Dagblaðið Vísir - DV - 20.10.2000, Blaðsíða 15

14
FÖSTUDAGUR 20. OKTÓBER 2000
FÖSTUDAGUR 20. OKTÓBER 2000
19
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarforma&ur og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjórl: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoóarritstjóri: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaóaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.ls. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Filmu- og plötugerö: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverö 180 kr. m. vsk., Helgarblaö 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viötöl viö þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
Minnkandi framleiðni
Áhyggjur af verðbólgu eru eðlilegar. Sérfræðingar
hafa margir hverjir varað við að þrýstingur sé á verð-
lag á komandi mánuðum eftir nokkuð rólegt tímabil.
Takist fjármálaráðherra og stjórnendum fjármála sveit-
arfélaga að hemja opinber útgjöld á komandi misserum
er hins vegar ekki ástæða til að óttast að „allt fari úr
böndunum“. Aðhaldssemi og skynsemi í opinberum
fjármálum tryggir öðru fremur að íhaldssemi í pen-
ingastjórnun Seðlabanka íslands beri tilætlaðan árang-
ur.
Það eru ekki ný sannindi að framleiðni hér á landi
er ekki jafn mikil og hún þarf að vera. í nýlegri saman-
tekt hagdeildar Samtaka atvinnulífsins kemur fram að
framleiðni hér á landi fer minnkandi. Þrátt fyrir að
verg landsframleiðsla hefur aukist um 27% frá árinu
1995 hefur ekki miðað í rétta átt: „Þegar upp er staðið
kemur í ljós að hinn mikli hagvöxtur undanfarin ár
hefur verið borinn uppi af miklum íjárfestingum og
mikilli vinnu. Nokkur hagræðing náðist upp úr miðj-
um tíunda áratugnum á meðan verið var að fullnýta
fjármagn og vinnuafl, en eftir að sá slaki hvarf hefur
framleiðni minnkað. Atvinnulífið hefur að vísu orðið
fjölbreyttara á undanförnum árum, en sennilega hefði
meiri árangur náðst í meiri stöðugleika.“
Ætli íslendingar að halda í við aðrar þjóðir og búa til
samfélag sem býður upp á það besta sem gerist í
heiminum er nauðsynlegt að framleiðni fjármagns og
vinnuafls aukist verulega frá því sem nú er. Aukin
framleiðni kemur hins vegar ekki af sjálfu sér, heldur
með samþættum aðgerðum launþega og atvinnurek-
enda. Mestu skiptir þó að stór hluti atvinnulífsins er án
samkeppni, eins og bent hefur verið á hér í DV. Sam-
keppni er engin í orkuframleiðslu. Samkeppni er í raun
engin í heilbrigðiskerfinu. Samkeppni er lítil í mennta-
kerfinu. Stór hluti íslensks efnahagslífs er án sam-
keppni og því miður bendir allt til þess að svo verði í
náinni framtíð. Enginn stjómmálaflokkur er tilbúinn
að gera það sem gera þarf. Og einmitt þess vegna verð-
um við íslendingar að lifa við að kaupmáttur launa sé
lakari hér en í helstu samkeppnislöndum. Slök fram-
leiðni leiðir ekki til annars en að lífskjör verða verri
hér á landi en á nágrannalöndum. Samkeppnisstaða
okkar um ungt fólk verður slök, en í framtíðinni munu
líkskjör ráða mestu um það hvar næsta kynslóð íslend-
inga ákveður að setjast að. Víglínan í byggðamálum er
því ekki úti á landi - í byggðakjömum þar sem reynt
verður að spyrna við fæti, heldur á höfuðborgarsvæð-
inu.
Mesta breyting sem orðið hefur á íslensku þjóðfélagi
undanfarið er að bjartsýni og áræðni einkennir at-
vinnulífið öðru fremur. Virkjun mannshugans sem er
forsenda þess að það takist að standast samkeppnina
við aðrar þjóðir er smátt og smátt að takast. En þó að-
eins að hluta.
