarinnar, og þar
með samsteypustjómar Milosevics í
gær, sýnir að Kostunica hefur ekki
gengið jafn vel með lögfræðina í
samskiptum sínum við gömlu vald-
hafana og með að fá almenning á
sitt band.“
Úr forystugrein Politiken 12.
október.