Ein helsta skýring á vanda landsbyggðarinnar er að
virkjun mannshugans hefur ekki tekist alls staðar.
Byggðastefna undanfarinna áratuga hefur því beðið
skipbrot og er orðin eitt alvarlegasta þjóðfélagsmein
sem íslendingar glíma viö, enda grafið undan sjálfs-
bjargarviðleitni einstaklinga.
Óli Björn Kárason
DV
Skoðun
Getum alveg varið okkur sjálf
A þessum vettvangi hef ég
áður bent á nauðsyn þess að
við íslendingar mótum okkur
nýja utanríkisstefiiu og hætt-
um að lifa sníkjulífi á her-
setu Bandaríkjamanna. Slíkt
líf er ósæmandi samfélagi
manna og ósamrýmanlegt
raunverulegu sjáifstæði. Svo
er varla hægt að taka Banda-
ríkin alvarlega sem trygg-
ingu fyrir frelsi, þvl að þau
verða að teljast harla ófull-
komið lýðræðisriki meðan
aðeins um helmingur íbúanna tekur
nokkum minnsta þátt í stjómmálum.
Loks er hætta á að tengsl okkar við
Ameríku skilji okkur frá félagsskap
Evrópuþjóða, þegar slitur þvi pólitíska
og hernaðarlega sambandi sem hefur
verið með þjóðum sitt hvorum megin
við Norður-Atlantshaf á 20. öld. Og í fé-
lagsskap Evrópuþjóða hljótum við að
vilja vera, hvort sem við göngum lengra
inn í Evrópusambandið en orðið er eða
ekki.
Ég hef líka sagt að það yrði torsótt að
snúa aftur til varnarleýsisáranna fyrir
siðari heimsstyrjöld. Jafnvel þótt það
væri sjálfsagt óhætt og sist hættulegra
en núverandi ástand, þá er það gagn-
stætt þeim leikreglum sem gilda í okkar
Gunnar Karlsson
prófessor
heimshluta. Báðum megin
Atlantshafs yrði því tekið
þunglega að skilja eftir svokall-
að hemaðarlegt tómarúm á
svæðinu milli Grænlands og
Færeyja.
Skásti kosturinn?
Ein leiðin út úr þessum
vanda er að við tökum sjálf við
vörnum landsins. Mig minnir
að Bjöm Bjamason mennta-
málaráðherra hafi hreyft hug-
mynd í þá vem fyrir nokkrum
ámm og henni hafi verið tekið næsta fá-
lega, og ekki best af herstöðvaandstæð-
ingum. En kannski er þetta skásti kost-
urinn í stöðunni.
Ég nefni þetta núna vegna þess að ný-
lega var haft eftir utanríkisráðherra
okkar í Degi að það kostaði Bandaríkja-
menn um tíu milljarða íslenskra króna
á ári að starfrækja herstöðina á Kefla-
vfkurflugvelli. Um sama leyti lagði fiár-
málaráðherra fram fjárlagafrumvarp
með tekjuafgangi upp á 30 milljarða, eft-
ir að ríkisútgjöldin hafa hækkað um 16
milljarða frá árinu á undan. Þannig
væri hægt að standa undir öllum um-
svifum hersins á Vellinum fyrir þriðj-
ung af því sem er lagt til hliðar af ríkis-
tekjum íslendinga. Útgjaldaaukinn
„Þannig væri hægt að standa undir öllum umsvifum hers-
ins á Vellinum fyrir þriðjung af því sem er lagt til hliðar af
rikistekjum íslendinga. Útgjaldaaukinn mundi ekki jafnast
á við annan vöxt ríkisútgjalda frá einu ári til annars.“ -
Loftvamakerfi NATO tekið í notkun á Keflavikurflugvelli.
mundi ekki jafnast á við annan vöxt
ríkisútgjalda frá einu ári til annars. -
Svo litlu þyrftum við að kosta til að
ljúka sjálfstæðisbaráttu okkar.
Þetta eru auðvitað ónákvæmir út-
reikningar og taka ekki til allra fjár-
hagslegra afleiðinga af brottfór Banda-
ríkjahers. Af hernum eru umtalsverðar
tekjur í útlendum gjaldeyri, en engan
veginn þó svo miklar að ekki yrði hægt
að bæta sér upp missi þeirra. Þær voru
um 7% af útflutningstekjum 1990; yngri
tölur þekki ég ekki.
Flugleiðir, nú er mælirinn fullur
Undanfarin ár hef ég farið í síðbúin
sumarfrí til Taílands og vinur minn,
íslendingur sem býr í USA, hefur hitt
mig þar í öll skiptin. Fljótlega kom í
ljós þegar við fórum að bera saman
bækur okkar að flugmiðinn hans var
mun ódýrari en minn þrátt fyrir að
flugtíminn hans væri lengri. Þegar
þessar staðreyndir lágu fyrir vaknaði
áhugi minn á þessum málum og ég fór
í rólegheitunum að punkta niður hjá
mér upplýsingar um þessi mál sem ég
aflaði mér með lítilli fyrirhöfn.
Nokkrar staðreyndir
Litum á nokkrar staðreyndir (allar
tölur eru með flugvallarsköttum). -
Lægsta mögulega miðaverð frá Kefla-
vík til Bangkok með Flugleiðum og
samstarfsflugfélagi er um 86.000 kr.
Takmarkaður sætafjöldi er á þessu
verði í hverju flugi þannig að vissara
er að panta með 9 mánaða fyrirvara
eða meira ef ákveðnar dagsetningar
eru fyrirhugaðar. Á þessu verði flaug
ég um síðustu áramót og keypti mið-
ann hjá söluskrifstofu SAS í Reykja-
vík. Miðabreyting kostaði þá 50 dollara
eða 3.640 kr. Bið í Kaupmannahöfn
milli fluga var milli 3 og 4 klst. í hvorri
leið.
í byrjun desember 1998 hringdi ég í
sölufulltrúa Flugleiða og óskaði eftir
lægsta mögulegu flugfargjaldi Kefla-
Fyrir nokkrum dögum hríngdi ég í sölufulltrúa Flug-
leiða og spurðist fyrír um lœgsta miðaverð Keflavik-
Bangkok-Keflavik í lok des. og til baka um miðjan febr.
Svaríð var ca 140.000 kr., hámarksdvöl 3 mánuðir og
miðabreyting ekki möguleg. - Frá Bangkok í Tailandi.
Skil ekki skyttirí
vik-Bangkok-Keflavík. Ég
vildi fara milli jóla og nýárs
og koma afitur um miðjan
febrúar. Eftir athugun kom
verðið: 182.000 kr. Ég varð að
upplýsa sölufulltrúann um að
Flugleiðir væru í samstarfi
við China Airlines og bað
hann að athuga þetta betur.
Og þá kom annað verð: 88.410
kr. í gegnum Amsterdam. Ég
gekk aö þessu. China Air var
með voldugri farkost og betri
þjónustulund en SAS, þótt
ekkert sé upp á SAS að klaga.
I Danmörku í dag og væntanlega á
Netinu líka er hægt að bóka og stað-
festa flug: Kastrup-Bangkok-Kastrup
bæöi með Air India og Aeroflot fyrir
3.430 DKK = 33.700 kr. Þetta er 6 mán-
aða miði, og miðabreyting kostar ekk-
ert.
Gafst upp og kvaddi
Fyrir nokkrum dögum síðan hringdi
ég í sölufulltrúa Flugleiða og spurðist
fyrir um lægsta miðaverð Keflavík-
Bangkok-Keflavík í lok des. og til baka
um miðjan febr. Svarið var ca 140.000
kr., hámarksdvöl 3 mánuðir og miða-
breyting ekki möguleg. Daginn eftir
hringdi ég aftur og lenti á öðrmn sölu-
fulltrúa Flugleiða sem var aðeins við-
ræöuhæfari. Hann gaf mér verðið
100.445 kr. og miðabreyting 150 dollar-
ar, eða 12.400 kr. (miðabreyting var
hins vegar 50 dollarar á meðan SAS
var með skrifstofu í Reykjavík).
Ég þurfti, eins og í lok árs 1998, að
benda sölufulltrúanum á samstarf
þeirra við China Air (starfsmennimir
virðast ekkert sjá nema SAS), og þá
fékk ég verðið 89.000 kr. og miðabreyt-
ing 100 dollarar eða 8.300 kr. Ég sagði
sölufulltrúanum frá miðaverðinu frá
Danmörku og spurði hann um lægstu
Gísli Oskarsson
atvinnubílstjóri
fargjöld Keflavík-Kastrup-
Keflavík. Mér voru gefnir
upp eftirfarandi möguleikar:
Önnur leiðin 62.945 kr. Báðar
leiðir 91.885 kr., 3ja mánaða
pex-miði 62.985 kr. (breyting
á pex-miðanum er ekki
möguleg). Ég spurði hvort
hægt væri að fá eitthvert
„hoppverð" í Keflavík eða
Kastrup ef ég væri til staðar
og laus sæti fyrir hendi. Það
var ekki mögulegt, að sögn
en mér tjáð að oft væru til-
boð frá þeim á Netinu og þar
væru stundum ca 4ra daga ferðir til
Kaupmannahafnar sem kostuðu innan
við 20.000 kr. og ég gæti hugsanlega
notfært mér þaö og nýtt ekki heimferð-
ina. En þessi tilboð séu gerð með stutt-
um fyrirvara og hugsanlegt að ég yrði
strandaglópur í Kaupmannahöfn í ein-
hverja daga á heimleiðinni! - Ég gafst
upp, þakkaði fyrir upplýsingarnar og
kvaddi.
Ótti við vinnuveitandann
Ég hringdi síðan í flestar ferðaskrif-
stofur og flugrekstraraðila og á einum
stað fékk ég miðaverð (reyndar flug
með Flugleiðum) KEF-CPH-KEF á kr.
52.445 kr., miðabreyting 11.000 kr.
Þetta er 4ra mánaða pex miði. Sölufull-
trúinn sagði mér að Flugleiðir gætu
einnig selt mér þetta, „þeir hafa bara
ekki verið nógu vel vaknaðir", sagði
hann.
Vinir mínir og kunningjar hvöttu
mig til að skrifa þennan pistil, þar á
meðal starfsmaður Flugleiða sem þorir
ekki að tjá sig sjálfur af ótta við vinnu-
veitandann. - Fólk þetta hefur hjálpað
mér í upplýsingaöflun og þakka ég því
fyrir það.
Gísli Óskarsson
banna veiðar á rjúpu?
j „Mér hugnast
skotveiðar ekki, lík-
I lega vegna þess að
P? ég skil skyttirí ekki
nógu vel. Maður er víst alltaf
hræddastur við það sem maður
skilur ekki. Það er ekki endi-
lega út af farsæld rjúpunnar
sem mér hugnast ekki skotveið-
ar. Rjúpan lifir hvort sem er
Flosi Olafsson
bóndi og leikari
og byssuleik upp um fjöll og
fimindi, klæðast felubúningum
morðsveita og hryðjuverka-
samtaka og efna til blóðbaðs
inni á friðsælum heiðarlöndum
til að strádrepa rjúpuna, þenn-
an vinalega friðsæla hænsnfugl
sem er bæöi illa fleygur og ger-
samlega vamarlaus. Ég veit
fullvel að skotveiðimenn eru
ekki dauðann af frekar en við hin. Það
er öllu heldur sálarheill vesalings skot-
veiðimannanna sem ég ber fyrir
brjósti. Það virðast ær og kýr helstu
manndómsmanna þjóðarinnar að
ganga í bamdóm á haustin, fara í bíla-
ekki illmenni, að minnsta kosti ekki
nærri allir og þess vegna hljóta þeir að
fara gegn samvisku sinni og vera með
sundurkramið hjarta í hvert skipti sem
þeir plaffa á rjúpnahóp.
Æ! Hættiði þessu."
Engin hætta
r„Rjúpnaveiði er
hluti af menningu
okkar Islendinga og
hafa verið stundað-
ar frá því land byggðist. í dag
stunda 5 þúsund íslendingar
það að veiða rjúpu og rjúpa er
vinsælasti jólamatur þjóðarinn-
ar. Rjúpnastofninum í heild
sinni á Islandi starfar ekki nein
hætta af veiðum landsmanna,
veðráttan og viðemin hér á
landi veita rjúpunni nokkra
vernd. Flestir þeir seih veiða
veiða fáar rjúpur. Eitthvað um 85%
þeirra sem veiða em að veiða um 50%
Sigmar B.
Hauksson
formaóur Skotveiói-
félags íslands
rjupur
af því sem veitt er á meðan hin
15% em að veiða hinn helming-
inn. Þá er rétt að benda á það
að rjúpnaveiðar era mjög holl
og góð útivera á þeim tíma árs
sem fáir eru úti við og þar af
leiðandi teljum við að það sé
ekkert í vegi fyrir því að íslend-
ingar stundi þessa skemmtilegu
iðju. Vissulega viljum við samt
fylgjast með rjúpunni og þess
má geta að skotveiðimenn kosta
nánast allar rannsóknir á rjúp-
unni. Við teljum okkur því ekki skulda
samfélaginu eitt né neitt.“
-HK
Rjúpnastofnlnn er viökvæmur hér á landl og fer stundum niöur fyrir þaö sem sumir vilja telja hættumörk en rífur sig jafnan upp aftur. Margir hafa varað
viö ofveiöi á rjúpum en sjálfsagt yröu jólin ekki söm hjá sumum ef engin rjúpa væri á borðum.
Út úr sjálfheldu sinni
Á hinn bóginn yrði aukning rikisút-
gjaldanna langt í frá eins mikil og dæm-
ið hér á undan sýnir. I fyrsta lagi
myndu útgjöld ríkisins til varnarstarfs-
ins skila sköttum til baka í ríkissjóð,
tekjuskatti af vinnutekjum og virðis-
aukaskatti af vörum. I öðm lagi mynd-
um við að sjálfsögðu skipuleggja vam-
irnar á einfaldari og hagkvæmari hátt
en Bandarikjamenn gera. Við þyrftum
ekki að hafa raðir af strákum í úniform-
um að spranga um Miðnesheiðina (án
þess að ég viti hvort Kanar hafa svoleið-
is stráka þar), og margt annað myndi
reynast óþarft: sérstök sjónvarpsstöð,
jafnvel ofiiséraklúbbur.
I þriðja lagi yrði vamarstöðin sam-
einuð starfsemi sem íslenska ríkið rek-
ur hvort sem er, svo sem Landhelgis-
gæslu og víkingasveit lögreglunnar.
Loks myndi íslenska ríkið ekki taka við
öllum varnarviðbúnaði í einu lagi held-
ur smám saman, væntanlega samfara
vaxandi þjóðar- og ríkistekjum.
Engum lái ég sem þykir hugmyndin
um íslenskan her ógeðfelld, en mér
finnst mestu varða að losa herstöðva-
málið út úr sjálfheldu sinni.
Gunnar Karlsson
Enginn hallmælir ...
„Miklar breytingar
hafa orðið síðan per-
sónur í sjónvarpsþátt-
um voru ýmist góðar
eða vondar, og ekkert
þar á milli. Dallas er
e.k. „cult“-þáttur nú-
tímans og sem slíkur
ætti hann aö geta lifað góðu lífi um
hríð. Það hefiði aldrei getað gerst ef JR
væri ekki vel smíðaöur karakter ...
Annars er athyglivert hve viðhorf
fólks til fjölmiðils mótast af peninga-
legu hliðinni. Enginn hallmælir Skjá
einum, aldrei vegna þess að enginn
borgar neitt fyrir áskrift að stöðinni."
Björn Þorláksson í fjölmiölapistli sín-
um í Degi 19. október.
Umboðsmaður aldraðra
„Á næstu árum mun ekki draga úr
umræðum um málefni aldraðra. Þvert
á móti munu þær aukast. Ljóst er að
margir í hópi aldraðra telja sig búa
við skertan hag og að þeim gangi illa
að leita réttar síns. I þessu ljósi er
skynsamlegt að setja á stofn umboðs-
mann aldraðra eins og Guðmundur
Hallvarðsson og fleiri þingmenn hafa
lagt til. Þess vegna er þess að vænta,
að tillagan hljóti góðar undirtektir á
Alþingi."
Úr forystugrein Mbl. 19. október.
Tjónvaldurinn áfengi
„Ýmsir kirkjunnar
þjónar virðast ekki
hafa gert sér ljóst að
fordæmið er besti
kennarinn. Þar era
þeir á sama róli og
flestir forystumenn
ríkis og sveitarfélaga.
Skilningsleysi þessa fólks, skammsýni
og eigingini era nú að koma þjóðinni
í koll. Og ef ekki linnir sífelldum
áfengisaustri ráðamanna og undir-
lægjuhætti þeirra gagnvart þeim
gróðalýð, sem hagnast á sölu áfengis, -
er ljóst hvert stefnir."
Árni Helgason I Stykkishólmi í Mbl.
19. október.
Viðreisn sunnan Alpaf jalla
„Ég skil reyndar
ekki hvað er að gerast
i Frjálslynda flokknum
og hvað hefur verið aö
gerast þar og raunar
held ég að það eigi við
um fleiri. Ef það sem
Gunnar Ingi (Gunnars-
son) hefur verið að segja er satt, þá er
flokkurinn einfaldlega búinn að vera
að mínu mati, og á sér ekki frekari
viðreisnar von hérna megin Alpa-
fjalla, en kannski hugsanlega einhvers
staðar nær Miðjarðarhafinu."
Árni Gunnarsson, varaþingm. Fram-
sóknarflokksins, f Degi 19. október.
vYp-ir
V=t€? slPÝL-F'-
Ur=4TLA*~/1
V-l FRCS-'S YOMT
'TV’l
V-NÍ l-V- ^ ^ '

Vó*
B2?
wim ða

Valgerður, enginn
Teddy Roosevelt
Kjallari
Fyrir hartnær hundrað
árum sat f Hvíta húsinu ein-
hver merkasti forseti sem
Bandaríkin hafa átt. Hann
var íhaldsmaður að upplagi,
fæddur inn í yfirstéttarfjöl-
skyldu og heföi getað lifað í
vellystingum praktuglega allt
sitt líf. Hann hét Theodore
Roosevelt.
Aðstæður 1 bandarísku
efnahagslífi um aldamótin
vora um margt svipaðar og á
íslandi núna. Fáein stórfyrir-
tæki í samgöngum, olíuversl-
un og iðnaði drottnuðu yfir markaðn-
um, börðu niður vaxtarsprota sam-
keppni hvar sem þeir sáust, keyptu
upp fyrirtæki eða ráku þau í þrot með
dyggri aðstoð fáeinna stórbanka sem
þessi sömu stórfyrirtæki réðu náttúr-
lega líka.
Roosevelt þekkti sitt heimafólk.
Hann vissi hvaða aðferðum þeir beittu
til að koma í veg fyrir samkeppni og
raka til sín milljarðagróða. Og honum
var ekki skemmt. Þess vegna tók hann
höndum saman við nokkra skoðana-
bræður sína og skar upp herör gegn
þessum stórfyrirtækjum, braut þau
upp og setti lög til að tryggja að mark-
aðslögmálin fengju að njóta sín, öllum
til hagsbóta. Hann braut gegn eigin
stéttarhagsmunum, af því að hann
vildi gæta hagsmuna almennings.
Þversögn Valgeröar
Skjótumst nú hundrað ár fram í tim-
ann. Uppi á íslandi ríkir fákeppni
nokkurra stórfyrirtækja sem drottna
yfir matvöramarkaði, olíuverslun,
samgöngum, tryggingum, fjármálum.
Viðskiptaráðherra landsins segist vilja
bæta hag viðskiptavina bankanna og
ákveður að gera það með því að sam-
eina Lands- og Búnaðarbanka. Til að
ná fram hagræðingu, minni kostnaði
og lægri vöxtum, viðskiptavinum til
góða.
- Nú myndi Teddy gamli Roosevelt
ræskja sig.
Þversögnin í málatilbúnaði Valgerð-
ar Sverrisdóttur er ótrúleg. Lítum á:
Ráðherrann segist hafa efasemdir
um að samruni bankanna standist
samkeppnislög. Hvers vegna skyldi
það nú vera? Þó ekki af því að með
samrunanum minnkar samkeppni (ef
hægt er að tala um samkeppni við nú-
verandi aðstæður)? Það er eina hugs-
anlega ástæðan. I hinu orðinu segist
Valgerður vilja sameina bankana neyt-
endum til hagsbóta. Þeir njóti þess þeg-
Karl Th. Birgisson
blaóamaóur
ar vextir lækka með aukinni
hagræðingu.
Hvemig kemur þetta nú
heim og saman? Minni sam-
keppni leiðir af sér verri og
dýrari þjónustu, ekki betri
þjónustu og lægra verð. Þetta
er einföld hagfræði sem
framsóknarmenn yngri en
Steingrímur Hermannsson
ættu að skilja.
Ráðherrann grípur til
þessa málilutnings til að
■ breiða yfir það að samruni
bankanna er ekki markaðs-
heldur pólitísk aðgerð. Sjálf-
og Framsóknarflokkur
aögerð
stæðisflokkur
era, eins og endranær, að gera helm-
ingaskiptasamninga um eigur almenn-
ings. Einn fyrir þig, einn fyrir mig. Þú
færð bankastjórastólinn, við fáum að
eiga bankaráðsformanninn. Þetta era
gamaldags pólitísk uppskipti sem eiga
ekkert skylt við markaðsaðgerðir, hag-
ræðingu eða samkeppni.
Samkeppni, ekki fákeppni
Eðlileg vinnubrögð væru að láta
markaðinn og samkeppnislög um að
finna besta strúktúrinn í íslenska
bankakerfinu. Setja lög sem tryggja
dreifða eignaraðild og gefa Samkeppn-
isstofnun auknar heimildir til íhlutun-
ar þegar stórfyrirtæki neyta aflsmunar
til að skekkja markaðiim.
En Sjálfstæðisflokkur og Framsókn-
arflokkur era ófærir um að leysa mál
með þeim hætti. Til þess eru þeir of
flæktir í hagsmuni stórfyrirtækjanna
sem era skjólstæðingar þeirra, bæði í
bönkunum og á þingi. Þeir eru ófærir
um aö gæta hagsmuna almennings.
Hvað annað fær unga sjálfstæðis-
menn til að leggja til að Samkeppnis-
stofnun verði lögð niður, einmitt þegar
hennar er þörf sem aldrei fyrr? Þeir
hljóta að vita að meira að segja í
himnaríki kapítalismans er heil öld
síðan menn uppgötvuðu að til þess að
markaðslögmálin virki þarf markaður-
inn að vera í lagi. Og til þess þarf sam-
keppnislög og virkt eftirlit.
Teddy Roosevelt myndi segja Val-
gerði Sverrisdóttur að á Islandi þyrfti •
ekki að fækka bönkum heldur fjölga
þeim, helst með því að fá erlenda
banka til leiks. Hún skilur það ekki,
eða vill ekki skilja.
Eða svo umorðað sé frægt tilsvar:
„Ég þekkti Teddy Roosevelt. Teddy
Roosevelt var vinur minn.“ - Valgerð-
ur Sverrisdóttir: Þú ert enginn Teddy
Roosevelt."
Karl Th. Birgisson.
„Eðlileg vinnubrögð væru að láta markaðinn og samkeppn-
islög um að finna besta strúktúrinn í íslenska bankakerf-
inu. Setja lög sem tryggja dreifða eignaraðild og gefa Sam-
keppnisstofnun auknar heimildir til ihlutunar....“